නිවසේ සිටින වැඩිහිටියන් ඒ කියන්නේ අපේ දරුවන්ගේ ආච්චිලා සීයලාගේ පෝෂණ තත්ත්වය සම්බන්ධව වඩාත් කල්පනාකාරීව සිතිය යුතු බව අපි කවුරුත් දන්නා කරුණක්. වැඩිහිටියන් මුහුණ දෙන රෝග තත්ත්ව අනුව ඔවුන්ගේ ආහාර වේල විශේෂයෙන් සැකසීමට සිදු වන අවස්ථාවන් ඇත.
- අධික තන්තුමය ආහාර වේලක්
අධික ස්ථූලතාවය , මල බද්ධය , අධි කොලෙස්ට්‍රෝල් සහ හෘදය ආශ්‍රිත රෝග පවතින වැඩිහිටියන් සඳහා මෙම වර්ගයේ ආහාර වේලක් ලබා දීම යෝග්‍ය වේ. සාමාන්‍ය ආහාර වේලක් සඳහා ලබා දෙන එළවළු ප්‍රමාණය දෙගුණ කිරීම මෙම ආහාර වේලක් සකසා ගැනීමේ සරලම ක්‍රමයයි. සුදු පාන් වෙනුවට පරළු පාන් ලබා දීම තවත් එක් ක්‍රමයකි. ධාන්‍යමය ආහාර ලබා දීමට නිර්දේශ වී ඇත්නම් ඒ සඳහා වඩාත් සුදුසු වන්නේ ඕට්ස් නැමති ධාන්‍ය වර්ගයයි. එහි තන්තු ප්‍රමාණය අධිකය. පළතුරු ලබා දෙන විට වියළි පලතුරු වෙනුවට තන්තු අධික අඹ , කෙසෙල් වැනි දේ තෝරා ගන්න.
- සැහැල්ලු ආහාර වේලක්
ආමාශයික ප්‍රදාහ වලින් පීඩා විඳින වැඩිහිටියන් වෙනුවෙන් මෙම කාණ්ඩයේ ආහාර වේලක් නිර්දේශ කළ හැක. පොත්ත රහිත පළතුරු , කුළුබඩු නොදැමූ ආහාර, ගැඹුරු තෙලේ නොබඳින ලද ආහාර ලබා දිය යුතු අතර පරළු පාන් , ධාන්‍යමය ආහාර (සීරියල්) , කෝපි , තේ හෝ සිට්‍රික් අම්ලය අධික දෙහි , දොඩම් වැනි පාන වර්ග අයත් වන්නේ ලබා දිය නොහැකි ආහාර වර්ග ඝනයටයි.
- ලුණු / සෝඩියම් අඩු ආහාර වේලක්
අධි රුධිර පීඩනය , හෘද රෝග සහ වකුගඩු ආශ්‍රිත රෝග පවතින වැඩිහිටියන් සඳහා ලබා දිය යුතු වර්ගයේ ආහාර වේලක් වෛද්‍ය නිර්දේශ මත ලුණු නොයොදා හෝ ලුණු ඉතා අඩුවෙන් යොදා ආහාර සකස් කළ යුතු වේ. එසේම එම් එස් ජී ( මොනෝසොඩියම් ග්ලූතමේට්) හෙවත් සාමාන්‍ය ව්‍යවහාරයේ පවතින රස කාරක හෝ සෝස් වර්ග එක් නොකල යුතු වන්නේ එම ආහාර වල ලුණු අධික වන බැවිනි. සකස් කර ඇති ආහාර අතුරින් ලුණු දමා ඇති මස් , මාළු, බිත්තර , සෝයා සෝස්, ඔයිස්ටර් සෝස් , ටින් කරන ලද ආහාර , අල පෙති වැනි දෑ ආහාර එක් කර ගැනීමෙන් වැලකිය යුතුය.
- අඩු මේද ආහාර වේලක්
කෑම දිරවීමේ අපහසුතා සහ අගන්‍යාශ සංකූලතා ඇති වැඩිහිටියන් සඳහා නිර්දේශ කෙරෙන්නේ මේදය අවම ආහාර වේලකි. මේ සඳහා පොල් කිරි, බටර් , මාගරින් වැනි දෑ භාවිත නොකරයි. කුකුළු මස් ආහාරයට ලබා දෙන්නේ නම් එහි හම කොටස් අයින් කර හොඳින් පිසිය යුතුය. එළවළු තෙල් මද වශයෙන් භාවිත කර ආහාර පිසින්න. වඩාත් සුදුසුම ක්‍රමය වන්නේ හුමාලයෙන් පිසීමයි.
- කොලෙස්ට්‍රෝල් අඩු ආහාර වේලක්
හෘද රෝග වැළදී ඇති හෝ අවධානමක් ඇති පුද්ගයන් සඳහා නිර්දේශ කරන ආහාර වේලකි. බිත්තර කහ මදය, බටර් , හරක් මස්, එලු මස් , පොල් කිරි භාවිත නොකළ යුතු අතර ඉස්සන් සහ දැල්ලන් වැනි අධික කොලෙස්ට්‍රෝල් සහිත ආහාර සීමා සහිතව එක් කළ යුතුය.
- අඩු ප්‍රෝටීන් ආහාර වේලක්
මෙම වර්ගයේ ආහාර වේලක් නිර්දේශ වන්නේ වකුගඩු සහ අක්මාව ආශ්‍රිත ගැටළු ඇති වැඩිහිටියන් වෙනුවනි. කිරි හෝ ඒ ආශ්‍රිත ආහාර , කුරුට්ට සහිත ධාන්‍ය , ක්‍රීම් සුප්, මාංශ සහිත සුප්, මුහුදු ආහාර , ඇට වර්ග ආහාරයට එක් කිරීම නොකළ යුතුය. එසේම ආහාර කුඩා වේල් වශයෙන් ලබා දීම වැදගත් වේ.
- දියවැඩියා රෝගීන් සඳහා
සීනි, පැණී හෝ ග්ලූකොලින් රහිත ආහාර වේලක් සෑම විටම දියවැඩියා රෝගයෙන් පෙලෙන වැඩිහිටියෙක් වෙත ලබා දිය යුතු වේ. අතුරුපස, බීම, ටින් කල පළතුරු ආදිය පිරිනැමීමේ දී ඒවා සීනි රහිත වන්නේ දැයි බැලිය යුතුය. එසේම ලබා දෙන ආහාර ප්‍රමාණය ද සීමා සහිත වේ. උදාහරණ ලෙස එක් වේලක් සඳහා බත් කෝප්ප – 1/නූඩ්ල්ස් කෝප්ප – ½/පාන් පෙති – 1/කුඩා කෙසෙල් ගෙඩි – 1/පැපොල් කෑලි – ½ වශයෙන් ආහාර සීමා කළ යුතු වේ.
- කැලරි අඩු ආහාර වේලක්
ස්ථූලතාවයෙන් යුක්ත පුද්ගලයන් සඳහා සෑම විටම ලබා දිය යුත්තේ කැලරි අඩු ආහාර වේලකි. එහෙත් පෝෂණයේ සමබර බව ආරක්ෂා කළයුතු වේ. කැලරි වැඩි ආහාර මෙන්ම ගැඹුරු තෙලේ බදින ලද ආහාර ලබා දීමෙන් වැලකිය යුතුය. එසේම තෙල් සහිත ආහාර පාලනය කළ යුතුය. සීනි සහ සීනි සහිත ආහාර අවම කළ යුතු අතර තන්තුමය ආහාර වර්ග වැඩි වශයෙන් ආහාරයට එක් කර ගත යුතු වේ. කාබෝහයිඩ්‍රේට් සහිත ආහාර සීමා සහිතව ලබා දිය යුතුය. එයට පිළියමක් ලෙස ලබා දෙන ආහාර ප්‍රමාණය අඩු කිරීමට පුළුවන.
වැඩිහිටියකුගේ දෛනික පෝෂණ අවශ්‍යතාවය
| දෛනික කැලරි අවශ්‍යතාව 2000 kcal පදනම මත | |
| ශක්තිය | 2000 |
| මේදය | ග්‍රෑම් 70 ට නොවැඩි |
| සංතෘප්ත මේදය | ග්‍රෑම් 20 ට නොවැඩි |
| කාබෝහයිඩ්‍රේට් | ග්‍රෑම් 270 |
| සීනි | ග්‍රෑම් 90 ට නොවැඩි |
| ප්‍රෝටින් | ග්‍රෑම් 50 |
| තන්තු | අවම වශයෙන් ග්‍රෑම් 25 |
| ලුණු | ග්‍රෑම් 6 ට නොවැඩි |
වැඩිහිටියාට රැකවරණ දෙන පුද්ගලයාට පෝෂණ අවශ්‍යතා පිළිබඳ දැනුමක් තිබීම සැබවින්ම වැඩිහිටියාගේ සෞඛ්‍ය තත්ත්වය යහපත් කරවීමට උපකාර වේ.
වැඩිහිටියන්ට ආහාර ලබා දිය හැකි විවිධ ඉරියව්
- සාමාන්‍ය ක්‍රමය
- වැඩිහිටියා ඇඳ මත කොට්ට ආධාරයෙන් හාන්සි කරවීම
- රෝද පුටුවේ හිඳුවා කෑම මේසය වෙතට ගෙන ඒම
- දියරමය ආහාරයක් බෝතලයක් සහ සූප්පුවක් මගින්
- ඝන ආහාරයක් ඇඳේ නිදා සිටින ඉරියව්වෙන්
ආහාර පිළියෙල කිරීමේ දී සැලකිලිමත් විය යුතු කරුණු
- කෑම පිළියෙල කිරීමට පෙර සහ පසු අත් හොඳින් සෝදා පිරිසිදු කර ගැනීම
දෑත් සේදීමේ සම්මත ක්‍රමය – ආහාර පිළියල කිරිමේ දී හා පිලිගැන්‍වීමේ දී දෑත් වල පිරිසිදු බව පිළිබඳව විශේෂ අවධානයක් යොමු කළ යුතුය. එය වැඩිහිටියාට මෙන්ම ඔබට ද බෝවන රෝග වලින් සහ විෂබීජ වලින් ආරක්ෂා වීමට සුදුසු මගක් වනු ඇත. දෑත් සේදීමේ සම්මත ක්‍රමය පහත රූප සටහන් වල දක්වා ඇත.
- පිසූ ආහාර සහ නොපිසූ ආහාර එකට ගබඩා නොකිරිම
- පිසින ලද ආහාර වැඩිහිටියාට ලබා දෙන තෙක් හොඳින් වසා තබන්න
- කලින් පිසින ලද ආහාර උණුසුම් කිරීමේ දී නියමිත උෂ්ණත්වයට නියමිත කාලසීමාවක් දක්වා උණුසුම් කිරීම
- වරක් අනුභව කරන ලද ආහාර ආහාර කොටස් නැවත වතාවක් සඳහා නොපිළිගන්වන්න. එම ආහාර වල කෙළ මිශ්‍ර වී තිබීම නිසා ඉක්මනින් බැක්ටීරියා සමඟ ප්‍රතික්‍රියා කර නරක් විය හැක.
- පළතුරු සහ එළවලු කැපීමට ගන්නා පිහි මස් , මාළු කැපීම සඳහා භාවිතා නොකිරීම.
විශේෂඥ මතය, අදහස සහ මූලික සටහන
රේණුකා තෙන්නකෝන් මහත්මිය
කථිකාචාර්ය
ශ්‍රී ලංකා පදනම් ආයතනය
