සොදුරු පැතුමන් ඉටු වී කිරිකැටියා බිහිවුනාම අම්මෙක්ට තාත්තෙක්ට තියන සන්තෝශය කියලා නිමක් නෑ. වචන වලට පෙරලගන්න බැරි ඒ සුන්දර අත්දැකීම සමගින් දහසක් ප්‍රශ්න හා ගැටලු අම්මට හා තාත්තට එනවා. ඒ අතර මව්කිරි තමයි ප්‍රධාන වෙන්නෙ. ගර්භණී කාලයේදී සැහැල්ලුවට හිතුවට බබා ලැබුනට පස්සෙ ඒ අත්දැකීම ලබන කොට තමයි එකේ අමාරුකම දැනෙන්නෙ. ඒත් මේ අභියෝගය ජයගැනීමයි අපේ හැම අම්මා කෙනෙක්ගෙම අභිප්‍රාය.
බබාගේ උපත් බරට අනුව බර වැඩිවීම පවත්වාගෙන යාම ඔබටත් අභියෝගයක් වුණාද?
අලුත උපන් බබාගේ උපත් බරට අනුව දරුවාගෙ බර වැඩිවීම පවත්වාගෙන යාම ඇතැම් මව්වරුන්ට ගැටලුවක් වෙනවා. ඒ ඇතැම් විට දින කීපයක් යනකොට දරුවගෙ බර අඩු වෙන නිසයි. මේක සාමාන්‍ය දෙයක්ද? බැලු බැල්මට හිතෙන්නෙ ඉපදෙන කොට පෙකණිවැල හරහා ලැබුණු පෝෂණ සම්බන්ධතාවය නතර වුණාට දැන් ඊට වඩා අපිට දැනෙන තරමටම හා පෙනෙන තරමටම මව්කිරි දෙනවනෙ බබාට. එහෙම පෝෂණයක් ලබා දෙද්දිත් බර අඩුවෙන්නෙ ඇයි කියලා අම්මාට හිතෙන්න බැරි නැහැ.
ඒක ඇත්තටම හිතුනට බර වැඩි නොවෙන්න විදියක් නෑ කියලා ඒකටත් විශේෂිත වූ කාරණා තියනවා. හැබැයි එහෙමයි කියලා ලොකු ප්‍රමාණයක් බර අඩු වෙන්න බැහැ.
බබාගේ බර ඇත්තටම අඩුවෙනවාද? එහෙම වෙන්නෙ ඇයි? කොපමණ ප්‍රතිශතයකින් අඩු විය හැකිද?
ඔව් ඇත්තටම බර අඩුවෙන්න පුලුවන්. හැබැයි ශරීර බරෙන් 10% වඩා අඩු ප්‍රමාණයක්. ඒක සාමාන්‍යයි. ඒක සාමාන්‍ය නම් ඇයි එහෙම වෙන්නෙ කියන එකටත් හේතුවක් තියෙන්න ඕනනෙ. මේවා තමයි ඒකට හේතු.
බබාගේ ගැටලු
බබා උපන් විගස මවගේ කිරි හොයනවා. එයා කිරි හෙව්වම අම්මා උත්සහ කරනවා කිරි දෙන්න. මේ මව්කිරි දීමේ ක්‍රියාවලියට සම්බන්ධ වන අම්මගෙ වගේම දරුවගෙත් යම් යම් හේතු මේ මව්කිරි ලබාදීමෙ කටයුත්තෙදි ගැටලු සහගත වෙන්න පුලුවන්.
අම්මගෙ ගැටලු
ප්‍රසූතිය සදහා අම්මා හුගක් වෙහෙසිලා. ඒ අමාරුවත් එක්කම දරුවා බිහිකරන්න පහසු වෙන්න අම්මගෙ යටිබඩ ප්‍රදේශයේ කැපුමක් කරලා ඒකට මැහුම් දාලා
ඒ අතරෙම දරුවා ලැබුණම හිතට සංන්තෝශයක් වගේම බයක් සාංකාවක් එක්කම වගකීම් වැඩිවෙලා.
මෙන්ම මේ වගේ කරුණු නිසා අම්මා ලබන අත්දැකීම් එක්ක අම්මට මව්කිරි දීමේ කටයුත්තට නිවැරදි හා නිසි ලෙස සම්බන්ධ වීමට ගතවන කාලය වගේම අම්මට රෝහලේදී හෝ නිවසේදී ලැබෙන සහයෝගය හා දැනුවත් වීමත් මේකට හේතුවක් වනවා. මේ කරුණු කීපයම එකවරම ගලපා ගැනීම අපහසු හෙයින් මව්කිරි ලබාදීමේ ක්‍රියාවලිය හා නිවැරදිව එකතුවෙන්න අම්මට ගතවන කාලය අනුවත් දරුවගෙ බර වැඩිවීම තීරණය වෙනවා. ඒ වගේම නිරන්තරයෙන් විවේචනයට බදුන් වෙන හෝ සහයෝගය එකමුතුව නොමැති පවුල් ඒකක අතුලෙත් අම්මට නොලැබෙන සහයෝගය හෝ අගය කිරීම නිසා පහසු ලෙස මව්කිරි දීම පවත්වාගැනීම අපහසු වීම නිසා දරුවාට ලැබෙන කිරි ප්‍රමාණය ප්‍රමාණවත් නොවීම නිසාත් බර වැඩිවීම අඩු වෙන්න පුලුවන්. ඒ වගේම මවට ප්‍රමාණවත් පෝෂණයක් නොලැබීම නිසාත් එහෙම වෙන්න පුලුවන්. ප්‍රසූතියෙන් පසු මවට වැඩිහිටියන්ගෙන් එල්ලවන බලපෑම ආහාර තහංචි හා ඇවතුම් පැවතුම් තහංචි නිසා මවට ඇතිවන මානසික පීඩනය හේතුවෙන් කිරි නිශ්පාදනයට වගේම කිරි දීමටත් ඒක බලපෑමක් වෙන්න පුලුවන්.
කොහොමත් දරු උපත සිදුවී පැය භාගයක් ඇතුලත මව්කිරි පටන් ගැනීම මගින් මව්කිරි නිශ්පාදනය උත්තේජනය වීම වගේම කිරි ස්‍රාවය වීමත් හොදින් වෙන්න පුලුවන්. ඒ සදහා මව්වරුන්ට අවස්ථාව සැලසීම වගේම දැනුවත් කර තිබීම හා උනන්දු කිරීම මගින් යහපත් මව්දරු සම්බන්ධතාවයකට ඉඩහසර ලැබීම මගින් මේ ගැටලුව අවම කරගන්න පුලුවන්.
ඒ වගේම දරුවා මව්කුස තුලදී එයාගෙ සියලු පෝශණය වැදෑමහ මගින් සිදුවුනත්…දැන් එයාට කිරි උරාබීලා පෝෂණය සලස්සගන්න සිද්ධ වෙනවා. ඒ වගේම එයා හිටි පරිසරයෙන් දැන් සිටින පරිසරයට හැඩගැසීමටත් දරුවාට සිද්ධ වෙනවා. දරුවාගේ ආමාශය කුඩායි, ඒ ආමාශයට කිරි අල්ලන ප්‍රමාණයත් අඩුයි. ඒ වගේම ඒ ලබාගන්නා ආහාර දිරවීමේ යාන්ත්‍රණයක් පටන් ගන්නත් ඕනෙ. එතකොට මේ ක්‍රියාවලි සියල්ල එකවර සිදුවීමේදී යම්කිසි ගැටලු ඇතිවිය හැකියි. එසේ හෙයින් මුල් දිනවල දරුවා ලබාගන්න කිරි ප්‍රමාණය අඩුවෙන්න පුලුවන්.
වර්ධනයට බලපෑ හැකි දරුවාගේ තිබිය හැකි වෙනත් රෝග තත්ත්ව
- දරුවා අඩුබර දරුවෙකු වීම
- හෘද රෝගී මෙන්ම ආහාර මාර්ග පද්ධතියේ ක්‍රියාකාරිත්වය යටිබඩ ගැටලු
- විදලිත තල්ල වැනි මුඛය ආශ්‍රිතව ඇතිවන විකෘතිතා
- ආහාර ජීර්ණ ක්‍රියාවලිය නිසා එන්සයිම ක්‍රියාකාරිත්වයෙ ඇතිවිය හැකි ගැටලු
දරුවාගේ වර්ධනයට බලපෑ හැකි මවගේ තිබිය හැකි ගැටලු
- මව්කිරි යාන්ත්‍රණය උත්තේජනය වුවද මව්කිරි දීම සදහා මව්දරු සම්බන්ධතාව ස්ථාපිත කරගැනීමට මව ලබන පුරුදු පුහුණුව නිවැරදි නොවීම කිසා දරුවාට ලැබෙන කිරි ප්‍රමාණය අඩු මෙන්ම වෙනස් වීම
- මවගේ නොදැනුවත්කම මගින් පියවුරු මාරුකරමින් දිගටම කිරි ලබාදීම නිසා මුල්කිරි පමණක් පෙවීම හේතුවෙන් අවශ්‍ය පෝශණය නොලැබීම
- කිරි ලබාදීමේදී පැය 2.5 ත් 3 අතර පරතරය තබාගනිමින් මෙන්ම එක කිරි වේලක් සදහා විනාඩි 20 කාලයක් ගත කිරීම මගින් සම්පූර්ණ කිරි ප්‍රමාණය ලැබුන හොත් බර වැඩිවීමද ප්‍රමාණවත් පරිදි සිදුවන අතරම එසේ නොවුනහොත් කාලපරතරයන් හා වරකට දෙන කාල සීමාව පිලිබදව නිරන්තර මව්වරු දැනුවත් නොවීම මත මුල් දින 10 තුලදී බර වැඩිවීම හොදින් පවත්වාගැනීමට නොහැකි විය හැක.
කෙසේ වුවද සාමාන්‍ය පරිදි බලපාන කරුණු වලදී බර අඩුවීම මුල් දින 10 තුලදී සිදුවන හේතු අවම කිරීම අපහසු හෙයින් හා මුල්දින වලදී පවතින මවගේ අපහසුතා මෙන්ම දරුවා මව්කිරි වලට ස්ථාපිත කර ගැනීමේ ගැටලු, මවට අත්දැකීම් ලබාගන්නා තුරු ලෙසින් සලකා බැලූ කල මුල් දින වල බර අඩුවීමක් සිදුවීම අසාමාන්‍ය නොවන බව වැටහෙනු ඇත. එහෙත් මෙම ක්‍රියාවලිය මුල් දින 10 තුලදී සිදුවිය යුත්තෙ උපන් බරින් 10% ක් දක්වා පමණක් විය යුතු අතරම එයද දින 14 වන විට උපත්බරම නැවත ලගාවිය යුතුවනවා. එසේ නොවන්නේ නම් හෝ මුල්දින 10 තුල බර වැඩිවීම 10% ඉක්මවා යන්නේ නම් වෛද්‍ය උපදෙස් මත එය විමසා බැලීමත් අවශ්‍ය ප්‍රතිකාර ක්‍රමවේද වෙත යොමු කිරීමත් අත්‍යවශ්‍ය වනවා.
අත්දැකීම් හෝ ඉන්ද්‍රීය ක්‍රියාකාරිත්වයේ දුර්වලතා මත හෝ එය නිවැරදි කලයුතු තත්ත්වයක් වන හෙයින් දරුවාගෙ බර අඩුවීම පිලිබදව විමසිල්ලෙන් කටයුතු කිරීමත් ගර්භණී කාලය තුල මව්වරු දැනුවත් කිරීමට මව්කිරි සැසිවලට මව්වරු සහභාගී කරවාගැනීමත් නිවැරදි හා ප්‍රායෝගික ලෙසින් දැනුම ලබාදීමත් මගින් මෙවැනි ගැටලු නිවැරදි ලෙසින් නිරවුල් කරගැනීමට හැකිවනවා ඇති.
විශේෂඥ මතය, අදහස සහ මූලික සටහන:
අයිරාංගනී ගගලගමුව
පවුල් සෞඛ්‍ය සේවා නිළධාරීනි
සෞඛ්‍ය වෛද්‍ය නිලධාරී කාර්යාලය
බුලත්සිංහල
