පසුගිය කාලය පුරා දිගින් දිගටම යොවුන් දරුවන්ට මුහුණ දිමට සිදු වූ යම් යම් අවාසනාවන්ත සිදු වීම් හේතුවෙන් ඔවුන්ගේ ආරක්ෂාව සම්බන්ධව වැඩිහිටියන් වශයෙන් අපහට නිසි අවබෝධයක් තිබිය යුතුය යන්න වැටහෙන්නට ඇති. සෑම දරුවෙක්ම එක ආකාරයක නොවන බව අපි දන්නා කරුණක්. දරුවන් දහ දෙනෙක් ගත්තොත් යම් ප්‍රශ්නයක් දැනෙන විදිය, එයට මුහුණ දෙන ආකාරය, විසදීමට උත්සාහ ගන්නා අකාරය ඒ වගේම ඒ ගැටලුවට සංවේදී වන ආකාරය එකිනෙකාගෙන් එකිනෙකාට සම්පූර්ණයෙන් වෙනස් වෙනවා. අන්න ඒ නිසාම අපි අපේ දරුවන් ගැන නිසි අවධානය වගේම ඔවුන්ට අවශ්‍ය නිසි රැකවරණය සැපයිම අත්‍යවශ්‍ය වෙනවා. එය වැඩිහිටියන් වශයෙනුත් සමාජයක් වශයෙනුත් අපට පැවරෙන අතහල නොහැකි වගකිමක් ලෙස හැඳින්විය හැකියි.
තම නව යොවුන් වියේ පසුවන දියණිය ප්‍රේම සබඳතාවයක පැටලී ඇතිද යන්න දෙමාපියන්ට බොහෝ අවස්ථා ලැබෙනවා. ඒ දරුවාගේ හැසිරීම, අධ්‍යාපන කටයුතු කෙරේ ඇති කැමත්ත අවම වීම, නිවැසියන් නොරිස්සීම වැනි කරුණු අනුව විශේෂයෙන් මවකට දරුවාගේ වෙනස්කම් හඳුනා ගත හැකි විය යුතුමයි. තම ආදරය සෙනෙහස මැද වසර ගණනක් පුරා ඇති දැඩි වෙන දරුවාගේ මෙවැනි වෙනස්කම් මවට/පියාට වැටහිය යුතුයි. එය එසේ නොවීම සැබවින්ම අද වන විට දරුවන්ට තම ජීවිතයෙන් වන්දි ගෙවීමට සිදුවන බැරෑරුම් තත්ත්වයක් දක්වා දුර දිග ලොස් ඇති බව පෙනී යනවා.
ඇත්තටම දරුවෝ කියන්නේ කවුද? මේ දරුවන් සම්බන්ධව අපේ රට තුළ නීතියක් නැතිද?
අපේ රටේ නීතියට අනුවත් ජ්‍යාත්‍යන්තර නීතියට අනුවත් අවුරුදු 18 අඩු වයස් සීමාව අපි දරුවන් ලෙස හඳුන්වනවා. අපේ රටේ නීතියට අනුව වයස අවුරුදු 16 අඩු විශේෂයෙන්ම ගැහැණු දරුවන් සමග ඔවුන්ගෙ කැමත්ත ඇතුව/නැතුව කිසිදු ආකාරයකින් ලිංගික සම්බන්ධතා පැවැත්වීම සිදු කළ නොහැකියි. නමුත් අවුරුදු 16 වැඩි දරුවෙකුට (1992 අංක 22 දරණ දණ්ඩ නීතී සංග්‍රහයේ සංශෝධිත පනත) ලිංගික හැසිරීමට කැමැත්ත ප්‍රකාශ කිරීමේ අයිතිය ඇතිමුත් විවාහ වීමට කිසිම අයිතියක් නොමැත. එසේ පවතින නීති මාලාවන්ට අනුව ගත් කළ වයස අවුරුදු 16 වැඩි දරුවෙකුගේ කැමැත්ත නොමැතිව බලහත්කාරකමක් ලෙස මෙය සිදුවනවානම් අනිවාර්යයෙන්ම එය අපරාධ වරදක් ලෙස හැදින්විය හැකියි.
විශේෂයෙන්ම අද වන විට වයස අවුරුදු 16 අඩු ස්ත්‍රී දූෂණ වලින් වැඩි ප්‍රමාණයක් ප්‍රේම සම්බන්ධතා මත සිදු වන දූෂණ විදියට හැඳින්වීමේ වරදක් නැහැ. බොහෝ විට එවැනි අවස්ථාවකදී දෙදෙනාගේම කැමැත්තෙන් එය සිදු වුවත්අපේ රටේ නිතියට අනුව ගත් කළ ඒ වයස් සීමාව තුළ දී සිදුවන ලිංගික සම්බන්ධයක් ස්ත්‍රී දූෂණයක් ලෙස හැදින්වෙනවා.
දරුවන්ට සිදු වන අපරාධ ලෙස සඳහන් වෙන්නේ මෙවැනි ලිංගික අපයෝජන තත්ත්වයන් විතරද?
කිසිසේත්ම නැහැ. ලිංගික අපයෝජනයන්ට අමතරව දරුවන්ට පහර දීම, තුවාල සිදුකිරීම, පිලිස්සීම, දරුවන් කම්කරු රැකියාවල යෙදවීම, අධ්‍යාපනය ලබා නොදීම, මෙහෙකාර සේවයේ යෙදවීම වැනි දරුවන්ට සිදු වන සියලු අකටයුතුකම් දරුවන්ට සිදුවන අපරාධ ඝනයට එකතු වෙනවා. ඒ ඒ අපරාදවලදී ඒ ඒ ආයතන වෙත දරුවන් යොමු කිරීම සිදු වෙනවා. ඒ සඳහා පොලිස් දෙපාර්තමේන්තුව, ජාතික ළමා රක්ෂණ අධිකාරිය වැනි ආයතන වෙත මෙවැනි ගැටලු යොමු වනවා.
රට තුළ දරුවන්ට සිදු වන මෙවැනි අපරාධ සියල්ලක්ම මේ ආයතන වෙත වාර්තා වෙනවාද?
නැහැ.. එය කණගාටුදායක තත්ත්වයක්. මේ ආයතන සතුව පවතින්නේ ඒ ආයතන වෙන වාර්ථා වන දත්ත හා තොරතුරු පමණයි.
ශ්‍රී ලංකාව වැනි රටක දරුවන්ට මෙවැනි අවාසනාවන්ත අත්දැකීම් මුහුණ දීමට සිදුව තිබෙන්නේ ඇයි?
බොහොමයක් අවස්ථා වලදී දරුවන්ට ඇති වන ගැටලු සම්බන්ධව ඇති පැමිණිලිවල අසන්නට ලැබෙන්නේ සයිබර් අවකාශය මූලික කරගෙන මේ යොවුන් දරුවන් බොහොමයක් අපරාධයට ගොදුරු වන බවයි. මෙවැන වයසක දරුවන් එවැනි තත්ත්වයට පත් වීමට තරම් සයිබර් අවකාශයට නිරාවරණය වෙනවා ද යන්න ගැටලුව ඇතැමෙක්ට පැන නැගිය හැකැයි.
කොවිඩ් වසංගතය හමුවේ මාර්ගගත අධ්‍යාපනය වෙනුවෙන් දරුවන් අන්තර්ජාලය සමග බොහෝ සෙයින් සම්බන්ධ වූවා. අධ්‍යාපනයට අමතරව දරුවන් වෙනත් කාර්යයන් සඳහාත් අන්තර්ජාලය භාවිතයට හුරු වූවා. මූලිකව ඔවුන් අධ්‍යාපනයට වැදගත් කරුණු සෙවීමට අන්තර්ජාලයට පිවිසුණත් කාලයත් සමග ඔවුන් එහි ගොදුරු බවට පත් වූවා යැයි කීම නිවැරදයි. ටිකිටොක්, වට්ස් ඇප්, මැසෙන්ජර් වැනි ඇප් හරහා දරුවන් බොහොම විනෝදයෙන් නොදැනුවත්වම අවාධානයට ලක්වූවා. එහි රසය විඳින්න විඳින්න දරුවන් සූක්ෂම ලෙස අන්තර්ජාලය භාවිතයට හුරු වූවා. නිසි අයුරික් පරිපූර්ණ ලිංගිකත්වය පිළිබඳව අධ්‍යාපනයක් නොමැති අපේ රටේ දරුවන් අන්තර්ජාල පරිශීලනය හරහා ඇති විට තම ජීවිතය පවා අවදානමට ලක්වන තත්ත්වයට පත් වනවා. අපේ යොවුන් දරුවන්ට පරිපූර්ණ ලිංගිකත්වය පිළිබඳව අධ්‍යාපනය ලබා දිය යුතුමයි.
දෙමාපියන් තමන්ගේ දරුවන් ඕනෑවටත් වඩා විශ්වාස කිරීම මෙතැනදී එක් ගැටලුවක් නේද?
කිසිම මවක/පියෙක් තමන්ගේ දුව/පුතා වරදක් කරාවී යන තැන සිටින්නේ නැහැ. ඒ දරුවන් කෙරේ තියෙන ආදරය විශ්වාසය නිසාමයි. නමුත් මේ නව යොවුන් වියේ දරුවන් පිළිබඳ මනා අවධානයක් තිබීම ඉතාම වැදගත් වන්නේ ඔවුන් ඉතා ඉක්මනින් යම් යම් දේ වෙත යොමු වීමට වැඩි ප්‍රවණතාවයක් ඇති වයස් සිමාවක පසු වන නිසයි. අදාහරණ විදියට ගත්තොත් නව යොවුන් පිරිම දරුවන් සිටිනවා දුම්වැටි/මත් පැන්/මත්ද්‍රව්‍ය වෙත යෙමු වුණු. නම්තු මව/පියාට ඒ පිළිබඳව කිසිම අදහසක් හෝ දැනුවත් බවක් නැහැ. නමුත් යම් සිදුවීමකී මේ තත්ත්වය දරුණු අතට හැරෙන් අවස්ථාවකදී මව/පියා මේ පිළිබඳව දැනුවත් වෙනවා. ඒ අවස්ථාව ඇතිම් විට බොහෝ සෙයින් ප්‍රමාද විය හැකියි.
දරුවන් මෙවැනි අනළුශ්‍ය දේ වෙත යොමු වීමට හේතු විදියට දැක්විය හැක්කෝ මොනවාද?
ඇත්තටම බොහොමයක් දරුවන් කියන දෙයක් තමයි අධ්‍යාපනයටම පමණක් ඔවුන් හිර වෙලා සිටින බව. බාහිර ක්‍රියාකාරකම්/ගමන් බිමන්/විනෝද චාරිකා/දෙමාපියන් සමග තම අදහස් හුවමාරු කරගැනීමට අවස්ථා/යහළුවන් සමග සෙල්ලම් කරන අවස්ථා අද වෙද්දී දරුවන්ට අහිමි වෙලා. සමස්ත සමාජයක් ලෙස ගත්තත් බාල/වැඩිහිටි භේදයකින් තොරව ජීවිතයේ සතුට රැදෙන ක්‍රියාකාරකම් අහිමි වෙලා. එය වැඩිහිටියන් ලෙස අප කළමාකරණය කරගත්තත් දරුවන් ලෙස ඔවුන් වෙනත් වෙනත් දේ කොරේ යොමු වීමට මෙවැනි අහිමි වීම් හේතුවක් වෙන බව කිව යුතුමයි.
දරුවන්ට සිදුවන අකටයුතුකම් දැනුම් දිය හැකි ආයතන මොනවාද?
ළගම ඇති පොලිස් ස්ථානය, ළමා හා කාන්‍තා කාර්යාංශය, ජාතික ළමා ආරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව වැනි ආයතන දරුවන්ගේ ආරක්ෂාව වෙනුවෙන් වෙන් වුණු ආයතනයි. ඒ වගේම යම් මානසික ගැටලුවක් ඇත්නම් 1926 අංකය අමතා ජාතික මානසික සෞඛ්‍ය විද්‍යායතනය හා සම්බන්ධ වී (පැය 24 පුරා ඕනෑම වේලාවක) පුහුණු හෙද නිලධාදාරිනියකගේ උපදෙස් ලබාගත හැකියි.
විශේෂඥ මතය, අදහස සහ මූලික සටහන:
ක්‍රිෂාන්ති ගංගා කුමාරිහාමි මහත්මිය
හෙද විද්‍යාවෙිදි(ගෞරව)
සූතිකා පුහුණු හෙද නිළධාරිනි (තෘතියික හා වෘත්තිය අධ්‍යාපන කොමිෂන් සභාව, වෘත්තිය පුහුණු අධිකාරිය, ජාතික ආධුනිකත්ව මණ්ඩලය)
බාහිරදේශක සහ ලේඛිකා
