අලුත් උපන් දරු පැටියෙක් ගෙදරක ඉද්දි අම්මලාට ගැටලු බොහොමයක් පණ නගිනවා. ඒ වගේම පුංචි පුංචි දේටත් අම්මලා බියට පත්වෙනවා. අන්න ඒ නිසාම අලුත උපන් දරුවෙකු වෙත වැඩිහිටියන්ගේ සුවිශේෂී අවධානය යොමු වුණු අවස්ථා පිළිබඳව දැනුවත් වීම නම් බොහොම වැදගත්.
ශරීරයේ කුමන ස්ථානයක හෝ රුධිර ගැලීමක් ඇත්නම්,
දරුණු රුධිර ගැලීමකදී පහත රෝග ලක්‍ෂණ ඇති වුවද, එවැනි ලක්‍ෂණ නොපෙන්වා නොපෙනෙන /පෙනෙන රුධිර වහනයක්ද සිදුවිය හැක. එවිටද දරුවා ප‍්‍රතිකාර සඳහා යොමු කළ යුතුය.
- දරුවා සුදුමැලි පැහැයක් ගැනීම
- ස්වසන අපහසුවක් ඇතිවීම
- රුධිර පීඩනය අඩුවීම
- කම්පන තත්ත්වය
ඉහත ලක්‍ෂණ වලට අමතරව රුධිර වහනය සිදුවන ස්ථානය අනුව ලක්‍ෂණ වෙනස් වේ.
පැය 24 ක් ඇතුළත දරුවා අත්ල , විලුඹ පරයක ප‍්‍රදේශයේ ව්‍යථවේදීය කාමලාව (pathological Jaundice) පෙන්වයි නම්,
- රුධිරයේ බිලි රුබින් මට්ටම 5m/dl/day (85mmol/day) හෝ පැයකදී 5mg / dl (8.5Mmol) වැඩිවීම
- දරුවාගේ උදරය, අත් හා පාද කහපැහැවීම
- නිදිබරගතිය (Drowsiness)
- කිරි උරාබීම දුර්වල වීම
- එකවර (හේතුවන් පෙනීමට නොමැතිව) හයියෙන් හැඞීම (High pitied cry)
පැය 24 ක් ඇතුළත මල හෝ මුත‍්‍රා පහ නොවීම
මෙහිදී විශේෂ ලක්‍ෂණයක් ඇති නොවේ. මල හෝ මුත‍්‍රා පහනොවීමක් දැකිය හැක. දරුවා මව්කිරි බීම අඩු වූ විටද මුත‍්‍රා පහවීම අඩුවිය හැකි නමුත් ඉපදී පැය 24 ක් තුළදී මුත‍්‍රා පහවීම සිදුවිය යුතුය. මල හෝ මුත‍්‍රා පිටවන මාර්ගයන්හි යම් ආබාධ ඇති වූ විටද මෙම තත්ත්වය ඇතිවිය හැක.
අඛණ්ඩව පවතින වමනය
වමනය සිදුකරන ස්වභාවය ගැන සැලකිලිමත් විය යුතුය. උදා: එකවර විදීමක් ලෙස පිටතට පැමිණේද යන්න (projective vomiting)
වමනයෙහි පැහැය – කහ, කොළ, රතු ආදී
කිරි උරාබීම අඩුවීම (Poor Sucking)
- ස්වසන ආසාධනයක් නිසා නාසය අවහිරවීම (උදා: සෙම්ප‍්‍රතිශ්‍යාව)
- මුඛයේ ඇතිවන ආසාධන (Candida)
- ප‍්‍රියතාවය අඩුවීම
- දරුවා වේදනාවෙන් පෙළෙයි නම්
- විජලනය වීම
- කාමලාව තත්ත්වය උග‍්‍ර වීම
- කිරිදීමේ නිවැරදි ක‍්‍රම භාවිතා නොකිරීම
හේතුවක් නොමැතිව ක‍්‍රියාකාරී බව අඩුවීම
බොහෝ විට මෙය රෝග තත්ත්වයක ලක්‍ෂණ විය හැක. උදා: ආසාධන, ප‍්‍රකිත තත්ත්වය, ආක්ෂේප තත්ත්වයක් ඇති වූ විට.
අධික ලෙස හැඞීම
මෙයට හේතු ලෙස,
- අධික බඩගින්න
- දරුවාට නිසි ලෙස කිරි නොපෙවීම
- ආක්ෂේප ඇති වීමට පෙර
- වරින් වර වේදනාවක් ඇති වීම
- අධික උණුසුම හෝ සීතලකදී
- මල මුත‍්‍රා පහකර ඇති විට
අධික ලෙස ඛේටය ශ‍්‍රාවය කිරීම
- මුඛයේ හෝ උගුරේ ආසාධන
- ශුණ්ඩිල දාහය (Tomsilitis)
- යමක් උගුරේ සිරවූ විට
- ආක්ෂේප
ස්වසන අපහසුතා
- පෙනහලු තුල Surfactant නම් රසායනිකය නොමැති වීම / අඩුවීම
- උපතේදී ඇතිවන නියුමෝනියාව
- දරුවා සීතල වීම හෝ රුධිරයේ සීනි ප‍්‍රමාණය අඩු වූ විට
- දරුවාගේ මළ (Surfactant) පෙනහලු තුළට ඇතුළු වීම (Meconium Aspiration)
- හෘද රෝග
- පිරවෘත්තීය ආබාධ
- ස්වසනය නැවැත්වීම (Apnoea)
- දරුවා නිල් පැහැවීම (Cyauosis)
හදිසියේ ශරීර උෂ්ණත්වය ඉහළ යාම
- ප‍්‍රතික තත්ත්වය (Septicemia)
- ආසාධනය
- කිරිබීම අඩුවීම (විජලනය නිසා)
ආක්ෂේප තත්ත්ව
- දරුවා බිහිවීමේ ඔක්සිජන් අඩුවීම/නැතිවීම
- පරිවෘත්තීය රෝග (උදා: මන්ද මධුරක්තිය, කැල්සියම් අඩුවීම)
- අන්තර් කපාල ආසාධන
- මොළය වර්ධන දුර්වලතා
රුධිරයේ සීනි ප‍්‍රමාණය අඩුවීම – Hypoglycemia
- රුධිරයේ සීනි මට්ටම 40 mgldl ප‍්‍රමාණයට වඩා අඩුවීම
- නොමේරූ බර අඩු (22kg ට වඩා) අඩුවීම
- මවට මධුමේහය පවතී නම්
- ප‍්‍රතික තත්ත්වය
- කම්පනය
- ස්වසන අපහසුව
- මන්දතාපය (ශරීර උෂ්ණත්වය අඩුවීම)
- උපන් විගස කිරිදීම ප‍්‍රමාද වීම
ඉහත රෝග ලක්‍ෂණවලින් එකක් හෝ කිහිපයක් පෙන්වයි නම් වෛද්‍ය උපදෙස් ලබාගත යුතු බව මතකයේ රඳවා ගන්න.
කරාපිටිය ශික්ෂණ රෝහලේ වෛද්‍ය E.M.S. ඒකනායක මහතා සමග සකසන ලද ලිපියකි
