අද කාලයේ බොහෝ දරුවන් අතර ශ්වසන ආබාධ ඉතාම සුලබයි. කැස්ස, පපුවේ හතිය එහෙම නැත්නම් මහන්සිය වැනි රෝගාබාධ ගැන පැමිනිලි සියල්ල එකතු වෙන්නේ දූෂිත වාතය ශ්වසනය කිරීම කියන ගිණුමටයි.
ඒත් දූෂිත වාතය නිසා ඔය කියන අපහසුතාවයන්ටත් වඩා බරපතල රෝගාබාධයන්ට දරුවන් ගොදුරු විය හැකි බවට නවතම අධ්‍යනයන් සිදු වී තිබෙනවා. ලන්ඩනයේ රාජකීය කොලීජියේ Helen Fisher විසින් මෙම අධ්‍යනය සිදු කරනු ලැබුවා. ඔහුගේ අධ්‍යනය වෙනුවෙන් දරුවන් 284 ක නියැදියක් තෝරා ගත්තා. ඒ අතරින් 25 %කම දරුවන් වයස අවුරුදු 12 ටත් අඩු කාලයක පටන් දූෂනය වුන පරිසර තත්වයක ජීවත්වුන දරුවන් මානසික රෝගී තත්වයේ ගොදුරු බවට පත් වීමයි.
තත්වය එතැනින් නැවතුනේ නැහැ. මේ අන්දමින් පරිසර දූෂනයට පත් කලාපයන්හි හැදුන වැඩුන දරුවන් පාසලේ ඉතාම හිරිහැරකාරී චරිත බවට පත් වුණා. මේ දරුවන් තමන්ගේ සම වයස් කණ්ඩායමේ දරුවන්ට අඩන්තේට්ටම් කිරීම වැනි හිංසාකාරී හැසිරීම් වෙනුවෙන් යොමු වුණා. පර්යේෂක “හෙලන් ෆිෂර්” සඳහන් කරන්නේ අපිරිසිදු වාතයේ පවතින විෂ රසායනයන් අපිට ශාරිරික ලෙසින් බලපෑම් ඇති කරන බව අපි දැනගෙන සිටියා. නමුත් දරුවන්ගේ මානසිකත්වයට මේ අන්දමේ දරුණු බලපෑමක් කරන බැව් අපි මෙතෙක් දැන සිටියේ නැහැ. දූෂිත රසායනයන් නිසා මොළයේ ඇති වෙන ඉදිමුම සහ දැවිලි ස්වභාවය සෘජු ලෙසින්ම දරුවන්ගේ මානසිකත්යට විශාල ලෙසින් බලපෑමක් ඇති කරන බැව් මෙම පර්යේෂිකාවගේ අදහසයි.
දූෂිත වාතයට වයස අවුරුදු 12 ක් වැනි ලාබාල කාලයේදී නිරාවරනය වෙන දරුවෙක් ඉතා පිරිසිදු පරිසරයක ජීවත්වුන දරුකෙවෙකුට සාපේක්ෂව බලන විට මේ අන්දමේ මානසික ව්‍යාධීන්ට ගොදුරු වීමට ඇති සම්භාව්‍යතාවය හතර ගුණයකින් ඉහළ බැව් ඇය මෙම අධ්‍යනය ඇසුරින් ලබා ගත් තොරතුරු විශ්ලේෂණය කරමින් සඳහන් කරනවා.
දරුවෙක් වැඩිවියට පත් වෙනවා යනු සරල ජීව විද්‍යාත්මක සංසිද්ධියක් නොවෙයි. වයසත් සමග වැඩෙන දරුවා වැඩිහිටි ලෝකයට සම්බන්ධ වීමත් සමග ඔහුට විශාල වගකීම් සමුදායක් ජීවිතයට එක් වෙනවා. ශාරිරික වශයෙනුත් දරුවන්ගේ හෝර්මෝන වෙනස්වීම් ඉදිරියේත් ඔවුන්ට ආගන්තුක අත්දැකීම් ලැබෙනවා. ඒ අතරම ලෝකය සමග සම්බන්ධතාවයන් ගොඩ නගා ගැනීමට සිද්ධ වෙනවා. විභාග මානසිකත්වයට මේ සියලල්ම අතික්‍රමණය කරනවා. එවන් පරිසරයකට මුහුණ දෙන දරුවෙකුගේ මානසික සෞඛ්‍යය ඉතා යහපත්ව පවත්වා ගැනීම ඉතාම වැදගත්. නමුත් බාල කාලයේ පටන්ම දූෂිත පරිසර තත්වයක ජීවත්වෙන දරුවෙකුගේ මානසික ගැටුම සමග බාහිර ලෝකයෙන්ද තමන්ගේ ජීවිතයට එක් වෙන මේ අභියෝග ඉදිරියේ ඉතාම අසරණතාවයකට පත් වීමේ දරුණු ඛේදවාචකයක් ගොඩ නැගෙනවා. මේ මානසික ගැටුම පිටුපසින් දිවෙන පසුබිම ගැන දරුවාටෙ සම්බන්ධව සිටින කිසිම කෙනෙක් දන්නේ නැහැ.
මේ තත්වයට ප්‍රතිකාර කිරීමත් අපහසුයි…
වායු දූෂණය පිලිබඳව මහා බ්‍රිතාන්‍යයේ අධ්‍යනයක් සිදු කළ අතර ඒ සඳහා අංශුමය පදාර්ථ සහ නයිට්ට්‍රජන් ඩයොක්සයිඩ් පාදක කර ගත්තා. මානසික රෝග වෙනුවෙන් වැඩි දියුණු කරන ලද ප්‍රතිකාර තිබුනත් පාරිසරික දූෂණය නිසා ඇති වෙන රෝග තත්වයන්හිදී එමොළයට ඇති වෙන බලපෑම හඳුනා ගැනීමත් අපහසු බැව් මෙම පර්යේෂකයින් සදහන් කරනවා. ඒ වගේම ප්‍රජා සෞඛ්‍යය වෛද්‍ය “රොබින් රසල් ජෝන්ස්” සඳහන් කරන්නේ දැනටමත් බ්‍රිතාන්‍යයේ පාරිසරික දූෂණය වැඩියෙන් සිදු වෙන ප්‍රදේශයන්හි මානසික ගැටලු තත්වයට පත්ව සිටින නව යෞවනයන්ගේ සංඛ්‍යාව සිඝ්‍රයෙන් ඉහළ යන ප්‍රවනතාවයක් පවතින බවයි.
Doctors Against Diesel ව්‍යාපාරයේ මහාචාර්ය Chris Griffiths සඳහන් කරන අන්දමට මේ පාරිසරික ගැටළුව උග්‍ර වීම නිසා අනාගත පරපුර මානසික රෝගීන් ලෙසින් සමාජගත වීමට ඇති ප්‍රවනතාවයට පිලියම් යෙදීම දැන් අත්‍යවශ්‍ය තත්වයක් බවට පත්ව ඇති නිසා මේ සංසිද්ධිය නොසලකා සිටිය යුතු නැති බැව් මහාචාර්යවරයාගේ අදහසයි. මෙම සිද්ධියට රාජ්‍ය අනුග්‍රහය ලැබිය යුතු වුනත් ඒ ගැන රජය දක්වන උනන්දුව ඉතාම දුර්වල මටට්මක පවතින බව Medact, සෞඛ්‍ය සත්කාර ආයතනයේ “රෙබෙකා ඩැනියල්” සදහන් කරනවා. මේ ගැන දැඩි උපහාසාත්මකව කරුනු දක්වන ඇය කියා සිටින්නේ එසේනම් රොබෝවරුන් ලවා හෝ මේ දූෂිත පරිසරය පිරිසිදු කර ගැනීම ට යොමු වීම බාල පරම්පරාව මුල් කර ගෙන යහපත් අනාගතයක් දකින හැම දෙනාගේම අපේක්ෂාව විය යුතු බවයි. මේ අධ්‍යනය සිද්ධ වුනේ මහා බ්‍රතාන්‍යයේ වුනත් අපේ දරුවන් පවා මේ අවාසනාවන්ත තත්වයේ ගොදුරු බවට පත් වෙන්න පුලුවනි. ඒ නිසා දරුවන් ජීවත් වෙන පරිසරය වායු දූෂන තත්වයන් හැකිතාක් දුරට වලක්වා ගැනීමට අපේ අවධානය යොමු වීම ඉතාම වැදගත්. විශේෂයෙන් වාහන මගින් නිකුත් වෙන දුම් විශාල ලෙසින් පාරිසරික ගැටළු ඇති කරනවා. ඒ නිසා මේ තත්වයට විකල්ප සෙවීමට නම් “මම” යන සංකල්පය නොව නොව අපි යනුවෙන් හැමදෙනාගේම දායකත්වය අවශ්‍ය වෙනවා.
Science advance –Nature Communication
