අතීතයේදී හෙළ සාහිත්‍යයේ කාන්තාවකගේ පියයුරු කවිවලින් වර්ණනා කෙරුණේ රණ හංසයින්ට සම කරමිනි. ස්ත්‍රී රූප සම්පත්තියට වැඩි වටිනාකමක් එක් කරන මේ පියයුරු තවත් ජීවිතයක් පෝෂණය කරන්නටද සමත්ය. එය එසේ වුවද ලොව කාන්තාවන් අතර බහුලතම පිළිකාව ඇති වන්නේද පෙර කී ඒ පියයුරු ආශ්‍රිතවය. එනම් පියුරු පිළිකාව ශ්‍රී ලංකාවේද කාන්තාවන් අතර දැකිය හැකි පිළිකා අතරින් පළමු තැන සිටී. එය එසේ වුවද පියයුරු පිළිකාව වැළදෙන්නේ කාන්තාවන්ට පමණක්ම යැයි කිව නොහැකිය. කලාතුරකින් පුරුෂ පාර්ශවයද පියයුරු පිළිකා තත්ත්වයට ගොදුරු වේ. පියයුරු පිළිකාව කල්තියා හඳුනා ගැනීම ඉතා වැදගත් වුවත් එසේ නොවී ඛේදීය අවසානයකට මුල විය හැකි බව කිව යුතුමය. ඒ මූලිකවම නොදැනුවත්කම සහ නොසැලකිලිමත් බව නිසාමය.
පියයුරු පිළිකාව වර්ධනය වන්නේ පියයුරු පටක තුළ වන අතරම පියයුරු පිළිකාවක මූලික ලක්‍ෂණය ලෙස පියයුරෙහි හටගන්නා කුඩා ගෙඩියක් (lump) දැකිය හැකියි. එය එසේ වුවත් පියයුරේ ඇති වන ගෙඩි සියල්ලම පිළිකා විය නොහැකියි. මන්ද පිළිකා නොවන ගෙඩි ද පියයුරුවල බහුලව ඇති විය හැකියි. එය එසේ වුවත් වැදගත්ම කාර්යය වන්නේ පියයුරේ යම් ගෙඩියක ස්වභාවයක් දැණුනු විට ඒ පිළිබඳව සැලකිලිමත් වී පරීක්‍ෂණ වෙත යොමු වී වෛද්‍ය උපදෙස් අනුව යමින් තත්ත්වය සැක හැර දැනගැනීම සහ අවශ්‍ය ප්රතිකාර වෙත යොමු වීමයි. ඒ එම ගෙඩිය බාහිරින් පරීක්ෂා කොට සාමාන්‍ය තත්ත්වයේ එකක්ද නැතිනම් පිළිකාවක්ද යන්න හඳුනා ගත නොහැකි නිසයි.
පියයුරු පිළිකාවේ පූර්ව ලක්ෂණ
- පියයුරේ හෝ අත යට (කිහිල්ලේ) ගෙඩියක් ඇතිවීම
- පියයුරේ කොටසක් ඝනකම් හෝ ඉදිමීම
- පියයුරේ ඇරියෝලා කොටස (කළු පැහැති කොටස) ආශ‍්‍රිතව දොඩම් ලෙල්ලක හැඩය ගැනීම
- තනපුඩුව (Nipple) ආශ‍්‍රිතව රතු පැහැවීම
- පියයුරේ පුඩුව ඇතුළට නෙරා තිබිය හැක
- පියයුරෙන් කිරි වැනි ශ‍්‍රාවයන් වෑස්සීම
- පියයුරේ හැඩය වෙනස්වීම්
පියයුරු පිළිකා ඇතිවීමේ අවධානම් සාධක
- කාන්තාවක් වීම
- තරබාරු බව
- ව්‍යායාම අඩුකම
- ආර්තවාභාවය කාලයේදී හෝමෝන ගැනීම
- විකිරණ වලට නිරාවරණය වීම
- අඩු වයසින් වැඩිවියට පත්වීම
- දරුවන් නොමැති වීම
- ප‍්‍රමාද වී දරුවන් ඇතිවීම
- මවට පියයුරු පිළිකාවක් වැලඳී තිබීම (පවුල් ඉතිහාසය)
- ඇල්කොහොල්, දුම්පානය, සිසිල් බීම අධික ලෙස භාවිතය
- උපත් පාලනය සඳහා හෝමෝන ගැනීම.
පියයුරු පිළිකා තත්ත්ව හඳුනා ගැනීම (Diagnosis)
- පටක කොටසක් ගෙන පරීක්ෂාව – tissue biopsy
- Mammogram
- පියයුරුවල ස්කෑනින් පරීක්‍ෂණ
පියයුරු පිළිකා වර්ග
- Ductal Carcinoma in Situ
ක්‍ෂීරධර නාල ආස්තරයේ මෙම පිලිකා සෛල දැකිය හැක. ආක‍්‍රමණකාරී නොවේ(Non invasive). ප්‍රාථමික අවස්ථාවකි.
2.Invasive Ductal Carcinoma
ක්‍ෂීරධර නාලිකා තුලින් ආරම්භ වන අසාමාන්‍ය පිලිකා සෛල පියයුරු පටකවල අනෙක් කොටස් වලටද පැතිරී පසුව මෙම ආක‍්‍රමණකාරී සෛල ශරීරයේ වෙනත් කොටස් වලටද පැතිරේ.
3. Lobular Carcinoma in Situ
පියයුරු වල ඇති ගැටිති, පිණ්ඩ (lober) වල මෙම අසාමාන්‍ය සෛල දැකිය හැක. මේවා පිණ්ඩ වලින් පිටතට වර්ධනය නොවන අතර පියයුරු පටක වටා පවතී.
4.Invasive lobular cancer
ක්‍ෂීරධර ග‍්‍රන්ථි වලින් ආරම්භ වී අවට ඇති සාමාන්‍ය පටකවලටද පැතිරේ. ශරීරයේ අනෙක් කොටස් වලට පැතිරෙන්නේ වසා හා රුධිරය මගිනි.
5.Inflammatory Breast Cancer
මෙය ඉතා දරුණු ලෙස වේගයෙන් වර්ධනය වී පිලිකා සෛල සම, වසාවාහිනී (පියයුරු තුල) තුලට ගමන් කරයි.
6.Metastatic Breast cancer
මෙය සිව්වන මට්ටමේ පියයුරු පිලිකාවකි. ශරීරයේ අනෙක් ඉන්ද්‍රියන් වෙත සීග්‍රයෙන් පැතිරේ. විශේෂයෙන් යෙන් පෙනහලු, අක්මාව, අස්ථි, මොළය ආදියට ඉක්මනින් පැතිරිය හැකියි.
පියයුරු පිළිකා වළක්වා ගැනීමට
- පියයුරු පිලිකා පවතීද යන්න දැනගැනීම සඳහා ආදාල පරීක්‍ෂණ සිදු කිරීම.
උදාහරණ ලෙස Mammogram පරීක්ෂාව
- සෑම මසකට වරක් ස්වයං පියයුරු පිලිකා පරීක්ෂාව සිදුකිරීම
- ඇල්කොහොල් පරීභෝජනයෙන් වැළකීම/අවම කිරීම
- සතියකට වැඩි දින ගණනක් ව්‍යායාමවල යෙදීම
- ආර්තවාභාවයෙන් පසු හෝමෝන ප්රතිකාර නොගැනීම
- නිසි බර මට්ටමක් පවත්වා ගැනීම
- සෞඛ්‍ය සම්පන්න සමබල ආහාර වේලක් ගැනීම
පියයුරු පිළිකා හඳුනා ගැනීමට සිදුකරන පරීක්‍ෂණ
- Mammography
පියයුරුවල රෝග ලක්ෂණ හඳුනා ගැනීමට යොදා ගන්නා මේ ක්‍රමයේදී 1cm වඩා කුඩා ගැටිති පවා හඳුනාගත හැක. මෙහිදී ආකාර කිහිපයකින් X-ray ලබාගනී. පහළට එල්ලා වැටෙන පියයුරු, මේද සහිත පියයුරු පරීක්ෂා කිරීමට මෙම ක්‍රමය විශේෂයෙන් යොදා ගනී. පිළිකාවක් ඇති බවට සැකයක් ඇති විටද මේ සඳහා යොමු විය හැකියි. වයස අවුරුදු 35 අඩු අයට මේ පරීක්ෂණය නිර්දේශ නොකරයි.
Mammography සඳහා රෝගියෙකු යොමු කරන්නේ
- ඇල්ලීමේදී අතට අසු නොවන ගෙඩි හඳුනාගැනීමට
- පියුයුරු Biopsy (ජෛවීක්‍ෂාව) පෙර හා පසු
- පියයුරුවල ගෙඩි (පිළිකා හෝ පිළිකා නොවුණද) පැවති පවුල් ඉතිහාසයක් ඇත්නම්
- පිළිකා ඉවත් කිරීමෙන් පසු
2.Ultrasonography
ශ්‍රෝණි කුහරයේ පරීක්‍ෂණ සඳහා ද බොහෝ විට යොදා ගන්නා මේ ක්‍රමයේදී අධි සංඛ්‍යාත ශබ්ද තරංග විවිධ ඝනකම් ඇති පටක තුලින් ගමන් කොට එම ශබ්ද තරංග පරාවර්තනය වී ප‍්‍රස්ථාර ගත වීමෙන් අසාමාන්‍යතා හඳුනා ගැනීම සිදු කෙරේ. වේදනා රහිත ක්‍රමයක් වන මේ ක්‍රමය මගින් රෝගියාට හානියක් නැත. මේද පටක බහුල අවස්ථාවේදී මේ ක්‍රමය අසාර්ථක විය හැකි අතරම ස්කෑන් පරීක්ෂණයක් ආකාරනේ සිදුවන අතරම මේ සඳහා විශේෂ සූදානමක් අවශ්‍ය නොවේ.
3. Biopsy (ජෛවීක්‍ෂාව)
- FNAB-Fine Needle Aspiration Biopsy – අදාල ස්ථානය නිර්වින්දනය කොට ඉඳිකටුවක් ඇතුළු කර රුධිරය, පටක තරලය, සැරව ගෙන පරීක්ෂා කරයි.
- Cut Biopsy – ශල්‍යකර්මයක් මගින් සැක සහිත ගෙඩියෙන් කොටසක් කපා පරීක්‍ෂණයට යවයි. සිහි නැතිකිරීමෙන් හෝ හිරි වැට්ටවීම මගින් සිදු කරයි.
4.පියයුරු ස්වයං පරීක්ෂාව – Breast Self Examination
ආර්තවයෙන් සතියකට පසු කළ හැකි නම් ඉතා සාර්ථක ප්‍රතිඵල ලබාගත හැකි වන අතරම මසකට වරක් සිදු කළ යුතුය. ආර්තවාභාවයට පත් වූ කාන්තාවන් නම් නියමිත දිනයක සෑම මසකම කළ යුතුය. මෙය ඇඟිලි තුඩුවලින් සිදු කරයි.
- පියයුරේ ප‍්‍රමාණයේ, තනපුඩුවේ හැඩය වෙනස්දැයි බැලීම. Nipple මට්ටම දකුණු පස 1cm පහළින් පිහිටයි.
- හාන්සි වී උරහිස යටින් කොට්ටයක් තැබිය හැක. දකුණු පස පරීක්ෂා කරන විට දකුණු අත හිස යටින් තබා වම් අතින් පරීක්ෂා කළ යුතුය. වම් පස පරීක්ෂා කරන විට වම් අත හිස යටින් තබා දකුණු අතින් පරීක්ෂා කර යුතුය. ඔරලෝසුවේ කටු කැරකෙන පැත්තට (දකුණු පැත්තට) පිට පැත්තේ සිට ඇතුලට වන්නට වක‍්‍රාකාරව පරීක්ෂා කරන්න. තනපුඩුව තද කර ශ‍්‍රාව ඇති දැයි පරීක්ෂා කරන්න.
පියයුරු පිළිකාව මුල් අවස්ථාවේදීම හඳුනා ගැනීමෙන් ප්රතිකාර වෙත යොමු වී සම්පූර්ණයෙන් සුවය ලැබිය හැකි අතරම සැමවිටම තමන්නේ ශරීර සෞඛ්‍ය පිළිබඳව දැඩි සැලකිල්ලක් යොමු කිරීම අප කාගේත් වගකීමකි.
විශේෂඥ මතය, අදහස සහ මූලික සටහන:
ක්‍රිෂාන්ති ගංගා කුමාරිහාමි මහත්මිය හෙද නිලධාරිනි (1 ශ්‍රේණිය)
පළාත් මහා රෝහල, කුරුණෑගල
