ඔන්න දැන්නම් ටික ටික වහින්න පටන් අරගෙන, ඒත් පහුගිය ටිකේ තිබුණු රස්නෙත් එක්ක දවල් දවස විතරක් නෙවෙයි රෑටත් අපහසුවකින් තොරව ඉන්න පුළුවන් කමක් තිබුනේ නෑ. වැඩිහිටියෝ වුණු අපිටත් දරාගන්න අපහසු උණු මේ රස්නේ පුංචි දරුවන්ට කොයි විදියටවත් දරා ගන්න පුළුවන් කමක් තිබුනේ නෑ. වැස්ස පටන් ගත්තට කමක් නෑ, රස්නේ කාලෙට අපි කොහොමද මුහුණ දෙන්න ඕනේ කියලා දැනගන්නත් එක්ක මේ ලිපිය කියවමු නේද?අපට දැනෙන උණුසුම වැඩි වෙන්න හේතු කිහිපයක්ම බලපානවා. කය වෙහෙසවන කාර්යයන්වල නිරත වෙද්දී උදාහරණයක් විදියට කිව්වොත් පුංචි දරුවෝ දුවලා පැනලා සෙල්ලම් කරද්දී මාංශ පේෂී ක්‍රියාකාරිත්වය හේතුවෙන් සිරුර තුළ තාපය නිපදවීම සිදු වෙනවා. එවිට අපේ සිරුරෙන් දහදිය පිට වීම සිදු වුනත් පරිසරය තුළ පවතින අධික ජලවාෂ්ප ප්‍රමාණය හේතුවෙන් දහදිය පිට වීම අඩු වන නිසා අප සිරුර තුළ පවතින තාප ප්‍රමාණය ඉහළ ය හැකියි. හරියටම කිව්වොත් අප අවට වටපිටාවේ උණුසුම වැඩි නම් තාපය පිට කිරීමේ වේගය අඩුවීමයි.
සූර්යයා සමකයට ආසන්නව ගමන් කරන නිසා අප්‍රේල් අගෝස්තු වගේ කාල සිමාවේ සාමාන්‍යයෙන් අපිට දැනෙන රස්නය වැඩියි. ඉතිං මේ අධික රස්නය Heat Stroke ඇති කරන්න උනත් සමත් වෙන තත්වයක් විදියට හිතන එකේ වරදක් නැහැ. මොකද ඉහත විස්තර කළ ආකාරයට සිරුර තුළ තාපය නිපද වෙන අතරම එසේ නිපද වෙන තාපය රුධිරයට අවශෝෂණය වීම හේතුවෙන් අපේ සිරුර තුළ ගමන් කරන රුධිරය උණුසුම් නිසා එය හානි කර තත්ත්වයක් බවට පත් විය හැකියි.
අධික උණුසුම හේතුවෙන් පණ නැගිය හැකි හානිදායක තත්වයන් වලක්වා ගැනීම උදෙසා ඔබ මේ කරුණු පිළිබඳව දැනුවත් වෙන්න. සාමාන්‍යයෙන් මිනිස් සිරුර ස්වභාවයෙන්ම සැකසී ඇත්තේ බොහොමයක් රෝගයන් පිළිබඳව කල්තියාම හඳුනා ගත හැකි පරිද්දෙන්. උදාහරණයක් ලෙස සිරුරේ පණ නගින රෝග තත්ත්වයක් පිළිබඳව ඉඟියක් ලබා දීමක් ලෙස උණ ඇති වීම සිදුවේ. එය ස්වභාවයෙන්ම සත්වයන් ලද ආරක්ෂකයකි. ඒ ආකාරයෙන්ම අපේ සිරුරේ උෂ්ණත්වය ඉහළ ගිය පසු ඒ බව හැඟවීමට පෙන්නුම් කරන රෝග ලක්ෂණයක් වන්නේ මස්පිඬු පෙරලීමයි. එසේම මස්පිඬු පෙරලීම රුධිරගත ඔක්සිජන් ප්‍රමාණය අවම වීම, සිරුරේ ලවණ ඌණතා, රුධිරයේ වෙනත් තත්වයන් හේතුවෙන් වුවද පෙන්නුම් කරනු ලබන රෝග ලක්ෂණයකි. ඇතැම් අවස්තාවලදී එක් එක් පුද්ගලයන්ගේ සිරුරේ ස්වභාවය අනුව මස්පිඬු පෙරලීම සිදු නොවී Heat Exhaustion හෙවත් අධික ලෙස තාපය පිට කිරීමේ තත්ත්වය දක්වා වර්ධනය විය හැකිය. එය අවදානම් තත්ත්වයකි.
කෙසේ වුවද අධික තාපය හේතුවෙන් අභ්‍යන්තර ඉන්ද්‍රියයන්ට බලපෑම් ඇති කළ හැකි නිසා අධික ලෙස දහදිය දැමීම, පිපාසය, ක්ලාන්තය වැනි රෝග ලක්ෂණ දෙවනුව පෙන්නුම් කළ හැකිය. මේ තත්ත්වය වහාම වෛද්‍යවරයෙකු වෙත යොමු විය යුතු තත්ත්වයක් ලෙස අප හඳුන්වන්නේ මේ හේතුවෙන් රෝගියා ජිවිත අවදානමකට පවා ලක්විය හැකි නිසයි. මන්ද මෙසේ සිරුරේ උෂ්ණත්වය අධික ලෙස ඉහළ යන විට දහදිය නිපදවීමේ ක්‍රියාවලිය අණ හිටින නිසා සිරුර අභ්‍යන්තරයේ වූ තාපය පිට කිරීම නතර වේ. මේ ආකාරයට සිරුර තුළ උණුසුමත් පිටත උණුසුමත් අතර වෙනස අවම විය හැකි නිසා මරණය දක්වාම තත්ත්වය දරුණු විය හැකිය.
අධික තාපයට නිරාවරණය වීම හේතුවෙන් ඇති විය හැකි අවධානම් තත්ත්වයන් වළක්වා ගැනීමට උණුසුම් කාලයේදී ඔබ සැලකිලිමත් විය යුතුය. ඒ සඳහා, ඔබේ දරුවන් යොමුවන ක්‍රියාකාරකම් පිළිබඳව දැනුවත් වෙමින් අවශ්‍ය පෝෂණය පිළිබඳව සැලකිලිමත් වනවා සේම ප්‍රමාණවත් අයුරින් දියර වර්ග ලබාදීමට සැලකිලිමත් වෙන්න. උණුසුම් දිනයන්හිදී ක්‍රියාශීලී කටයුතුවල යෙදෙනවා නම් ඒ පිළිබඳව වඩාත් සැලකිලිමත් විය යුතු අතරම ධාවකයන්, පාපැදි තරග සඳහා සහභාගී වෙන්නන් සිටි නම් ඔවුන්ට වතුර ගැසීම මගින් මෙවැනි තත්වයන් වලක්වා ගත හැකිය. එසේම සෙවණ ඇති ස්ථානවල ගැවසීම හා හැකි තරම් දියර වර්ග පානය මේ තත්ත්වය මගහැරීමට සහාය වනු ඇත.
තවද ඔබ මතකයේ රඳවා ගත යුතු කරුණක් වන්නේ රෝග ලක්ෂණ පෙන්නුම් කරන මුල් අවස්ථාවේදීම දරුණු තත්ත්වය දක්වා වර්ධනය වීමට පෙර එය වළක්වා ගත හැකි නම් එය අභ්‍යන්තර ඉන්ද්‍රියයන්ට හානි වීම වලක්වා ගැනීමට වැදගත් වේ. මේ සඳහා ප්‍රමාද නොවී වෛද්‍ය උපදෙස් වෙත යොමු වන්නට සැලකිලිමත් වෙන්න.
වෛද්‍ය පර්යේෂණ ආයතනයේ දිලීරවේදී අංශයේ ජ්‍යෙෂ්ඨ ලේඛකාධිකාරී වෛද්‍ය එම්. එන්. ජයවර්ධන මහත්මිය සමග සකසන ලද ලිපියකි.
