“ගොත ගැසීම ” යනු කථනයේ ඇතිවන එක ගැටලුවකි. එහිදී සිදුවන්නේ කතාව සියුම් ලෙස ගලා යාම සිදු නොවීමයි (Disruption of normal flow of speech). මෙම තත්වය දරුවන් වචන ඉගෙන ගැනීමේදී ශබ්ද පුන පුනා කීමට වඩා එහා ගිය තත්වයක් වන අතර ගොතය සහිත දරුවෙකු ට තවත් කෙනෙකු සමග සන්නිවේදනයේ දී ද ගැටළු ඇති කරයි.
“ගොත ගැසීම ” හි වර්ග කිහිපයකි.
- වර්ධනයත් සමග ඇති වන ගොත ගැසීම
- ස්නායු හා සම්බන්ධ ගොත ගැසීම
- මනෝ විද්‍යාත්මක හේතුන් නිසා ඇති වන ගොත ගැසීම
- වර්ධනයත් සමග ඇති වන ගොත ගැසීම යනු,
මෙය දරුවන් අතර බහුලවම දැක ගත හැකි තත්වයකි. මෙය වයස අවු 2 -5 අතර දරුවන් තුලින් පෙන්නුම් කරයි. මෙම තත්වය බොහෝ පවුල් ආශ්‍රය කරගන ඇති විය හැකි අතර පරම්පරාවෙන් පරම්පරාව ට යාමේ හැකියාවක් ද පවතී. මෙහි අනු කොටස් ප්‍රමාණයක් ම පවතී.
- ස්නායු හා සම්බන්ධ ගොත ගැසීම යනු,
මෙම තත්වය ඇති වන්නේ ස්නායු හෝ මොලයට සිදුවන හානියක් මගින් කතා කිරීමට අවශ්‍ය වන්නා වූ මාංශ පේශි වලට අවශ්‍ය නිවැරදි ස්නායු සංවේදන/ signals නොලැබී යාම නිසාවෙනි. මෙය බොහෝ විට වැඩිහිටියන් ට අංශභාගය හෝ මොලයට සිදුවන හානියකින් පසුව ඇතිවම සුලබව දක්නට හැකිය.
- මනෝවිද්‍යාත්මක හේතුන් නිසා ඇති වන ගොත ගැසීම යනු,
මෙහි දී ගොත ගැසීමට හේතුව වන්නේ මානසිකව ඇති වන ගැටළු එනම් හැගීම් සමග ඇති වන ගැටළු , අධික ලෙස සිතීම ආදී හේතු කාරණාය.
තවද, දෙමවුපියන් වශයෙන් දරුවා ගේ ගොත ගැසීමත් සමඟ මෙවන් සාධක ද පෙන්නුම් කරයි නම් වැඩි වශයෙන් සැලකිලිමත් විය යුතුය.
- පවුලේ කෙනෙකුට හෝ පවුල හා සම්බන්ධ කෙනෙකුට මෙම තත්වය පැවතීම
- දරුවාගේ ගොත ගැසීම මාස 6ක් හෝ ඊට වැඩි කාලයක් පැවතීම
- දරුවා ට වෙනත් කථන හෝ භාෂා ගැටළු පැවතීම
- මානසික, චිත්තවේග, බය හෝ පෞෂය ගැටළුත් දරුවාගේ ගොත ගැසීම සමග සම්බන්ධ යැයි සිතීම
ගොත ගැසීම ඇතැම් අවස්ථා වල සාමන්‍ය තත්වයක් විය හැකි අතර එය තහවුරු කර ගත හැක්කේ කථන හා භාෂා චිකිත්සකවරයෙකු විසින් කරනු ලබන නිවැරදි තක්සේරුවකින් ය. මන්ද, ඇතැම් දරුවන් භාෂා වර්ධනයේ කොටසක් ලෙසින් ම මෙම ගොත ගැසීම පෙන්නුම් කරන නිසාවෙනි. ඇතැම් දරුවන් ගේ ගොත ගැසීම ඇති වීම දිනයේ වේලාවන් අනුව, විවධ වූ අවස්ථා වල, විවධ පුද්ගලයන් සමග අඩු වීම මෙන්ම වැඩි වීමක් ද නිරීක්ෂණය කර ගත හැකිය. ඒ අනුව, පහත සදහන් කර ඇත්තේ ඉන් ප්‍රධානව ම දැක ගත හැකි ලක්ෂණ කිහිපයකි.
1.වචනයක ශබ්දයක්, අකුරක් හෝ වචනයම පුන පුන කියවීම
උදා: අ -අ -අම්මා
2.වචනයක ශබ්දයක් ඇදගෙන කතා කිරීම
උදා: අ …………..ම්මා
- කතා කරන විට වචන හිරවීම හෝ එකවර කතාව නැවතීම
4.කතා කරන විට ඒ අතරතුර අනවශ්‍ය ලෙස /හ්ම්/, /ආ/ ආදී ලෙස විරාම ගැනීම
5.නැවතීම් සහිත ව කතා කිරීම
6.කතා කරන විට වේගයෙන් ඇස් ගැසීම හෝ තොල් වෙව්ලීම ආදී බාහිරින් ලක්ෂණ පෙන්නුම් කිරීම
7.කතා කිරීම් මග ඇරීම හෝ ඒ සදහා බියක් දැක්වීම
ඒ අනුව මෙවන් ලක්ෂණ පවතී නම් කථන හා භාෂා චිකිත්සකවරියක වෙත යොමු වීම ඉතාමත් වැදගත් වන අතර එමගින් දරුවා තක්සේරුවක ට ලක් කර මෙය සාමන්‍ය භාෂා සංවර්ධනයේ අවදියක් ද නැතහොත් ගොත ගැසීම් තත්වයක් ද යන්න දැන ගැනීමට හැකියාව පවතී.
ගොත ගැසීම් තත්වයට මග හරවා ගැනීමට චිකිත්සක ක්‍රම බොහොමයක් පවතී. ඒවා දරුවාගේ වයස, ගොත ගැසීමේ ප්‍රමාණය, එහි ස්වාභාවය ආදිය පදනම් කර ගනියි. වඩා වැදගත් වන්නේ නිසි වයස ට නිවැරදිව හදුනා ගැනීම හා ඒ සදහා මැදිහත් වීමයි.
කථන හා භාෂා චිකිත්සක සජිනි පෙරේරා මහත්මිය විසිනි.
