අද වන විට බොහොමයක් නිවෙස්වල සුරතල් සතුන් ඇති කිරීමේ වැඩි ප්‍රවණතාවයක් දැකගත හැකියි. සුරතල් සතුන් අතරට බල්ලන් පූසන් පමණක් නොව හාවුන් ,කුරුලු වර්ග, රට මීයන් වැනි සතුන් අද වන විට ඇතුළත්ව සිටී. නිවැසියන්ට ඇත්තේ කුඩා ඉඩ ප්‍රමාණයක් වුවද ඔවුන් තම සුරතලුන් වෙනුවෙන්ද යම් ඉඩක් වෙන්කරයි. බොහෝ නිසේවල සුරතල් සතුන්ද නිවස තුළම ජීවත් වේ. ඇතැමෙකු තම ආරක්‍ෂාව උදෙසාම පමණක් නිවසේ ඉතිරිවන ආහාරවලින් කොටසක් ලබාදෙමින් බල්ලන් පූසන් ඇති කළද ඇතමෙක් ඉතා කාරුණිකව ආදරණීයව රැකවරණය ලබාදෙමින් තම සුරතලුන් ඇති දැඩි කරයි. ආහාර මෙන්ම ආදාරය, කරුණාව සහ රැකවරණය සත්ත්වයන්ටද අත්‍යවශ්‍ය වේ. කෙසේ වුවද තම නිවසේ ඇති දැඩි වන සුරතලාගේ සෞඛ්‍ය මට්ටම ඉහළ තත්ත්වයක පවත්වා ගැනීමට ඔබට නොහැකි නම් එය යම් දිනෙක ඔබේ හෝ දරුවන්ගේ ජීවිතවලටද අවධානමක් ඇති කළ හැකි තත්ත්වයකි.
සුරතල් සතෙකු නිවසට ගෙන එන්නේ නම් එම සත්ත්වයා ලබාගන්නා ස්ථානය ඔබ හොඳින් දන්නා හඳුනන විශ්වාසවන්ත ස්ථානයක් වීම ඉතාම වැදගත් වේ. මෙහිදී සතුන්ට නිසි කලට නිසි පරිදි එන්නත් ලබා දී ඇතිද යන්න පිළිබඳව සොයා බැලිය යුතුය.
බලලුන්ගෙන් බෝ විය හැකි ටොක්සොෆ්ලැස්මා නම් පරිපෝෂිතයා මිනිසුන්ගේ සිරුරට ඇතුළු වී ටොක්සොෆ්ලැස්මෝසිස් නැමති භයානක රෝගී තත්ත්වය ඇති කිරීමේ අවදානමක් පවතින අතරම ගර්භණී මවකට මෙම රෝගය ඇති වුවහොත් කළලයට හානි සිදුවිය හැකිය. තවද දිලීර වර්ග බෝවීම නිසා ඇතිවන සමේ රෝග වර්ග, මැක්කන් ඇති කරන රෝගී තත්ත්වයන් ද සතුන්ගෙන් මිනිසුන්ට බෝවිය හැකි රෝග අතරට එක්වේ. කෙසේ වුවද 77%ක්ම අපට දැකගත හැකිවන්නේ සත්ත්ව සපා කෑම් හේතුවෙන් හටගන්නා අවාසනාවන්ත තත්ත්වයන්ය. මේ සත්ත්ව සපාකෑම් හේතුවෙන් ඇතිවිය හැකි අති භයානක, මාරාන්තික ජලභීතිකා රෝගය හෙවත් පිස්සු බලු රෝගයෙන් අපේ දරුවන් රැකගන්නට අපි ඒ පිළිබඳ දැනුවත් වීම ඉතා වැදගත් වේ.
2020, ජලභීතිකාව රටෙන් තුරන් කරන වසර ලෙස ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධාන නිර්දේශය කර තිබේ. මේ සඳහා රටවැසියන්ගේ පූර්ණ දායකත්වය ලබාදීම ඉතාම වැදගත් වේ. ඒ සඳහා :
- නිවසේ සිටින සුරතලාගේ පැටවුන් පන්සල්, පාසැල් හෝ මහමග අතැර දමා යෑමෙන් වළකින්න
- තැන් තැන්වල කුණු විසිකර දමා යෑම සතුන් බෝවීමට හේතුවක් වන අතරම ඒ ක්‍රියාවෙන් වැළකෙන්න
- පැටවුන් අනවශ්‍ය නම් වන්ද්‍යාකරණ සැත්කම සිදුකරන්න
- පිටස්තර ස්ථානයක වෙසෙන සතුන් අතපත ගෑමෙන් වළකින්න, ඒ පිළිබඳව දරුවන් දැනුවත් කරන්න
අපේ රට දූපතක් වන නිසාම මේ රටෙන් තුරන් කළ විට නැවත ඒ රෝගය මෙරටට පැමිණීමේ අවධානමක් නැති නිසා රට වැසියන් වන අපේ දායකත්වය මේ සඳහා අත්‍යවශ්‍යය.
මාරාන්තික ජලභීතිකාව, වෛරස රෝගයකි. ස්නායු පද්ධතියට සංවේදීතාවයක් දක්වන රෝගී තත්ත්වයක් වන මෙම රෝගය ඇති කරන වෛරසයේ එක් එක් අවස්ථාවන්ට අනුව බීජෞසන සමය විවිධාකාරය. පාදයක් සපා කෑ අවස්ථාවකදී එම කාලය වැඩි විය හැකි අතරම හැමවිටම ඒ තත්ත්වය බලාපොරොත්තු විය නොහැකිය. බෙල්ල මුහුණ ආදී ප්‍රදේශවලට සිදුවන දරුණු සපා කෑමකදී බීජෞසන සමය සතියකට වඩා අඩු විය හැකිය. එසේ නැතිනම් අවුරුද්දකට වැඩි විය හැකි අතරම එසේත් නොමැති නම් මාසයක් හෝ මාස තුනක් ද විය හැකිය.
පිස්සු බලු රෝගය හෙවත් ජලභීතිකා රෝගයේ ප්‍රධානතම රෝග ලක්‍ෂණය වන්නේ ජලයට දක්වන බියයි. රෝගය ඇතිවිය හැක්කේ රෝගී තත්ත්වයෙන් පෙළෙන සතෙකු සපා කෑම, සීරීම, ශ්ලේෂ්මල පටල (ඇස, නහය, තොල්) හෝ සුව නොවූ තුවාලයක් මත ලෙව කෑම මගිනි. මෙම රෝග තත්ත්වය ඇති වූ විට සිහිවිකල් වී මිය යයි.
ජලභීතිකා රෝගය පහත පරිදි ප්‍රභේද දෙකකි :
වියරු පිස්සුව – 80%කට පමණ මේ තත්ත්වය ඇති විය හැකි අතර කෙල වගුරවමින් අසුවන සියලු දේ සපා කෑමට පටන් ගනී.
ගොලු පිස්සුව – මේ තත්ත්වයේදී මාංශ පේශී අප්‍රාණික වීම හේතුවෙන් මුල්ලකට ගුලි වී කෙල වගුරවමින් සිටී. ගොලු පිස්සුවේදී උගුරේ යමක් සිරවී ඇති පරිදි සුනඛයා හැසිරුනද කිසිවිටෙකත් උගුරට අත දමා එය ඉවත් කිරීමට නොයා යුතුය.
සුරතලුන්ට එන්නත්,
සෞඛ්‍ය අමාත්‍යංශය මගින් ගම් මට්ටමෙන් විමද්‍යගත කොට ඇති ජලභීතිකා රෝග නිවාරණ ඒකකය හරහා ද සතුන්ට එන්නත් ලබාදීම සිදුකළ හැකි අතරම එම එන්නත් ලබා දිය යුත්තේ මෙසේය.
පළමු සති හය සම්පූර්ණ වූ ඔබේ සුරතලාට :
- ජලභිතිකා එන්නත් මාත්‍රාව ලබාදෙන්න
- මාස තුනකට පසු දෙවන මාත්‍රාව ලබාදෙන්න
- වසරකට එක් වරක් වශයෙන් අනෙකුත් මාත්‍රාද ලබාදෙන්න
බල්ලෙකු සපා කෑ විට,
- සපා කන ලද ස්ථානය හොදින් සබන් යොදා සෝදන්න
- රුධිර වහනය වැළැක්වීමට තුවාලය මත පිරිසිදු රෙදි පටියකින් වෙලන්න
- වහාම ළඟම ඇති රෝහල වෙත යන්න
සෑම රෝහලකම පුහුණු වෛද්‍යවරු සිටින අතරම අවශ්‍ය එන්නත් සහ ප්‍රතිකාර නොමිලේ ලබා දෙනු ඇත. නිදැල්ලේ හැසිරෙන සුනඛයෙකුගේ සුළු සපාකෑමකදී අවශ්‍ය එන්නත පමණක් ලබා දී නැවත එන්නත් ලබාදිය යුතු දිනය හා වේලාව සඳහන් කාඞ් පතක් රෝගීයාට ලබා දෙන අතරම දරුණු සපා කෑමක් සිදුවී ඇති නම් එන්නත් මාත්‍රාවලට අමතරව සපා කෑ ස්ථානය වටා ප්‍රතිදේහ අඩංගු මස්තු එන්නත් කරයි.
තමා සපා කෑ සත්ත්වයා පිළිබඳව සැකයක් පවතී නම් ඒ පිළිබඳව පරීක්‍ෂණ සිදු කිරීමට බොරැල්ලේ වෛද්‍ය පර්යේෂණ ආයතනයේ රසායනාගාරය (කොළඹ රිජ්වේ ආර්යා ළමා රෝහල ඉදිරිපිට) පැය 24 පුරාම විවෘතව පවතී. මීට අමතර දකුණු පලාතේ කාරාපිටිය ශික්‍ෂණ රෝහල වෙතින් සහ පේරාදෙණිය පශු වෛද්‍ය පිඨවල රසායනාගාර මගින්ද මේ සේවාව ඔබට ලබා ගත හැකියි. සැක සහිත සතෙකු සපා කෑ විට හිස වෙන් කොට ආරක්‍ෂා සහිතව දියර කාන්දු නොවන බඳුනක බහා රසායනාගාර පරීක්‍ෂණ වෙත යොමු කරන්න. එසේම රසායනාගාරය වෙත ගෙන ඒමට පැට අටකට වැඩි කාලයක් ගතවනවා නම් අයිස්වල බහා රසායනාගාරය වෙත රැගෙන ඒමට වග බලා ගන්න. තවද සැක සහිත සත්ත්වයා හා සම්බන්ධ කටයුතු කිරීමේදී අනිවාර්යෙන්ම අත්වැස්මක් භාවිත කළ යුතු අතරම සත්ත්වයාගේ මුව තුළට අත දැමීමෙන් වළකින්න. 1990දී පමණ ජලභීතිකා රෝගය නිසා මරණ 100ක් පමණ වාර්තා වූ අතරම මේ වන විට ඒ සංඛ්‍යාව 25ක් දක්වා පහත වැටී ඇත.
සුරතල් සතුන්ට ආදාරය, කැමැත්ත දක්වන ඔබ,
- දරුවන්ට අවුරුදු පහ සම්පූර්ණ වූ පසු සුරතල් සතුන් ඇති කිරීම වඩා යෝග්‍ය බව සිහිතබාගන්න
- පශු වෛද්‍ය උපදෙස්වලට අනුව සතුන්ට නිසි කලට එන්නත් ලබා දෙන්න
- ඔබේ සුරතලා කුමන අසනීප තත්ත්වයක සිටිය ද ඖෂධ ලබාදීමට හෝ කෑම ලබාදීමට මුව තුළට අත දැමීමෙන් වළකින්න. සැමවිටම සුපරික්‍ෂාකාරීව කටයුතු කරන්න
- ඔබ සතුන්ට ආදරය කරන්න. දරුවන්ට එය හුරුකරන්න
- ආගන්තුක/ පොදු ස්ථානවල සිටින සතුන් ඇල්ලීමෙන් වලකින්න
- පාසැලේ/දහම්පාසැලේ සිටින බල්ලන් හෝ බළලුන් අත ගෑමෙන් වළකින දෙන දරුවන්ට උපදෙස් දෙන්න
- සතෙකු ඇල්ලූ විට සබන් යොදා අත් පිරිසිදු කරන්න
- සතෙකු තමා අසල එනවා නම් දිව නොයා හිඳින ස්ථානයේම නතරවන්න
සැ. යු. කිසිදු එන්නතකින් 100%ක රැකවරණයක් නොලැබෙන නිසාම තමන්ගේ මෙන්ම අන් අයගේ ආරක්‍ෂාව උදෙසා ද ඔබේ නිවසේ ඇති දැඩි වන සුනඛයාගේ වගකීම ඔබ සතුය.
වෛරස් රෝග සහ එන්නත් පිළිබද ජ්‍යෙෂ්ඨ විශේෂඥ වෛද්‍ය ඔමාලා විමලරත්න මහත්මිය සමග සිදුකළ සාකච්ඡාවක් ඇසුරෙනි.
