තාත්තා අද නිවාඩුයිලු. මොකද දන්නවද ? අම්මා එක්ක ක්ලිනික් යන්න…
තාත්තා දැන් ඉන්නේ හරිම ආඩම්බරෙන්. හරියට රටක් රාජ්‍යයක් අයිති වුණා වගේ. ඇත්තටම හිතුවොත් ලෝකයක් අතට ලැබුණා වගේ. නෑ ඊටත් වඩා වටින දෙයක හිමිකාරයෙක් එයා. තමන්ගේ කුසේ දරුපැටියා දරාගෙන ඉන්න අම්මා ගැන තාත්තාගෙ හිතේ තියෙන්නේ කියන්න බැරි තරම් ආදරයක්, ගෞරවයක්. ඒ වගේම භක්තියක්. කවමකවදාකවත් මුළුතැන් ගෙට නොගිය තාත්තා උදේ පාන්දරට නැගිටලා අම්මාගේ කිරි වීදුරු හදලා ඇද ළගටම ගේන්නේ ඒ ආදරය හින්දානෙ. අම්මාට දැනෙන අපහසුතා ඈතට පාවෙලා යන්න චූටියා ගැන දකින හීන විතරක් නෙවෙයි තාත්තාගේ මේ ආදර සැළකිල්ලත් බොහොම ලොකු රුකුලක්.
ගැබිනි සමයේ අටවන සතිය
දිනෙන් දින සිදුවන සීග‍්‍ර වර්ධනයත් සමග කලලයේ හිසේ සිට තට්ටම දක්වා දිග සෙන්ටිමීටර 1.6ක් විතර. බර ග‍්‍රෑම් 1 විතර. අටවන සතිය වන විට කලලයට අවශ්‍ය පෝෂණය සහ ඔක්සිජන් සපයන මාර්ගය වන පෙකෙණි වැල දැකගත හැකි වන අතරම පිටුපස දිස් වූ වලිගය වැනි කොටස අතුරුදන්ව ගොස් ඇත. මානව හැඩරුව මේ වන විට කලලයට ලැබී තිබේ. අලුතින් සංවර්ධනය වන කාටිලේජ සහ අස්ථි නිසා කලලයේ අත් පා කෙමෙන් කෙමෙන් දිගු වෙන ආකාරය දැකගත හැකිය. එසේම අත්පාවල ඇඟිලි ද දිගින් වැඩිවෙමින් පවතී. තවද උරහිස්, වැලමිටි දණහිස් වර්ධනය වෙමින් පවතින කලලයේ සියුම් චලන දැකගත හැකි වුවද මවට ඒ පිළිබඳ දැනීමක් නොමැත.
මේ සතිය වන විට හදවත කුටීරවලට බෙදීම ආරම්භ වේ. හද ගැස්ම මිනිත්තුවට වාර 150 ක් පමණ වේ. එපමණක් නොවෙයි, මොළයේ ක‍්‍රියාකාරීත්වය ද ආරම්භ වී ඇත. මොළයේ ස්නායු ෙසෙල ශාඛාවලට බෙදෙමින් එකිනෙක සම්බන්ධ වී ප‍්‍රාථමික ස්නායු ෙසෙල සැකසේ. සීග‍්‍රයෙන් වර්ධනය වන කලලයේ ස්වාස නාල ශාඛා උගුරේ සිට සංවර්ධනය වන පෙනහලු දක්වා විහිදී යයි. තවද ඇසි පිය සැකසෙමින් පවතින අතරම එයින් ඇස ආවරණය වී පවතී. නාසයට පහළින් උඩු තොල සැකසීම, දිව මත රස නහර සැකසීම, විදුරු මසට යටින් දත් සෑදීම මේ සතියෙන් ඇරඹේ.
ඔන්න ඉතිං, අම්මාගේ ජීවිතය තවත් ටිකක් වෙනස් වෙනවා
ගැබිනි සමයේ අට වන සතිය ගතකරන අම්මාගේ ගර්භාෂය ප‍්‍රමාණයෙන් දෙගුණයක් වෙලා. මේ ඔබේ පළමු දරුවා නම් පිටතින් බලන අයෙක්ට ඔබ ගැබිනියක් බව හදුනාගන්න තරම් එය ප‍්‍රමාණවත් නෑ. නමුත් පළමු ගැබ් ගැනීම නිවුන් දරුවන් හෝ ඊට වැඩි සංඛ්‍යාවක් නම් උදරය පිටතට නෙරා ඒම වැඩිය. අපහසුතා බොහොමයක් එක්ක දවස් ගෙවුණත් අම්මාගේ හිත දවසින් දවස බලාපොරොත්තුවලින් පිරෙනවා. උදෑසන වමනය, වැඩිපුර මුත‍්‍රා පිටවීම, සුව නින්දක් නොලැබීම ඒ අපහසුතා අතරින් කිහිපයක්. ඇතැම් ගැබිනි මව්වරුන්ට සති 14ක් සම්පූර්ණ වන තෙක් මේ තත්ත්වය පැවතිය හැකියි. නමුත් ඇතම් කොටසකට තවත් ඉදිරියට මේ අපහසුතා පැවතිය හැකි අතරම මෙවැනි කිසිදු අපහසුතාවයකින් තොරව සිය ගර්භණී සමය ගතකරන මව්වරුන් සුළුතරයක් ද දැකිය හැකිය. කෙසේ වුවද සෑම මවකටම වැඩි වාර ගණනක් මුත‍්‍රා පිටකිරීමේ අවශ්‍යතාවය නම් දරුවා බිහිවන තෙක් පැවතිය හැකිය.
මේ ඔබේ පළමු ගැබ්ගැනීම නම් ගර්භාෂය ටිකෙන් ටික ප‍්‍රසාරණය වන විට ඉඟ දෙපසින් සියුම් වේදනාවක් ඔබට දැනේවි. ඒ වගේම ඉඟ පෙදෙස පළල් වූ අකාරය ඔබට වැටහේවි. වෙනදා ඇදපු ඇදුම්වල එන්න එන්නම හිර ගතියක් දැනේවි. මේ වෙද්දි අම්මාගේ බර රාත්තල් දෙකක් වගේ ප‍්‍රමාණයකින් වැඩි වී තිබිය හැකියි.
ගර්භණී සමයේ සති අට වන විට මවගේ පියයුරුවල යම් වෙනසක් සිදුව ඇති බව වටහා ගත හැකිය. එනම් අඟල් දෙකක පමණ ප‍්‍රමාණයකින් පියයුරු ඉදිරියට නෙරා ඒම සිදු වේ. එසේම තන පුඩුවල සියුම් වේදනාවක් නැත්නම් පුපුරු ගසන ස්වරූපයක් ඇති විය හැකිය. තන පුඩුව සහ ඒ වටා පිහිටා ඇති ඇරියෝලාව මේ කාලය වන විට කලු පැහැයෙන් යුක්තය. මේ සියල්ල සාමාන්‍ය තත්ත්වයන් වන අතරම දරුවා බිහිකිරීමෙන් පසු අවශ්‍ය පෝෂණය සැපයීම සදහා පියයුරු සූදානම් වීම මේ වන විට ආරම්භ වී ඇති බව ඔබට වැටහෙනු ඇති.
ඇතැම් විට මව්වරුන්ට උදරයේ සුළු වේදනවාක් ඇති විය හැකියි. පළමු දරු පිළිසිද ගැනීමේදී විශේෂයෙන් මේ තත්ත්වය ඇති විය හැකි අතරම එය බොහොම සාමාන්‍ය තත්ත්වයකි. නමුත් අධික වේදනාව සමගින් රුධිර වහනයක් පවතී නම් වහාම වෛද්‍ය උපදෙස් ලබාගන්න.
කොන්දේ වේදනාව, මව්වරුන් බොහෝ දෙනෙක් මැසිවිලි නගන අනෙක් කාරණයයි. ගර්භාෂය ප‍්‍රමාණයෙන් විශාල වීමත් සමගම කොදු ඇට පෙළ පහළ කොටසට ඇති වෙන තෙරපුම නිසා ඇති වන කොණ්ඬේ වේදනාව ද ගර්භණී සමයේ ඇති වන සාමාන්‍ය තත්ත්වයකි.
අම්මෙක් වෙන්න යන ඔබ ”ගැබිනි සමයේ නිසි බර පවත්වා ගන්න”
ගැබිනි සමයේ මවගේ බර වැඩිවීම අනිවාර්යෙන්ම සිදු විය යුතු වුවත් එය සිදුවිය යුත්තේ ඉතා ක‍්‍රමානුකූල ආකාරයටයි. ගැබිනි මවගේ බර අඩුවීම මෙන්ම වැඩි වීම ද නුසුදුසුය. පළමු සති හතර තුළ ඇතැම් මව්වරුන්ට ඇති වන ආහාර අරුචිය, වමනය වැනි තත්ත්වයන් නිසා බර වැඩි වීමකටත් වඩා බර අඩුවීමක් දැකිය හැකිය. කෙසේ වුවද දරුවාගේ උපත් බර නිසි තත්ත්වයේ පැවතීමට නම් ගැබිනි සමය පුරා මව නිසි බර මට්ටක පැවතීම ඉතා වැදගත්ය.
සමහර ගැබිනි කාන්තාවන්ගේ බර, නියමිත බර ප‍්‍රමාණයට වැඩි නොවීමත් 47% ක පමණ කාන්තාවන් නියමිත බරට වඩා වැඩි ප‍්‍රමාණයකින් බර වැඩිවීමත් සාමාන්‍යයෙන් දක්නට ලැබෙන නිසා මේ පිළිබද දැනුවත් වීම ඉතා වැදගත් වේ. ගැබිනි සමය තුළ ආහාර පාලනය නුසුදුසු වන සේම දෙදෙනකු වෙනුවෙන් යැයි සිතා ආහාර ගනිමින් අනවශ්‍ය ලෙස බර වර්ධනය කරගැනීමත් නොකළ යුතු වන්නේ මේ තත්ත්වයන් දෙකෙන්ම ඔබට හා දරුවාට අහිතරක ප‍්‍රතිඵල ඇතිවිය හැකි බැවිනි.
අද වන විට ස්ථූලතාවය නිතර අසන්නට දකින්නට ලැබෙන තත්ත්වයක්. එසේ වුවද ගැබිනි මවකගේ බර BMI දර්ශකයට අනුව 25 අඩු නම් වඩාත් සුදුසුය. BMI දර්ශකයේ අගය 30 වැඩි මව්වරුන්ට නොයෙකුත් සංකූලතාවයන්ට මුහුණ දීමට සිදු විය හැකිය. එනම් ගබ්සා ඇති වීම, අධි රුධිර පීඩනය, නොමේරූ දරු උපත්, සිසේරියන් සැත්කම් සදහා යොමුවීමේ වැඩි ප‍්‍රවණතාවයක් ඇති වීම යන සංකූලතාවන්ය. අධි බර තත්ත්වයේ සිටින මව්වරුන් දිනකට විනාඩි 30ක්වත් ක‍්‍රියාශීලීව ගත කිරීම එනම් ඇවිදීම වඩාත් සුදුසුය. හැකි සැමවිටම සමබල ආහාර වේලක් ලබාගැනීමට උනන්දු විය යුතුය. ඒ මගින් යම් මට්ටමකට බර අඩු කරගැනීමට උත්සාහ කිරීම වඩාත් උචිතය. අධිබර තත්ත්වයේ මව්වරුන්ගේ කලලයේ වර්ධනය මැන බැලීම සදහා ස්කෑන් පරීක්‍ෂණ වෙත යොමු කෙරේ. BMI දර්ශක අගය 30 වැඩි මව්වරුන් ෆෝලික් ඇසිඞ් විටමිනය මිලිග‍්‍රෑම් 5ක් ලබාගත යුතුය. එමෙන්ම ඇස්ප‍්‍රින් ඖෂධය ලබාගැනීම සම්බන්ධව වෛද්‍ය උපදෙස් ලබාගැනීමද අත්‍යවශ්‍ය වේ. අධිබර මව්වරුන් දරු ප‍්‍රසූතියේදී සිසේරියන් සැත්කම සදහා යොමුවීමට වඩා සුදුසු වන්නේ සාමාන්‍ය දරු ප‍්‍රසූතියට යොමුවීමයි. මන්ද සිසේරියන් සැත්කමට යොමුවීමෙන් ඇති විය හැකි සංකූලතාවයන් වැඩි විය හැකි බැවිනි.
ගැබිනි බවත් සමග ඇතිවන ඔක්කාරය නිසා කෑම රුචිය සාමාන්‍ය තත්ත්වයට වඩා වෙනස් වීම නිසා වැඩිපුර ආහාර ගැනීම හෝ ආහාර නොගැනීම පිළිබද ඔබ කණස්සල්ලෙන් පසුවනවා විය හැකියි. එසේ නම් ඔබේ සිත සැහැල්ලු කරගන්න. කණස්සල්ලෙන් පසුවීම සියල්ලටම වඩා ඔබේ ගර්භණීභාවයට අහිතරක වන නිසා එයින් අත්මිදීමට තීරණය කරන්න. හොදින් හුස්මක් ගන්න. මදක් සිතන්න. ඔබ ප‍්‍රිය කරන, ඔබට කෑමට ගත හැකි කෑම වර්ග අතරින් පෝෂණීයම දේ තෝරාගන්න. එසේම නිර්දේශිත කෑම ප‍්‍රමාණය පිළිබද වද වෙමින් එම ප‍්‍රමාණයම ආහාරයට ගැනීමට ඔබට නොහැකි විය හැකියි. එම නිසා ඔබ ලබාගන්නා සුළු ආහාරය වුවද වඩා පෝෂණ ගුණයෙන් යුක්ත ලෙස ලබාගැනීමට උනන්දුවන්න. ෆෝලික් ඇසිඞ්, යකඩ, කැල්සියම්, ප්‍රෝටීන් හා ඔමේගා 3 මේද අම්ල අඩංගු ආහාර වර්ග නිසි පරිදි ලබාගන්න. ඔබ වඩා පහසුවෙන් නැඹුරු වන්නේ ඔබ ප‍්‍රිය කරන කෑම වර්ගය ලබාගැනීමට බව සැකයක් නැත. එහෙත් ඒ අතරට එළවළු, පළතුරු, කෙදි සහිත ආහාර වැනිදේ ද එක්කරගන්න.
ඔබේ ප‍්‍රධාන වේල් තුන ලබාගැනීම මග නොහැරිය යුතු අතර ඔබ අමතර ආහාර වේල් සදහා සැමවිටම කෙටි කෑම වර්ග ලබාගන්න. එය ද පෝෂ්‍යදායී කෙටි ආහාර වර්ගයක් වීම ඉතා වැදගත්ය. ගැබිනි සමය තුළදී ඔබට කුසගිනි දැනෙන්නේ කුමන මොහොතේදැයි පැවසිය නොහැකි නිසා සැමවීටම කෑමට ගත හැකි යමක් ඔබ ළග තබාගැනීම වැදගත්ය.
එදිනෙදා ලබාගන්නා කැලරි ප‍්‍රමාණය ගණන් බැලීම අවශ්‍ය නොවේ. ඔබ සාමාන්‍ය BMI අගය නිසි ලෙස පවත්වා ගැනීමට මෙම අවධියේදී සැළකිලිමත් විය යුතුය. ඔබ එළවළු ආහාරයට ගැනීමට ප‍්‍රිය නොකරන අයෙක් නම් අඩුම තරමේ එළවළු සුප් ලෙස හෝ පිළියෙල කර ලබාගැනීමට උනන්දු වන්න. අනිවාර්යෙන්ම ආහාරයට ගත යුතු එහෙත් ඔබ ප‍්‍රිය නොකරන කෑම වර්ග වෙනස් ආකාරවලින් පිළියෙල කරගනිමින් හෝ ලබාගැනීමට උනන්දුවන්න.
ගැබිනි සමයේදී ආහාර පිළිබදව විවිධ මෙන්ම ආසාමාන්‍ය ආශාවන්ද ඇති වීම ස්වභාවික වුවත් ඔබේ ආශාව ඇතිවී ඇත්තේ පෝෂණයක් රහිත නුසුදුසු කෑම වර්ගයකට නම් අඩු තරමේ ප‍්‍රධාන ආහාර වේල්වලට හෝ බඩගිනි නොවන කාලවලදී ඒවා ලබාගැනීමට ඉවසිලිවන්ත වන්න. දොළදුක් සංසිදවීම නිරන්තරයෙන් කළ යුතු අත්‍යවශ්‍ය කාරණයක් නොවන බව හැදිනගන්න. සැමවිටම වෛද්‍ය උපදෙස් මත ලැබෙන විටමින් වර්ග ලබාගනිමින් පෝෂ්‍යදායී ආහාර වේලක් ලබා ගැනීම මවගේත් දරුවාගේත් නිරෝගී දිවියට මනා පිටුබලයකි.
WhatsApp භාවිතා කරනවද? අපිත් එක්ක chat එකට එකතු වෙන්න.
— © උපුටා පලකිරීම තහනම්. (වැඩිදුර විස්තර)–
වෛද්‍ය කරුණු සැපයීම සහ අධීක්ෂණය
මෙම ලිපි පෙළෙහි ඇති වෛද්‍ය විද්‍යාත්මක කරුණු අප වෙත සපයා, ලිපි වල ඇති කරුණු අධීක්ෂණය කර සනාථ කිරීමට අපට සහය වූයේ කොළඹ විශ්වවිද්‍යාලයේ කථිකාචාර්ය සහ ද සොයිසා කාන්තා රෝහලේ ප්‍රසව හා නාරිවේද විශේෂඥ, වෛද්‍ය ප්‍රබෝධන රණවීර මහතා විසිනි.
ලිපි සැකසුම හා සංස්කරණය සාරංගි රන්පටබැඳි විසිනි.
