මට මතකයි අපි පුංචි කාලේ ඉක්කාවක් ආවම ඉක්කයි මාය ගාලු ගියා ඉක්කා දාලා මං ආවා කියලා ඉක්කාව හොඳ වෙනකන්ම සින්දු කියනවා. සමහර වෙලාවට ඉක්කාව හැදුණු කෙනාව බය කරනවා. නැත්නම් හිනස්සනවා. මේ හැමදේම කරන්නේ ඉක්කාව නතර කරන උපක්‍රම විදියට. විනාඩි කිහිපයකින් ඉක්කාව මගහැරිලා ගියාම හරි හෝ වැරදි වේවා අපි යොදපු උපාය හරි ගියා කියලා තමයි අපි හිතන්නේ. මේ අපි දන්න ඉක්කාව උනත් ඉක්කාව මේ ලියැවෙන කරුණු ඇහුවම ඔබ පුදුමයට පත්වෙන්නත් බැරි නැහැ. මොකද ඉක්කාව කියන්නේ කාටත් ඇති වෙන සාමාන්‍ය දෙයක් වුණත් ඇතැම් විට එය අපේ ඇඟේ තියෙන රෝග ගැන කියන ඉඟියක් වෙන්නත් බැරි නැහැ.
මොකක්ද මේ ඉක්කාව කියන්නේ
උරස් කුහරය හා උදර කුහරය වෙන් කරන මහා ප‍්‍රාචීර පේශියේ (diaphragmatic muscle) ඉබේම ඇතිවන සංකෝචනයක් විදියට ඉක්කාව හඳුන්වන්න පුලුවන්. මේ තත්ත්වය සාමාන්‍යයෙන් නම් පමණට වඩා ආහාර හෝ තරල වර්ග ගැනීම නිසා ඇති වෙන තත්ත්වයක්.
සාමාන්‍ය ඉක්කාවට හේතු (පැය 48 කට වඩා අඩු කාලයක් පවතින ඉක්කාව)
- කාබොනික් අම්ලය අඩංගු බීම (සිසිල් බීම)
- වැඩිපුර ආහාර ගැනීම
- තරලය වැඩිපුර ගැනීම
- හදිසි බිය වීමකදී, හැඟීම් නිසා ඇති වන ආතතියකදී
අසාමාන්‍ය ලෙස ඉක්කාව ඇති වීමට හේතු (පැය 48 කටත් වඩා වැඩි කාලයක් පවතින ඉක්කාව)
- පරිවෘත්තිය රෝග තත්ත්ව හෝ ඖෂධ හේතුවෙන් – මත්පැන් පානය/නිර්වින්දනය/දියවැඩියාව/විද්‍යුත් ශ්ලථක අසමතුලිතතාවය/වකුගඩු රෝග/ස්ටිරොයිඩ ගණයේ ඖෂධ/නින්ද ඇති කරවන ඖෂධ
- මහා ප‍්‍රාචීරයට ස්නායු සපයන ශෛරීක ස්නායුව (Vagus nerve) හා පේ‍රණීක ස්නායුවට හානි වීම
මේ තත්ත්වයට හේතු වන්නේ,
උගුරේ ආසාදන/ගලගණ්ඩය/ ආමාශයේ ඇති දේ අන්තශ්‍රෝතය වෙත ඒම/ කෙස් ගසක් හෝ රෝම කූපයක් වැනි යමක් කන් බෙරයේ වැදීම/ස්වරාලදාහය (laryngitis) යන තත්ත්වයන් වේ.
- මධ්‍ය ස්නායු පද්ධතිය හා සම්බන්ධ ඇති වන අර්බුදයක්, ආසාධනයක් හෝ අනතුරක් නිසා සාමාන්‍යයෙන් ශරීරයේ පවත්වාගෙන යන ඉක්කාව පාලනය කරන ප‍්‍රතිකයට බාධා පැමිණීම නිසා
උදා:
- නිදිකර්පරදාහය (Encephalitis)
- ආවෘතදාහය (meningitis)
- සීතල වතුර (අයිස් වතුර) සෙමින් පානය හෝ ඉතා සීතල වතුරින් සේදීම
- ඔබ ගිලින අතරතුරදී මෘදු ලෙස නාසය තද කිරීම
- ඔබේ මහා ප‍්‍රාචීරය මතට මෘදු පීඩනයක් යොදන්න.
- විනාකිරි කුඩා ප‍්‍රමාණයක රස බැලීම
- කඩදාසි උරයක් තුළට හුස්ම පිට කිරීම හා ගැනීම. එසේ කිරීමේදී ප්ලාස්ටික් බෑගයක් භාවිත නොකළ යුතු අතර කවරයෙන් හිස් වසා නොගත යුතුය.
ඖෂධීය ප‍්‍රතිකාර හෝ ඉහත ක‍්‍රමවලින් ප‍්‍රතිඵල නොලද විට, දිගු කලක් ඉක්කාව පවතී නම් ශල්‍යකර්මයක් මගින් Vagus nerve කැවීමක් (vagetomy) සිදු කරයි. සමහර අවස්ථාවලදී ශල්‍ය වෛද්‍යවරයා විසින් පේ‍්‍රණිත ස්නායුවට ඖෂධයක් එන්නත් කර එය අවහිර කරයි.
- ආඝාතය (Stroke)
- අනතුරු
- ගෙඩියක් (tumour)
කාන්තාවන්ට වඩා පිරිමින්ට දිගුකාලීන ඉක්කාව ඇති වීමේ ප්‍රවණතාවය ඉහළය. ඉක්කාව ඇති වීමේ අවදානම් තත්ත්ව ලෙස මානසික ගැටලු තත්ත්ව මෙන්ම ශල්‍යකර්මවලට බඳුන්වීමට සිදු වීම දැක්විය හැකිය. තවද ඉක්කාව නිසා ආහාර ගැනීමට, නින්දට, කතා කිරීමට බාධා ඇති වීමත් ශල්‍ය තුවාල සුව වීම ප‍්‍රමාද කරවීමත් සිදු වේ. දිගු කාලීනව පවතින ඉක්කාවක් තුලින් ජීවිතයට වුවද තර්ජනයක් විය හැක. තෙහෙට්ටුව/බර අඩුවීම/මානසික අවපීඩනය/හද ගැස්මේ ගැටලු/ආන්තශ්‍රේණිය ප‍්‍රතිවාහනයක් ඇති වී දුර්වල වූ රෝගියෙකුට මරණය පවා සිදුවිය හැක.
ඉක්කාව පාලනය කරගැනීම සඳහා
- වතුර වීදුරුවක් ඉක්මණින් පානය කිරීම
- කවුරු මගින් හෝ බිය වැද්දීම
- තමා විසින් දිවෙන් ඇදීම
- දෙහි ලෙල්ලක් සැපීම
- වතුරෙන් උගුර සේදීම
- ලූණු වල සුවඳ බැලීම
- දිවේ පිටුපසින් සීනි තේ හැඳි 1/2 තැබීම
- ඔබ බොන වතුර වීදුරුවේ මහපටඟිල්ල තබා සිටින පැත්තෙන් නොව අනෙක් පැත්තෙන් ජලය පානය කිරිම. එවිට බෙල්ල ඉදිරියට ඇදීමක් සිදුවන නිසා උදර පේශී සංකෝචනය වී ඉක්කාව නවතී.
[කුරුණෑගල මහ රෝහලේ හෙද නිලධාරීනී ක්‍රිෂාන්තා ගංගා කුමාරි මහත්මියගේ ලිපියකි.]
