කොරෝනා වෛරසයේ පැමිණීමත් සමගම වසර දෙකකට ආසන්න කාලයක් අපේ දරුවන් නිවෙස් වලටම කොටු වී සිටිනවා. ඒ හේතුවෙන් අධ්‍යාපනය, සමාජ සම්බන්ධතා ඇතුළු බොහොමයක් අත්දැකීම් දරුවන්ට අහිමිව තිබෙනවා. දරුවන්ගේ අධ්‍යාපනය අඩාල වීම වැළැක්වීම උදෙසා මාර්ගගත ක්‍රමය ඔස්සේ කටයුතු සිදු වුවත් පාසැලක් තුළ දරුවන් ලබන අධ්‍යාපනයට එය කිසිසේත්ම සම කළ හැකි නොවේ. කෙසේ වුවත් කොරෝනා වෛරස මුළුමනින්ම තුරන් කිරීමට මෙතෙක් ක්‍රමයක් නොමැති වුවත් සංකූලතා අවම කිරීමටත් මරණ අවදානම අවම කිරීමටත් එන්නත හරහා හැකියාව ලැබෙන බව වෛද්‍යවරු පවසනවා. මෙතෙක් ශ්‍රී ලංකාව තුළ වැඩිහිටියන්ට එන්නත ලබා දුන් අතරම නුදුරේදී දරුවන්ටත් එන්නත ලබා දීමට සූදානම් බව පැවසෙනවා.
ඇතැම් රටවල් වල මේ වන විටත් දරුවන් එන්නත් කිරීමට ආරම්භ කර අවසන්. දරුවෙකුට එන්නතක් ලබාදීම හිතුමතේ කළ හැකි දෙයක් නොවන අතරම ඒ පිළිබඳව දැනුවත් වීම අත්‍යවශ්‍යයි. අද වන විට වයස අවුරුදු 3 – 12 අතර දරුවන්ට ලබා දිය හැකි එන්නත් ලෙස ෆයිසර්, මොඩර්නා, සයිනෝ වැක්ස් සහ සයිනෝ ෆාම් පිළිබඳව පරීක්ෂණ සිදු කෙරෙනවා. මේ වන විට ලොව පුරා වයස අවුරුදු 12 ට වැඩි දරුවන්ට ලබා දීමට හැකි එන්නත් ලෙස හඳුන්වන්නේ ෆයිසර් සහ මොඩර්නා එන්නත් දෙකයි.
ශ්‍රී ලංකාවේ වයස අවුරුදු 18 න් ඉහළ පිරිසට පමණක් ප්‍රථමයෙන් එන්නත ලබා දුන්නේ ඇයි?
කොරෝනා රෝගයෙන් වැඩිම බලපෑම තියෙන්නේ අවුරුදු 60 ට වඩා වැඩි අයට. ඒ නිසා 60 වැඩි පිරිසට එන්නත ලබාදීම අනිවාර්යයි. මේ විදියට ක‍්‍රමානුකූලව එක එක වයස් කාණ්ඩ වලට මේ එන්නත් ලබාදී තියෙනවා. කොරෝනා ආසාදනයෙන් දරුවන්ට ඇති වන සංකූලතා වැඩිහිටියන්ට සාපේක්ෂව අඩුයි. අන්න ඒ නිසාම දරුවන්ට එන්නත ලබාදීම වැඩිහිටියන්ට ලබා දීමට පසු සිදු කෙරෙනවා. සාමාන්‍යයෙන් සෑම රටකම පාහේ තත්ත්වය එසේයි.
මේ වන විට සැලසුම් කර ඇති ආකාරයට දරුවන්ට එන්නත් ලබාදීම සිදු කෙරෙන්නේ කොයි ආකාරයෙන්ද?
ළමා රෝග විශේෂඥවරුන්ගේ සංගමයේ අදහසට අනුව මේ වන විට වයස අවුරුදු 12 ට වඩා වැඩි, නිධන් ගත රෝග (දියවැඩියාව, හෘද වස්තු සම්බන්ධ රෝග වැනි) ඇති දරුවන්ට ප්‍රථමයෙන් එන්නත ලබාදීමට නියමිතයි.
දරුවන්ට වඩාත් සුදුසු සජීවී එන්නතක් (MRNA) ලබා දීමද? අජීවී එන්නතක් ලබාදීමද?
දරුවන්ට ලබාදෙන එන්නත සජීවී ද එහෙමත් නැත්නම් අජීවීද කියන ගැටලුවට වඩා වැදගත් වෙන්නේ සම්මත තත්ත්ව යටතේදී පරීක්ෂණ පවත්වා ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය මගින් දරුවන්ට ලබාදීමට සුදුසු බව තහවුරු කර තිබේද යන්නයි. අන්න ඒ විදියට පර්යේෂණ මගින් දරුවන්ට සුදුසු බවට අනුමත වෙලා තියෙන්නේ ෆයිසර්, මොඩර්නා එන්නත් දෙක පමණයි.
ඇස්මා එහෙමත් නැතිනම් අසාත්මිකතා ඇති දරුවන්ට එන්නත් ලබාදීමට හැකිද?
ඇත්තටම කිව්වොත් ඒ අයට තමයි මේ එන්නත අත්‍යවශ්‍ය වෙන්නේ. නමුත් එන්නත ගැනීමේදී රෝහලකින්ම ලබා ගැනීම වැදගත්. එයට හේතුව යම් කිසි ආසාත්මිකතාවයක් ඇති වුණොත් රෝහලකදී නම් ප්‍රතිකාර ලබා දීම ඉතාම පහසු නිසයි. රෝග නොමැති අයට වඩා යම් යම් රෝග ඇති අයට එන්නත ලබා ගැනීම වැදගත්.
එන්නත ගත්තත් රෝගය ඇති වෙන්න පුළුවන් නිසා ඇතැම් මව්පියන් දරුවාට එන්නත් ලබා දීමට මැලිකමක් දක්වනවා නේද?
ඒක අනුවණකමක්. එන්නත ලබා ගැනීමෙන් බලාපොරොත්තු වන්නේ රෝගය පැතිරීම අවම කිරීම වගේම සංකූලතා අවම කිරීම හා ජීවිත අවදානම අවම කිරීමයි. නිදන් ගත රෝග තියෙන අයට කොරෝනා වැළඳුනොත් මිය යාමේ හැකියාව ඉතාමත්ම වැඩියි. ඒ පිරිසත් එන්නත ලබාගත්තොත් ඒ මිය යාමේ අවදානම අවම වෙනවා. එන්නත ලබාගත්ත අයයි ලබානොගත් අයයි ගත්තොත් මරණ සංඛ්‍යාව ඉතාම වැඩියි නිදන් ගත රෝග තියෙන අයගේ. නිදන් ගත රෝග තියෙන අය අනිවාර්යෙන්ම එන්නත් ලබාගත යුතුයි.
කොරෝනා වැළඳුණු අයටත් එන්නත ලබා දෙනවද?
ඔව්.. එන්නත ලබා ගත යුතුයි. වෛද්‍ය උපදෙස් අනුව එන්නත ලබා ගත යුතු කාලය තීරණය කළ හැකියි. කොරෝනා ආසාදනයෙන් පසුව ඇතැමුන්ගේ යම් යම් ගැටලු ඉතිරිව තිබිය හැකියි. ඒ තත්ත්වයන් අනුව සලකා බලා වෛද්‍යවරු තීරණ්‍ය කරනවා එන්නත ලබාගත යුතු දිනය.
දරුවන්ට පෞද්ගලික අංශයෙන් නිව්මෝනියා තත්ත්වයට ලබා දෙන එන්නත කොරෝනා ආසාදනයේදී යම් සහයක් ලබාදෙනවාද?
නැහැ. ඒ එන්නත මගින් ආරක්ෂාව සැලසෙන්නේ නියුමෝකොකල් බැක්ටීරියාව හේතුවෙන් ඇති වන නිවුමෝනියා තත්ත්වයට පමණයි. එන්නතක තියෙන්නේ ඒකටම විශේෂ වූ වෛරසයකට හෝ බැක්ටීරියාවකට විරුද්ධව ප‍්‍රතිදේහ නිපදවීමක්. නියුමෝනියාව නැත්නම් නියුමෝකොකල් කියන එන්නත ලබාගෙන තිබුණත් කොරෝනා වලින් හැදෙන නියුමෝනියාවට එකේන් ප‍්‍රතිශක්තියක් හෝ බලපෑමක් ඇති වෙන්නේ නැහැ. නියුමෝනියාව සඳහා ලබා දෙන එන්නත සහ කොරෝනා රෝගය අතර සම්බන්ධයක් නැහැ.
දරුවන්ට කොත්තමල්ලි, වෙනිවැල්ගැට වැනි ආයුර්වේද ඖෂධ ලබා දීම සුදුසුද?
බටහිර වෛද්‍ය විද්‍යාවට අනුව එවැනි දේ ලබා දෙන්න කියා උපදෙස් දෙන්නේ නැහැ. ඒ වගේම අද වෙද්දී දරුවන්ට නොයෙක් බෙහෙත් වර්ග විටමින් වර්ග (D, C) අම්මලා ලබා දෙනවා. වෛද්‍ය උපදෙස්වලින් තොරව විශේෂයෙන් දරුවන්ට හිත්මතේට ඖෂධ හෝ විටමින් වර්ග ලබා නොදිය යුතුයි. කිසිදු පර්යේෂණයක් මගින් ඒ දේවල් සානාථ වී නැහැ. ඒ වගේම වැඩි වශයෙන් විටමින් වර්ග ඖෂධ ලබා ගැනීමෙන් ඇති විය හැකි අතුරු ආබාධ ගැන දෙමාපියන්ටත් වැටහීමක් නැහැ. දරුවා යම් සුවයක් නොපෙන්වනවා නම් රෝහල වෙත ගෙන එන්න. විශේෂයෙන්ම ස්ටීරොයිඩ් කාණ්ඩයේ ඖෂධ වර්ග වෛද්‍ය නිර්දේශයකින් තොරව ලබා දීම කිසිසේත්ම අනුමත කළ නොහැකියි. දරුවාට උණ තියෙනවා නම් බරට අනුව නියමිත පැරසිටමෝල් මාත්‍රාව ලබාදෙන්න. ඉන් එහා යමක් සිදුකරනවා නම් අනිවාර්යෙන්ම වෛධය උපදෙස් ලබාගන්න.
කොරෝනා සම්බන්ධව ඇති වන ගැටලු සහ අවශ්‍ය තොරතුරු සම්බන්ධයෙන් විමසිය හැක්කේ කාගෙන්ද?
සෞඛ්‍ය අමාත්‍යංශය සහ ශ්‍රී ලංකා වෛද්‍යවරුන්ගේ සංගමය හරහා දැනට 247 අංකය විවෘත කර තිබෙනවා. ඕනම දුරකථන ජාලයක් හරහා 247 අංකය ඇමතීමෙන් ලංකාව පුරා ඉන්න ඕනෑම අයෙකුට වෛද්‍ය උපදෙස් ලබාගැනීමේ හැකියාව තිබෙනවා. ඒ වගේම එය ගිලන් රථ සේවාව සමගත් සම්බන්ධයි. මේ නිසාම අද වන විට කොරෝනා ආසාදිතයින් රැක බලාගැනීමට, අවශ්‍ය උපදෙස් ලබා ගැනීමට වගේම රෝහල් ගත වීම හා ඒ හා සම්බන්ධ ගැටලු ඉක්මනින් විසඳා ගැනිමට සැමටම අවස්ථාව උදා වී තිබෙනවා.
විශේෂඥ මතය, අදහස සහ මූලික සටහන:
ළමා රෝග විශේෂඥ, වෛද්‍ය දීපාල් පෙරේරා
රිජ්වේ ආර්යා ළමා රෝහල
