පියයුරු ඇති වන යම් යම් රෝග තත්ත්ව පිළිබඳව බොහෝ කාන්තාවන් දක්වන්නේ බියක්. ඒ යම් ගැටිත්තක් හෝ වේදනාවක් ඇති වූ විගස එය පියයුරු පිළිකාවක් ද යන සැකය ඔවුන් තුළ ඇති වන නිසයි. එය එසේ වුවත් පියයුරක යම් යම් අසාමාන්‍ය තත්ත්වයන් ඇති වන්නේ පිළිකා වර්ධනයක් නිසාම පමණක් නම් නොවේ. පියයුරු ආශ්‍රිතව වෙනත් රෝග තත්ත්වයන්ද ඇති විය හැකියි. ඒ වගේම තන පුඩුවලත් යම් යම් අසාමාන්‍යතා මෙන්ම රෝග තත්ත්වත් ඇති විය හැකියි. මේ එවැනි තත්ත්ව කිහිපයක් පිළිබඳව සිදුකරන දැනුවත් කිරීමකි.
පියයුරුවල වේදනාව
සාමාන්‍යයෙන් ඔසප් කාලය තුළ සිරුරේ සිදුවන හෝමෝන වෙනස් වීම හේතුවෙන් පියයුරුවල වේදනාවක් හට ගත හැකියි. එසේම පවුල් සැලසුම් පෙති, හෝමෝන ප‍්‍රතිකාර ලබාගන්නා විටද එවැනි වේදනාත්මක අත්දැකීම් ඇති විය හැකි අතරම මෙම වේදනාව උරහිස, බෙල්ල, අතයට යන ප්‍රදේශ ආශ්‍රිතවද දැකිය හැකියි. ඇතැම් අවස්ථාවලදී ඇති වන තදබල වේදනාව නිසා වෛද්‍ය උපදෙස් පැතීමට සිදුවන අවස්ථාද දැකිය හැකියි.
මෙම වේදනාව මගහැරවීමට
- නිදා ගැනීමේදී පවා උපකාරකයක් ලෙස තනපට ඇදීම/තනපට නොඇඳීම හෝ බුරුල් තනපට ඇඳීම.
- Caffeine අඩු කිරීමට හෝ තේ, කෝපි පානය නොකිරීම
- ලුණු, මේදය ආහාරයට නොගැනීම.
- විටමින් B6-B1 ගැනීම
- පියයුරු උණුසුම් තැවීම/ සිසිල් තැවීම/ සම්භාහන ක‍්‍රම
- වේදනානාෂක ඖෂධ ගැනීම
හෝමෝන වෙනස්කම්
මේ නිසා පියයුරු ඉදිමුම, ගෙඩියක් ලෙස අතට දැනීම, ස්පර්ෂ කිරීමේදී වේදනාත්මක වීම වැනි ලක්ෂණ ඔසප් ඇති වීමට දිනකට දෙකකට පෙර සිට ඇති වි හැකියි.
Cyst – දිය ගෙඩි ඇති වීම
මෙහිදී පියයුරු පටකවල තරලය පිරුණු තුනී ගෙඩි ඇති වේ. අවුරුදු 30 – 50 කාන්තාවන් අතරම බහුලව දැකිය හැකි තත්ත්වයක් වන මෙය සාමාන්‍යයෙන් ආර්ථවාභාවයේදී නොපෙනී යයි. නමුත් හෝමෝන ප‍්‍රතිකාරවලදී ඇති වේ. මේවා එකකට වැඩි සංඛ්‍යාවක් ඇති විය හැකි අතරම මෘදුව අතට දැනෙයි. ස්පර්ෂයේදී වේදනාව අඩු වී යන මෙම තත්ත්වය පිළිකා තත්ත්වයක් නොවේ.
Fibro adenoma
ග‍්‍රන්ථිමය පටක හා තන්තුමය පටකවල ඇති වන හානිකර නොවන ගෙඩි විශේෂයකි. අවුරුදු 20 – 40 වයසේ කාන්තාවන් අතර බහුලව දැකිය හැකිය. මේවා තදට රබර් මෙන් අතට දැනේ. මේවා ආර්ථවයට පෙර වේදනාකාරී වේ. මේ තත්ත්වයට හේතුවක් මෙතෙක් අනාවරණය වී නොමැති අතර ආර්ථවාභාවයේදී නැතිව යන නිසාම මේ සදහා ඊස්ට‍්‍රජන් හෝමෝනයේ බලපෑම ඇතැයි විශ්වාස කෙරේ.
පොදුවේ ඇතිවන ගෙඩි (Common lump)
කලින් කරන ලද පියයුරු ශල්‍යකර්ම හෝ අනතුරකින් (පටක කොටස් ගැනීම වැනි) ඝන බවට පත්වූ කැලැල් පටක මෙයට හේතු වේ. රූපලාවන්‍ය කටයුතු වලදී පියයුරු වලට සිලිකොන් එන්නත් කිරීමෙන්ද ඇති වේ.
Paget’s Disease (ECzeema)
අවුරුදු 45 ට වැඩි කාන්තාවන්ට ඇති වේ. ස්ථිර හේතුවක් නැති අතර පියයුරුවල කළු පැහැති කොටසේ දැකිය හැක.
ලක්ෂණ
- සුළු දැවිල්ලක් ඇති වීම
- කළු පැහැති කොටස තුවාල වීම හෝ පුපුරා යාම
- ඇරියෝලා කොටස පැහැදිලිව නැත
- පිළිකාවකටද හේතු විය හැකි අතර Biopsy අනුව ශල්‍ය ප‍්‍රතිකාර කරයි.
පියයුරු වල ආසාධන
Mastetis – බැක්ටීරියා ආසාධනයක් නිසා ඇති වන වේදනාත්මක තත්ත්වයකි. මෙය කිරිදෙන කාලයේ කාන්තාවන්ට මෙන්ම උපතින් සති 2 – 6 කාලයේදී කුඩා දරුවන්ටද ඇති වේ. පියයුරු රතුපැහැවීම, උණුසුම, ඉදිමුම, වේදනාව, ශරීර උෂ්ණත්වය වැඩිවීම ආදී ලක්ෂණ පෙන්වයි. සිසිල්, උණුසුම් රඳන යෙදීම, ප‍්‍රතිජීවක ඖෂධ ලබාදීම ආදිය ප‍්‍රතිකාර ලෙස සිදු කරයි. කිරිදෙන මව්වරුන්ට දරුවාගේ මුහුණේ, මුඛයේ, ඇස්වල ආසාධන මගින් ද මේ තත්ත්වය ඇති විය හැකිය. බොහෝ විට ඇතිවන්නේ Staphylococcus බැක්ටීරියාව හේතුවෙනි. මව ගේ පිරිසිදු බව ආරක්ෂා කර ගැනීමෙන් මෙය වළක්වා ගත හැකියි. (කිරිදෙන මව්වරුන්ට ඇරුණු කොට දියවැඩියාව, දුර්වල ප‍්‍රතිශක්තියක් තබීම මෙන්ම දුම් පානය කරන කාන්තාවන්ටද මේ තත්ත්වය ඇති විය හැකිය.)
මේ සඳහා ප‍්‍රතිකාර ලෙස මුල් අවස්ථාවේදී,
- ප‍්‍රතිජෛවක ලබාදීම
- මවට විවේකය ලබාදීම
- ආසාධිත පියයුරුවලින් කිරි නොදිය යුතුය
- සුදුසු තනපට වල් ඇඳීම
- දියර වර්ග අවශ්‍ය පමණ ලබාදීම
- Lactation abscess ඇත්නම් එහි සැරව ඉවත් කළ යුතු වේ.
Adenosis
මෙහිදී සමේ හෝ පුඩුව තුලින් ගෙඩියක් වැනි යමක් අතට හසුවේ. මෙය කැල්සියම් තැන්පත් වීමෙන් සිදු වන්නකි.
Ducta ectasia
ක්‍ෂිරධර නාල පළලින් ඝණකමින් වැඩි වී තරල රැඳීම නිසා අවහිර වීම මේ තත්ත්වයි. මේ තත්ත්වය ආර්ථවාභාවයට ආසන්නයේ කාන්තාවන්ට ඇති වේ.
Fact Necrosis & Oil cyst
පියයුරුවල මේද පටකවලට හානි වීමෙන් ඇති වන මේ තත්ත්වයේදී Oil cyst මගින් කැලැල් පටක ඇති නොවී ඒවා මිය යන අතර ඒවායේ අඩංගු දෑ නිදහස් වීම හේතුවෙන් රතු වී, ඉදිමී ඇති වන තත්ත්වයකි.
Lympoma
මේදමය ගෙඩියක් වන මෙය පිළිකා නොවන වර්ධනයකිමේ සඳහා ශල්‍ය ප‍්‍රතිකාර අවශ්‍ය වේ.
Radial Scar
තරුවක ආකාරයේ වර්ධනයක් වන මෙහි විවිධ පටක අඩංගුව ඇත. මේවා 6 – 7mm දක්වා විශාල වේ. පිළිකා හා පිළිකා නොවිය හැකි අතරම පටක කොටස් පරීක්‍ෂා කිරීම සිදු කරයි.
Intraductal Papilloma
මෙය ක්‍ෂීරධර නාල ඇතුලත ඇති වන පිළිකා නොවන ගෙඩියකි. 1cm පමණ වර්ධනයක් සමහර විට එය 5cm – 6cm දක්වා වර්ධනය විය හැකිය. මෙහි තන්තු පටක, ග‍්‍රන්ථිමය පටක, රුධිරවාහිනී අඩංගු වේ. අවුරුදු 30 – 50 අතර කාන්තාවන්ට ඇති වේ. මේ තත්ත්වයේදී තනපුඩුවේ රුධිරය හෝ පැහැදිලි ශ‍්‍රාවයක් දැකිය හැක. සම මත ගෙඩියක් ලෙස පවතී. ශල්‍යකර්ම මගින් ඉවත් කරයි.
Phyllodes tumour`
පියයුරු වල සම්බන්ධක පටකවල ඇති වන ගෙඩියකි. සමහරවිට ග‍්‍රන්ථිමය පටකද අඩංගු වේ. අවුරුදු 40 කාන්තාවන්ට බහුලය. කලාතුරකින් පිලිකා තත්ත්වයන්ද දැකිය හැකි වේ.
Haemangroma – නොමේරු රුධිරවාහිනී වල ඇති වන ගෙඩියකි.
Haematoma – අභ්‍යන්තර රුධිරවහනය නිසා රුධිරය එක්වීමෙන් ඇති වන ගෙඩියකි.
Hamartoma – වේදනා සහිත මේදය, තන්තු, ග‍්‍රන්ථි සෛල අඩංගු ගෙඩියකි.
Naurofibroma – ස්නායු සෛල අඩංගු ගෙඩියකි.
තනපුඩුවල තත්ත්ව
- තනපුඩු පිපිරීම – Fissure in Nipple
කිරිදෙන මවකගේ පියයුරු වල ඇති වන තත්ත්වයකි. ක‍්‍රමානුකූලව පිළියෙල නොකළ මවකගේ මේ තත්ත්වය ඇති වේ. දිග අතට පිපිරී යයි. දරුවා කිරි උරන විට වේදනාව ඇති වේ. මෙහිදී ආසාධනයට ලක් වීම, වේදනාව ඇති වීම මෙන්ම රුධිර වහනයක් හෝ ශ‍්‍රාවයක් ඇති වීම දැකිය හැකිය. ප‍්‍රතිකාර යටතේ මේ තත්ත්වය වළක්වා ගැනීම වැදගත්ය. ගර්භනී සමයේදී තනපුඩුව සකස් කිරීම කිරි දීමට පෙර හා පසුව තන පුඩුව සේදීම මෙහිදී ඉතා වැදගත් වේ.
2.ඇතුලට නෙරා ගිය තනපුඩු – Inverted Nipple
කිරි දීමෙන් පසු හෝ ගර්භණීතාවයකදී සිදුවිය හැකි මේ තත්ත්වයේදී වෛද්‍ය උපදෙස් ලබා ගත යුතුය. පිලිකාමය තත්ත්ව වලදීද මෙසේ ඇති විය හැකි බැවින් ප‍්‍රතිකාර ගැනීම අනිවාර්ය වේ.
3.අමතර තනපුඩුව – Extra Nipple
ප‍්‍රධාන තනපුඩුවට අමතරව තවත් තනපුඩුවක් ඇති වීමයි. ශල්‍යකර්මයක් ම`ගින් ඉවත් කළ හැක.
විශේෂඥ මතය, අදහස සහ මූලික සටහන:
ක්‍රිෂාන්ති ගංගා කුමාරිහාමි මහත්මිය හෙද නිලධාරිනි (1 ශ්‍රේණිය)
පළාත් මහා රෝහල, කුරුණෑගල
