යොවුන් දරුවන්ගේ හැසිරීම් පිළිබඳව ඇතැම් විට බොහෝ මව්පියන් කණස්සල්ලෙන් පසුවනවා විය හැකියි. මනෝවිද්‍යා න්‍යායයන් තුළ සිදු කර ඇති බොහෝ අනාවරණ අතර ළමා වියේ සංවර්ධන අවධීන් ඇසුරෙන් දරුවෙකුගේ පෞර්ෂය හැඩගැසීම‍ට ඉවහල් වන සාධක රැසක් පෙන්වා දී ඇත. දරුවෙකුගේ හැසිරීම් ගැටලු සඳහා බලපාන සියලු සාධක මූලික වර්ගීකරණ දෙකක් යටතේ සාකච්ඡා කළ හැක. චර්යාබාධ සඳහා මුල් වන පාරිසරික සාධක, ජානමය සාධක, ප්‍රජානන සාධක, පෞරුෂ සාධක, මව්පිය ඇබ්බැහිකම් සහ මව්පිය ඍණාත්මක බලපෑම්, ස්නායු මනෝ විද්‍යානුකූල සාධක, සමවයස් කණ්ඩායම් ආදි වශයෙන් වූ සාධක රැසක් හේතු විද්‍යාව තුළ සාකච්ඡා වුවත් ඉදිරිපත් කිරීමේ පහසුව සලකා මෙකී සමස්ථ හේතු සාධක මූලික කොටස් දෙක යටතේ වර්ගීකරණය කර ඉදිරිපත් කර ඇත. එනම්,
- පාරිසරික සාධක
- ජීව විද්‍යාත්මක සාධක
චර්යාබාධ සඳහා වන ප්‍රබල හේතු සාධකයක් වන ආරය මගින් ඇති වන බලපෑම් ඇතැම් විට ජීව විද්‍යාත්මක සාධක ඛාණ්ඩය තුලටම ඇතුලත් කර විග්‍රහ කරන අතර ආරයේ බලපෑම් තුළ සාකච්ඡා වන ජානමය සාධක (Janatic) මෙම විමර්ශනය තුලද ජීව විද්‍යාත්මක කාණ්ඩය තුල සාකච්ඡා කරනු ලැබේ. මේ ලිපිය තුළින් මූලිකවම සාකච්ඡා කිරීමට බලාපොරොත්තු වන්නේ චර්යාබාධ ඇති වීම කෙරෙහි බලපාන පාරිසරික සාධක පිළිබඳවයි. ලොව බොහෝමයක් මනෝ පර්යේෂකයන් අතරින් කිහිප දෙනෙකු විසින් සිදු කරන ලද අනාවරණ ඇසුරෙන් දරුවන් තුළ චර්යාබාධ ඇති වීමට බලපෑ හැකි හේතු මොනවාදැයි යන්න පිළිබඳව දැනුවත් වෙමු.
දරුවන් තුළ චර්යාබාධ ඇතිවීම කෙරෙහි බලපානු ලබන පාරිසරික සාධක
බොහෝ මනෝව්‍යාධීන් සඳහා හේතු වන ප්‍රබල සාධකයක් වන ආරය සහ පරිසරය, චර්යාබාධ ඇතිවීම කෙරෙහි බලපාන ආකාරය පිළිබඳව Modeling Genetic Environmental Influences in the Etiology of conduct Disorder යන නමින් දෙදහස් හයසිය අසූ දෙකක් තරම් වූ නියදියක් ඇසුරෙන් ඕස්ට්‍රේලියාවේ වොෂින්ටන් විශ්ව විදයාලයේ මනෝ පර්යේෂක කණ්ඩායමක් විසින් සිදුකරන ලද පර්යේෂණ අනාවරණයට අනුව පවුලේ භූමිකාව දරුවාගේ චර්යාබාධ සහිත යෞවනයකු බවට පත් වීම කෙරෙහි මූලිකවම බලපාන බව අනාවරණය විය.
චර්යාබාධ සහිත යෞවන‍යෙක් බිහිවීමට පවුල තුළින් දැකිය හැකි ඍණාත්මක සාධක
- දුබල මාපිය අධීක්‍ෂණය
- උදාසීන දෙමාපිය සබඳතාවයන්
- මව්පිය අරගලයන් සහ විවාහ බිඳ වැටීම/ දික්කසාද වීම්
- මව්පියන් විභේදනය
- මව්පියන්ගේ දැඩි විනය පාලනයන්
මේ කරුණු පිළිබඳව සවිස්තරාත්මකව දැනුවත් වීම මාපියන් ලෙස අපි සැමටම ඉතා වැදගත් වනු ඇත.
- මව්පියන්ගේ උදාසීන රැකබලා ගැනීම මෙන්ම දැඩි නීති රීති සහ ප්‍රබල මාපිය ආධිපත්‍ය පැතිරවීම
පැටර්සන් ඇතුළු පිරිස විසින් සිදු කරන ලද අනාවරණ තුල මව්පියන්ගේ උදාසීන රැකබලා ගැනීම මෙන්ම දැඩි නීති රීති සහ ප්‍රබල මාපිය ආධිපත්‍ය පැතිරවීම ද දරුවා තුල කලහකාරී හැසිරීම් වර්ධනය වීම කෙරෙහි බලපාන බව පෙන්වා දී ඇත. ඒ වගේම මේ පිළිබඳව ඇමතා සහ කෙයිට් විසින් සිදු කළ අණාවරණයේදී අධ්‍යාපනයට අනුව මව්පියන්ගේ අරගල, අඩදබර මෙන්ම දික්කසාද වීම් දරුවා තුළ චිත්තවේගික අරගලයන් ඇතිවීමට මුල්වන අතර මෙම තත්ත්වය වර්ධනය වීම තුළ දරුවා යොවුන් වියේදී සමාජ විරෝධී හැසිරීම් වෙත යොමු වන්නෙකු බවට ද පත්වන ආකාරය පෙන්වා දෙයි.
- මව්පිය මනෝව්‍යාධීන්
දරුවන්ගේ සමාජ විරෝධී හැසිරීම් කෙරෙහි මව්පිය මනෝව්‍යාධීන් ජානමය වශයෙන් බලපෑමක් සිදුකිරීමේ අවධානමක් ඇති කරවන අතරම මව්පිය විවාහ දෙදරා යාම මෙන්ම ජාතක වීමේ ස්වභාවය ද පසුකාලීනව දරුවා තුළ සමාජ විරෝධී චර්යා පෙන්වීම කෙරෙහි බලපෑම් ඇති කරනු ලබයි. තවද පවුල් සංස්ථා තුල සිදුවන වෙනස්වීම් නැතහොත් අස්ථීරතාවය දරුවාට චර්යාත්මක ගැටළු ඇති වීම කෙරෙහි ප්‍රබල බලපෑමක් සිදුකරයි.
- අසතුටුදායක පාරිසරික පසුබිම් මත ඇතිදැඩි වීම
ළමා කාල චර්යාබාධ සංවර්ධනය සඳහා අවදානම් සාධක ලෙස අසතුටුදායක පාරිසරික පසුබිම් මත ඇතිදැඩි වීම එනම් මව්පිය අධීක්‍ෂණය දුබලතා, අවම වටිනාකම් සහිත පාසල් වැනි සෘණාත්මක පාරිසරික සාධක ළමා කල චර්යාබාධ සංවර්ධනය කෙරෙහි අවධානම් සාධක ලෙස බලපායි. මෙය පසුකාලීන සමාජ විරෝධි හැසිරීම් ප්‍රකට කර චර්යාබාධ සහිත යෞවනයා නිර්මාණය කිරීමෙහිලා ප්‍රබල සාධකයක් ලෙස නැඟී සිටී. මෙම ළමා කාලයේ සෘණාත්මක සබඳතා පසුකාලීනව එනම් යොවුන් වියේ සමාජානුයෝජන ක්‍රියාවලිය තුල නොකළ යුතු දේ සිදු කිරීම කෙරෙහි බලපානු ලබයි. විශේෂයෙන් මව්පිය සබඳකම් සහ සමවයස් කණ්ඩායම්වලින් ලැබෙන වැරදි සහගත දුර්වල සබඳකම් නිසා පසුකාලීන යෞවනයාගේ වැරදි සහගත සමායෝජන ක්‍රියාවලිය සිදුවේ. මව්පියන්, සහෝදරයින් පිටස්තර සමවයස් කණ්ඩායම් හා ගුරුවරුන් යන සියලු අංශවලින් සිදුවන සෘණාත්මක බලපෑම් දීර්ඝ කාලීනව දරුවාගේ මනෝ සමාජීය අනුවර්තනීය ක්‍රියාවලිය කෙරෙහි සෘණාත්මක බලපෑම් ඇති කරවයි.
- පවුල් පසුබිම
චර්යාබාධ සහ සමාජවිරෝධි හැසිරීම් ඇතිවීම කෙරෙහි පවුල් පසුබිම බලපාන ආකාරය පිළිබඳව Holmes ඇතුළු පිරිස විසින් සිදු කළ අනාවරණයේදී ද සමාජ විරෝධි ක්‍රියා සඳහා ද හේතුවන්නේ මෙම පවුල් පසුබිම බව ඔහු අනාවරණය විය. උග්‍ර විඩාව, ගැටළු සහිත හිරිහැර තුලින් එන යෞවනයින් විශාල පවුල් සංස්ථාවන්, මවගේ මානසික අසහනයන්, හදාවඩා ගැනීමේ ක්‍රමයන් යන මේ සියල්ල ක්‍හේතුවෙන් චර්යාබාධ ඇති දරුවන් බවට පත් වීමට ඇති ඉඩකඩ වැ බව පෙන්වා දෙයි. මව්පිය වෙන්වීම් සහ ඒක පාර්ශ්වීය මව්පිය පසුබිම ද චර්යාබාධ හා සමාජ විරෝධි හැසිරීම් ගතිපැවතුම් නිර්මාණය වීම කෙරෙහි බලපායි. දරුවාට වයස අවුරුදු 5ට පෙර මව හෝ පියාගේ වෙන් වීම වයස අවුරුදු 15 වනවිට චර්යා ගැටළු මතුවීම කෙරෙහි සෘණාත්මක බලපෑම් එල්ල වන සාධකයක් බව පෙන්වා දෙයි. එමෙන්ම දුබල මව්පිය දරු සබඳතාවය චර්යාබාධ සඳහා සබදකම් දක්වන බවද පැහැදිලි වේ. බොහෝ චර්යාබාධ සහිත යෞවනයින් මව්පිය සෙනෙහස අඩු වු මෙන්ම, දෙමාපිය අවධානය සහ අධීක්‍ෂණය අඩු වු දරුවන්ය. තවද මව්පිය දරු සබඳකම්වල ගුණාත්මක බවේ ස්වභාවය අනුවද උදාසීන දෙමාපිය විලාසයන් යන සාධකයන්ද ළමාවියේ චර්යාත්මක ගැටළු සහ යොවුන්වියේ සමාජ විරෝධි ගති ස්වභාවයන් ඇතිවීම කෙරෙහි බලපානු ලබයි. තවද අන්තවාදී ලෙස දරුවන් පාලනය කිරීම, තද නීති රීති, පරුෂ ලෙස බැණ වැදීම, නිදහස සීමා කිරීම යන කරුණුද මේ තත්ත්වය බලපෑ හැක.
තවද නව යොවුන් වියේ චර්යාබාධ තුලින් සමාජ විරෝධි පෞරුෂ ගොඩනැගෙන බොහෝ අපරාධකරුවන් පිළිබඳව සිදුකර ඇති ගවේෂණයන් තුලින් ද ඔවුන්ගේ එකී සමාජ විරෝධි ගති ස්වභාව සකස් වීම කෙරෙහි පහත සඳහන් සාධක ද බලපා ඇති බව කිව හැකිය.
- ලිංගික අපයෝජන
- මව්පිය විවාහය දෙදරායාම
- ආර්ථික දුෂ්කරතා (උග්‍ර ආර්ථික දුෂ්කරතාවයන්)
- සංචලන වර්ධනය
- කාන්තා වෘත්තීයකරණය
- දුබල ආර්ථික මට්ටම
යොවුන් වියේදී චර්යාබාධ ඇති දරුවන් ලෙස ඔබේ දරුවා සමාජයට මුද හරින්නට ඔබට හැකිද? මව්පියන් කිසිදු විටෙක තම දරුවන්ගේ කලහකාරී හැසිරීම් දැකීමට ප්‍රිය නොකරන අතරම චර්යාබාධවලින් තොර දරුවෙකු නිර්මාණය කිරීමට නම් දරුවා කුසට ආ දිනයේ සිටම ඍණාත්මක සාධක දරුවාගේ වටපිටාවෙන් ඉවත් කරන්න.
විශේෂඥ මතය, අදහස සහ මූලික සටහන:
ආචාර්යය කුමුදු ඒකනායක
නිර්මාණාත්මක මනෝ චිකිත්සක, මනෝ විද්‍ය උපදේශක
Dr. Kumudu Ekanayaka
Creative Psychotherapist and Psychological Counselor
