පසුගිය දිනවල වයස අවුරුදු තුනහාමාරක දැරියක් හිටි හැටියේ මිය ගිය පුවතක් මාධ්‍ය හරහා වාර්තා වූ ආකාරය ඔබට මතක ඇති. මේ දැරිය සෙල්ලම් කරමින් සිටිය අතරේ ඇද වැටී මිය ගිය බව එහි සඳහන් වුවා. මෙවැනි සිදුවීමක් මව්පියන් වන ඔබට මට කිසිසේත්ම දරාගන්නට බැහැ. අද දවසේ ඒ මාපියන් මුහුණ දුන් ඒ අත්දැකීම හෙට දවසේ තවත් මව්පියන් කී දෙනෙකුට නම් අත්දකින්නට සිදු වේද? මේ සිදුවීමට හේතුව කොරෝනා වෛරස ආසාදනය ද යන්න අපි සොයා බලමු.
- වෛද්‍යතුමනි, මේ රෝග තත්ත්වය මොකද්ද ?
ඔව් … මේ තත්ත්වය හඳුන්වන්නේ silent hypoxia එහෙම නැත්නම් happy hypoxia ලෙසයි. කිසිම රෝග ලක්ෂණයක් නැතිව අපේ රුධිරයේ ඔක්සිජන් මට්ටම ඉතාමත් අඩු අගයකට පත්වීමේ හැකියාවක් මේ කොරෝනා රෝගයත් එක්ක ඇති විය හැකියි. වෙනදා මේ තත්ත්වය බහුලව වැඩිහිටියන් තුළ නිතර නිතර දැක්කත් අද වෙද්දී දරුවන්ගෙත් මේ තත්ත්වය දැකගන්න ලැබෙනවා.
මේ තත්ත්වයේදී කොරෝනා ආසාදිත වුණත් ඒක පිටතට පෙන්වන්නේ නැහැ. ඉතින් මෙහෙම දරුවෙක්ගේ රුධිරයේ ඔක්සිජන් මට්ටම ඉතාමත්ම අඩු අගයකට පත් වීමේ හැකියාවක් තියෙනවා. මෙය රෝග ලක්ෂණ නොපෙන්වන නියුමෝනියා තත්ත්වයක්. මේ හේතුවෙන් ඇතැම් විට රුධිරයේ ඔක්සිජන් මට්ටම පහළ බහිනවා. සාමාන්‍යයෙන් රුධිරයේ ශඔක්සිජන් මට්ටම 100 – 95 අතර අගයක් තිබිය යුතුයි. මෙවැනි තත්ත්වයකදී ඒ මට්ටම ඉතාම පහළ බැසිය හැකියි.
2. රුධිරයේ ඔක්සිජන් මට්ටම අඩු වෙද්දී දරුවෙක් යම් රෝග ලක්ෂණයක් පෙන්නුම් කරන්නේ නැද්ද?
සාමාන්‍යයෙන් වෙනත් රෝග තත්ත්වවලදී අපේ සිරුරේ ඔක්සිජන් මට්ටම අඩු වෙද්දී සිරුර විසින්ම එය හඳුනා ගෙන යම් යම් ප්‍රතිචාර දක්වනවා. උදාහරණ විදියට ස්වසන අපහසුතා, හතිය, ඇවිදීමේ අපහසුතා වැනි තත්ත්ව පෙන්වනවා. ඒත් කොරෝනා නිසා ඇති වන මේ තත්ත්වයේදී කිසිම රෝග ලක්ෂණයක් පෙන්නුම් කරන්නේ නැහැ. මේ තත්ත්වය හරිම අවදානම් තත්ත්වයක්.
3. ඉතිං කොහොමද දරුවෙක් කොරෝනා ආසාදිත බව මව්පියන් දැනගන්නනේ?
කාලයක් තිස්සේ අපේ දරුවෝ ඉන්නේ ගෙදරමයි. නිවසේ අයෙකුට නැතිව දරුවෙකුට කොරෝනා ආසාදනය වීමේ හැකියාව අවමයි. ඒ නිසා ඔවුන්ට කොරෝනා වැළඳිය හැකි එකම මාර්ගය වෙන්නේ අම්මා/තාත්තා/වැඩිහිටියෙක්ට ආසාදනය වී තිබීමෙන්. ගෙදර හෝ ඒ දරුවා සමග සම්බන්ධතා පවත්වන කෙනෙකුට කොරෝනා ආසාදිත බව අපි දන්නවා නම් දරුවන් ගැන විශේෂ සැලකිල්ලක් දැක්විය යුතුමයි.
4. වෛද්‍යතුමනි, මේ තත්ත්වයේදී දරුවන් කිසිම ලක්ෂණයක් පෙන්වන්නේම නැද්ද?
මෙවැනි දරුවන්ගේ සමහර වෙලාවට තොල්වල පැහැය/සමේ පැහැය රතු/දම් පැහැයට හැරෙන බව විදේශ වාර්තා වල නම් සඳහන් වෙනවා. සෙල්ලම් කරද්දී සාමාන්‍ය තත්ත්වයේදීට වඩා වැඩි ප්‍රමාණයකින් දහඩිය දැමීමත් පෙන්නුම් කරනවා. ශ්‍රී ලංකාව ඝර්ම කලාපීය රටක්. ඉතිං මෙතැනදී මේ වර්ණයන් ගැන වගේම දහඩිය දැමීම ගැනත් සැලකිය යුතු වෙනසක් අපිට හඳුනා ගත හැකිද කියන දේ ගැටලුවක්.
5. දරුවෙක්ට උණ ඇති වීම රෝග ලක්ෂණයක් නොවෙයිද?
ඔව්, උණ කියන්නේ රෝග ලක්ෂණයක්. අපි කොරෝනා ගැන බියෙන් පසුවුණත් මේ දිනවල විශේෂයෙන්ම ඩෙංගු රෝගය වගේම වෙනත් වෛරස රෝගත් තියෙනවා. ඒ නිසා උණ ඇති වීම කොරෝනා ආසාදනය නිසාම කියලා හරියටම කියන්න අමාරුයි. උණත් එක්ක කැස්ස, හෙම්බිරිස්සාව තියෙනව නම් අනිවාර්යෙන්ම කොරෝනා සඳනා පරීක්ෂාවක් ඒ කියන්නේ රැපිඩ් ඇන්ටිජන් පරීක්ෂණයක් හෝ ප PCR පරික්‍ෂණයක් සිදු කරන්න පුළුවන් නම් ඒක හරිම වැදගත්. ඒ මගින් අපේ සැකය දුරු කරගන්න පුළුවන්.
6. යම් හෙයකින් කොරෝනා බව තහවුරු වුණොත් කළ යුත්තේ කුමක්ද?
ඔව්… පරීක්ෂණයෙන් පස්සේ කොරෝනා බව තහවුරු වුණොත් ඒ දරුවා වයස අවුරුදු දෙකට වැඩි නම් ගෙදරදීම රැක බලාගන්න අපි දෙමාපියන්ට උපදෙස් ලබා දෙනවා. ඒ වගේම හැකියාව තියෙනවා නම් දවසට දෙවතාවක්වත් රුධිරයේ ඔක්සිජන් මට්ටම පරීක්ෂා කරගැනීම වැදගත් වෙනවා.
7. ඒ කියන්නේ අපි කා ළඟත් ඔක්සි මීටරයක් තිබීම වැදගත් බවද?
සාමාන්‍යයෙන් ඔක්සි මීටර් සැකසිලා තියෙන්නේ වැඩිහිටියන් වෙනුවෙන්. වැඩිහිටියන් වෙනුවෙන් සැකසුණු මේ ඔක්සි මීටර දරුවන්ගේ ඔක්සිජන් ප්‍රතිශතය මැන බැලීමේ කොයිතරම් දුරට සාර්ථකද කියන එක ගැටලුවක්. සාමාන්‍යයෙන් දරුවන්ගේ වයසට අනුව සුදුසු ඔක්සි මීටර් තියෙනවා. උදාහරණ විදියට මාසයට අඩු දරුවන්ට වගේම ඊට වැඩි දරුවන්ට වෙන වෙනම භාවිත කරන්න විවිධ ඔක්සි මීටර් වර්ග තියෙනවා. අන්න ඒ නිසාම වඩාත් හොඳම විසදුම විදියට ළඟම රජයේ රෝහලට ගොස් වෛද්‍ය උපදෙස් ලබා ගෙන ඔක්සිජන් මට්ටම පරීක්ෂා කරවා ගැනීමයි.
8. වෛද්‍යතුමනි, රෝහල වෙත වෙනත් රෝග සඳහා හෝ එන දරුවන්ගේ රැපිඩ් ඇන්ටිජන් පරීක්ෂාවක් සිදුකරනවාද?
ඔව්… ආසාදිත දරුවෙක් කියලා පුංචිම පුංචි හරි සැකයක් තියෙනව නම් දරුවාගෙම වගේම දෙමාපියන්ගේත් රැපිඩ් ඇන්ටිජන් පරීක්ෂාවක් ඇතැම් විට සි PCR පරීක්‍ෂාවත් සිදු කරනවා. ඒ විදියට රෝහලට ගන්න සෑම දරුවෙක්ම පරීක්‍ෂාවකට භාජනය කරනවා.
9. වෛද්‍යතුමනි, වෙනත් රෝග සඳහා රෝහලට පැමිණීමට දෙමාපියන් බියක් දක්වනවා රෝහල තුළදී දරුවාට කොරෝනා ආසාදනය වේද යන සැකය නිසා. ඒ ගැන දෙමාපියන් දැනුවත් කළ හැකිද?
රෝහල තුලදී කොරෝනා නැති දරුවෙකුට කොරෝනා ආසාදනය වීමේ අවදානම අවමයි. ඒ කොරෝනා ආසාදිත දරුවන් වෙනම සිටින නිසා. ඒ නිසාම රෝහලට පැමිණීමට බිය විය යුතු නැහැ. දරුවාට යම් කිසි රෝග තත්ත්වයක් ඇත්නම් ළඟම ඇති රජයේ රෝහලට යන්න දෙමාපියන්ට හැකියාව තියෙනවා.
10. වයස අවුරුදු දෙකට අඩු දරුවෙක්ට කොරෝනා ආසාදන වූවොත් කළ යුත්තේ කුමක්ද?
උදාහරණයක් විදියට ගත්තොත් කිරි බොන වයසේ දරුවෙක් ඉන්න ගෙදරක අයෙක් ආසාදනය වූවොත් දරුවත් ඒ තත්ත්වයේ බව සිතා කටයුතු කිරීම වැදගත් වෙනවා. කිරි බොන වයසේ දරුවෙක්ට මව්කිරි දීම අවශ්‍යයි. ඒ නිසා වැඩිහිටි අයත් සමග ගැටීම වැඩියි. එවැනි දරුවෙක් උණ, කැස්ස, හෙම්බිරිස්සාව වැනි යම් රෝග ලක්ෂණයක් සුළුවෙන් හෝ පෙන්වනවා නම් වෛද්‍ය උපදෙස් පැතීම අත්‍යවශ්‍යයි. සෞඛ්‍ය අමාත්‍යංශයේ ළමා රෝග විශේෂඥ වෛද්‍යවරුන්ගේ සංගමයේ නිවේදනයට අනුව වයස අවුරුදු දෙකට අඩු දරුවන් කොරෝනා ආසාදිත වුවහොත් අනිවාර්යෙන්ම රෝහල් ගත කළ යුතුයි.
11. කිරි බොන වයසේ සිටින දරුවන්ට මෙවැනි තත්ත්වයකදී මව්කිරි ලබාදීම නතර කළ යුතුද?
කිසිසේත්ම නැහැ. මව්කිරි දීම කිසිසේත්ම නතර කරන්නේ නැහැ. මව්කිරි ලබාදෙන විට මව මුඛ ආවරණයක් පැළදීම අනාවර්යයි. ඒ වගේම මව් කිරි දීමට පෙර සහ පසු මව දෙඅත් මෙන්ම පියයුරු පිරිසිදු කර ගැනීම වැදගත් වෙනවා. කොරෝනා වෛරසය රුධිරය හරහා ගොස් දරුවාට කිරි මගින් බෝ විය හැකි බවට ඇතැම් අය විශ්වාස කරත් මෙතෙක් එවැන්නක් ගැන විද්‍යාත්මක තහවුරු වීමක් නැහැ. දැනට තියෙන වාර්තා අනුව රෝගය බෝ වෙන්නේ බිඳිති මගින් පමණයි. අන්න ඒ නිසයි මව්කිරි දෙන විටත් දරුවාගේ කටයුතු සිදු කරද්දීත් මවට මුඛ ආවරණය පැලඳීමට අපි උපදෙස් ලබා දෙන්නේ.
12. ඇතැම් මව්වරුන් දරුවන් රෝග ලක්ෂණ පෙන්වූවත් නැතත් සුළු තත්ත්වයකදී පවා රෝහලට එන්න උත්සාහ කරනවා. එ් ගැන යම් උපදෙසක් ලබා දිය හැකිද?
කුඩා දරුවන් සම්බන්ධව යම් සැකයක් තියෙනවා නම් රෝහලට ඇවිත් උපදෙස් ලබාගැනීම වඩාත් සුදුසුයි. මොකද දරුවෙකුට තම අපහසුතා හෝ රෝග ලක්ෂණ පැවසීමට අවබෝධයක් නැහැ. ඒ වගේම මවටත් නිවැරදිව දරුවාගේ තත්ත්වය වටහා ගන්න අපහසු විය හැකියි. ඒ විතරක් නෙවෙයි නිවසේ කවුරු හෝ ආසාදිත තත්ත්වයේ සිටිනවා නම් දරුවා සම්බන්ධව වෛද්‍ය උපදෙස් ලබාගැනීම වැදගත් බව අමතක කරන්න එපා. මොකද කිසිම රෝග ලක්ෂණයක් නැතුවත් කොරෝනා ආසාදිතව සිටිය හැකියි.
විශේෂඥ මතය, අදහස සහ මූලික සටහන:
ළමා රෝග විශේෂඥ, වෛද්‍ය දීපාල් පෙරේරා
රිජ්වේ ආර්යා ළමා රෝහල
