ජීවිතයේ සුන්දරම අවධියක් ලෙස යොවුන් විය හදුනාගත හැකියි. නව යොවුන් විය අවුරුදු 10 – 19 වන අතරම යෞවන වයස අවුරුදු 10 ත් 24ත් අතරට ගැනේ. එසේ වයස අවුරුදු 10න් පමණ ආරම්භ වන යෞවනයේදී දරුවෙකුගෙ ජීවිතයේ සිදුවන සීඝ්‍ර හෝමෝන වෙනස් වීම ඔහුගෙ හෝ ඇයගේ මුලු ජීවිතයම වෙනස් කරන පසුබිමක් මේ කාලසීමාව තුලදී ඇතිවිය හැකි බැවින් දරුවන් සදහා පූර්ණ අධ්‍යාපනයක් ලබාගැනීම සදහා අවශ්‍ය පසුබිම සහ අවකාශයන් සැපයීම තීරණාත්මක සාධකයක් විය හැකි හෙයින් මේ අවධියෙ සමස්ථ ජාතියේම වගකීමක් වන්නෙ ඊට මගහසර ඇති කිරීමයි.
අපේ වටපිටාව ගැන සොයා බැලීමේදී හදුනාගත හැකි මූලික සත්‍ය වන්නේ අසන දකින දේ හරහා බොහොමයක් අවස්ථාවලදී අපිට පෙනෙනුයේ අප විසින් නිවැරදිව යෞවනයාව හදුනාගෙන නැති ලෙසකුයි. යෞවනයේ අවශ්‍යතා හදුනාගෙන ඔවුනට අවශ්‍ය දැනුම ලබා දී ආකල්ප කුසලතා වැඩිදියුණු කිරීමත් ඔවුන් හා වැඩිහිටියන් අතර සුදුසු පසුබිමක් සැපයීම තුලින් යෞවනය සුරැකීමත් අත්‍යවශ්‍ය කරුණකි.
නව යෞවනයත් සමගින් හෝමෝන ක්‍රියාකාරිත්වය නිසා ඇතිවන කායික මානසික වෙනස්වීම් සමගින් ඒවාට ශක්තිමත්ව මුහුණ දීමටත් එම අභියෝග සදහා කුසලතා භාවිත කිරීමටත් හැකි පරිසරයක් ගොඩනගා දීම වැඩිහිටි අප සියලු දෙනාගේම ප්‍රමුඛ කාර්යභාරයයි. මෙහිදී දෙමව්පියන්, ගුරුවරුන් ඇතුලු සියලු වැඩිහිටියන් මේ සම්බන්ධයෙන් නිවැරදි දැනුමකින් යුක්ත විය යුතු වුවද, දකින්නට ලැබෙන්නෙ සෑම විටම නව යෞවනය ඔවුනට අමතක වී ඇති බවකුයි. එසේ හෙයින් අද වන විට යෞවනයේ සුවසෙත කාලීන අවශ්‍යතාවයක් බවට පත්ව ඇත. එම කාර්ය පෙරදැරි කරගෙන සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශය විසින් මානසික සහනය මුල් කරගෙන යෞවනයන්ට සෙනෙහසින් පිදෙන සොදුරු නවාතැනකි යොවුන් පියස.
මෙම යොවුන් පියස හෙවත් යොවුන් මිතුරු සුව සේවාව සකස් කර ඇත්තෙ යෞවනයන්ට අවශ්‍ය සෞඛ්‍ය ප්‍රතිපත්ති වලට අනුකූලව සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශයේ මූලික මැදිහත් වීමෙනි. පළමුව යෞවන යෞවනියන්ට අවශ්‍ය දැනුවත් කිරීම් සිදුකොට කුසලතා වැඩිදියුණු කිරීමට ගන්නා ලද උත්සහයේදී එය ප්‍රමාණවත් නොවන බව පෙනී ගිය හෙයින් ඊට එහා ගිය සේවාවක අවශ්‍යතාවය හදුනාගෙන ඇත. එකල යෞවනයා සදහා පොත්පත් ප්‍රකාශන එනම් උදා වූ යෞවනය නම් පොත ආදිය මගින් දැනුම ලබාදීමට උත්සහ කලද එය ප්‍රමාණවත් නොවන බව හදුනා ගැනීම නිසා ඔවුනට සේවය සැපයීම සදහා විශේෂ වැඩපිලිවෙලක අවශ්‍යතාවය හඳුනා යොවුන් මිතුරු සේවාව ආරම්භ කර ඇත.
මේ සදහා රෝහල්, සෞඛ්‍ය, වෛද්‍ය නිළදාරී කොට්ඨාස මට්ටමින් හැකියාව ඇති තැන් සොයා යොවුන් පියස, මිතුරු පියස ආදී නම් වලින් මෙම සේවා ස්ථාන ආරම්භ කරන ලදී. එසේ රාජ්‍ය නොවන සංවිධාන මගින්ද මෙවන් සේවාවන් ආරම්භ කරන ලදී. එසේ වුවද රජයේ රෝහල් ආශ්‍රිතව හෝ සෞඛ්‍ය වෛද්‍ය නිළධාරි කාර්යාල මූලික කරගෙන ආරම්භ කරන ලද මධ්‍යස්ථාන අද ඉතාමත් සාර්ථක ලෙසින් ක්‍රියාත්මකව පවතී. මෙම රෝහල් තුළ වුවද රෝහලේ බාහිර රෝගී ප්‍රතිකාර අංශයට අනුබද්ධව පවත්වාගෙන යන අතරම ඒ සදහා වෙන්වූ වෙනම කාර්යමණඩලයක්ද එහි සිටී. ඔවුන් ඒ කාර්යේම නිරතව සිටින අතර සියලුම අවස්ථාවන්හීදී යෞවන යෞවනියන්ට ඔවුන්ගෙ ගැටලු නිදහසෙ පෞද්ගලික බව ආරක්ෂා වන අන්දමට ඉදිරිපත් කිරීමට සුහදශීලී පරිසරයක් ඒ තුල ගොඩනගා ඇත.
කායික මානසික ප්‍රතිකාර
කායික මානසික ප්‍රතිකාර සදහා එම ඒකකය මගින් අදාල විශේෂඥ වෛද්‍යවරුන් වෙත යොමුකිරීමේ සම්බන්ධීකරණයක්ද සිදු කරන අතරම යොමු කිරීමෙන් පසු පසුවිපරම් මටයුතුද ඒ මගින් සිදුකරයි.ඒ කෙසේද යත් විශේෂඥ වෛද්‍ය උපදෙස් අවශ්‍ය යෞවනයකු වේනම් ඔහු ඒ සදහා යොමු කිරීම සදහා අවශ්‍ය විශේෂඥ වෛද්‍යවරයා සමග සාකච්ඡා කර වෛද්‍යවරයා මුණගැසී සාකච්ඡා කිරීමට අවශ්‍ය දිනය වෙලාව ආදිය වෙන්කර ලබාදී යොමු කිරීමටත් ඒ සදහා පහසුකම් සලසා දීමද මේ මගින් සිදුකරයි.මෙසේ යෞවනිය හෝ යෞවනයා අතර ගොඩනගන්නාවූ අන්තර් සම්බන්දය මගින් ඔහු හෝ ඇය තුළ සත්කාර සේවා හෝ සේවා අංශය කෙරෙහි වඩාත් විශ්වාසනීය හැගීමක් ඇතිවීම තුලින් සේවාව සේවා ලාභීන්ට ලගාකිරීමේ හැකියාව පහසුවේ.මෙය මෙම සේවාව තුල දැකිය හැකි යහපත්වූ සතුටුදායක තත්ත්වයකි.
අධ්‍යාපන/විභාග/රැකියා ආශ්‍රිත ගැටලු සදහා විසදුම්
සියලුම නවයොවුන් දරුවන් අධ්‍යාපනය ලබන්නන් වන හෙයින් ඔවුන් මුහුණ දෙන ගැටලු අතර අධ්‍යාපනයේදී මුහුණ දෙන ගැටලු, විභාගවලදී මුහුණ දෙන ගැටලු අධ්‍යාපනයෙන් පසුව ඇතිවන රැකියා ගැටලු ආදිය මූලික තැනක් ගනී. මේ අවස්තාවලදී ඔවුන් මුහුණ දෙන ගැටලු හේතුකොට ගෙන ඔවුන් බලවත් ලෙස ආතතියට පත්වේ.
වේගවත් හෝමෝන ක්‍රියාකාරිත්වය මත ඇති වන කායික/මානසික ගැටලු
කායික හා මානසිකව සිදුවන වෙනස්වීම් වල ප්‍රථිපලයද මේ සමග ඔවුනට අත්දැකීමට සිදු වේ. මෙසේ කායිකව ඇතිවන වෙනස්කම් හේතුවෙන් ගැහැණු දරුවන් තුල ඇතිවන ඔසප් චක්‍රය ආශ්‍රිත ගැටලු (වේදනාව, රුධිරය පහවීම) මුහුණේ කුරුලෑ මතුවීම ආදී ගැටලු මෙන්ම ලිංගික ගැටලු, පෝෂණ ගැටලු, පවුලෙ ඇති අඩදබර හෝ නුරුස්සන ගැටලු, මිත්‍යා විශ්වාස පදනම් කරගෙන ඇතිවන ගැටලු ආදිය මුලික තැනක් ගනී. මොවුනට මේ ගැටලු විවෘතව කතා කිරීමට පහසු තැනක් අවශ්‍ය වේ. බොහෝ දෙමව්පියෝ දරුවන්ගේ ඉගෙනීමට නැඹුරු කිරීම සදහා තදබල ලෙස බලකිරීම මගින්ද දරුවන්ට ගැටලු ඇතිවේ. එසේම ගුරු දෙමව්පිය සියලු දෙනා විසින් දරුවන්ගෙ ජීවිතය අකුරු ඉලක්කම් පදනම් කරගත් අධ්‍යාපනයම පමණක් සිදුවිය යුතුබව සලකා කටයුතු කිරීම මගින් දරුවන් මහත් අසහනයට පත්වෙ. තම හැකියාවන් පරිසරය තුලින් ලබන අත්දැකීම් බෙදාහදාගන්නට ඔවුනට අවස්ථාව අහිමි වේ. වැඩෙන අතපය වලට අවශ්‍ය තරමට ක්‍රියාකාරකම් ලබාදී නිර්මාණශීලීබාවයට දරුවා යැවීමට හෝ නිදහසේ සිතා නව අදහස් ක්‍රියාවට නැංවීමට හෝ නොහැකි ලෙසින් දරුවන් සිරකර තම අභිමතාර්ථ දරුවන් වෙතින් ඉශ්ට කර ගැනීමට පෙළබීම මගින් දරුවන් අසහනයටද, තනිකමටද පත්වෙ. කෙලිදොලෙන් ඉගෙනුමට ඇති කැමැත්ත අහිමි කර අධ්‍යාපන කටයුතු වල පාලනය දරුවන්ගේ ජීවිතය තුල අතරමං කර ඇත. එසේම මේ දරුවන්ට අසල්වැසි සබදතා පවා අහිමි වීම හේතු කොටගෙන ආදරය නොදැනීම, තනිකම, බිය, කේන්තිය ආදිය තුලින් ඇතිවන සිතුවිලි හේතුවෙන් දරුවන් අතරමං වේ. ඔවුනට ඒ සදහා පිළිතුරු සෙවීමට වඩාත් ඉඩහසර ලැබෙන්නෙ සමවයස් කණ්ඩායම් හෝ වෙනත් අත්දැකීම් නොමැති හෝ තරුණ සිත් නොහදුනන අය සමගින් වූ විට ඔවුන් දිවියේ අතරමං වේ. මෙවන් අවස්ථාවලට දරුවන් අත්වීමේදී ඔවුනට පිහිට වීමට මේ මිතුරු පියස සැම විටම එක සිතින් සිටී.
ඉහත කී දරුවනට ඇතිවන ගැටලු අධ්‍යානයකර ඒ සදහා සුවිශේෂී පුහුණුවක් ලබාදී සුව සේවක කාර්ය මණ්ඩලයක් මේ ස්ථාන වෙත අනුයුක්ත කර ඇත්තෙ දරුවන්ගෙ ගැටලු සදහා ඔවුනට විසදුම් සොයා දීමටයි. ඔවුන් මෙම සේවා පියසට කොටු නොවී එතනින් ප්‍රජාව වෙතට ගොස් විශේෂ වැඩසටහන් ක්‍රියාත්මක කොට දරුවන් අතරට යෑමෙ වැඩසටහන්ද මේ වන විට ඉටුකරමින් සිටී. එසේ ප්‍රාදේශීය පාසල් වෙත ගොස් යොවුන් වියේ දරු දැරියන් හා මිතුරුව ඔවුන් සමග කතාකොට එම දරුවන්ගෙ ප්‍රශ්න හදුනාගනිමින් ඔවුන්ට දැනුම ලබාදී අවශ්‍ය සේවාවන් සැපයීම, යොමුකිරීම ආදී ක්‍රියාවන් මගින් ගැටලු අවම කිරීමටද පියවර ගනිමින් සිටී.
යොවුන් මිතුරු සුව සේවාවන් ලබාදෙන මද්‍යස්ථාන තුල,
- වෙනම අංශයක් ස්ථාපිත කිරීම
- සුහදශීලී වෛද්‍ය හෙද ඇතුලු කාර්ය මණ්ඩලයක්
- සායන පවත්වන දිනයන්, වෙලාවන් ඇමතීමට දුරකථන අංක ප්‍රදර්ශනය කර තිබීම
- ඒ සදහා යොදවන කාර්ය මණ්ඩලය යෞවන යෞවනියන්ගෙ අවශ්‍යතාවයන්ට ගැලපෙන දැනුම ආකල්ප කුසලතා සපිරි හා ධනාත්මක ලෙස කරුණු විමසා මිතුරු ලෙසින් කටයුතු කරන කණ්ඩායමක් වීම.
- රෝග නිවාරණය මෙන්ම ප්‍රතිකාර සපයන එමෙන්ම සෞඛ්‍ය ප්‍රවර්ධනයට සුදුසු ලෙස සකසා තිබීම.
- ප්‍රජා නායකයින් (විදුහල්පති, ගුරු, ආයතන ප්‍රධානීන්, ආගමික නායකයින්) සමග සුහදව සමීපව කටයුතු කරමින් ඔවුන්වද සහභාගිකර යොවුන් දරුවන්ගෙ අවශ්‍යත ගැන සොයා බැලීමට පෙලඹවීමට කටයුතු කිරීම.
- යොවුන් කණ්ඩායම් සදහා අවශ්‍ය දැනුම ලබාගැනීමට හෝ ඔවුන්ගෙ වැඩසටහන් සම්පාදනයට , ව්‍යාපෘති සිදුකිරීමට අවශ්‍ය තොරතුරු සපයන මධ්‍යස්ථානයක් ලෙස කටයුතු කිරීම.
- සේවක/කාර්ය මණ්ඩලය සදහා නිරන්තර සේවා ස්ථාන විශේෂ පුහුණුව ලබාදෙමින් ඔවුන්ගෙ දැනුම කාලීන අවශ්‍යතාවයන්ට අනුව යථාවත් වන මධ්‍යස්ථානයක් වීම.
- නිරන්තර සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශයේ අධීක්ෂණය යටතේ ක්‍රියාත්මක වන වීම.
ආදී ධනාත්මක කරුණුවලින් පොහොසත් ආයතනයකි. මෙම පියස මගින් එම ආයතනවලට පරිභාහිරව පාසල්, තරුණ මධ්‍යස්ථා, කර්මාන්ත ශාලා ආදිය තුලද විශේෂ වැඩසටහන් ක්‍රියාත්මක කරමින් තරුණ තරුණියන්ගෙ ගැටලු සදහා අවස්ථාව ලබාදීමේ කාර්යෙහි නිරතව සිටී.
විශේෂත්වය වනුයේ තරුණ තරුණියන්ගේ හිත්වලට සමීප වීමට ඔවුනට ඇති හැකියාවයි. එසෙ හෙයින් ඔවුන් පවසනුයේ අපේ දෙමාපියන් අපේ ගුරුවරු ඇයි අපි ගැන මේ ලෙස නොසොයන්නෙ නැති නම් තේරුම් නොගන්නෙ යන්නයි. දෙමව්පිය ගුරු කාර්යභාරය හුදෙක් අධ්‍යාපන ජයග්‍රහණය මත යැපෙමින් දරුවන් තේරුම් නොගැනීම, තරුණ සිත් තේරුම් නොගැනීම මගින් ඔවුනට ගෙදර පරිසරය, පාසල් පද්ධතිය තුල හා ඒ අවට සමාජීය වශයෙන් දක්වන අසීමාන්තික අධ්‍යාපන තරගය නිසා දරුවන්ට ඔවුන්ගෙ හැකියාවන්, කුසලතාවයන් එලිදැක්වීමට නොහැකි වීම, ඔවුන්ගෙ සිත් තේරුම් නොගැනීම මත ඇතිව ඇති පීඩනය හේතුවෙන් ඔවුන් මේ යොවුන් පියසේ කාර්ය මණ්ඩලය හාබැදි ඔවුන්ගෙ සිතැගි හෙළි කිරීමට පෙළඹීම හේතුවෙන් ඔවුනට ලැබෙන සහනය අපමණය. යොවුන් පියසෙන් ඔවුනට ලැබෙන සුහද බව මිත්‍රශීලීත්වය මැද සහනයක් ලබා ඇත. එම සහනය ඔවුනට ඔවුන්ගේ ජීවිතය දෙස ධනාත්මකව සිතන්නට ජයග්‍රහණයන් කරා යන්නට කදිම තෝතැන්නක් වී ඇත.
පෞද්ගලික බව, රහස්‍යතාවය ආරක්ශා කරගනිමින් කටයුතු කරන බව දැනෙන විට ඔවුන් ඒ කෙරෙහි තබන විශ්වාසය නිසා තව හිතවතුන්ද ඒ සම්බන්ධ වීමට පෙළබේ.
රෝහලෙන් පිටත මේ සේවාවන් ලබාදීමේදී ඊට විශේෂ දායකත්වයක් ලබාදීම සදහා පාසල්වල විදුහල්පතිවරුන්, ගුරුවරුන්, ප්‍රජානායකයින් මෙන්ම සෞඛ්‍ය කාර්යමණ්ඩලයද සම්බන්ධ වේ.
තරුණයන් අතර බරපතල ලෙස අර්බුදයක්ව ඇති මත්ද්‍රව්‍ය උවදුර හෝ වෙනත් වීඩියෝ ක්‍රීඩා සදහා ඇබ්බැහි වීම මෙන්ම ලාබාල වියේදී ඇති කරගන්නා ප්‍රේම සම්බන්ධතා නිසා ඇතිවන ගැටුම්වලදී මෙන්ම නිවසේ දෙමාපියන් විසින් අසීමාන්තික ලෙසින් දරුවන් සඳහා යොදන දරුණු පාලන හෝ බරපතල ලෙසින් බල කිරීම් මගින් ඉගෙනීමට යෙදවීම මෙන්ම පාසල් පද්ධතිය තුලදී නොලැබෙන පිළිගැනීම, සමානාත්මතාව නොමැතිකම මෙන්ම පවුල් පසුබිම තුල ඇති දෙමව්පියන්ගේ විවාහ ජීවිතවල ගැටලු, පියාගෙ බීමත්කම, මූල්‍ය කළමනාකරණය දුර්වල වීම හේතුවෙන් නිවාස වල ඇති දුප්පත් කම, නොසැලකිලිමත් බව තරුණ ජීවිත අසහනයට පත්කොට ඇත.
මෙවන් වූ තත්ත්වයන්ට පත්ව ඇති තරුණ ජීවිත සදහා මාර්ගෝපදේශයන් සපයමින් ආදරයෙන් ලගින් රැදී සිට ඇහුම්කන් දෙමින් ඔවුන්ගෙ ගැටලුවලට ඔවුන් වෙතින්ම පිළිතුරු සොයාගත හැකිවන ලෙසින් මග පෙන්වීම සුහදශීලී ආයතනයක් ලෙස යොවුන් පියස ක්‍රියාත්මක වේ.
මෙසේ බලන කල මේ සේවාවේ ප්‍රධානතම අරමුණ වන්නේ සමස්ථ ශ්‍රී ලාංකික යෞවන යෞවනියන්ට ඔවුන් මුහුණ දෙන ගැටලු සහ අභියෝගයන් සදහා මුහුණ දෙන්නෙ කෙසේද? අවශ්‍ය ලෙසින් මගහැරිය යුතු අවස්ථාවන් හදුනාගන්නෙ කෙසේද? යන්න මග පෙන්වමින් ඔවුන්ගෙ සේවා අවශ්‍යතා සම්පූර්ණ කරමින් සෞඛ්‍ය ප්‍රවර්ධනය සදහා අවශ්‍ය මගහසර දැක්වීමයි.
එසේ හෙයින් සමස්ථ දරු පරම්පරාවේම ගැටලු නිරාකරණය සදහා මෙම ආයතනය වෙත නොපැකිලිවම යොමු කිරීමට කිසිදු සැකයක් නොමැතිව හැකිවීම අප සැමගේම වාසනාවකි.
විශේෂඥ මතය, අදහස සහ මූලික සටහන:
අයිරාංගනී ගගලගමුව
පවුල් සෞඛ්‍ය සේවා නිළධාරීනි
සෞඛ්‍ය වෛද්‍ය නිලධාරී කාර්යාලය
බුලත්සිංහල
