කලාතුරකින් නවජ ගැහැනු දරුවන් අතර දක්නට ලැබෙන තත්ත්වයක් ලෙස යෝනි විවරය වැසී තිබීම හෝ යෝනි විවරය නොපිහිටීම මව්වරුන් තරමක් කලබලයට පත්කරන තත්ත්වයක් බව අමුතුවෙන් කිව යුතු නැත. මේ තත්ත්වයේදී ඇතැම් විට යෝනිය වර්ධනය වී නොමැති අතර ගර්භාෂයේ කොටසක් වර්ධනය වී හෝ ගර්භාෂය නොපිහිටීම වුවද සිදුවිය හැක.
මේ තත්ත්වයේදී ගැහැනු දරුවෙකු වැඩිවියට පත්වන තුරු රෝග ලක්ෂණ පෙන්නුම් නොකරන අතරම වයස අවුරුදු 13 – 15 වන විට වැඩිවියට පත් නොවීම නිසා ඒ පිළිබඳ ප‍්‍රතිකාර ගැනීමේදී හඳුනාගනී.
යෝනි විවරය වැසී ඇති විටපෙන්නුම් කරන ලක්ෂණ ලෙස,
- ගර්භාෂය සහිත ගැහැණු දරුවන්ට වේදනා සහිත දුරාවර්ථය (Amenorrhea) එනම් වේදනා ඇති වන අතර රුධිරය පිටවීමක් (මාසිකව ඔසප් වීමක්) නොමැත.
- ගර්භාෂය පිහිටා නොමැති දරුවන්ට ඔසප් චක‍්‍රයක් ඇති නොවන නිසා වේදනා රහිත දුරාර්ථවය එනම් ඔසප් වීමක් සිදු නොවන අතර යටි උදර වේදනාවක් නොපවතී.
යෝනි විවරය වැසීමට හේතූ
මෙයට පැහැදිලි හේතුවක් නොමැති මුත් විද්‍යාඥයින් අදහස් කරන්නේ ගර්භනී කාලයේ මුල් සති 20 තුල Mullerian ducts මනා ලෙස වර්ධනය වී නොමැති වීමයි. සාමාන්‍යයෙන් මෙම නාල වලින් එකක් ගර්භාෂය හා යෝනිය තුලට වර්ධනය වන අතර අනෙක පැලෝපීය නාල තුලට වර්ධනය වේ.
යෝනි විවරය වැසීමේ තත්ත්වය හඳුනා ගැනීමට අල්ට්‍රා සවුන්ඩ් ස්කෑන් පරීක්ෂණ මෙන්ම MRI ස්කෑන් පරීක්ෂණ සිදුකරයි.
යෝනි විවරය වැසුණු දරුවෙකුට ලබා දෙන ප‍්‍රතිකාර
සමහර තරුණ කාන්තාවන්ගේ යෝනිය ශල්‍යකර්මයක් නොමැතිව සාදයි. කුඩා නාලයක් විස්තාරන කර එම ස්ථානයේ සම හරහා තද කර දිනකට විනාඩි 15 – 20 ක කාලයක් තබාගනී. මෙය වඩාත් පහසු වන්නේ ස්නානය කිරීමෙන් පසුව වේ. ඊට හේතුව වන්නේ ස්නානයෙන් පසු සම මෘදු වන අතර හා ඇඳීමට පහසු වීමයි. මෙය තමාටම කරගත හැකි වේ. මෙය කල හැක්කේ එම ස්ථානයේ සිදුරක් ඇති කාන්තාවන්ට පමණි.
එසේතු නැතිනම් ශල්‍යකර්මයක් (Vaginoplasty) මගින් සාදයි. මෙහිදී සම බද්ධ තිරීමෙන් හෝ මුඛයේ හකු පෙදෙස් ශ්ලේෂමල කොටස (කම්මුල ඇතුලත ස්ථරය) ගෙන හෝ මහන්තක කොටසක් ගෙන බද්ධ කරයි.
සම බද්ධ කිරීමේ ක‍්‍රමයේදී ශල්‍ය වෛද්‍යවරයා රෝගියාගේ තට්ටම පෙදෙසින් ඉතා තුනී සමේ කොටසක් ගෙන එය යෝනියක ආකාරයට සාදයි. කෘත‍්‍රීම ආකාරයේ සමකින්ද මෙය සෑදිය හැකි බවට මෑතකදී නිර්දේශ කර ඇත. වෛද්‍යවරු විසින් යෝනිය සාමාන්‍යයෙන් පිහිටන ස්ථානයේ කුඩා කැපුමක් සිදුකර එනම් ගුදය හා මුත‍්‍රා මාර්ගය අතර කෘත‍්‍රීමව සාදන ලද යෝනිය (mold) කැපුම හරහා ඇතුල් කර යෝනියේ ඇතුලත සාදයි. ශල්‍යකර්මයෙන් සතියක් ගත වන තුරු ඇඳ විවේකය ගත යුතුය. එම රෝගියාට මුත‍්‍රා පිට කිරීම සඳහා කැතීටරයක් ඇතුල් කරයි. මෙම ඇතුල් කරන ලද අච්චුව (mold) එක දින 7 කින් ඉවත් කරයි.
මහන්තක මගින් සිදු කරන ක‍්‍රමය
මෙය වඩාත් සංකීර්ණ ක‍්‍රමයකි. ශල්‍යකර්මයට පෙර දින අන්තක හිස් කළ යුතු අතර මල හා එහි සිටින බැක්ටීරියා ඉවත් කල යුතුයි. ශල්‍යකර්මය කරන අතර තුරදි මහන්තක වල පහල කොටසක් උදරය හරහා කැපුමක් කර ඉවත් කරගනී. අන්තක වල එක් කොටසක් වසා දමයි. අන්තක වල විවරය යෝනි විවරය වන ලෙසට වැසීමක් කරයි. ශල්‍යකර්මයෙන් පසු අච්චුව (mold) කෘතී‍මව යෝනි විවරයට ඇතුල් කර දින 3 ක් තබයි. මුත‍්‍රා පිට කිරීමට කැතීටරයක් ඇතුල් කරයි.
ශල්‍යකර්මයෙන් පසු
සම බද්ධ කිරීම මගින් සාදන කෘත‍්‍රීම යෝනියේදී ශල්‍යකර්මයෙන් මාස 3 ක් යනතුරු යෝනි විස්තාරකයක් (Vaginal dilator) පැලඳ සිටිය යුතුයි. එය ඉවත් කල යුත්තේ මළ හෝ මුත‍්‍රා පිට කිරීමේදී, සේදීමේදී/නෑමේදී හා ලිංගික සංසර්ගයේදී පමණි. මාස 3 න් පසු මාස 6 ක් යනතුරු රාත‍්‍රියට පමණක් පැලඳ සිටිය යුතුය. යෝනිය පටුවීම හෝ තදවීම මෙහි ඇති වන අතුරු ආබාධ වේ.
ප‍්‍රතිකාරයෙන් සති 4 – 6 පසු ලිංගික සංසර්ගයේ යෙදීමට හැක. සාමාන්‍ය යෝනි පටක වල මෙන් ස්නේහක ද්‍රව්‍ය නොමැති නිසා සංසර්ගයේදී කෘත‍්‍රීම ස්නේහකයක් භාවිත කළ යුතු වේ. මෙහිදි වින්දනයක් ලබාගත හැකිවන්නේ මණිකය (clitoris) කොටස උද්දීපනය වීමෙනි. ගර්භාෂය, පැලෝපීය නාල, ඩිම්බ කෝෂ ආදිය පවතී නම් දරුවෙකු පිළිසිඳ ගැනීමේ හැකියාව පවතී.
විශේෂඥ මතය, අදහස සහ මූලික සටහන:
ක්‍රිෂාන්ති ගංගා කුමාරිහාමි මහත්මිය
සූතිකා පුහුණු හෙද නිළධාරිනි (I ශ්‍රේණිය)
නවජ සූති දැඩි සත්කාර ඒකකය
පළාත් මහ රෝහල, කුරුණෑගල
