කාන්තා රූ සපුව ගැන කතා කරද්දි පංච කාල්‍යාණයට ඇතුළත් වන එක් කල්‍යාණයක් හිස කෙස්. අද වෙද්දි තරුණ දරුවෝ එක් එක් විලාසිත පසු පස යමින් හිස කෙස් අලංකාර කරගන්නට උත්සාහ කරත් ඇතැම් විට ඒ මගින් සිදු වන්නේ හිස කෙස්වල සෞඛ්‍ය සම්පන්න බව ගිලිහී යාම විය හැකියි. හිසකෙස් රිලැක්ස් කිරීම, ස්ට්‍රේට් කිරීම, වර්ණ ගැන්වීම ඇතුලු බොහොමයක් දේ අද වන විට රූපලාවන්‍යාගාර තුළ සිදු කෙරෙනවා. බොහොමයක් තරුණ ගැහැනු දරුවන් මෙවැනි විලාසිතා කෙරේ දැඩි ඇල්මක් දක්වනවා වගේම ඇතැම් ගැහැනු මෙන්ම පිරිමි දරුවනුත් තම හිසකේ ගැලවී යාම ගැන කණස්සල්ලෙන් පසුවන අවස්ථාත් බොහෝ සෙයින් තිබෙනවා. මේ බොහොමයක් ගැටලු නිරාකරණය කර ගැනීම සඳහා කරුණු හතරක් මත අපි හිසකෙස් පිළිබඳව දැනුවත් වෙමු.
- හිසකේ වැඩෙන්නේ කෙසේද?
සමෙහි ගැඹුරින් පිහිටි චර්ම ස්ථරයේ පවතින රෝම කූප වලින් කෙස් හෙවත් රෝම හටගන්නා අතරම සියලුම රෝම හෝ හිසකෙස් වර්ධන චක්‍රයකට අනුව වර්ධනය වේ. වර්ධන අවදියේදී හිසකෙස් දිගින් වැඩෙන අතර කාන්තාවකගේ හිසකෙස් සදහා මෙම කාලය වසර දෙකක සිට දහයක් පමණ දක්වා විය හැකිය. ශරීරයේ වෙනත් ස්ථාන වල පවතින රෝම සදහා මෙම කාලය බෙහෙවින් කෙටි විය හැක. වර්ධන අවදිය පසු කළ කෙස්/රෝම මාස තුනක පමණ විවේක කාලයක් ගත කර හැලී යනු ඇත. ඕනෑම වේලාවකදී යම් අයකුගේ හිසේ පවතින කෙස් වලින් 1% පමණ හැලී යන අවදිය පසු කරණ බැවින් දිනකට හිස්කෙස් පනහේ සිට සියයක් පමණ දක්වා ගැලවී යාම අසාමාන්‍ය තත්ත්වයක් නොවේ.
- හිසකෙස්වලට දිනපතා කළ හැකි සත්කාර මොනවාද?
සමබල ආහාර වේලක් – එය අත්‍යවශ්‍ය වේ. හිසකෙස් යනු අප සිරුරේ පවතින ඉතා වේගයෙන් වැඩෙන අංගයක් වන බැවින් පෝෂණ ඌණතා වලදී ඉක්මනින්ම හිසකෙස් වර්ධනය බාල වනු ඇත.
හිසකේවල පිරිසිදු බව පවත්වා ගැනීම – දිනපතා නෑම/ හිස්කෙස් සේදීම කළ හැකි වුවද දිනපතා සබන්/ ෂැම්පු භාවිතය සුදුසු නොවේ. දිනපතා නෑම කරන අයෙකු සතියකට දින දෙකක් පමණ ජලයෙන් පමණක් හිස සේදීම සුදුසුය
හිස්කබලේ සම ගැන සැලකිලිමත් වීම – සබන් වල පවතින ඉහල pH අගය නිසා හිස් කබල වියලි වීමක් සිදු විය හැක. වියලි සමක් ඇති අයකුට ෂැම්පු වඩා සුදුසු විය හැකි වුවද දිනපතා භාවිතය නුසුදුසුය. එසේම ෂැම්පු හිසකෙස් වල මුලට ආලේප කර සම්පූර්ණයෙන්ම සෝදා හැරිය යුතුය.
කන්ඩිෂනර් භාවිතය – කන්ඩිෂනර් මගින් හිසකෙස් වඩා මෘදු බවට පත් කර සේදීමේදී, වියලීමේදී හා පීරීමේදී සිදු විය හැකි හානිය අවම කරයි. කන්ඩිෂනර් භාවිත කිරීමට පෙර හිසකෙස් වල ඇති වැඩිපුර ජලය ඉවත් කරන්න. හිසකෙස් මුලට නොව, කෙස් වල අග කොටසට ඉතා සුළු ප්‍රමාණයක් කන්ඩිෂනර් තවරා විනාඩි දෙකක් තුනක් පමණ ගතවූ පසු සම්පූර්ණයෙන් සෝදා හරින්න.
තෙල් භාවිතය – කෙස් වලට තෙල් ආලේප කිරීමෙන් දිනපතා හිසකෙස් හසුරුවා ගැනීම පහසු වේ. හිස් කබලට තෙල් ආලේප කරන්නේ නම් වඩාත් සුදුසු වන්නේ නෑමට පැයකට පමණ පෙර ඇගිලි තුඩු වලින් හිස් කබල පුරා ආලේප කිරීමයි. එය තමන් කැමති පරිදි සිදු කළ හැකිය. පොල්තෙල් හිසට ආලේප කිරීමට සුදුසු වන අතර වෙළඳපොළේ ඇති බොහෝ තෙල් වර්ග හිසට භාවිත කිරීමටම නිපදවා ඇත. ශ්‍රී ලංකා ප්‍රමිති සලකුණ ඇති ආලේපන භාවිත කිරීම සුදුසුය.
හිස කේ අග කපා ඉවත් කිරීම – ඔබට දිගු කෙස් කලඹක් ඇත්නම් මාස කිහිපයකට වරක් හිසකෙස් අග පැලුණු කොටස් කපා දමන්න. එම කොටස් හිසකෙස් වල වඩාත්ම පැරණි කොටස බැවින් හානි වීමට ඇති ඉඩකඩ අධිකය.
හිස කේ සැකසීමේදී සැලකිලිමත් වෙන්න – හෙයා බෑන්ඩ් මගින් කොණ්ඩය හසුරුවා ගන්නා විට ඉතා තදින් ගැට ගැසීමෙන් වලකින්න. එසේ තදින් ගැට ගැසුවහොත් හිසකෙස් අධික ඇදීමකට ලක්වී කැඩී යාමට ඉඩ ඇත.
හිසකේ වියලනය සහ ආලේපන – නිතරම හිසකෙස් වියලන භාවිතය, වියලනය කෙස් වලට ඉතා ළඟින් පාවිච්චි කිරීම, නිතර සැර අධික රසායන ද්‍රව්‍ය හිසකෙස් වල ආලේප කිරීම වැනි දේ මගින් හිසකෙස් වල ශක්තිය අඩුවී කැඩී යාමට ඉඩ ඇත
- හිසකෙස් ගැලවී යන්නේ ඇයි?
හිසකෙස් වැටීමක්ද, හිසකෙස් තුනී වීමක්ද යන්න පිළිබඳව අප මූලිකව දැනුවත් විය යුතුයි. හිසකෙස් තුනී වීමේදී දිනකට ගැලවී යන කෙස් ප්‍රමාණය සාමාන්‍ය වුවද හිස මැදින් කෙස් තුනී වීමක් දැකිය හැකියි. දිනකට කෙස් සියයකට වඩා ගැලවී යාම සිදු වන්නේ නම් ඒ පිළිබඳ අවධානය යොමු කළ යුතුය.
- ඉස්සොරි, තයිරොයිඩ් ග්‍රන්ථියේ රෝග, රක්තහීනතාව, සමහර විටමින් ඌණතා සහ ශරීර අභ්‍යන්තරයේ සමහර රෝග නිසා හිසකෙස් ගැලවී යාම සිදු විය හැක.
- පිළිකා ප්‍රතිකාර සිදු කරන විට
- හිසකෙස් වලට සිදු කරන සත්කාර ක්‍රම නිසි ලෙස සිදු නොකිරීම නිසා මෙන්ම එවැනි සත්කාර වලට පසු නිසි ලෙස කෙස් කළඹ නඩත්තු නොකිරීම නිසාද කෙස් ගැලවී යාම සිදුවේ.
- සමහර රෝගී තත්ත්ව වලදී හිසේ සමහර තැන් වල පමණක් කෙස් ගැලවීම දැකිය හැක.
- හෝමෝන ක්‍රියාකාරිත්වයේ බලපෑම නිසා හිස මැද කොටසේ කෙස් තුනී වීම කාන්තා පිරිමි දෙපාර්ශවයටම පොදු ගැටලුවකි. මෙය බොහෝ විට මැදි විය පසු කරන අයට ඇති වන අතර මෙහිදී පවුලේ අනෙකුත් අයට මෙවැනි තත්ත්වයක් පවතීද යන්න වැදගත්ය.
- හිසකෙස් ස්වභාවිකවම තුනී වීම නිසා හෝ හිසකෙස් කැඩී යාම නිසා කෙස් කළඹ සිහින්ව පෙනීම තවත් සුලබ ගැටලුවකි.
- බරපතල රෝගී තත්ත්වයකින් පසු හිස කේ ගැලවෙන්නේ ඇයි?
ඩෙංගු, කොවිඩ් වැනි තදබල උණ රෝග/ ජීවිත අවදානමක් ඇති රෝග/ තදබල මානසික පීඩා වැනි තත්ත්ව / දරු ප්‍රසූතිය වැනි තත්ත්වවලින් පසුව අධික ලෙස හිසකෙස් ගැලවී යාම සිදු විය හැක. මෙවැනි තත්ත්වවලදී හිසකෙස් වර්ධනය වැනි අධිකව ශක්තිය වැය වන ක්‍රියාවලි තාවකාලිකව නවතී. මෙහිදී සිදු වන්නේ වර්ධනය වෙමින් පැවති හිසකෙස් විශාල ප්‍රමාණයක් විවේක ගැන්වීමකි. මෙසේ විවේක ගැන්වූ කෙස් මාස තුනක් පමණ කාලයකට පසුව ගැලවී යයි. රෝගය සුව වූ පසුව ශරීරය සාමාන්‍ය තත්ත්වයට පත් වීමත් සමග හිසකෙස් වැඩීම නැවත යථා තත්ත්වයට පත් වෙයි. එනමුත් හිසකෙස් දිගින් වර්ධනය වීමට යම් කලක් ගත වන නිසා පෙර පැවති කෙස් කලඹ ලබා ගැනීමට කාලයක් ගත වනු ඇත. ශරීරයට නිසි ලෙස පෝෂණය ලබා දීම මගින් හිසකෙස් වර්ධනයට උදව්වක් ලබා දීම හා මේ පිළිබඳ ආතතියට පත් වීමෙන් වැළකීම මෙහිදී වැදගත්ය.
- හිසකේවලට විලාසිතා සිදු කිරීම නුසුදුසුද?
හිසකෙස් වලට කරනු ලබන රීබොන්ඩින්, රිලැක්සින් වැනි විලාසිතා වලදී සිදු කරන්නේ රසායනික ද්‍රව්‍ය මගින් හිසකෙස් වල ව්‍යුහය වෙනස් කර එහි පෙනුම වඩා ආකර්ශණීය කිරීමයි. රසායනික භාවිතය හා හිසකෙස් වල කරනු ලබන වෙනස්කම් නිසා කෙස් වඩාත් පහසුවෙන් හානි වීමට ඉඩකඩක් පවතී. මෙවැනි විලාසිතා කරන ලද කෙස් “හානිවූ හිසකෙස්” ලෙස හඳුන්වන්නේ එබැවිනි.
එහිදී අප සැලකිලිමත් විය යතු කරුණු ඇත. එනම්, මෙවැනි විලාසිතාවක් සිදු කළ යුත්තේ පළපුරුදු අය ලවා උසස් ප්‍රමිතියෙන් යුතු ද්‍රව්‍ය භාවිත කරමිනි. එම සත්කාරයට පසු පිළිපැදිය යුතු සියලුම උපදෙස් නිවැරදිව පිළිපැදීමෙන් පසු කාලීනව සිදු විය හැකි හානි වළක්වා ගත හැක. උදාහරණයක් ලෙස මෙවැනි ප්‍රතිකාරයකට පසුව යම් කාලයක් යනතුරු නිර්දේශිත ෂැම්පු භාවිතය, ගෙතීමෙන් හා ගැට ගැසීමෙන් වැළකීම යනාදිය පිළිපැදිය යුතුය. මෙවැනි උපදෙස් නොපිළිපැදීම නිසා පසු කාලීනව හිසකෙස් ගැලවී යාම සිදු විය හැක.
කාන්තා මෙන්ම පිරිමි පාර්ශවය අද වන විට හිසකේ පිළිබඳව විශාල ගැටලු රැසකට මුහුණ පා සිටින්නේ සැබවින්ම නොසැලකිලිමත්කම නිසා සහ නුසුදුසු ද්‍රව්‍ය භාවිතයෙන් සිදුකරන විලාසිතා හේතුවෙන් බව විශේෂයෙන්ම පෙනී යන කරුණකි. අන්න ඒ නිසාම හිසකේවලට සුදුසු සත්කාර ලබා දෙමින් එය රැක ගැනීමට උනන්දු වීම අප කාගේත් සොදුරු පෙනුම රැක ගැනීමට අවස්ථාව උදා කර දෙයි.
විශේෂඥ මතය, අදහස සහ මූලික සටහන:
චර්ම රෝග විශේෂඥ වෛද්‍ය ඉන්දිරා කහවිට
