පෙර ලිපි තුළින් ගර්භාෂයෙන් පිටත සිඳුවන පිළිසිඳ ගැනීම් එසේත් නැතිනම් Ectopic pregnancy තත්ත්වය පිළිබඳව ඔබ මනාව දැනුවත් බවක් ලබන්නට ඇති බව අපගේ විශ්වාසයයි. Ectopic pregnancy තත්ත්ව‍යේදී පෙන්නුම් කරන ලක්ෂණ පිළිබඳව මේ ලිපිය තුළින් දැනුවත් වෙමු. Ectopic pregnancy තත්ත්ව‍යේදී ඇති විය හැකි අවදානම් තත්ත්වය වන්නේ කලල වර්ධන වීමත් සමගම ඇති වන ඉඩ කඩ අවම වීමෙන් අදාල ස්ථානය පුපුරා යාමයි. Ectopic pregnancy තත්ත්වයට මුහුණ දුන් කාන්තාවක් එම පිපිරීමට පෙර සහ පසු පෙන්නුම් කළ හැකි ලක්ෂණ වෙන්වෙන්ව හඳුනා ගනිමු.
Ectopic pregnancy තත්ත්ව‍යේදී (පිපිරීමකට පෙර) පෙන්නුම් කරන ලක්ෂණ
- ගැබ් ගත් බව හඟවන ලක්ෂණ
මෙහිදී බාහිරින් හඳුනාගත හැකි ලක්ෂණවලට උදාහරණ ලෙස ඔපස් වීම නතර වීම, ඔක්කාරය, වමනය මෙන්ම නිතර නිතර මුත්‍රා පහවීම දැක්විය හැකි අතරම ඊට අමතරව යෝනි මාර්ගය හා ඒ අවට ප්‍රදේශය නිල් පැහැවීම, ගර්භාෂය මඳ වශයෙන් විශාල වීම, ගැබ්ගෙල මෘදු වීම වැනි ලක්ෂණත් ඇති වේ.
- යෝනි මාර්ගයෙන් මඳ වශයෙන් රුධිරය වහනය
- යටි බඩ පෙදෙසේ වේදනාව/බඩ කොරවීම
Ectopic pregnancy තත්ත්ව‍යේදී පිපිරීමක් සිදු වූ විට පෙන්නුම් කරන රෝග ලක්ෂණ
- හදිසියේ ඇති වන උදර හෝ යටි බඩ ප්‍රදේශයේ වේදනාව/කොරවීම දිගින් දිගටම ඇති වේ
- ශරීරය දුර්වල වීම හා සිහිසුන් වීම/ක්ලාන්තව ඇද වැටීම.
- නාඩි දුර්වල වීම හා වේගවත් වීම (විනාඩියට වාර 100ට වැඩි)
- රුධිර පීඩනය අඩුවීම
- සිරුරේ රුධිර ප්‍රමාණය අඩුවීම
- සුදුමැලි වීම
- උදරය ඉදිමීම
- උදරය පරීක්‍ෂාවේදී තද වේදනාවක් ඇති වීම
- උරහිවල වේදනාව
- යෝනි මාර්ග පරීක්‍ෂාවේදී ගැබ් ගෙල ප්‍රදේශයෙන් තද වේදනාවක් ඇති වීම.
ගබ්සා වීම, ගර්භාෂයේ හා ඒ ආශ්‍රිතව ඇති වන විවිධ ආසාධන තත්ත්ව, ඩිම්බ කෝෂ තුළ ඇති ගෙඩියක් පුපුරා යාම හෝ ඩිම්බ කෝෂ ඇඹරීම (Ovarian torsion) මෙන්ම උණ්ඩුකපුච්ඡ ප්‍රදාහය (Appendicitis) වැනි තත්ත්වවලදීත් ඉහත ලක්ෂණ පෙන්නුම් කළ හැකියි.
Ectopic pregnancy තත්ත්වය හඳුනා ගැනීම
- රුධිරයේ B-HCG මට්ටම පරීක්‍ෂාව.
පළමු පරීක්ෂණයෙන් පැය 48ක් ඇතුළත නැවත පරීක්ෂා කිරීමේදී මුල් අගයට වඩා අඩු නම් හෝ දෙගුණ නොවේ නම් ගර්භාෂයෙන් පිටත පිළිසිඳ ගැනීමක් බවට සැක කළ හැක.
- Ultra Sound Scanning
වඩා සාර්ථක වන්නේ උදරය මඟින් සිදු කරන ස්කෑනින් පරීක්‍ෂණය නොව යෝනි මාර්ගය හරහා සිදු කරන ස්කෑනින් පරීක්‍ෂණයයි. එහිදී ගර්භාෂය තුළ ගර්භයක් ඇතිද යන්න හඳුනාගත හැක.
Ectopic pregnancy තත්ත්ව‍යේදී සිදුකරන ප්‍රතිකාර
- ඖෂධ ප්‍රතිකාර
- ශල්‍යමය ප්‍රතිකාර
ඖෂධ ප්‍රතිකාර
පැලෝපීය නාලය පුපුරා නොමැති නම් ගර්භණීභාවය සඳහා කාලයක් ගත නොවී ඇත්නම් (ගර්භණීභාවයට සති ගණන අඩු නම්) Methotrexate ඖෂධ මාත්‍රාවක් ලබාදී එමඟින් සෛල වර්ධනය නවත්වයි. පසුව එම කොටස් ශරීරය තුළටම අවශෝෂණය වේ.
ශල්‍ය ප්‍රතිකාර
මෙහිදී ලැපරොස්කොපි මෙන්ම ලැපරටොමි (උදර විච්ඡේදනය) න ක්‍රම දෙකම යොදා ගන්නා අවස්ථාවන් තිබේ.
උදරයේ ඉතා කුඩා කැපුම් කිහිපයක් සිදු කර එය තුළින් සිහින් නැවෙන සුලු laparoscope නම් උපකරණය ඇතුළු කර එමගින් ගර්භය ඉවත් කිරීම සිදු කරයි. මෙසේ කළ හැක්කේ රුධිර වහනය අඩුවෙන් ඇති විට පමණි.
නාලය පිපිරී යාම නිසා අධික රුධිර වහනයක් සිදු වී ඇත්නම් උදර කැපුමක් මගින් නාලය හා කලල කොටස් ඉවත් කරයි. ඇතැම් විට මෙවැනි තත්ත්වයකදී රුධිර වහනය අනුව අවශ්‍ය නම් රුධිරය පාරවිලයනය කිරීමට වුවද සිදු විය හැකිය. පැලෝපීය නාලයට හානි සිදුවී නැතිනම් කලල කොටස පමණක් ඉවත් කර නාලය අලුත්වැඩියා කිරීමේ හැකියාව ඇත. මෙසේ අලුත්වැඩියා කිරීමෙන් පැලෝපීය නාලයේ කැලලක් ඇති වේ. නැවත වරක් ගැබ් ගැනීමේදී කලලය ගර්භාෂයෙන් පිටත පැලෝපීය නාලයේ කැලල පිහිටි ප්‍රදේශයේ තැන්පත් වීමට ඇති අවදානම වැඩිය. ඒ නිසා පැලෝපීය නාලය සම්පූර්ණයෙන් ඉවත් කර දැමීම ආරක්‍ෂාකාරී වේ. එහෙත් එක් පැලෝපීය නාලයක් අහිමි වූ විට නැවත දරුවෙකු ලැබීමේ හැකියාව තරමක් දුරට අඩු වේ.
ලැපරස්කොපි මෙන්ම ලැපරටොමි යන ක්‍රම දෙකේදීම සිදු කළ හැකි නමුත් ඉතාම කලාතුරකින් සිදුවන තවත් ප්‍රතිකාරයක් වන්නේ අදාල සෛලය මිරිකමින් පිටතට රැගෙන ඒමයි.
රෝහලෙන් පිටව යාමට පෙර කාන්තාවට තිබූ රෝග තත්ත්වය, සැත්කමේ ස්වභාවය, පසු කලෙක ඉන් ඇති විය හැකි අතුරුඵල පිළිබඳව පැහැදිලි කරදීම කළ යුතුය. නැවත මෙවැනි ගර්භනීභාවයක් ඇති වීමේ හැකියාව හා සරුභාවයේ අඩුවීම පිළිබඳව දැනුවත් කිරීමද අවශ්‍ය වේ. කාන්තාව හොදින් සුව වන තෙක් සුදුසු උපත් පාලන ක්‍රමයක් හඳුන්වා දිය යුතුය. සිරුරේ හිමොග්ලොබින් ප්‍රමාණය අඩු නම් මාස 6 ක් යනතුරු යකඩ පෙති භාවිතයට උපදෙස් දිය යුතුය.
විශේෂඥ මතය, අදහස සහ මූලික සටහන:
ප්‍රසව හා නාරි‍වේද විශේෂඥ වෛද්‍ය ක්‍රිෂාන් ද සිල්වා මහතා
මහමෝදර ශික්ෂණ රෝහල
