දරුවන්ගේ හොඳ ක්‍රියාවන් උත්තේජනය කරන ආකාරය ගැන අපි මීට පෙර ලිපිය තුළින් කතා කළා. එසේ දරුවන් කරනු ලබන සුදුසු ක්‍රියාවන් දිරිමත් කිරීම සිදු කරනවා වගේම නුසුදුසු ක්‍රියාවන් වල යෙදීමද වළක්වා ගැනීමත් දෙමාපියන්ගේ වගකීමක්. මේ ඒ වෙනුවෙන් මව්පියන්ට උපදෙස් කිහිපයකි.
නොසලකා හැරීම
අනවශ්‍ය කටයුතුවල ඔබේ දරුවන් යෙදෙද්දී නොසලකා හැරීම මඟින් නුසුදුසු ක්‍රියා අවබෝධ කරවිය හැකිය. අවධානය නොලැබෙන බැවින් නැවත කිරීමට නොපෙළඹේ. හානිදායක නොවන, සුළු, සුළු නුසුදුසු ක්‍රියා නිසා ඇති වන ප්‍රශ්න මෙමඟින් අඩු කරගත හැක. මුලින් දරුවාගේ නුසුදුසු ක්‍රියාව වැඩිවිය හැක. නමුත් එය ඉවසාගෙන නොසලකා සිටීම මඟින් බොහෝ විට නුසුදුසු ක්‍රියාව නවත්වා ගත හැකි වේ. දෙමාපියන් ලෙස ඉවසා සිටීමට අපහසු නම් වෙනත් ක්‍රියාවකට ඔබගේ අවධානය යොමු කරන්න. දරුවා නුසුදුසු ක්‍රියාව නැවැත්වූ පසු හොඳ ක්‍රියාවකට පෙළඹවීම සඳහා යෝජනාත්මක ප්‍රශංසාව භාවිත කරන්න. එනම් සුදුසු ක්‍රියාවක් යෝජනා කර එය ඉටු කරයි යන බලාපොරොත්තුවෙන් ප්‍රශංසා කිරීමයි.
අපවාද හා තරවටු කිරීම
බහුලව භාවිත කරන ඉතා සරල ක්‍රමයක් වන මෙය නුදුසුසු ක්‍රියාවක ආරම්භයේදී එය නවත්වා ගැනීමට භාවිත කළ හැකි ක්‍රමයකි. නමුත් නිසි පරිදි භාවිත නොකළහොත් මෙම ක්‍රමය ඵලදායී නොවේ. බොහෝ දෙනෙකු මෙම ක්‍රමය අනිසි හා නුදුසුසු ලෙස භාවිත කිරීම නිසා දරුවන් ප්‍රතිචාර නොදක්වන තත්ත්වයකට පත් කරගෙන ඇත. අවවාද කිරීමේදී දරුවන් අවවාද පිළිගැනීමට සුදුසු මානසික තත්ත්වයක සිටින්නේදැයි පරීක්‍ෂා කරන්න. සෑම විටම දරුවාගේ වට පිටාව පිළිබඳව සැලකිලිමත් වන්න. දරුවන් තමන්ව පහත් කර සලකනවාට හෝ අනුන් ඉදිරියේ දොස් කියනවාට කැමති නැත. එසේ කිරීමෙන් සිදු වන්නේ ඔබට ඇති අවනතභාවය අඩු වීමයි. දෙතුන් දෙනෙකු එකවර අවවාද කිරීම සුදුසු නැත. වරකට එක් අයෙකු පමණක් එම කාර්යයෙහි නිරත වන්න.
ප්‍රදානයන් හා වරප්‍රසාද අත්හිටුවීම
නුසුදුසු ක්‍රියාවන් සිදුවන විටම අත් හිටුවන දේ පවසන්න. අත්හිටුවන දේ ක්‍රියාවට සමානුපාතික විය යුතුය. සෑම විටම එකම දෙයක් අත්හිටුවීම නොකළ යුතු අතර යමක් අත්හිටුවන බව පැවසුවහොත් අනිවාර්යයෙන්ම එය ඉටු කරන්න. නැතහොත් ඔබගේ අණ දරුවන් ගණන් නොගනු ඇත.
කායික දඬුවම්
- අනතුරුදායක ක්‍රියාවන් නැවැත්වීම සඳහා පමණක් භාවිත කළ යුතුය.
- කායික පහරදීම හැකිතාක් කෙටි විය යුතුය.
- කලවා දෙසට පහරදීම වඩාත් සුදුසුය. වෙනත් අනතුරු වීමේ ඉඩකඩ අවම වේ.
- කායික පහරදීම් සිදු කරන විට තර්ජනය කිරීම නොකළ යුතුය.
- පාලනය කළ නොහැකි අධික කෝපයකින් සිටින විට පහරදීම නොකළ යුතුය. ඉන් අනපේක්‍ෂිත අනතුරු වීමට ඉඩ ඇත.
- කායික දඬුවමට වඩා අනෙක් ක්‍රම උචිත බව මතක තබාගත යුතුය.
- කායික දඬුවමකින් පසු ප්‍රතිඵල ගැන දැඩි අවධානමකින් සිටින්න.
- දෙමාපියන් හා දරුවන් අතර පවතින සම්බන්ධය බිඳ වැටීමට ඉඩ ඇති බව මතක තබාගන්න.
- කායික දඬුවමෙන් පසු කරන හොඳ ක්‍රියාවන් භාවිත කරගනිමින් දරුවා සමඟ සුහද වන්න.
- සාමාන්‍යයෙන් සමාජයෙන් ඉවත් වී යන ක්‍රමයක් වන අතර බොහෝමයක් රටවල කායික දඬුවම නීතියෙන් තහනම් කර ඇත. ලංකාවේද එය අනුමත නොකරයි.
- සැමටම වද දෙන අවස්ථාවක් නිමාකර ගැනීමට භාවිත කළ හැක.
වෙන් කර තැබීම
- භයානකම නුසුදුසු ක්‍රියාවන්ට පමණක් භාවිත කළ යුතුය.
- දරුවා වෙන් කර සෙල්ලම් කිරීමට කිසිවක් නොමැති ස්ථානයක තැබිය යුතුය.
- ක්‍රියාව සිදුවන විටම දරුවා එම ස්ථානයෙන් ඉවත් කර අවධානයක් ලබාගත නොහැකි ස්ථානයක තැබිය යුතුය.
- දරුවාට මෙම ක්‍රමය භාවිත කළ යුත්තේ සුදුසු කාල සීමාවකට පමණි.
- එලෙස වෙන් කර තබන විට දරුවාට අවම අවධානයක් ලැබෙන බව දරුවාට තේරුම් යා යුතුය. (අනතුරු පිළිබඳව සැලකිලිමත් වන්න)
- ලංකාවේ පවතින තත්ත්වය තුළ මෙම ක්‍රමය එතරම් සාර්ථකව භාවිත කළ නොහැක.
සබඳතා නැවැත්වීම
- නුසුදුසු ක්‍රියාවන් නැවත කිරීම වළක්වා ගැනීමට මෙමඟින් උත්සහ කළ හැක. මෙය සුදුසු වන්නේ කුඩා දරුවන්ට පමණි.
- දරුවෙකු තරවටු කිරීම අවවාද කිරීම නොසලකා නුසුදුසු ක්‍රියාව දිගටම කරගෙන ගියේ නම් මෙම ක්‍රමය භාවිතා කර නැවත සිදුවීම වළක්වා ගත හැක. මෙහිදී කල යුත්තේ දරුවා ඔබට ඇහුම්කන් නොදීම නිසා දරුවා සමඟ අමනාපයෙන් සිටින බව පෙන්වීමයි.
- මෙලෙස සබඳතා නැවැත්වීම කළ යුත්තේ ඉතා කෙටි කාල සීමාවකට පමණි. කාලය තුලදී දරුවාගේ ක්‍රියාවන්ට ඔබ ප්‍රතිචාර දැක්වීමෙන් වැලකී සිටිය යුතුය.
- මෙමඟින් නුදුසුසු ක්‍රියාවන් නැවත කරන්නට පෙළඹීම අඩු කර ගත හැක. මෙය එක්තරා ආකාරයක මානසික දඬුවමකි.
- එක් දෙමාපියෙක් මෙලෙස කරන විට අනෙක් පුද්ගලයා මැදිහත් වී දරුවාට නැවත එම ක්‍රියාව නොකරන ලෙස අවවාද කර සමාදාන කල හැක. එමඟින් මෙම ක්‍රියාදාමය ගොඩනැංවෙන සුලු ආකාරයට අවසන් කරගත හැක.
කුරුණෑගල, පළාත් මහා රෝහලේ නොමේරු ළදරු දැඩි සත්කාර ඒකකයේ සූතිකා පුහුණු හෙද නිලධාරිනි (1 ශ්‍රේණිය) ක්‍රිෂාන්ති ගංගා කුමාරිහාමි මහත්මියගේ ලිපියකි.
