ඔබගේ දරුවා අසරණ අවස්ථාවන්හිදී, ධෛර්යමත්ව ඊට මුහුණ දෙන්නේද?

සත්තු වත්තකදී හෝ අලි අනාථාගාරයක හොඳින් වැඩුණු අලියන්  දැක තිබෙනවා ඇති. මෙම සද්ධන්ත සිව්පාවන් බොහෝ විට දම්වැලකින් හෝ රඳවනයකින් අසල ඇති ගසකට හෝ කුළුනකට බැඳ ඇත.මෙම රඳවනයට කිසි සේත් අලියාව ආරක්ෂා කල නොහැක. අවශ්‍ය නම් අලියාට පහසුවෙන් මෙයින් ගැලවී යා හැක. නමුත් අලියා එසේ කරන්නේ නැත. මෙය සර්කස් අලි සහලක්ෂණය ලෙස හැඳින්වේ.  (Circus Elephant Syndrome)
අලි පැටවකු සාමාන්‍යයෙන් පිටතට පැන යාම වැලැක්වීම සඳහා කණුවකට හෝ ගසකට දම්වැලකින් බැඳ දමයි. මෙම කුඩා අලි පැටවා එයින් මිදී යාමට නොයෙකුත් වෙර දරයි. මෙහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස අලියාගේ කකුල දම්වැලේ ස්පර්ෂය නිසා සීරිමකට හා තුවාල වීමට ලක් වේ. ඇත් ගොව්වා උවමනාවෙන්ම මෙම තුවාලය තවත් පැස වෙන්නට ඉඩ දේ. මෙසේ දිගින් දිගටම දම්වැලේ ග්‍රහණයෙන් පැන යාමට තැත් කරන අලියා එයින් හෙම්බත්ව තම උත්සාහය අත් හරී.
අලියා කෙතරම් වැඩුණත්, ඌව මෙවැනි රඳවනයකින් හා දම්වැලකින් අසල ඇති ගසකට බැඳ ඇත්නම්, අලි පැටවකුව සිටියදී තමා ලත් ඒ අසරණ අත්දැකීම හේතු කොට ගෙන සද්ධන්ත අලියා එයින් පැන යාමට තැත් නොකරයි. කුඩා කාලයේදි දම්වැලට හසුවීමෙන් හටගත් තුවාලය පැසවීම වැඩුණු අලියාගේ මතකයට නැඟෙයි. සර්කස් අලි සහලක්ෂණය ලෙස හැඳින්වෙන්නේ මෙම තත්ත්වයයි.
මෙම සහලක්ෂණයෙන් පීඩා විඳින්නේ අලියන් පමණද?
යම් විෂයක් උගන්වන ගුරුවරයා ට අකමැතිවීම නිසා එම විෂයම එපා වූ දරුවන් ඔබ දන්නවාද? සමහර පලතුරු කන්නට පුද්ගලයින් අප්‍රිය බවක් දක්වන්නේ ඒවා ඔවුන්ව අසනීප තත්තවයකට පත් කල බැවිනි. සුවඳ ජාති හෝ විළවුන් සමරහක් අපට අසුන්දර මතකයන් අවදි කරන්නට ඉවහල් වේ.මේ සියල්ලන්ම දම්වැලට බියවූ අලියන් වැනිය. අපව ග්‍රහණය කරගෙන සිටින මෙම දම්වැල් නොයෙක් ආකාරයෙන් ක්‍රියාත්මක විය හැකිය. අප මෙම දම්වැලත් සමඟ කාලාන්තරයක් ජීවත් වූවත් ඒ බව හා ඊට හේතුව අප නොදන්නවා වන්නට පුළුවන.
මෙම අසරණ හා අසුන්දර හැඟීම අපව කිසියම් කටයුත්තක් සඳහා උත්සාහයක් දැරීමෙන් වලක්වයි. සමහර විට අප පෙර සිදුවූ ඒ අසහනකාරි මතකයින් දැනුවත්ව හෝ නොදැනුවත්ව තාවකාලිකව අමතක කර හෝ යටපත් කර තිබෙන්නට පුලුවන. දැන් අප ජීවත් වන්නේ මෙම උත්තේජකවලට අප මෙසේ ප්‍රතිචාර දක්වන්නේ ඇයිද යන්න හරිහැටි අවබෝධයක් නොමැතිවය.
ජීවිතයේ මුල්ම අවධිය අපගේ පෞර්ෂත්වය හැඩගැස්වීමෙහි ලා මෙන්ම අපගේ අනාගතයේ මූලික අඩිතාලම සකස්කිරීමෙහි ලා වැදගත් කාර්යයක් ඉටු කරයි. මෙම කාලය අපගේ දක්ෂතා ඉස්මතු කරන අතර සීමාවන් පිළිබඳව ද ඉඟි කරයි.අපගේ දෙමාපියන්, මුත්තන්, පෙර පාසල් ගුරුවරයින්, සමීප ඥාතීන් අපගේ ජීවිතයේ වැදගත් පැතිකඩක් නිර්මාණය කරයි. මිතුරන් ගෙන් මෙම අවධියේදි සැලකිය යුතු කාර්යයක් ඉටුවන්නේ නැත. එබැවින් දරුවාගේ මුල් අවධියේදි ඇත් ගොව්වාගේ රාජකාරිය තිබෙන්නේ දෙමාපියන් සතුවයි.
තමා කුඩා කාලයේදි දෙමාපියන් ගස් ලබු බලෙන් කැවීම නිසා අපහසුතාවයට පත් සිදුවීම හේතුකොට ගෙන වර්තමානයේදි වැඩිහිටියෙකු ලෙසත් ගස් ලබු නොකන මිතුරෙකු මට මුණ ගැසුණි. වසර ගණනාවකට පෙර සිදුවූ මෙම අප්‍රියජනක අත්දැකීම  ඔහුව යොවුන් වියේදී ද ගස් ලබු කෑමෙන් වැලකී සිටින පුද්ගලයෙකු බවට පත් කලේය. ගස් ලබු යනු ජීවිතයට එතරම් වැදගත් නොවන දෙයක් නමුත් මෙම ප්‍රතික්ෂේප කිරීමේ පුරුද්ද සැම විටම පලතුරකින් කෙලවර වන දෙයක් යැයි අපට තහවුරු කල නොහැක.
දම්වැලේ ග්‍රහණයෙන් සිටින අලි පැටවාගේ කතාව අප සෑම දෙනාටම ආදර්ශයකි. දරුවාගේ මුල් අවධියේදි සිදුවන පෞර්ෂත්ව වර්ධනයේදි දෙමාපියන්ගේ කාර්ය භාරය කොතරම් වැදගත් ද යන්න දැන් අපට වැටහේ. දෙමාපියන් පමණක් නොව දරුවා සමඟ ගැවසෙන සෑම වැඩිහිටියකුම දරුවා සමඟ දෛනිකව සන්නිවේදනය හෝ කටයුතු කරන ආකාරය මීට බලපායි.
එසේම අප දරුවාව රැක බලාගන්නා සහායක ගැහැණුන්, මෙහෙකාරියන් පිළිබඳ විමසිල්ලෙන් පසුවිය යුතුය. දරුවාට අහිතකර බලපෑමක් හෝ බියක් ගෙන දිය හැකි දේවල් වලින් ආරක්ෂා කර ගැනීමද අපගේ වගකීමකි.ඔවුන් කුඩා කාලයේදීම මෙම දම්වැලට බිය වුව හොත්, අනාගතයේදි, ඔවුන්ගේ දියුණුවට එම බිය බාධකයක් වනු නොඅනුමානය.