අපි සාමාන්‍යයෙන් හිතන්නේ පොඩි එවුන්ට මොන මානසික ගැටළුද…? කන්න බොන්න දෙනාවා නම්..ඉස්කෝලේ ඇරලා උගන්නනවා නම්…. වෙනත් ඕනෑකම් ඉෂ්ට කර දෙනවා නම් වෙනත් මොනවාද..? වැඩිහිටි අපිට විතරයි මානසික ගැටළු කියල හිතුවත් ඒ සිතුවිල්ල එතරම් නිවරැදි නැහැ. වැඩිහිටි උදවිය තමන්ගේ පීඩනය කාට හරි කියල හිත නිදහස් කර ගත්තත් පොඩි අයට ඒ විදිහට කියන්නවත්…ඒ අය කියන දේ අහගෙන ඉන්නවත් පිරිසක් නැහැ. මේ නිසා ඔබ නොදැනම දරුවන්ටත් විශාදය තත්වය ඇති වෙන්න පුළුවන්. මව්පියන් විදිහට දරුවන්ගේ මානසික තත්වය ඔබ ඉතාම හොඳින් තේරුම් ගන්නම ඕන..අනේ අපිට ඉතිං දරුවන්ගේ මුහුණ බලන්නවත් වෙලාවක් නැහැ නොකියා දරුවා වෙතින් පහත දැක්වෙන වෙනස්කම් පෙනෙනවා නම් ඇත්තටම ඔබේ දරුවත් මානසික පීඩාවට පත්ව සිටින බව තේරුම් ගැනීම එතරම් අපහසුවක් නැහැ.
නොසන්සුන්බව
වෙනදා ඉතා හොඳින් සන්සුන් ගති පැවැතුම් ඇතුව සිටියත් දැන් දැන් දරුවා වෙතින් යම් යම් නොසන්සුන් ගති පැවැතුම් පෙනෙනවා නම් ඔහුගේ හිතේ කිසියම් මානසික හැලහැප්පීමක් ඇති වෙලා තිබෙන බවට හෝඩුවාවක්. එහෙම වුනාම දරුවාට දඬුවම් කරනවාට වඩා මේ වෙනස් හැසිරීමට හේතුසොයා බැලීම ඉතාම වැදගත්.
ආහාර වෙනුවෙන් උනන්දු නොවීම
වෙනදාට ආහාර වෙනුවෙන් කිසිම සීමාවක් නැතුව සිටි දරුවා දැන් ආහාර වෙනුවෙන් උනන්දුවක් දක්වන්නේ නැත්නම්, උදරාබාධයක් හෝ අජීර්ණ තත්වයක් වැනි ශාරිරික රෝග තත්වයකුත්නැත්තේ නම් මේ වෙනුවෙන් වූ එක් හේතුවක් විදිහට දරුවාගේ මානසික ගැටුමක් වීමට බොහෝ සේ ඉඩ තිබෙනවා. මගෙන් ගුටි නොකා බත් කනාවා…යනුවෙන් බලපෑම් කරනවා වෙනුවට ඒ වෙනුවෙන් බලපාන හේතුව ගැන සොයා බැලීම ඔබේ යුතුකමක්.
බර අඩුවීම
මානසික රෝග තත්වයන්හිදි දරුවාගේ බර පිලිබඳ පැහැදිලි අඩුවීමක් දැක ගත හැකියි. මේ වෙනුවෙන් මව්පියන් එතරම් යොමු නොවන්නේ ඔවුන් දරුවන්ගේ බර පිලිබඳව නිතරම විමසිල්ලේ නැති නිසයි. පංතියේ වාරාවසානයේ ලබා දෙන ප්‍රගති වාර්තාවේ බර සටහන වුනත් මව්පියන් එතරම් උනන්දුවෙන් බලන්නේ නැහැ. ඔවුන්ට අවශ්‍ය දරුවාගේ ලකුණු ගැන විතරමයි. ඒත් ඔබ දරුවාගේ බර ගැනත් සැලකිල්ලෙන් සිටින්න. බර පහල බැසීමේ ප්‍රවනතාවයක් ඇත්තේ නම් එයින් අදහස් වෙන්නේ ඔවුන් තුල කිසියම් මානසික ගැටුමක් වෙනුවෙන් විඳ වීමක් ඇති බවයි.
නින්ද ආශ්‍රිත ගැටලු
වෙනදාට ඇඳට වැටුන හැටියේ නින්දට වැටෙන දරුවා දැන් රාත්‍රියේ ඇදේ ඒ මේ අතට හැරි හැරී නන්ද නොයන ත්වයෙන් පසුවෙන බව ඔබට දැනුනොත් මව්පියන් විදිහට තව දුරටත් දරුවාගේ හැසිරීම ගැන උනන්දු වෙන්න. එසේ ඔබ උනන්දු නොවී මේ ගැන නොවිමසා සිටියොත් දරුවා දරුණු අන්දමට මානසික ගැටලු සහගත තත්වයට පත් විය හැකියි.
අසුබවාදී බව
ඉතාම සතුටින් උනන්දුවෙන් හා ප්‍රබෝධයෙන් ජිවිතය සමග කටයුතු කළ දරුවා දැන් නිතරම් මේ විදිහට කියනවා නම් ඔබ දරුවා ගැන වඩාත් උනන්දු වීම වැදගත්.
මට ඒවා හරියන්නේ නැහැ…මම හරිම අවාසනාවන්තයි….මට දැන් ජීවිතයත් එපා වෙලා…සුන්දර ළමා වියේ සිටින දරුවෙක් වෙතින් මේ අන්දමේ වචන පිටවෙනවා යනු ඔහුගේ මානසිකත්වය ප්‍රකාශ වීමක් ඔබ එතැනින් නැවතිය යුතු නැහැ. ඇයි මේ විදිහට හිතන්නේ…ඔබට නැති වුනේ මොනවාද…ජීවිතය ඉතාම සුන්දර විදිහට ගොඩ නගා ගත යුත්තේ අපි බව ඔවුන්ට ඒත්තු ගන්වන්න. එවිට අසුබ සිතුවිලිවලින් මිදෙන මග ඔවුන්ටම තේරුම් ගත හැකිය.
හුදෙකලා වීම
වෙනදා නැසෑ හිත මිතුරු සමාගම ප්‍රිය කළ දරුවා දැන් ඒ සියල්ලෙන්ම වෙන්ව හුදෙකලා වීමට ප්‍රයක්ත දරන්නේ නම් ඊට බලපානු ලබන මානසික හේතුන් ඇත. එවන් වෙනසක් යනු දරුවාගේ මානසිකත්වයේ වෙනසක ආරම්භයයි. මේ සමගින්ම නුරුස්නා බවත් ඔවුන්ගෙන් ප්‍රදර්ශනය වෙනු ඇති.
පුතේ එන්න…මේ පුංචිඅම්මා ඇවිත්…කතා කරන්න…විටෙක ඔහු අකමැත්තෙන් සහභාගි වෙනු ඇත. එසේ නැත්නම් අනේ මට පාඩුවේ ඉන්න දෙන්න…මං නිදි කියන්න…මේ විදිහට කියනු ඇති… දරුවාගේ වෙනදා නොවූ හැසිරීම සහ නුරුස්නා බවෙන් පෙනේනේ ඔහුගේ මානසික ගැටුමයි.
අලසබව
නිරෝගි දරුවෙක් යන සංකල්පය ගොඩ නගා ගැනීමේදී අපි මුලින්ම දකින්නේ ඔවුන්ගේ ක්‍රියාශීලිත්වයයි. ඉතාම ක්‍රියාහීලිව හැසිරුන, ජීවිතයේ කටයුතු වෙනුවෙන් ඉතා හොඳින් දායකත්වය ලබා දුන් දරුවෙන් දැනැ දැන් අලසව සිටිනවා නම්…එසේත් නැත්නම් ඔහුගේ කටයුතු ලෙඩ කපුටන් වැල කනවා වැනි ඉතාම අලස ගතියෙන් සිදු වන්නේ නම් දරුවාගේ මානසිකත්වය යම් විපර්යාසයකට පත් වූවා විය හැකිය. එවන් ගති පුරුදු හෝ හැසිරීම් ප්‍රදර්ශනය වන්නේ නම් දරුවාට අපහාස නොකරන්න…තරවටු නොකරන්න…මේ වෙනසට හේතුව සොයා බලන්න…
දරුවන්ගේ මානසික ගැටුම් ඔබ නොදැනම රෝග තත්වය දක්වා වර්ධනය විය හැකියි. නියපිටින් කඩන්නනට තිබෙන දෙය ඇතත්ටම පොරොවෙන්වත් කපා ගත නොහැකි තැනට පත් කර ගත් යුතු නැත. මානසික රෝගීබව ඔවුන්ගේ එදිනෙදා ජීවිතයෙන් බොහෝ විට පෙන්නුම් කරනු ඇත. මේ සියල්ලම දරුවා වෙතින් පෙන්නුම් නොකලත් විටෙක එකක් හෝ කිහිපයක් ඔබ දරුවාගේ හැසිරීමෙන් දකින්නේ නම් ඔහු සමග කතා කරන්න. මානසිකව සැහැල්ලුව ඇති වෙන පරිදි කටයුතු කරන්න.
සමහර අවස්ථාවල තමා වෙනුවෙන් තීරණ තමාට ගත නොහැකි විට ඒ ඔස්සේම හිතමින් කාලය ගෙවන විට මෙවන් ගති ලක්ෂණ දැක ගත හැකි වෙනු ඇත. ඇතැම් දරුවන් ඉතා සංවේදීය. මව්පියන්ගේ ආර්ථික ප්‍රශ්න නිසා ඔවුන් දැඩි සේ කම්පා වෙනු ඇත. එවන් අවස්ථාවලදී මුදල් යනු සොයා ගත හැකි සදයක් බවත් ඉගෙනුම වෙනුවෙන් දරණ වැය බර අනාගත ආයේජනයක් බවත් පෙන්වා දෙන්න. දරුවෙක් ලෙසින් කළ හැකි හොඳම දෙය අධ්‍යාපනය ලැබීමයි.ප්‍රශ්න ඉදිරියේ නොසැලී සිටීමට අවශ්‍ය ධෛර්ය ලබා දෙන්න. දරුවන් කිසිම දිනක තනි නොවන බවත් ඔවුන්ගේ ශක්තිය වෙනුවෙන් මව්පියන් සිටින බවත් පහදා දෙන්න.
සමාජයේ ඇති වෙන ගැටුම් සහ ගැටලු නිසා ජීවිතය පිලිබඳ නීරස බවක් ගොඩ නගා ගැනීම වෙනුවට ඒවා එකිනෙක විසඳාගෙන ඉදිරියට යෑම සැබෑම ජීවත්වීම බව ඔවුන්ට පහසා දෙන්න.
