අලුත් පැටියාගේ රෝස මලක් වගේ සුමුදු මුහුණේ තරු කැට වගේ දිලිසෙන පුංචි ඇස් දෙක දකින ඕනෙ කෙනෙක්ට ආදරේ හිතෙනවා කිව්වොත් හරි. රෝහලෙන් නිවසට ඇවිත් බබාගේ අලුත් වැඩවලට හුරු වෙන්න පටන්ගන්න අම්මට බබාගේ එක ඇහැක් හෝ ඇස් දෙකම ටිකක් විතර පුංචි වෙලා වගේ, කබ ඇවිත් වගේ පෙනෙන්න ගත්තොත් ටිකක් හිතට දුකයි. ඕනෙම අම්මා කෙනෙක් මේ ගැන කලබල වෙනවා. ඊළඟට දරුවා ළමා රෝග විශේෂඥ වෛද්‍යවරයෙක් ළඟට රැගෙන යනවා. අන්න ඒ වගේම අලුත උපන් බබාලගේ ගැටළු ගැන අම්මලා කොච්චර වද වෙනවද කියන එක හිතාගන්නවත් බැරි තරම්. මොකද මේ බබාලගේ ප‍්‍රශ්න වලදී අම්ම තාත්තා වගේම ගෙදර අනෙක් අයත් සැලෙනවා. එහෙම වෙන්නේ නිවැරදි අවබෝධය, දැනුම නොමැති නිසා.
අලුත උපන් බබාලගේ ඇස් වලින් කබ එන්නේ ඇයි?
අලුත උපන් බබාලගේ අස්වලින් කබ එන එය ගැටලුවක් කියා ඔබ සිතනවා නම් එය නිවැරදියි. නමුත් එය බිය විය යුතු තත්ත්වයක් නොවෙයි. ඒ, එය විසදුමක් ඇති ගැටලුවක් නිසයි.
අලුත උපන් දරුවාගේ අසෙන් කබ, කදුළු ගලන විට පළමුව ඒවා සෝදා පිරිසිදු කිරීම කළ යුතුයි. ඒ සඳහා මවගේ දෑත් හොඳින් පිරිසිදු කර ගැනීමෙන් අනතුරුව පුළුන් මාත්තු කීපයක් ගෙන උතුරුවා නිවාගත් ජලයෙන් පොඟවා ජලය මිරිකා හැර අදාල ඇසේ කන පැත්තේ සිට ඇතුලට පිස දැමීම කළ හැකියි. මේ සඳහා ඇස් දෙකට පුළුන් මාත්තු කීපයක් ගත හැකි අතරම එකම පුළුන් කැබැල්ල යොදා ගනිමින් ඇස් දෙකම පිහි දැමීම නොකල යුතුයි. සාමාන්‍යය සෞඛ්‍ය තත්ත්වයේ සිටින දරුවෙක් දිනපතා නෑවිය හැකි අතරම මෙසේ කිරීමේදීත් දිගින් දිගටම කබ,කදුළු ගලයි නම් ඉන්‍ද්‍රියයන් පරිනත වීමේ සංසිද්ධිය පිළිබඳව සලකා බැලිය යුතු වෙයි.
දරුවෙක් මෙලොවට බිහිවන විටම සියලුම ඉන්‍ද්‍රියයන් පරිනත නොමැත. එය අසාමාන්‍ය තත්ත්වයක් නොවන අතර ස්වභාවික තත්ත්වයක් ලෙස හැඳින්විය හැකිය. ඇස් වලින් කබ ගැලීඹද එවැනිම වූ ස්වභාවික තත්ත්වයකි. කුඩා ඇසෙහි කබ/කදුළු නාසය ඔස්සේ පිටකරන කාලය (නාස ඇස‍්‍රැ ප‍්‍රනාලය) සම්පූර්ණයෙන්ම විවෘතව නොතිබීම නිසා මේ තත්ත්වය ඇති විය හැකියි. ඇස් වලින් කබ ගැලීම දැකිය හැකි වන්නේ ඒ නිසයි. එසේ වන විට දරුවාගේ ඇසේ කෙළවර එනම් ඇසේ කබ ස‍්‍රාවය වන ස්ථානය (Lacrimal Carci) විවෘත කිරීමට උපකාර වන සම්බාහනයක් කල හැකියි. මේ සඳහා ඇසේ කබ වල පිහිටා ඇති කෙලවර නාසය මුල මවගේ අතේ කුඩා ඇඟිල්ල තබා (සියුම් ග‍්‍රන්ථියක් ඇඟිල්ලට දැනෙනු ඇත) දස වතාවක් වමටත් දස වතාවක් දකුණටත් රවුමට සම්භාහනය කිරීමෙන් නාල විවෘත වීමට උත්තේජනයක් සැපයිය හැකියි. එසේ දිනකට තුන් වරක් බැගින් සම්බාහනය කිරීමේදී මේ තත්ත්වය මගහැරී යනු ඇත.
දරුවාගේ ඇස අග සම්භාහනයේදී මව, දරුවාට විෂබීජ ඇතුළ නොවීමට වගබලා ගත යුතු අතරම දෑත් පිරිසිදුව තබා ඒ සඳහා දෑත් පිරිසිදුව තබා ගැනීම පමණක් නොව නියපොතු කොටට කපා තිබීමත් වැදගත්. නියපොත් කොටට කපා තිබීම නිසාත් විෂබීජ අවම වන අතරම නියපොතු වලට දරුවා සිරීම නිසා තුවාල වීඹ වළක්වා ගැනීමටත් හැකියාව ලැබෙනවා.
උපතේදී සම්පූර්ණයෙන් පරිනත නොවූ අවස්ථාවක ඉහත ලෙසින් දෑසින් කබ/කදුළු ගැලීම සිදු වූ විට ඉහත අයුරින් ක‍්‍රියාත්මක වීමෙන් එම ගැටලුව විසඳා ගත හැකි වුවත් ඒ හේතුව හැර වෙනත් හේතු කරාරණා නිසාද දරුවෙකුගේ ඇසින් කබ/කදුළු ගැලිය හැකියි. එනම්, විෂබීජයක් ආසාදනයක් වූ විටක හෝ ඇස් ලෙඩ පැතිරෙන කාල සීමාවකදී දරුවා ආසාධනයට ලක් වූයේ නම් කබ, කදුළු ගැලීම පැවතිය හැකියි. එහෙත් එය පිස දැමීම, සම්බාහනය මගින් නිරාකරණය කරගත නොහැකියි. මෙවන් අවස්ථාවකදී වෛද්‍ය උපදෙස් ලබාගැනීම අවශ්‍යයයි. ඇසි පිය ඉදිමීම, සුදු ඉංගිරියාව ප‍්‍රදේශය රතු වීම, කබ/කදුළු ගැලීම ආසාධනයක ලක්‍ෂණ විය හැකියි. මෙවිට පිටවන කබ වල පැහැය, ප‍්‍රමාණය, සාන්‍ද්‍රණය ආදිය පිළිබ`දවද සැලකිලිමත් වීම කළ යුතු අතරම වෛද්‍ය උපදෙස් අනුව ප‍්‍රතිකාර ලබාදීමද වැදගත් වේ.
ඇස යනු ශරීරයේ පිහිටා ඇති ඉතා කුඩාම ඉන්‍ද්‍රියයක් වගේම ඉතාමත් සංකීර්ණ සැකැස්මක් ඇති ඉන්‍ද්‍රියකි. ඒ වගේම පංච ඉන්‍ද්‍රියන්ගෙන් එකකි. පංච ඉන්‍ද්‍රියන් උත්තේජනයෙන් ලැබෙන හැකියාවන්, කුසලතාවයන් ජීවිත මග හෙලිකරන නිසාම ඒවා ජීවීතයට ඉතා වැදගත් වේ.
සෑම දෙයක්ම දකින්න ඒ අනුව හිතන්න, ඉගෙන ගන්න අවස්ථාවන් ලැබෙන නිසා ඇස හරිම වැදගත්, ඒ වගේම මේ සියලු ඉන්‍ද්‍රියයන් සඳහා අවශ්‍ය පෝෂණය සැපයීමත් මව් කුස තුල සිටම ආරම්භ කළ යුතු වන්නේ ඒවා විකසනය වී වර්ධනය වීමට පටන් ගන්නේ මව්කුස තුල සිටමයි. ඒ නිසා ඇසේ ක‍්‍රියාකාරීත්වයට විටමින් A මගින් කෙරෙන මෙහෙය අති විශාලයි. ඒ නිසා දරුවන්ගේ ආහාරයේ විටමින් A බහුල කිරීමට උනන්දු වීමත් ඇස් වල නිරෝගීභාවයට ඉතා වැදගත් වේ.
එසේම දරුවන්ගේ ඇති ආබාධවලට පෝෂණ ඌනතා වගේම ජානගත බලපෑමත් හේතු විය හැකි නිසා දෙමාපියන් තුල ජානගත වූ අක්‍ෂි ආබාධ ඇති විට දරුවන්ගේ ඇස් පිළිබඳ අවධානය යොමු කිරීමත් ගැටළු ඇති දැයි සැක ඇති විට වෛද්‍ය උපදෙස් සඳහා යොමු වීමත් වැදගත්. එසේ විය යුත්තේ මෙවැනි දුර්වලතා බොහොමයක් කුඩා කලදිම නිට්ටාවට සුව කරගැනීමට හැකි නිසයි.
දරුවෙකුගේ ශරීරයේ ප‍්‍රධාන පාලක මැදිරිය වන්නේ මොළයයි. මේ මොළය හා ඇස් අතර ස්නායු ජාල සම්බන්ධතා වර්ධනය වීම වසර දහයක් පමණ කාලයකදී සිදුවෙනවා. එසේම මොලයේ සංවර්ධනය මුල් වසර තුනදී 80% ක ප‍්‍රමාණයකින් සම්පූර්ණ වන හෙයින් ඇස් වල වර්ධනයත් බොහෝ විට වසර තුනකදී පමණ සම්පූර්ණ වේ.
උපන් විගස කුඩා දරුවන් ආලෝකයට සංවේදී බව දක්වන්නේ ඇස් පියා ගැනීමෙන්. ඒත් මාස දෙක තුන වන විට සෙලෙවන දේ දෙස දිහා බලන්නත් ඒවාට ප‍්‍රතිචාර දක්වන්නත් පුරුදු වේ. එසේ වන්නේ ඇස් වල වර්ධනය සිදු වන නිසයි.
මෙසේ හෙයින් මේ වර්ධනය හැඳින ගැනීමත් ඒවායේ ස්වභාවික තත්ත්ව තේරුම් ගෙන ඒවාට සුදුසු පරිදි ක‍්‍රියාත්මක වීමත් වැඩිහිටි ඔබ සතු කාර්යභාරයක් මෙන්ම පුංචි ඉන්‍ද්‍රියයේ ක‍්‍රියාකාරීත්වය මුළු ජීවිතයටම බලපෑමක් එල්ල කල හැකි හෙයින් අවශ්‍ය පරිදි ගැටළු හඳුනා ඊට සුදුසු පිළියම් යෙදීමත්, අවශ්‍ය මැදිහත් වීම මෙන්ම අවශ්‍ය විටදී වෛද්‍ය උපදෙස් වෙත යොමු වීමත් දරුවාගේ අනාගතයට අතිශයින් සුබදායක වනු ඇත.
විශේෂඥ මතය, අදහස සහ මූලික සටහන:
අයිරාංගනී ගගලගමුව
පවුල් සෞඛ්‍ය සේවා නිළධාරීනි
සෞඛ්‍ය වෛද්‍ය නිලධාරී කාර්යාලය
බුලත්සිංහල
