කුඩා කාලයේ සිට දරුවෙකු පළමු වචනය පවසන තුරු දෙමව්පියන් බලා සිටිනුයේ ඉමහත් නොඉවසිල්ලකිනි. දරුවා වැඩෙත් ම දරුවාගේ කතාව හා වාග් මාලාව දියුණු වීමත් සමඟ ම ඇතැම් දරුවන් උච්ඡාරණ දෝෂ පෙන්නුම් කරනු ලබයි. අද අප කතා කරන්නට යන්නේ දරුවන් තුළ පවතින උච්ඡාරණ දෝෂ හඳුනා ගැනීම පිළිබඳවයි.
- උච්ඡාරණ දෝෂ (Speech Sound Disorders) යනු කුමක් ද?
දරුවන් භාෂාව ඉගෙන ගැනීමත් සමඟ දරුවන් හට ඇතැම් ශබ්ද හෝ විවිධ ශබ්ද ඇතුලත් වචන නිසි ලෙස උච්ඡාරණය කිරීමට අපහසු වීම උච්ඡාරණ දෝෂ ලෙස සරලව ම හඳුන්වා දිය හැකිය.
නමුත් මෙහිදී සැලකිලිමත් විය යුතු කරුණක් වන්නේ දරුවන් භාෂා ඉගෙනීමේ දී සිදුවන ශබ්ද නිවරදි ලෙස උච්ඡාරණය නොකිරීම මෙයට ඇතුලත් නොවීමයි. නමුත් දරුවන් හට ශබ්ද ප්‍රගුණ කිරීමට නිසි වයසක් පවතින අතර දරුවා නිසි වයසට ප්‍රගුණ කළ යුතු ශබ්ද එම වයසට ප්‍රගුණ නොකළ හොත් මෙය සැලකිලිමත් විය යුතු හා කථන චිකිත්සාව ට යොමු විය යුතු තත්ත්වයක් ලෙස හඳුන්වා දීමට හැකියාව පවතී.
උච්ඡාරණ දෝෂ ඇතිවීමට බලපාන හේතු මොනවා ද?
මෙයට බලපාන හේතු ලෙස පැහැදිලි එක් හේතුවක් තවමත් හඳුනාගෙන නොමැත. නමුත් මේ සඳහා බලපෑ හැකි කරුණු අතර
- වර්ධන ප්‍රමාදයන්
- ශ්‍රවණ අපහසුතා
- මොළයට සිදුවන හානි
- කථනයට අවශ්‍ය ස්නායු වලට සිදුවන හානි
- ඇතැම් දරුවන් තුළ පවතින සුවිශේෂී තත්ත්ව
- කථනයට අවශ්‍ය වන්නා වූ මාංශ පේශීන් වල ඇති ව්‍යූහමය ගැටලු ප්‍රධාන වශයෙන් හඳුන්වා දිය හැකිය.
තවද ඇතැම් දරුවන් උච්ඡාරණ දෝෂ ඇති වීමට ඉඩකඩ වැඩි බව පරීක්ෂණවලින් තහවුරු කරගෙන ඇත. ඒ අතර ඔටිසම් තත්වය සහිත දරුවන්, ශ්‍රවණ අපහසුතා සහිත දරුවන්, ජානමය විකෘතිතා සහිත දරුවන් (ඩවුන්සින්ඩ්‍රෝම් තත්වය ආදී) ස්නායු සම්බන්ධ තත්ත්ව (මස්තිෂ්ක ආඝාදය), කථනයට අවශ්‍ය වන අවයව වල ඇතිවන වෙනස්කම් හා සුවිශේෂී තත්ත්ව (විදලිත තොල හා තල්ල), මෙන්ම දරුවන් හට ඉගෙනීම ට අවශ්‍ය පසුබිම අවම වශයෙන් ලැබෙන දරුවන් හට ද මෙම තත්ත්වය වර්ධනය වීම ට වැඩි අවදානමක් පවතී.
මෙම තත්ත්වය සහිත දරුවෙකුගේ ලක්ෂණ මොනවා ද?
මෙම තත්ත්වය සහිත දරුවන්ගේ ලක්ෂණ එකිනෙකා ගෙන් වෙනස් වනු ඇත. මන්ද ඔවුන් පෙන්නුම් කරන ගැටළු අනුව ලක්ෂණ වෙනස් වේ. නමුත් පොදුවේ දැකගත හැකි ලක්ෂණ කීපයක් පවතින අතර ඒවා පදනම් කර ගනිම්න් ප්‍රධාන කොටස් දෙකක ට ද බෙදා වෙන් කල හැකිය. එනම්,
- නිවැරදි ව ලෙස ඇතැම් ශබ්ධ නිපදවීම ට වීමට නොහැකි වීම (Articulation Disorder)
- ඇතැම් විට වචනයට අදාළ ශබ්ද මග හැරීම, වෙනත් ශබ්ද එකතු කිරීම, නිවැරදි වචනයට සමාන උච්ඡාරණයන් සහිත වෙනත් වචනයක් ආදේශ කර පැවසීම (Phonological Disorder)
තව ද මතක තබා ගත යුතු කරුණක් වන්නේ විවිධ භාෂාවන් වල පවතින උච්ඡාරණ විධි (accent) අනුව සිදුවන වෙනස් කම් උච්ඡාරණ දෝෂ ලෙස සලකනු නොලැබෙන බවයි. ඒවා සාමාන්‍ය තත්ත්වයන් ලෙස සලකනු ලබයි.
දරුවාට ශබ්ද උච්ඡාරණය අපහසුතාවයක් ඇත්නම් එම එය උච්ඡාරණය ගැටලුවක්ද?
(Articulation disorder) ශබ්ද උච්ඡාරණය කිරීමට හැකි වුවත් නිසි ලෙස එය වචනයකට ගැලපීම ට ඇති නොහැකියාවක් ද (Phonological disorder) යන්න වෙන් කර හඳුනා ගත හැකි වන්නේ කථන හා භාෂා චිකිත්සකවරයෙකු විසින් සිදු කරනු ලබන නිවැරදි තක්සේරුකරණයක් තුළිනි. එම නිසා ඔබගේ දරුවා ටත් උච්ඡාරණ දෝෂයක් පවතී නම් හෝ උච්ඡාරණ දෝෂයක් ඇති වීමට අවදානමක් සහිත තත්ත්වයක සිටින දරුවෙකු නම් කථන හා භාෂා චිකිත්සකවරයෙකු වෙත යොමු වී තක්සේරුකරණය කර ගැනීම සහ ඊට අවශ්‍ය ව චිකිත්සාවන් වෙත යොමු වීම ඉතාමත් වැදගත් වේ.
කථන හා භාෂා චිකිත්සක සජිනි පෙරේරා මහත්මිය විසිනි.
