උපතේදී දරුවන්ට ඇති විය හැකි ආබාධ තත්ත්වයක් පිළිබඳව මීට පෙර ලිපයක් හරහාද මව්වරුන් දැනුවත් වූවා. දරුවෙකු මෙලොවට බිහිවන අවස්ථාවේදී ඇති විය හැකි තවත් එවැනිම ආබාධ තත්ත්වයක් වන අර්බ්’ස් පෝල්සි පිළිබඳ සැකසුණු ලිපියකි මේ. ප්‍රසූතියේදී ළදරුවාගේ උරහිස ඇදීමට ලක්වීම අර්බ්’ස් පෝල්සි තත්ත්වයට හේතු වේ.
අර්බ්’ස් පෝල්සි තත්ත්වය ඇති විය හැකි අවස්ථා
- ළදරුවා හිස පහතට නොහැරී තට්ටමෙන් පිහිටා තිබෙන අවස්ථාව (Breech Delivery)
- සාමාන්‍ය දරු ප්‍රසූතියේදී ළදරුවාගේ ස්ථූලතාවය නිසා සිර වෙන අවස්ථාව (Path Way)
- වැකියුම් හෝ අඬු භාවිත කර ප්‍රසූතිය සිදුකරන අවස්ථාව
අර්බ්’ස් පෝල්සි තත්ත්වයේදී අතට යොමු වී ඇති Brachial Plexus නම් වූ සුෂුම්නා ජාලයේ ඉහළ කොටස ඇදීමට ලක්වේ. Brachial Plexus නම් වූ මෙම ස්නායුව ඉහළ, මධ්‍යම හා පහළ වශයෙන් කොටස් 3කි. අර්බ්’ස් පෝල්සි තත්ත්වයට බලපාන්නේ මෙහි ඉහළ කොටසේ (Upper Code) සිදුවන ඇදීමයි. අනෙකුත් කොටස් ඇදීමේදී ඇති වන රෝග තත්ත්වයන් අර්බ්’ස් පෝල්සි තත්ත්වයට වඩා වෙනස් වේ.
මෙලෙස ඇදීමට ලක්වීමෙන් එම ඉහළ කොටසින් පැන නඟින ස්නායු අප්‍රාණික වී ක්‍රියාකාරීත්වය දුර්වල වේ. ඒ හේතුවෙන් එම ස්නායු මගින් ක්‍රියා කරන පේශිවල ක්‍රියාකාරීත්වය ද දුර්වල විය හැකිය. ඒ නිසා අදාළ බාහුවේ ක්‍රියාකාරීත්වය ද දුර්වල වේ. සමහර විටකදී සංවේදනය නැති වී යා හැකි අතරම ඇතැම්විට පේශිවල ක්‍රියාකාරීත්වය සම්පූර්ණයෙන්ම අඩාල වී ආඝාතයට ලක්වීමට ද ඉඩ තිබේ.
අර්බ්’ස් පෝල්සි තත්ත්වයේදී ස්නායුවට සිදු වන හානිය අනුව මෙම තත්ත්වය කොටස් 4කි. එනම්,
නියුරොප්‍රැක්සියාව (Neuropraxia)
මෙම තත්ත්වය තාවකාලිකව ඇති වන ආබාධයකි. සුෂුම්නාවෙන් බාහිරව සිදු වන, එමෙන්ම බහුලව දැකිය හැකි වන මෙය සුෂුම්නා මූලයන්ගේ තුවාල වීමක් වන අතර එය එතරම් බරපතල තත්ත්වයක් නොවේ. මෙහිදී සංවේදනයට බාධා ඇති කළ හැකි හානියක් වන නමුත් ස්නායුවේ කැඩීමක් නොවන අතරම එමගින් ස්නායුවට ස්ථිර හානියක් ඇති නොකරයි. මෙම සංවේදන අවහිරය පැය කිහිපයක සිට සති කිහිපයක් දක්වා පැවතී, ක්‍රමයෙන් පහව යයි. දරුවා පිටතට ගැනීම සඳහා අක්‍රමවත් මෙන්ම අධික බලයක් යෙදීමෙන් අර්බ්’ස් පෝල්සි තත්ත්වය ඇති වේ. මෙහිදී සිදු වන හානියේ ප්‍රමාණය එම ඇදීමේ ප්‍රමාණය මත රඳා පවතී, කෙසේ වුවද මෙය ඉතා ඉක්මනින් සුව වේ.
එවල්ෂන් – (Avulsion)
‘අර්බ්’ස් පෝල්සි’ තත්ත්වයේ බරපතළම හානිය වන්නේ ස්නායුව සම්පූර්ණයෙන්ම කැඩීයාමෙන් හෝ සෂුම්නාවෙන් වෙන් වීමයි. ඉතා දුර්ලබ තත්ත්වයක් වන මේ අවස්ථාවේදී ශ්වසන ස්නායුවට හානි වීම හේතුවෙන් හුස්ම ගැනීමේ අපහසුතා ඇති විය හැකිය. මෙම හානිකර තත්ත්වය ඉබේම සුව වීමක් නොවන බැවින් එවැනි තත්ත්වයන් ඉක්මණින් හඳුනාගෙන ඊට නිසි ප්‍රතිකාර කළ යුතුය.
නියුරෝනල් – (Neuronal)
මෙම තත්ත්වයේදී ඇති වන ආබාධය ඉහළය. හානියට පත් ස්නායුවක් ස්වාභාවිකව යථා තත්ත්වයට පත්වීමේදී ඒ මත කැළැල් ඇති වීමෙන් මාංශ පේශි වෙත කෙරෙන සංවේදනයන් අඩාල විය හැකිය. මෙම කැළැල් පටක මගින් නියුරෝමා තත්ත්වයක් ඇති වීමට අවකාශ තිබේ. මෙවැනි අවස්ථාවකදී ස්වභාවිකව සුව වීම අපහසු බැවින් එසේ සුව වීමේ ඉඩකඩ සීමා සහිත වේ. මෙම තත්ත්වය ශල්‍යකර්මයක් මගින් නිවැරදි කළ යුතු වේ.
රප්චර් – (Rupture)
ස්නායුව සුෂුම්නාවට බාහිරව හානි වීම ‘රප්චර්’ යනුවෙන් හැඳින් වේ. ඒ අවට සම්බන්ධක පටක සහ රුධිර සැපයුමට ඉන් ‘හානි සිදු වේ. ස්නායුව පමණක් හානි වුවහොත් එය නැවත යථාතත්ත්වයට පත් වේ. ඇතැම් අවස්ථාවන්හිදී මේ සඳහා ශල්‍යකර්මයක් කළ යුතු වේ. අර්බ්’ස් පෝල්සි තත්ත්වය ඇති වූ විට දරුවා අත තබාගන්නා ඉරියව්වේ වෙනසක් දැකිය හැකිය. විශේෂයෙන්ම මෙහිදී දරුවා අත තබාගෙන සිටින්නේ සාමාන්‍ය ඉරියව්වෙන් විරුද්ධ දිශාවටය. එනම් අත පිටුපසට හරවා අත්ල උඩු අතට නවාගෙන සිටින ආකාරයටය.’
මෙහිදී පෙන්නුම් කරන ලක්ෂණ :
- අත, උරහිසේ සිටම ඇතුළු පැත්තෙන් ඇඟ දෙසට කැරකැවී ඇත
- අත, ඇඟට හේත්තු වූ ස්වභාවයක් දිස් වේ
- වැළමිට දිග හැරී තිබේ
- යට බාහුව ශරීරයෙන් ඇතුළු පැත්තට කරකැවී ඇත
- මැණික් කටුව සන්ධියෙන් අත අල්ල දෙසින් ඉහළට නැවේ
අර්බ්’ස් පෝල්සි තත්ත්වයට පත් වූ දරුවෙකුහට අවැසි භෞකචිකිත්සක ප්‍රතිකාර ක්‍රම සහ දරුවා යථා තත්ත්වයට පත්කරගැනීමට අවශ්‍ය උපදෙස් පිළිබඳව ඊළඟ ලිපියෙන් බලාපොරොත්තු වන්න.
කොළඹ, රිජ්වේ ආර්යා ළමා රෝහලේ ප්‍රධාන භෞත චිකිත්සක, වරලත් භෞත චිකිත්සක සංගමයේ සභාපති ආචාර්ය ජාලිය උඩුවැල්ල මහතා සමග සකස්කරන ලද ලිපියකි.
