සන්ධියක් යනුවෙන් හැඳින්වෙන්නේ අස්ථි දෙකක එකට සවිවන ස්ථානයටයි. අස්ථි කෙළවරවල් සුමට මතුපිටක් ඇති නම්‍යශීලි පටකයකින් ආවරණය වී තිබෙන අතර එය “කාටිලේජ ” යනුවෙන් හැඳින්වෙනවා. කාටිලේජය මගින් අස්ථි එකිනෙක ගැටීම වලක්වනවා. අපේ සිරුරේ ක්‍රියාකාරම්වලදී ඇති වෙන වෙහෙස මේ කාටිලේජ් තරලය මගින් අවශෝෂණය කරනවා. යම් ලෙසකින් මේ කාටිලේජ් තරලය ගෙවී ගිය විට අපේ අස්ථිවලට ඇති ආවරණය අහිමි වීම නිසා අස්ථි අතර ගැටීමක් ඇති වෙනවා. ඒ තත්වය බොහොම වේදනාකාරීයි. ඒ අන්දමට අස්ථි අතර ඇති කාටිලේජ් තරලය ගෙවී යෑම නිසා අස්ථි අතර ඇති වෙන ගැටීම “ ඔස්ටියෝ ආත්රයිටිස් ” යනුවෙන් හැඳින්වෙනවා.
ඔස්ටියෝ ආත්රයිටිස් ඇති වෙන ස්ථාන
ඔස්ටියෝ ආත්රයිටිස් රෝග තත්වය ඇති වෙන්නේ අපේ සිරුරේ බර දරණ සන්ධිවලයි. කොටින්ම කිව්වොත් දණහිස, උකුල අස්ථිය සහ වළලුකර වැනි සිරුරේ බර දැනෙන සහ පීඩනයක් ඇති වෙන සන්ධිවල ඔස්ටියෝ ආත්රයිටිස් රෝග තත්වය ඇති වෙනවා.
ඔස්ටියෝ ආත්රයිටිස් රෝග තත්වය ඇති වීමට හේතු
ඔස්ටියෝ ආත්රයිටිස් රෝග තත්වය ඇති වීමට බලපාන හේතු කීපයක් තිබෙනවා.
- වයස
අපේ වයසත් සමග කාටිලේජ් තරලයේ ගෙවී යෑමක් සිදු වෙනවා. තරුණ කාලයේදී නම් මේ තරලය ගෙවුනත් නැවත වර්ධනය වෙනවා. කාටිලේජ් තරලයේ ස්වභාවය එයයි. නමුත් ජෛව විද්‍යාත්මකව අපි වයසට යන විට ගෙවී යන කාටිලේජ් නැවත වර්ධනය වෙන්නේ නැහැ. ඒ නිසා ගෙවෙන කාටිලේජ් නැවත වර්ධනය නොවීම නිසා ඔස්ටියෝ ආත්රයිටිස් රෝග තත්වය ඇති වෙනවා.
- ශරීරයේ බර
විශේෂයෙන් අපි තරබාරු වුනොත් අපේ සිරුරේ සන්ධිවලට මේ ධාරිතාවය දරන්න බැහැ.ඒ නිසා දණහිස, උකුල සහ වළලුකර ආදි ස්ථානයන්හි සන්ධි ආශ්‍රිත වේදනාව ඇති වෙන්න පුළුවනි.
- සංස්කෘතික සහ ජීවන රටාව
අපේ සංස්කෘතික සහ ආගමික රටාවන් නිසා දණහිස , උකුල ආශ්‍රිත ස්ථානයන්හි වේදනාවන් ඇති වෙනවා. කාලයත් සමග මේ ස්ථානයන්හි ඇති වෙන වේදනාව නිසා අස්ථි ආශ්‍රිතව වේදනාවන් ඇති වෙනවා.
- රැකියාවන්
නිතරම බර උසුලන, පියගැටපෙල් නගින අයගේ කාටිලේජ් ගෙවීමේ ප්‍රවනතාවය වැඩියි. ඒ නිසාම ඔවුන්ගේ දණහිස , උකුල සහ වළලුකර ආශ්‍රිතව කාට්ලේජ් ගෙවී යෑමේ ප්‍රවණතාවය සාමාන්‍ය රැකියාවක යෙදෙන පුද්ගලයාට වඩා වෙනස්.
- ජානමය බලපෑම
ඔස්ටියෝ ආත්රයිටිස් ඇති වීමට ජානමය බලපෑම් තිබෙනවා. මව, පියා ගෙන් මේ රෝග තත්වය පරම්පරාවෙන් පරම්පරාවට ව්‍යාප්ත වෙන්න පුළුවනි.
ඔස්ටියෝ ආත්රයිටිස් තත්වය පාලනය කර ගැනීමට නම්…
වෙනත් රෝග මෙන් නොවේ ඔස්ටියෝ ආත්රයිටිස් තත්වය නිට්ටාවටම සුවපත් කිරීම අපහසුයි. නමුත් අපට යම්තාක් අන්දමින් රෝග තත්වය පාලනය කර ගෙන රෝගය සමග ජීවත් වීමේ හැකියාවක් තිබෙනවා.
- ජීවන රටාව නවීකරනය කරන්න
අතීතයේදී ඔබ වසරකට දෙතුන් වතාවක් සිරිපාදේ කන්ද නගින්න ඇති. නමුත් දැන් ඔබට පුංචි කන්දක් වුනත් නගින්න හැකියාවක් නැතුව ඇති. නමුත් කනගාටු නොවන්න. ඔබට හැකි දුරක් ඇවිදින්න. අනවශ්‍ය අන්දමින් අස්ථිවලට පීඩනයක් ලබා නොදෙන්න. ඔබගේ එදිනෙදා කටයුතුවලදීත් අස්ථිවලට ඔබ නොදැනීම වෙහෙසක් ලබා දෙනවා ඇති. උදාහරණයක් විදිහට වන්දනාමාන කටයුතුවලදී අපහසුවෙන් දණ ගසා ගෙන සිටිනවා වෙනුවට පුංචි පුටුවක් භාවිතා කරන්න. රෙදි සෝදන විට, පොල් ගාන විට දණ ගසා සිටිනවා වෙනුවට ඔබට පහසු ඉරියව්වක් සකස් කර ගන්න.
කඳු නගින්න දැන් බැරි බව ඇත්ත…නොහැකි දේ ගැන ලතනොවී හැකි දුරක් පමණක් ඇවිදින්න
- සිරුරේ බර පාලනය
අපේ තරබාරුව නිසා අස්ථි වෙහෙසට පත් වීම ඔස්ටියෝ ආතරයිටිස් රෝග තත්වය ඇති වීමට හේතුවක් බැව් දන්නා නිසාම බර පිළිබඳව ඔබට ස්වයං පාලනයක් පවත්වා ගැනීමට පුළුවනි.ඒ නිසා නිතරම කාබොහයිඩ්ඩේ්්‍රට අඩුවෙන් පරිභෝජනය කරන්න. එළවලු සහ පළතුරු පංගු වැඩි කරන්න.
- රැකියාව සමග රෝගය පාලනය කරන්න
ඔබ දවස පුරාම වාඩි වී රැකියාවක් කරන පුද්ගලයෙක් නම් විටින් විට කෙටි වේලාවක් ඒ ඉරියව්වෙන් මිදී විනාඩි කීපයක් ඇවිදින්න. රියදුරෙක් නම් වාහනය නැවත්වූ වේලාවක ටික වේලාවක් ඇවිදින්න.
- අනවශ්‍ය අන්දමින් දණහිසට බැන්ඩේජ් එපා
බොහෝ රෝගීන් තමන්ගේ දණහිසේ ඇති වෙන වේදනාවට පිළියමක් ලෙසින් තදින් වෙළුම්පටි යොදනවා.නමුත් එය වැරදියි. එහෙම වුනාම අදාල ස්ථානයේ මාංශ පේශි වර්ධනය වෙන්නේ නැහැ. ඒ නිසා අනාගතයේදී හදිසියේ හෝ දණහිසක් බද්ධ කිරීමටත් අවස්ථාව ලැබෙන්නේ නැහැ.
ගැහැණු අයට වැඩියෙන් ඔස්ටියෝ ආත්රයිටිස් තත්වය ඇති වෙන්නේ ඇයි…?
පිරිමින්ට සාපේක්ෂව ඉලන විට කාන්තාවන් අතර ඔස්ටියෝ ආත්රයිටිස් රෝග තත්වය බහුලව දක්නට ලැබෙනවා. ඒ වෙනුවෙනුත් බලපාන හේතු කීපයක් තිබෙනවා.
- ආර්තවහරණය සමග කාන්තාවන්ගේ හෝර්මෝන පිළිබඳව ඇති වෙන ඌනතාවය නිසා අස්ථිවල ඝනත්වය අඩු වීම.
- දරුවන් ලැබීමෙන් පසු කාන්තාවන් තරබාරු වීමේ ප්‍රවනතාවය
- කාලාන්තරයක් පුරා ජීවිතයේ බොහෝ කටයුතු වෙනුවෙන් වැරදි ඉරියව් භාවිතා කිරීම
ප්‍රතිකාර
- අස්ථි ගැටීම නිසා ඇති වෙන වේදනාවට පිලියම් ලෙසින් වේදනා නාශක භාවිතා කිරීම.
- කාටිලේජ් ගෙවීම නිසා ඇති වෙන ආසාදනයන් වෙනුවෙන් “ස්ටෙරොයිඩ් ” කාණ්ඩයේ එන්නත් ඖෂධ ලබා දීම.
- දණහිස් බද්ධ කිරීම සහ ප්ලාස්මා ප්‍රතිකාර
විශේෂඥ මතය, අදහස සහ මූලික සටහන:
වෛද්‍ය නිළධාරී නාමල් විජේසිංහ මහතා
දිස්ත්‍රික් රෝහල, මීගමුව
