නව යොවුන් වයසට එලැඹි ඔබේ දරුවා කම්මැලියෙක් යැයි ඔබ විසින්ම අර්ථකථනයන් ලබා දෙන අවස්ථා තිබෙනවා. සැබැවින්ම ඔබ දරුවා කම්මැලියෙක් යැයි ලේබල් කිරීමට ඔවුන්ගේ හැසිරීම් රටාවම සාක්ෂි දරනවා. නමුත් කම්මැලිකම වුනත් සදාකාලික නැහැ. සමහර විට බාලකාලයේදී ඉතා කාර්යශීලි ඔබේ දරුවා දැන් අලස ලෙසින් කාලය ගෙවන්නට පටන් ගෙන ඇති.කුඩා කාලයේදී ජීවිතයේ අරමුණු, ඉලක්ක, සහ සිහින ගැන කථා කළ දරුවා දැන් සම්පූර්ණයෙන්ම වෙනස් චරිතයක් බවට පත්ව සිටිනවා යැයි ඔබට හිතෙනවා ඇති.නමුත් කනස්සල්ලට පත් වෙන්න එපා. කිසිම දිනක දරවා කම්මැලියෙක්…අලසයෙක් යැයි දොස් නගන්න එපා. ඒ හැසිරීම් රටාවෙන් දරුවා වෙනස් කර ගැනීමට පුලුවනි. එහෙමනම් දරුවා කම්මැලියෙක් බවට තීරණය කිරීමට යම් හැකියාවක් ලබා දෙන දරුවන්ගේ කායික සහ මානසික හැසිරීම් රටාවේ ලක්ෂණ කීපයක් මෙන්න.
හිතේ සන්සුන්බවක් නැහැ
අලස , කම්මැලි එහෙමනැත්නම් උදාසීන දරුවාගේ හිතේ කිසිම සන්සුන්බවක් නැහැ. විපිලසර මනස නිසා එකම කාර්යක වුනත් නිරතවීමේ හැකියාව මේ මානසිකත්වය නිසාම දරුවාට අහිමි වෙනවා.ඒ නිසා ඔබේ දරුවා වුනත් සන්සුන් මානසිකත්වයකින් නොමැති ගති පැවැතුම් පෙන්වනවා නම් එය දරුවාගේ අලස සිතුවිලි නිසා පෙන්නුම් කරන ගති ලක්ෂණයක් බැව් මනෝ විද්‍යාඥයින් පෙන්වා දෙනවා.
මට බැහැ කියන තේමාව
ජීවිතය කියන්නේ නොවැටී සිටීම නොව වැටි වැටී නැගී සිටීමක්. ඒත් නව යොවුන් වයසේ සිටින දරුවා නිතරම අනේ මට ඒ විභාගය කරන්න බැහැ…ඒ රස්සාවට මම කැමැති නැහැ ..ඒ කෝස් එක මට කරන්න අමාරුයි. මේ විදිහට ලැබෙන සෑම අවස්ථාවක්ම ”මට බැහැ …” කියන තේමාව පෙරටුවට ගෙන ප්‍රතික්ෂෙප කරනවා නම් එය දරුවාගේ අලස බව පෙන්නුම් කරන නිමිත්තක්.
වැඩක් පටන් ගැනීමට බයයි.
ජීවිතය දෙස උදාසීනව බලන දරුවා අබියෝග ඉදිරියේ පසුගාමී බවක් දක්වනවා. ඔහු වෙනසට සූදානම් නැහැ. මෙය අපේ දරුවන් අත පවා නොව වැඩිහිටියන් අතරත් දක්නට ලැබෙනවා. බොහෝ උදවිය තමාගේ හැකියාවට ගැලපෙන රුකියාව නොලැබුනත් එහි එල්බ සිටිනවා විනා වෙනසක් වෙනුවෙන් සූදානම් නැහැ.
“මම අසමත් වේවි”
කම්මැලි හෝ උදාසීන දරුවා නිතරම අසමත් වීම ගැන සිතනවා මිසක සමත්වීම ගැන උත්සාහයක් දක්වනේ නැහැ.ඔවුන්ගේ යටි සිත විසින් නිතරම ලබා දෙන පනිවිඩය වන්නේ අසමත්වීම ගැන තිබෙන අවදානම මිසක සමත්වීමේ ආශිර්වාදය නොවේ. ඒ නිසාම ”මම අසමත් වේවි ” යන මානසිකත්වය නිසා නව යොවුන් වයසේදී බොහෝ දරුවන් තමන්ගේ උපරිම හැකියාවෙන් කටයුතු කිරීමට පවා පසුගාමී වීමට ඇති අවස්ථාවන් ඉහලයි.
“මම මෝඩයි”
කිසිම දරුවෙක් මෝඩයෙක් යැයි ලේබල් කිරීමට නොහැකි වුනත් කම්මැලි දරුවා තමා මෝඩයෙක්ය යන ලේබලය ඔහු විසින් ලබා ගන්නවා. ඒ මත සිටින දරුවා මට ඒ දෙය කරන්න බැහැ මට ඒ වෙනුවෙන් හැකියාවක් නැහැ කියමින් හෙමින් සීරුවෙන්ම අවස්ථා මග හැරීමට දක්ෂ වීම නිසා දරුවාගේ ජීවිතය ආපසස්ට යන අවස්ථාවන් ගැන තේරුම් ගැනීමක් ඇත්තේම නැහැ.
“මට මහන්සියි”
සැබැවින්ම දරුවන්ට වෙහෙස මහන්සි දැනීම බොහොම අඩුයි. ඊට හේතුව ඔවුන්ගේ කායික ජවය වගේම නැවුම් මානසිකත්වය, බලාපොරොත්තු පිරුන ජීවිතය, ඉලක්ක ජය ගැනීමේ අරමුණු නිසාම මහන්සිය ගැන එතරම් තැකීමක් නැහැ. පාසල අවසානයේ අතිරේක පංති ගොස් නිවසට පැමිනීමෙන් පසුව වුනත් කෙටි විවේකයකින් පසුව නැවතත් පොත් පත් අතට ගත යුතු වුනත් කම්මැලි දරුවා නිතරම ”මහන්සියි ” කියමින් තමාගේ අධ්‍යාපන කටයුතු කල් තබන අවස්ථාවන් බොහෝය. මේ කිසාම තමාගේ අරමුනු ඉටු කර ගැනීමේදී කාලරාමුව සමග ගැටීමට සිදු වීම නිසාම අවශ්‍ය කටයුතු අවශ්‍ය වේලාවට අවශ්‍ය පරිදි ඉටු කර ගැනීමට නොහැකි වීම දරුවාගේ ජීවිතයටම බලපාන අවැඩදායක කරුණක් ලෙසින් පෙන්විය හැක.
නොසැලකිල්ල
කම්මැලි දරුවා ජීවිතය ගැන වුනත් සැලකිල්ලක් දක්වන්නේ නැහැ. මෙවැනි දරුවන් මත්කුඩු, මත්වතුර භාවිතය වැනි වැරදි හැසිරීම් වෙනුවෙන් පවා යොමු වීමට තිබෙන අවස්ථාවන් ඉතාම ඉහලයි. වැඅරදි කටයුතුවල නිරත වීම නිසා අනාගතයට ඇති වෙන හානිය ගැන කිසිදු ලෙසින් දරුවා තක්සේරු නොකරන නිසා සමාජ විරෝදී කටයුතුවල පවා නිරත වීමට තිබෙන සම්භාව්‍යතාවය ඉහළින්ම තිබෙන බැව් දෙමව්පියන්ගේ අවධානය දැක්විය යුතු කරුණක්.
අතීත වැරදි ගැන පසුතැවීම
අලුත් අදහස් ගැන නොසිතා පරණ අසමත් වීම් ගැනම සිතමින් සිටීමත් කම්මැලි දරුවෙකුගේ ලක්ෂණයක්. උදාහරණයක් විදිහට උසස් පෙළ කඩඉමෙන් දරුවා අපේක්සිත අරමුණ ඉෂ්ට නොවුන විට ඒ ගැනම සිතමින් පසුතැවිල්ලට පත් වීමත් අලස බව හෙවත් උදාසීනත්වයේ ලක්ෂණයක්.
“මම වයසයි”
ඔබේ දරුවා පමණට වඩා මම දැන් වයසයි…ඉගෙන ගන්න කාලයක් නැහැ යන සංකල්පය පෙරටුවට ගෙන ඉගෙනුමට ඇති උනන්දුව නැති කර ගැනීමට පුලුවනි.විශේසයෙන් බොහෝ දරුවන් තෙවැනි වතාවට උසස් පෙළ විභාගයට වුනත්පෛනී නොසිටන අවස්ථා තිබෙනවා. එවැනි අවස්ථාවක දරුවා තමාට නිදහසට කරුණු ලෙසින් කියන්නේ මට ලැජ්ජයි..අපේ ඉස්කෝලේ නංගිලා එක්ක මට පංති යන්න බැහැ. එවැනි උදාසීනබවක් දරුවාගේ හිතේ ගොඩ නැගෙන්නේ අලස සිතුවිළි නිසාම බැව් තේරුම් ගන්න.
පමණට වඩා විනෝදයට යොමු වීම
චිත්‍රපට, දුරකථනයට, ක්‍රිකට් මැච් වැනි තමාට සතුටක් ලබා දෙන දේ වෙනුවෙන් ඇබ්බැහි වීමත් කම්මැලි දරුවෙකුගේ ලක්ෂණයක්. සමහර විට දුරකථනයටම ඇබ්බැහි වී සිටින දරුවාට ඔබ චෝදනා කරන විට ඔහුගේ පිළිතුර මේ විදිහට ලැබේවි. මට මේචචරයි හිතේ සතුටට තියෙන්නේ…නමුත් එය සැබෑ සතුටක් නොව අලස දරුවාගේ තවත් ගති ලක්ෂණයක් බැව් අමතක කරන්න එපා.
විනයක්
කමමැළි චරිතයක් තුලින් විනයක් බලාපොරොත්තු විමත් දුෂ්කරයි. ස්වයං විනයක් පවා නොමැති වීම කම්මැලිකමේ ලක්ෂණයක්. නිතරම කෙටි මාර්ග සොයනවා විනා තමාගේ හැකියාවෙන් ප්‍රයෝජන ගැනීමට කම්මැලි දරුවා සූදානම් නැහැ. කොටින්ම කිව්වොත් විභාගයකදී පවා සූදානම් වීම වෙනුවට කොපි කිරීමන් අවම ලකුණක් හෝ ගැනීම ගැන සිතනවා විනා විභාගයට සූදානම් වීමට කැමැත්ක් දක්වන්නේ නැහැ. අද දරුවන්ගේ ස්වයං විනය පිරීහීම නිසා බොහෝ දරුවන් ගැන වැඩිහිටියන් පවා නොමනාපයෙන් කථා කරන අවස්ථාවන් අපට නිතරම අසන්න ලැබෙනවා.
ඔන්න මෙවැනි ගති ලක්ෂණ දරුවාගේ හැසිරීම තුළින් පෙනෙනවා නම් ඒ ගැන අවධානයක් දක්වන්න. අවධානය දැක්වීම පමණක් ප්‍රමාණවත් නැහැ. කම්මැලිකමෙන් දරුවා මුදවා ගැනීමටත් යම් යම් උපායන් අවශ්‍ය වෙනවා.අපි ඒවා ගැනත් කතා කරමු.
