වියපත් වීමත් සමඟම පුද්ගලයෙකුට අවශ්‍ය ශක්ති ප්‍රමාණය පහළ බසී. මෙයට එක් හේතුවක් ලෙස ශාරීරික ක්‍රියාශීලි බව අඩුවීම දැක්විය හැක. ශරීර අභ්‍යන්තරයේ සිදුවන වෙනස්කම් සමඟ ආහාර දිරවීමේ වේගය 15% – 20% අතර ප්‍රමාණයකින් අඩුවන අතර ශරීරයේ මේද සෛල ඉහල යාමක් සිදුවේ .
තවද කාබෝහයිඩ්රේට් සඳහා ඇති ශාරීරික ඉල්ලුම වියපත් වීමත් සමඟම පහළ යයි. ශරීරයේ සීනි පාලන හැකියාව අඩු වීම හේතුවෙන් ශරිරයේ සීනි මට්ටම පහළ සහ ඉහල යාම යන තත්ත්වයන් ඇති වේ. වියපත් වූවන්ගේ ශරීරයේ ඉන්සියුලින් සංවේදීතාව වර්ධනය කිරීම කිරීම සඳහා සමබල ශක්ති ජනක ආහාර වේලක් ගැනීම, බර පාලනය සහ දෛනික ශාරීරික ක්‍රියාකාරකම් වල නිරත වීම යෝග්‍ය වේ. ශක්තියෙන් 50% කොටසක් අප ලබා ගන්නේ කාබෝහයිඩ්රේට් වලිිනි.
ශරීර අභ්‍යන්තරයේ ප්‍රෝටීන් නිශ්පාදන ක්‍රියාවලිය මන්දගාමී වීම හේතුවෙන් ඇතිවන ප්‍රෝටීන් මද කම සපුරාලීම සඳහා ශරීරයේ ගබඩා කරගෙන ඇති ප්‍රෝටීන් සංචිතයේ පහළ යාමක් සිදුවේ. දෛනිකව ප්‍රෝටීන් අවශ්‍යතාවය සපුරා ගැනීම සඳහා කිරි සහ මුදවන ලද කිරි වඩාත් යෝග්‍ය ආහාර ලෙස පෙන්වා දිමට හැක්කේ එම ආහාරවල ලැක්ටික් අම්ලය අඩංගු වන හෙයිනි. වියපත් වීමත් සමඟ ඇතිවන ආහාර රුචිය අඩු වීම, ජීර්ණ අපහසුතා නිසා පුද්ගලයන් බොහෝ විට ප්‍රෝටීන් සහිත ආහාර පරි‍භෝජනයට ගැනීම අඩු කරන නිසා ඔවුන්ට ආසාදන තත්ත්වයන්ට සහ රක්තහීනතාව යන තත්ත්වයන්ට මුහුණ දීමට සිදුවේ.
තවද ආහාරයේ ඇති ලිපිඩ ප්‍රමාණය ඉහල නම් එය වැඩිහිටියන්ට ඩිමෙන්ෂියා සහ හෘදය ආශ්‍රිත රෝග වලට අවධානමක් ඇති කරයි. ඔවුන්ට ලබා දෙන ආහාර වල අසංතෘප්ත මේදය පාලනය කොට සංතෘප්ත මේදය ලබා දීමට අවධානය යොමු කල යුතුය. ඔමේගා – 3 සංඝටකය බහුල ආහාර ප්‍රමාණවත් පරිදි ලබා දීමෙන් පෙනීමේ අපහසුතා , හිසකේ ගැලවී යාම, ජීර්ණ අපහසුතා , වකුගඩු ආශ්‍රිත රෝග මෙන්ම මානසික ආතතිය පාලනය කර ගැනීමට ද හැකිවේ.
වැඩිහිටියන් බොහෝ විට විටමින් ඩී ඌණතාවයට ලක් වීමේ අවදානමකට මුහුන දෙන අතර ඊට හේතුව වන්නේ ඔවුන් හිරු එළියට නිරාවරණ වීම අඩු වීම සහ වකුගඩු ක්‍රියාකාරීත්වය අඩුවීමයි. කැල්සියම් සහ විටමින් සහිත ආහාර ලබා දීමෙන් ඔවුන්ගේ ඇටකටු ශක්තිමත් වන අතර අස්ථි බිඳී යාම වැලක්විය හැකිය. පාකින්සන් වැනි රෝග තත්ත්වයන් ඇති වැඩිහිටියන්ගේ ද විටමින් ඩී ඌණතාව දැකිය හැකිය. දුම්පානය, ආතතිය සහ ඖෂධ භාවිතය සහිත වැඩිහිටියන්ගේ විටමින් සී අවශ්‍යතාව ප්‍රබල වේ. ප්‍රතිඔක්සිකාරක ගුණයෙන් යුත් විටමින් ඊ සහ විටමින් සී වැඩිහිටියන්ගේ සෞඛ්‍ය තත්ත්වය යහපත් කිරීමට උපකාරී වේ. දෛනිකව විටමින් සී මිලි ග්‍රෑම් 150 – 250 ත් අතර ලබා ගන්නා වැඩිහිටි පුද්ගලයෙකුට ඇසේ සුද මතුවෙීමේ අවධානම අවම කර ගැනීමට හැකිය. වියපත්වීමේ ඇති වන ශරීර ප්‍රතිශක්තිකරණය පහළ යාමට එරෙහිව සටන් කිරීමේ ප්‍රබල හැකියාවක් විටමින් ඊ සතුවේ. දෛනිකව විටමින් ඊ මිලි ග්‍රෑම් 200 ක් පරි‍භෝජනයට ගන්නා වැඩිහිටියකුට ප්‍රතිශක්තිකරණ පද්ධතියේ ඇතිවන සංකූලතා වලක්වා ගත හැක. ගැස්ට්‍රයිටිස් වැනි රෝග තත්ත්වයෙන් පීඩා විඳින පුද්ගලයකුට විටමින් බී 6 අවශ්‍යතාවය ඇත. මධ්‍යසාර භාවිතය සහ අග්‍යනාශයේ දුර්වල ක්‍රියාකාරීත්වය හේතුවෙන් විටමින් බී 6 අවශ්‍යතාව වැඩි විය හැක. එසේම ප්‍රතිශක්තිකරණය වර්ධනය කිරීම උදෙසා ද විටමින් බී උපකාර වේ.
පෝෂණය සම්බන්ධයෙන් වැඩිහිටියන් තුල ඇතිවන සෞඛමය ගැටළු
- ස්ථූලතාවය
- මන්ද පෝෂණය සහ මද පෝෂණය
- ඔස්ටියෝපොරෝසීස්
- හෘදය ආශ්‍රිත රෝග
- දියවැඩියාව
- පිළිකා
වැඩිහිටියන්ට ලබා දිය හැකි ආහාර වට්ටෝරු
- දියරමය ආහාර වේලක්
පෙරා ගත් සුප්, කිරි සහ චොක්ලට් පානයන් දියරම ආහාර වශයෙන් වැඩිහිටියෙකුට ලබා දිය හැක. ආහාර සැපීමේ සහ ගිලීමේ අපහසුතා පවතින පුද්ගලයන් සඳහා මෙන්ම ඝන ආහාර ජීරණ අපහසුතා ඇති පුද්ගලයෙකුට මේ ආකාරයේ ආහාර වේලක් ලබා දිය යුතුය. මෙම වර්ගයේ ආහාර වේල් ලබා දිය යුත්තේ කෙටි කාලීනව වන අතර එමඟින් නිසි පෝෂණයක් වැඩිහිටියාට නොලැබෙන බව සිහි තබා ගත යුතුය. පෙරකී අපසුතා ඉවත් වූ සැනින් මෘදු ආහාර වේලක් සැපයීමට වැඩිහිටියා වෙනුවෙන් ආහාර පිළිගන්වන පුද්ගලයාට අවබෝධයක් තිබීම වැදගත්ය.
- තලපමය ආහාර වේලක්
කුකුළු මස් , මාළු හෝ කැඳ හෝ එළවළු සුප් හොඳින් බ්ලෙන්ඩරයක් මගින් කැබලි කර හෝ මතගා තලපයක් වශයෙන් ලබා දීමට පුළුවන. ආහාර සැපීමේ අපහසුතා ඇති, දත් නොමැති , ආහාර ගිලීමේ අපහසුතා ඇති වැඩිහිිටියන් සඳහා නිර්දේශ කිරීමට පුළුවන. මෙම ආහාර සැකසීමේ දී කුළුබඩු අවම වශයෙන් භාවිතා කළයුතු අතර ආහාරයේ පෝෂණ තත්ත්වය වැඩි කිරීම සඳහා ආහාර බ්ලෙන්කිරීමේ දී වතුර වෙනුවට සුප් එකතු කළ හැක. ආහාරයට බිත්තර එකතු කරන්නේ නම් එය වෙනම බ්ලෙන්ඩ් කර පිළිගැන්විය යුත්තේ එමගින් සම්පූර්ණයෙන්ම ආහාරයේ රසය වෙනස් හෙයින් සහ අප්‍රසන්න දුඟඳක් ඇතිවීම වැලැක්වීම සඳහාය. පළතුරු පිළිගන්වන්නේ නම් එය පොතු සහ ඇට ඉවත් කර ද පොඩි කර ලබා දෙන්න.
- මෘදු ආහාර වේලක්
බත් කැඳ, හුමාලයෙන් තම්බන ලද මාළු, පුඩින්, චීස් සහ යෝගට් මෙම ආහාර වේලට ලබා දිය හැක. ආහාර සැපීමේ සහ ගිලීමේ අපහසුතා ඇති වැඩිහිටියන් සඳහා මෙම ආහාර ලබා දීමට පුලුවන. කෙටි කාලීන රෝගී තත්ත්වයන්ට ගොදුරු වී සිටින , ශෛල්‍ය කර්මයකින් පසු සුවය ලබන , ඇඳ ගතවී සිටින හෝ වමනය , පාචනය වැනි තත්ත්වයන්ට ලක් වී සිටින වැඩිහිටියන් සඳහා මෙම වර්ගයේ ආහාර නිර්දේශ කිරීමට පුළුවන. ආහාර වල දියර ස්වභාවය මද වශයෙන් තිබිය යුතු වන අතර ප්‍රෝටීන් සහිත ආහාර ලබා දීම වැදගත් වන අතර මස් , මාළු කටු ඉවත් කර ඉතා හොඳීන් පොඩි කර ගැනීම අත්‍යාවශය වේ. එළවළු පමණක් ලබා දෙන අවස්ථාවල විවිධ එළවළු යොදා ගැනීමෙන් පෝෂණ ඌණතා ඇති වීම වලක්වා ලිය හැකිය.
- සාමාන්‍ය ආහාර වේල
විශේෂ පෝෂණ අවශ්‍යතා නොමැති නිරෝගී වැඩිහිටියෙකු උදෙසා කිසිදු ආහාර වර්ග සීමාවක් නොමැතිව ලබා දිය හැකිය. එසේ වුවද සමබල ආහාර වේලක් ලබා දීම සහ අනවශ්‍යාකාරයෙන් ලුණු , සීනි සහ මේදය භාවිතා නොකර ආහාර පිළියෙල කිරීම වැඩිහිටියාගේ නිරෝගී බව දීර්ඝ කාලීනව ආරක්ෂා කර දීමට ඉවහල් වේ.
- නිර්මාංශ ආහාර වේල
වැඩිහිටියෙකු තම රුචිය හේතුවෙන් හෝ ආගමික හේතු නිසා නිර්මාංශ ආහාර වේලක් ලබා ගැනීමට යොමු විය හැක. මෙම ආහාර පිළියෙල කිරීමේ ද ලූණු වර්ග යොදා නොගනීම සම්මතයකි. එසේම මාංශ සහිත කිසිදු ආහාරයක් හෝ රස කාරකයක් යොදා නොගත යුතු වේ. පූර්ණ නිර්මාංශ නොවන කෙනෙකුට බිත්තර සහ කිරි ආශ්‍රිත ආහාර ලබා දිය හැකිය.
විශේෂඥ මතය, අදහස සහ මූලික සටහන
රේණුකා තෙන්නකෝන් මහත්මිය
කථිකාචාර්ය
ශ්‍රී ලංකා පදනම් ආයතනය
