දරුවන් වැඩීමත් සමඟ හදිසි කෝපය බලාපොරොත්තු විය හැකි ලක්ෂණයකි. දෙමව්පියන් විසින් හදිසි කෝපයට ප්‍රතිචාර දැක්විය යුතු ආකාරය සහ ඊට පෙර එය වලක්වාගන්නා ආකාරය පිලිබඳව ඇමරිකාවේ මායෝ චිකිත්සකාගාරයේ විශේෂඥවරයෙකු මේ පිලිබඳව පැහැදිලි කර ඇත.
දෙමවුපියෙකු දරුවා සමඟ කාර්යබහුල සුපිරි වෙලඳසැලක සිටිනවා යැයි සිතන්න. දරුවා ප්‍රියකරන සෙල්ලම්බඩුවක් තිබෙනවා දකින අතර මව හෝ පියා එය මිලදී ගැනීමට එතරම් කැමැත්තක් නොදක්වයි. දෙමව්පියන් දරුවාගේ ඉල්ලීම ප්‍රතික්ෂේප කිරීම හේතුවෙන් හදිසි කෝපය හටගෙන එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස, දරුවා බිම දිගාවී යටිගිරියෙන් කෑගසා හැඬීමට පටන් ගැනීමට පුළුවනි. එවිට දෙමවුපියන් දැඩි අපහසුතාවයකට පත්වෙයි.
මෙම හදිසි කෝප තත්වය ඇතිවීම වැලැක්වීම සඳහා ක්‍රමයක් තිබුනේද? දෙමව්පියන්ට වෙනස් ක්‍රමයක් අනුගමනය කිරීමට තිබුනාද? හදිසි කෝපය ඇතිවන්නේ ඇයි? දරුවාට ඔවුන් සලකන්නේ කුමන හේතුවක් මතද? හදිසි කෝපය සම්බන්ධයෙන් පහත ඇති ප්‍රයෝජනවත් කරුණු පිලිබඳව ඔබ සලකා බලන්න.
හදිසි කෝපය ඇතිවන්නේ ඇයි?
දරුවාගේ තරහව සහ දොම්නස, හදිසි කෝපයෙන් ප්‍රකාශ කරයි. දරුවා යම් දෙයක් ප්‍රතික්ෂේප කිරීම, දරුවාගේ අවශ්‍යතාව දෙමව්පියන් හෝ දරුවා රැකබලාගන්නා තේරුම් නොගැනීම හෝ දරුවා විඩාපත් වූ විට හදිසි කෝපය ඇතිවීමට හේතු වේ. තම හැඟීම් හෝ අදහස් වචනයෙන් ප්‍රකාශ කිරීමට බැරිවූවිට, හදිසි කෝපය ඇතිවේ. මෙහි ඇති ප්‍රධාන කාරණාව වන්නේ, හදිසි කෝපය ඇතිවීම සඳහා හේතු රාශියක් ඇති නිසාය.
අවුරුදු 2 පසුවන බොහෝ දරුවන්ට, වැඩිහිටියන් ලෙස කතා කිරීමේ හැකියාව නැති බව ඔබ මතක තබාගත යුතුය. බොහෝ දෙමව්පියන් සිතන්නේ, දරුවන් පවසන දෙවල් ඔවුන්ට තේරුම් ගැනීමට හැකියාවක් ඇති බවයි. එහෙත් එසේ වන්නේ සමහර අවස්ථා වලදී පමනයි. එයින් කියැවෙන්නේ, නාඳුනන පුද්ගලයින්ට දරුවාව තේරුම් ගැනීමේ හැකියාව ඉතාමත් සීමිත වන බවයි. දරුවෙකු තම දෙමව්පියන්ට යමක් ප්‍රකාශ කිරීමට හෝ යමක් ඉල්ලන විට, එය දෙමව්පියන්ට නොතේරුන විට සහ එකඟ නොවූ විට, හදිසි කෝපය පිටකිරීමක් සිදු වෙයි.
දරුවන් හිතාමතාම හදිසි කෝපය පිට කිරීමක් සිදුකරයිද?
සමහර වේලාවල් වල දරුවන් හදිසි කෝපය හේතුවක් ඇතිව පිටකරයි. එය ඇතැම්විට තම දෙමව්පියන්ට පවසනවාට වඩා පහසු වීම නිසාය. තම දෙමව්පියන්ට හිතාමතා අපහසුතාවයට පත්කිරීමට දරුවන් සැලසුම් නොකරයි. බොහෝ සිඟිත්තන් හදිසි කෝපයෙන් ප්‍රකාශ කරන්නේ තම සිතට දැනෙන හැඟීමයි.
ටිකක් වැඩුනු දරුවන්ට, හදිසි කෝපය ඇතිවන්නේ ඔහු ඊට පෙර ඉගෙනගත් ප්‍රතිචාරයක් නිසාවෙනි. පලමු වතාවේදී හදිසි කෝපයෙන් ඇතිවූ සිදුවීමකින් පසු ඔවුන්ට අවශ්‍ය වන පරිදී ප්‍රතිඵලයක් ලැබේ නම්, අනාගතේදී හදිසි කෝපය නිරන්තරයෙන් ඇතිවීමට ඉඩ ඇත.
හදිසි කෝපය මඟහරවාගන්නේ කෙසේද?
තරුණ ලමුන්ගේ හදිසි කෝපය මගහරවා ගැනීමට ඇති එකම ක්‍රමය වන්නේ, හොඳ චර්යා වලට ඔවුන් ඔවුන්ව යොමු කිරීමයි.
පහත සඳහන් කරුණු පිලිබඳව සලකා බලන්න.
ක්‍රමානුකූල චර්යාසටහනක් අනුව වැඩ කිරීම
ක්‍රමවත් චර්යාසටහනක් අනුව දරුවාට වැඩ කිරීමට සැලැස්වීමෙන්, දරුවා නීතිරීති සහ බලාපොරොත්තූන් අනුව ක්‍රියාකිරීමට පටන් ගනී. දරුවන් කෙටි නින්ද සහ රාත්‍රී නින්දට යන වේලාවල් පිලිබඳව ඔබ හොඳින් නිරීක්ෂණය කල යුතුය. සාධාරණ බලාපොරොත්තූන් තුල සීමාවන් පනවා ඒවා නිරන්තරයෙන් ක්‍රියාවේ යෙදවීමෙන් ක්‍රමානුකූලව තම වැඩකටයුතු කිරීමට හුරුවේ.
පෙර සැලසුම් කරන්න
ඔබට හදිසියෙන් දරුවා සමඟ එලියට යාමට අවශ්‍ය වූ විට, දරුවාට නිදිමත හෝ බඩගිනි වේලාවල එලියට නොයන්න. ඔබ සුපිරි වෙලඳසැලක දිගු පෝලිමක සිටිනවානම්, දරුවාගේ අවධානය එක්තැන් කරවීම සඳහා භණ්ඩයක් රැගෙන යන්න.
දරුවාගේ වචන භාවිතා කරවීමට පොළඹවන්න
භාෂාව ග්‍රහණය කර ගැනීම, භාෂාව ප්‍රකාශනයට වඩා ඉහලයි. දරුවාට කතා කිරීමට හෝ කතා කරනදේ පැහැදිලි නැතිනම්, සරල සංඥා වචන දරුවාට කියා දිය හැක. උදාහරණ ලෙස “තව ඕනෑ”, “මට අවශ්‍යයි” සහ “බඩගිනි” යන සරල වචන වලට සංඥා දරුවාට කියාදිය හැක. දරුවාට තව තවත් දෙමව්පියන් සමඟ කතාකිරීමට හොඳ හැකියාවක් ඇතිවන විට, හදිසි කෝපය ඇතිවීමේ සම්භාවිතාව අඩුවීම දක්නට ඇත. දරුවාගේ වැඩීමත් සමඟ ළමුන්ට ඔබින වචන උගන්වන්න. එවිට දරුවාට ඔහු ගැන ප්‍රකාශ කිරීමට හැකියාවක් ඇතිවේ.
තීරණ ගැනීමට පෙළඹවීම
උදාහරණයක් ලෙස, දරුවන්ට තමන් ප්‍රියකරන ඇඳුම් සහ කැමති ආහාර වර්ග තෝරාගැනීම් පිලිබඳව තීරණය කිරීමට ඉඩ දීමෙන්, ඔවුන්ට යම්කිසි පාලනයක් ඇති කිරීමට උගන්වයි. දරුවා තීරණයක් ගැනීමෙන් පසු, එය ක්‍රියාවට නංවා ඔවුන්ව පැසසුමට ලක් කර යුතුය.
ධනාත්මක හැසිරීම අගය කිරීම
දරුවා හොඳින් හැසිරෙන විට වැඩි සැලකිල්ලක් දැක්විය යුතුය. එවන් අවස්ථාවලදී බදාගැනීමක් හෝ ප්‍රශංසාවක් සමඟ කුඩා තෑග්ගක් දීමට අමතක නොකරන්න. ඔබ තෑග්ගක් පමණක් දීමෙන් වලකින්න.
බාධාවන් භාවිතා කිරීම
දරුවාට හදිසි කෝපයේ සීමාව ඉක්මවා යාමේ හැකියාවක් තිබෙනවා කියා දෙමව්පියෙකුට දැනෙනවා නම්, බාධාවක් ලෙස යම් කිසි භාණ්ඩයක් හෝ පුද්ගලයෙකු නිසා දරුවාගේ අවධානය වෙනත් අතකට යොමු කල හැක. හදිසි කෝපයට බලපාන හේතුව ඉවත් කර, දරුවාගේ අවධානය වෙනත් අතකට යොමු කරන්න.
හදිසි කෝපය ඇතිවන තත්වයන් වලක්වන්න
ඔබට දරුවා සමඟ වෙලඳසැලකට යාමට ඇතිනම්, හදිසි කෝපය ඇතිවීමට ඉඩ ඇති කෙටි කෑම ඇති ප්‍රදේශය අසලින් නොයන්න. දරුවා අවන්හලේ නරක ලෙස හැසිරීමට ඉඩක් ඇතිනම්, දිගු පෝලිම් හෝ මන්දගාමී සේවාවන් තිබෙන අවන්හල් වෙත යාමෙන් මඟහරින්න.
හදිසි කෝපය හොඳින් හැසිරිවිය හැකි අනිකුත් ක්‍රම මොනවාද?
ඇතැම්විට ‘යම් කිසි දෙයක් ගැන දැනීමක් නොදැන සිටීම, දැනගැනීමට වඩා යහපත්ය’ කියා ආප්තෝපදෙශයක් ඔබ අසා තිබෙනවාද? මෙය හදිසි කෝපය සඳහා බොහෝවිට සත්‍යයකි.
දරුවා හදිසි කෝපයෙන් සැනසුනු පසු, දරුවාගේ දොම්නස වචන වලින් ප්‍රකාශ කිරීම සඳහා දෙමව්පියන් අනුබල දිය යුතුය. එමෙන්ම හදිසි කෝපය නිසා කිසියම් අවධානයක් දරුවාට නොලැබෙන බව දෙමව්පියන් මතක් කර දිය යුතුය.
දරුවා හදිසි කෝපයෙන් ඉන්න අවස්ථා වලදී, දෙමව්පියන් නිශ්චලව සහ සන්සුන්ව සිටීමෙන් දරුවාට ආරක්ෂාවේ හැඟීමක් දැනීමට පටන් ගනී. දෙමව්පියන් පීඩාවට පත්වී දරුවාගේ ඉල්ලීම දුන්විට, හදිසි කෝපය සැබවින්ම ඵලදායී වන බව දරුවන් ඉගෙනගනී.
දරුවාගේ හදිසි කෝපය, ත්‍රාසජනක හෝ කලහකාරී අවස්ථාවකට පත්වූ විට දෙමව්පියන්ට කල හැක්කේ කුමක්ද?
දරුවාගේ හදිසි කෝපය ක්‍රමයෙන් වැඩිවන විට, දෙමව්පියන් එයින් ආරක්ෂා වී, ඔවුන්ට කාලය ලබා දෙන්න.
කාලය ලබාදීම සඳහා ස්ථානයක් වෙන් කරගැනීම. ගෙදර දරුවාට එපාවෙන කාමරයක් හෝ දරුවාගේ ප්‍රියතම සෙල්ලම් බඩු නැති කාමරයක් තෝරාගන්න. ගෘහ භාණ්ඩ හෝ බිත්තියකට නොගෑවෙන ලෙස පුටුවක් තබන්න. එසේ තිබීමෙන් දරුවාට බිත්ති සීරීම හෝ ගෘහ භාණ්ඩ වල තීන්ත පතුරු ඇරීමෙන් වැලැක්විය හැක.
දෙමව්පියන් තදින් සිටිය යුතුය. තද කටහඬින් “අපි ඔයාට ගහන්නේ නැහැ. දැන් ඉඳගන්න” කියා අමතන්න.
දරුවාට ඔහු විසින් සන්සුන් වීමට කාලය ලබාදෙන්න. මේ සඳහා බොහෝ විට විනාඩි කිහිපයක් හෝ ටික කාලයක් ගත වේ.
සැලසුමට අනුව වැඩකරන්න. දරුවා සන්සුවන කාලය නිමාවීමට පෙර නැගිටුන හොත්, නැවත වෙනත් ස්ථානයක සන්සුන්වීමට කාලය ලබාදෙන්න. දරුවාව නැවත පුටුවේ ඉන්දවා, සන්සුන්වීමට තවත් කාලය ඇතිබව මතක් කර දෙන්න.
දරුවා සමඟ කතාකිරීමෙන් වලකින්න. සන්සුන් වන කාලය තුලදී, දරුවා සමඟ කතා කිරීමෙන් වලකින්න.
සන්සුන්වීමේ කාලය. සන්සුන්වීමේ කාලය විනාඩි කිහිපයකට පමණක් සීමා කරන්න. දරුවා හොඳින් සන්සුන් වූ පසු, ඔවුන්ට නැවත සෙල්ලම්කිරීමට අවස්ථාව ලබා දෙන්න. සන්සුන්වීමේ කාලයෙන් පසු “ඔයා දැන් හොඳින් සන්සුන් වෙලා ඉන්නේ. ආයෙත් ඔය අතින් දඟවැඩ කරන්නේ නැහැ නේද?” කියා දරුවන්ට දෙමව්පියන් අවවාද කල යුතුය.
පොදු ස්ථානයක හදිසි කෝපය හසුරවගන්නේ කෙසේද?
දරුවා පොදු ස්ථානයකදී හදිසි කෝපය පෙන්වුවහොත්, එය පුළුවන්නම් නොසලකා හරින්න. දරුවා කඩා කප්පල්කාරී ලෙස හැසිරීමෙන් හෝ හදිසි කෝපය ආරක්ෂා රහිත ස්ථානයක සිදුවෙනවානම්, එම ස්ථානයෙන් ඔහුව ඉවත්කර කාර් එකේ වැනි පුද්ගලික ස්ථානයක තබන්න.
දරුවා සන්සුන් වූවායින් පසු, ඔබ දරුවාගෙන් මෙසේ අසන්න. “ඔයා දැන් හොඳින් සන්සුන් වෙලා ඉන්නේ. ඔයාට එලියට ගිහින් සෙල්ලම් කරන්න ඕනෙද?” දරුවා එහෙත් ලැහැස්ති නැති වුවහොත්, සන්සුන් වීමට තවත් කාලය ලබා දෙන්න.
විශේෂඥ උපදෙස් ලබාගන්නේ කුමන අවස්ථාවලදීද?
දරුවන් වැඩෙන විට ඔවුන් ස්වයං විනය ඇතිකරගැනීමට ඉගෙන ගන්නා අතර, හදිසි කෝපය ඇතිවීමේ අවස්ථාවන්ද අඩුවෙයි. බොහෝ දරුවන් වයස අවුරුදු 5න් පසුව හදිසි කෝපය ඇතිවීම මඟහරී.
දෙමව්පියෙකුට දරුවන් දෙන්නක් ඇතිනම්, දරුවන් දෙදෙනාම හදිසි කෝපය අවස්ථාවලින් නිරන්තරයෙන් සිටිනවා නම්, එම දෙමව්පියන්ට වැඩි ආතතියක් ඇතිවීමේ සම්භාවිතාව වැඩිය. මෙම අවස්ථාව සඳහා දෙමව්පියන්ට වෛද්‍ය උපදෙස් ගැනීමට සිදුවේ.
දරුවන්ගේ හදිසි කෝපය නිසා, දෙමව්පියන්ට ඇතිවන කායික සහ මාසික ප්‍රශ්න වෛද්‍යවරයෙකුට සොයාගත හැක. මානසීක හා කායික ප්‍රශ්න වල දරුණු ස්වභාවය අනුව, දෙමව්පියන් මනෝචිකිත්සක වරයෙකු හෝ සමාජ වැඩසටහනකට යොමු කල යුතුය.
හදිසි කෝපය සමඟ ගණුදෙනු කරනවිට, ඔබ පෙර මැදිහත්වීමේ ක්‍රම තුලින් ඉදිරි චර්යා රටාවේ ගැටළු පාසලේ හෝ නිවසේදී විසඳීමට උපකාරී වේ.
