කුඩා දරුවන් තුල ඇතිවෙන පාලනයකින් තොර කෝපය සහ කලකිරීම. ඔව්,,, මේ ස්වභාවය ඔයාලා දෙමව්පියෝ වශයෙන් තේරුම් ගන්නේ, අර්ථ දක්වන්නේ කොහොමද ? අවුරුද්ද ට අඩු දරුවන් විතරක් නෙමෙයි විශේෂයෙන් අවුරුද්දට වැඩි හෝ පෙර පාසල් සහ ප්‍රාථමික අංශයේ දරුවන් අතරත් මේ ලක්ශනය පොදුවේ දක්නට පුලුවන්. මම මෙහි කතා කරන්න යන්නේ වචන ගැට ගහ ගන්න පුලුවන් සහ හොදින් අදහස් හුවමාරු කර ගන්න පුලුවන් පැටව්ගේ පාලනයකින් තොර කෝපය සහ හැඩීම්, කලකිරීම් ගැනයි. මේ දරුවන් ගෙන් අපි දකින පොදු දේවල් නම් ඔවුන් දෙමව්පියන් නොරිස්සීම, දෙමව්පියන්ට හිත් රිදෙන දේවල් ප්‍රකාශ කිරීම වගේ සංවේදී කාරණා .. මේවා ඔබ තේරුම් ගන්නේ කෙසේද?
“මට ඔයාව පේන්න බැහැ “
“මට ඔයා එපා, යන්න මෙතනින්”
“ඔයා මහ නපුරුයි”
“මට වෙන අම්මෙක් ඕන”
මේ වගේ වචන විතරක් නෙමෙයි..
“දෙමව්පියන් දෙස රවා බැලීම”
“ගස්සාගෙන යාම”
“යමකින් දමා ගැසීම”
“එකට එක කීම”
මේ වගේ ක්‍රියාවල් ද නොඅඩුව දකින්න පුලුවන් කම තියෙනවා මේ වගේ පොඩ්ඩොන්ගෙන්..
මේ වගේ වචන ඔයාලට ඇහෙනකොට , මේ ක්‍රියාවල් දකින කොට ඔයාලට දැනෙන්නෙ කොහොමද ? ඔයාලා ඒවා අහල , දැකල දරුවා ගැන විනිශ්චය කරන්නෙ කොහොමද ? මේක හරිම සංවේදී තත්ත්වය ක් නේද? ඒත් අපි , දරුවා කියන මේ වචන මේ ආකාරයෙන්ම පෞද්ගලිකව ගත යුතුද? මම දන්න දේවල් ටිකක් මේ සම්භන්දයෙන් ඔයාලට කියන්නයි මම මේ ලිපිය ලියන්නේ ….
ඉහත මම සදහන් කල වචන ඇත්තටම පොඩ්ඩො කියන්නෙ , ඒ වගේ ආවේගශීලී වැඩ කරන්නේ ඔයාලා ගැන තරහින්ද? ඒ ගැන ඔබ දුක් වෙනවා නම් එය වහාම නවත්වන්න . මොකද බොහෝ දරුවන් මේ වගේ දේවල් කියන්නේ කරන්නේ තේරුමක් නැතිවයි. නමුත් දරුවන් කෙරෙහි දිවා රෑ නොබලා තම ජීවිතය කැප කර සිටින ඔබට මේ ගැන දනාත්මකව සිතන්න යොමු කරන්න උදව් වන පොඩි අකුරු 4 ක් ගැන මම ඔබට කියල දෙන්නම්. මේ සරල අකුරු 4 ට පුලුවන් ඔයාලව සංවේදී භාවයෙන් මුදවල බුද්දිමත් ව මේ ගැන සිතීමට පොළඹවන්න. ඒ වගේ ම ඔයාලගේ දරුවන්ට ත් එයාලා බලාපොරොත්තු වන දේ ලබා දී එයාලව සතුටින් තියන්න.
HALT
ඔව්. මතක තියාගන්න හරිම ලේසියි.
H – Hungry – බඩගින්න
A – Angry – තරහව
L – Lonely – තනිකම
T – Tired – මහන්සිය
ඉතින් හිතන්න අවස්තාව දැන් ඔයාලට තියෙනවා. ලොකු මිනිස්සු වගේ නෙමෙයි. පොඩ්ඩො හරිම නිර්මලයි. ඉතින් එයාලා යම් ආවේගයක් පෙන්නුම් කරන්නේ එයාට සාදාරණ හේතු සාදක සහිතව කියලයි මම නම් හිතන්නේ. ඉතින් ඉහත A අකුරෙන් නිරූපණය කල Angry එහෙම නැත්නම් තරහව නිසා පැටියයි දෙමව්පියනුයි රණ්ඩු වෙන අවස්තා තිබුනත් ඒ ඉතා අතලොස්සක් විය හැකි
බවයි මගේ අදහස. බඩගින්න, තනිකම සහ මහන්සිය යන කාරණා හේතුවෙන් පොඩ්ඩො එහෙම හැසිරෙන සම්භාවිතාවයන් වැඩි බව ඔයාලට ම තේරුම් යාවි මේ
ගැන ටිකක් දුරට කල්පනා කලොත්.
ගෙදර දරුවා යම් විටෙක ආවේගශීලී වේ නම් මුලින්ම ඔබ සන්සුන් වීම අත්‍යාවශ්‍ය වෙනවා. ඔබට තරහ ගියොත් හෝ දුක හිතුනොත් මුකුත් කර ගන්න බැරි වෙන නිසා; ඔයාට හිතන්න හිතේ ඉඩ නැතිවෙන නිසා. ඉන්පසු මේ සිදුවීම හිමීට අපේ H, L, T කියන කාරණා වලට අනුගත කරල බලන්න. ඔයාලටම වැටහෙයි දරුවාගේ
මෙම හැසිරීමට හේතු වූ සත්‍යම කාරණාව. ඉන්පසු එය හරහා පිලියම් සොයා දරුවා සැනසීම ඔබට ඉතා පහසු වේවි. මගේ දරුවන් තිදෙනාගේ හැසිරීම් වලින් මා අත්දුටු කාරණා කීපයක් සදහන් කරන්නම්. මගේ දරුවන් ඉතා පොඩි කාලයේ මෙසේ හැසිරුනේ මහන්සියට සහ බඩගින්නටයි. පස්සේ ටික ටික ලොකු වෙනකොට තනිකම කියන කාරණය ඔවුන් ඉදිරියට ආවා. ඉතින් මේ අවස්තාවල්
වලදී මමත් ඔවුනගේ ආවේගයන්ට සංවේදී වී දුක් වුනා. හැඩුවා. නමුත් කාලයත් එක්ක දරුවන් ව හදුනා ගන්න වුවමනාවෙන්ම මහන්සි වූ නිසාවෙන් දැන් මෙවන් අවස්තාවල් වලට යම් තාක් දුරකට සාර්තකව මුහුණ දෙනවා. නමුත් තවමත් මම හොදින් HALT අද්‍යනය කරන්න පුරුදු වෙන ගමන් ඉන්නේ.
පොඩ්ඩොන්ගේ මේ පාලනය කල
නොහැකි ආවේගයන් ඇතිවීම වැලැක්වීමට හැකිනම් කෙතරම් අගෙයිද? එය ආවේගයන් පැමිණි පසු එය නවත්වන්න පිලියම් යොදනවාට වඩා වටින දෙයක්. ඉතින් අපිට සුලු හෝ
උත්සාහයක් ගන්න පුලුවන් මේ HALT හරහා ටිකක් හිතුවොත්.
Hungry හෙවත් බඩගින්න නිසා කලබල කරන පොඩ්ඩන්ව ඉන් වලක්වා ගන්න පුලුවන් කාල සටහනකට හෝ නිශ්චිත වේලාවකට අනුව නිසියාකාරව ආහාර ලබා දෙනවා නම්. බඩ පිරුණු දරුවන් ඉන්නේ ඉතා සතුටින් හා ක්‍රියාශීලි වයි.
Lonely හෙවත් තනිකම ඇති වීම
වලක්වා ගන්න පුලුවන් දෙමව්පියෝ විදියට දරුවන් ට හොද අවදානයක් ලබා දෙනවනම්. දවසට වේලාව වෙන් කරගෙන ඔවුන් සමග සෙල්ලම් කරනවානම්. ඔවුන්ට රසවත් කතාවක් දෙකක් කියල දෙනවනම්.
Tired හෙවත් මහන්සිය නිසා ඇතිවන ආවේගයන් වලක්වා ගන්න පුලුවන් ඔවුන්ට සුවබර නින්දක් ලබා දී ඔවුන් ට කායික මානසික සුවය සලසනවා නම්. ඒ වගේම දරුවා ලගට වෙලා හිස , පිට , කකුල් අතගා ඔවුනට පොඩි සනීපදායක කාලයක් සකසා දෙනවනම්. ඒ වගේම අද්‍යන කටයුතු වල නිරතවීමට අදික පීඩනය ක් දරුවන් වෙත ලබා නොදී ඔවුන් එක්ක සැහැල්ලු වෙන් පාඩම් කටයුතු නිම කිරීමෙන් අනවශ්‍ය කායික හා මානසික තෙහෙට්ටුවීම් වලට පුංචි දරුවා ලක් නොවීමට වග බලා ගන්නත් දෙමව්පියන්ට පුලුවන්.
අපි මෙහිදී වැඩි අවදානයක් යොමු නොකල Angry හෙවත් තරහව නිසා ආවේගශීලී වීම ගැන වෙනමම කතා කල යුතු වූවක්. අනපේක්ෂිත අවස්තාව න්ට මුහුණ දීම, අනපේක්ෂිත සිදුවීම් වලට ලක්වීම වගේ දෙවල් හේතුවෙන් මේ තත්වය ඇතිවෙන්න පුලුවන්. ඉතින් මේ ගැන මම මේ ලිපියේ කතා කරන්නේ නැහැ . නමුත් HALT අකුරු හතරේ H, L, T වලට පුලුවන් දරුවන් සමග ඇතිවන ගොඩක් ප්‍රශ්න අපිට මග හරවා දෙන්න. ඒ නිසයි කවුරුත් නොහිතන මේ ගැන විතරක් මම මේ ලිපියේ කතා කලේ.
