ඔබේ දියණිය/පුතා කෙමෙන් වැඩිවියට ළඟා වන ලකුණු පෙන්නුම් කරන බව ඔබ දිනෙන් දින නිරීක‍ෂණය කරනු ඇත. අපි එතැනින් පටන් ගනිමු. යොවුන් විය පිළිබඳව ප්‍රථමයෙන්ම දැනුවත් විය යුත්තේ මා පියන් වන ඔබයි. ඒ දැනුවත් බව හරහා දරුවන්ට ළංව ඔවුන්ගේ ජීවිතය පිළිබඳව පහදා දෙන්නට ඔබට පහසු වනු ඇත. යොවුන් විය ජීවිතයට නව ප්‍රබෝධයක් ගෙන එන කාලයයි. එනම් දරුවා කායිකවත් මානසිකවත් වර්ධනය කරා ගමන්ගන්නා කාලයයි. එනම් ළමාවිය සහ වැඩිහිටි විය අතර මැද ජීවිතයේ සුන්දරම කාලසීමාව යැයි කීමේ වරදක් නැත.
වයස අවුරුදු 10ත් 14ත් අතර කාල සීමාව, පෙර යොවුන් විය ලෙසද වයස අවුරුදු 15 – 18 ත් අතර මැද යොවුන් වියද අවුරුදු 19 – 24 තෙක් කාල සීමාව යොවුන් විය ලෙසද හැඳින්විය හැකිය. මේ කාල සීමාව තුළ ඕනෑම දරුවෙකු ඉතා සීග්‍ර ලෙස සමාජීය, මානසික සහ කායික වශයෙන් බොහෝ වෙනස්කම් පෙන්නුම් කරයි. එසේම මේ කාල සීමාව තුළ ඉතා සීග්‍රයෙන් වර්ධනය සිදුවන අතරම ගැහැණු දරුවන්ගේ වර්ධනය පිරිමි දරුවන්ට සාපේක‍ෂව වේගවත් බවක් පෙන්නුම් කරයි. පිරිමි දරුවන් වේගවත් වර්ධනයක් පෙන්නුම් කරන්නේ නව යොවුන් වියේ අවසන් කාල සීමාවේදීය.
සාමාන්‍යයෙන් පොදුවේ යොවුන් වියේ දරුවන් පෙන්නම් කරන කායික වෙනස්කම් පහත පරිදි දැක්විය හැකිය.
- සම තෙල් සහිත වීම/බොහෝ විට කුරුලෑ ඇතිවීම
- ශරීරයේ කෙස් වර්ධනය වීම (කිහිලි, ඉකිලිය, මුහුණේ)
- කටහඬේ සිදුවන වෙනස්කම්
- දහදිය දැමීම වැඩිවීම
නව යොවුන් ගැහැනු දරුවා
ගැහැනු දරුවන්ගේ නව යොවුන් විය වයස අවුරුදු 10 සම්පූර්ණ වනවාත් සමග ඇරඹේ. එතැන් පටන් මානසික/ශාරීරික/සාමාජීව වශයෙන් වෙනස්කම් රැසකට ඇය බඳුන් වේ.
යොවුන් වියට පියනගන ගැහැනු දරුවෙකුගේ සිදුවන කායික වෙනස්වීම්
- පියයුරු වර්ධනය වීම
- උකුල පළල වීම
- උස සහ බර වැඩි වීම
- යෝනි මාර්ගය සහ අවට තෙතමනයක් සහිත වීම
- කටහඬ තියුණු වීම
- ආර්තවය ඇතිවීම
ඔබේ දියණියගේ මෙම වෙනස්කම් තුළින් ඇය යොවුන් වියට එළැඹ ඇති බව ඔබට වටහා ගත හැකි නොවේද?
මේ කාල තුළ ගැහැනු දරුවෙකුගේ සිරුර ඉතා වේගයෙන් වර්ධනය වේ. සාමාන්‍යයෙන් වයස අවුරුදු 15 පමණ වන විට ඔවුන් සතු උපරිම උස දක්වා වර්ධනය වී ඇති බව කිව හැකිය. මේ වයස් සීමාව වන විට ගැහැණු දරුවන්ගේ උකුළු පෙදෙස වර්ධනය වී නාරි දේහයක ලකෂණ පෙන්නුම් කරයි.
එසේම, මේ වයස් සීමාව වන විට ඩිම්බ කෝෂයෙන් හෝමෝන නිපදවීම ආරම්භ වන අතරම ප්‍රථමයෙන් පියයුරේ බඳ කොටස වර්ධනය වීම ආරම්භ වේ. ඉන්පසුව කෙමෙන් පියයුරුවල පටක වර්ධනය වීමත් සමගම තන පුඩුව හා ඒ අවට ප්‍රදේශයට වර්ධනය වී හොඳින් කැපී පෙනෙන සේ සැකසෙයි. මේ අවධිය තුළ ප්‍රජනක අවයව ආශ්‍රිතව රෝම වර්ධනය සිදු වේ.
මෙම වයස් සීමාවේදී සිදුවන අනෙක් වැදගත්ම දේ වනුයේ ගැහැණු දරුවාගේ ඔසප් චක්‍රය ආරම්භ වීමයි. එක් එක් දරුවාගෙන් දරුවාට වයස් සීමාව වෙනස් විය හැකිය. පෙර සඳහන් කළ අත් යට රෝම ඇති වීම ඇරඹෙන්නේ මෙම ඔසප් චක්‍රයේ ආරම්භයත් සමගමය.
මේ සියලූ කරුණ සමග යොවුන් වයසේ ගැහැණු දරුවන් තුළ ලැජ්ජාශීලී බව/තම රුව පිළිබඳව වැඩි අවධානයක් යොමු කිරිම/තැන්පත් බව වැනි ලකෂණ ද දැකගත හැකිය.
නව යොවුන් පිරිමි දරුවා
පිරිමි දරුවන්ගේ යොවුන් විය ඇරඹෙන්නේ වයස අවුරුදු 12 සම්පූර්ණ වීමත් සමගය. එතැන් පටන් මානසික/ශාරීරික/සාමාජීව වශයෙන් වෙනස්කම් රැසකට බඳුන් වේ.
යොවුන් වියට පියනගන පිරිමි දරුවෙකුගේ සිදුවන කායික වෙනස්වීම්
- මස්පිඩු වර්ධනය වීම
- උරහිස් පළල වීම
- උස සහ බර වැඩි වීම
- කටහඬ ගැඹුරු වීමශිෂ්ණය සහ කෝෂ වල වර්ධනයක් ඇතිවීම
- ශුක්‍රානු පිටකිරීමට හැකිවීම
- ලිංගික හැගීම් ඇතිවීම
යොවුන්වියට එළැඹීමත් සමගම පිරිමි දරුවෙකුගේ සිදුවන ශාරීරික වෙනස්කම් ලෙස ශරීර වර්ධනය වේගවත් වීම දැකගත හැකිය. සිරුර උසින් සහ බරින් වැඩි වේ. සාමාන්‍යයෙන් අවුරුදු 18 – 19 වයස් සීමාව වන විට උපරිම උසට ළඟා වන අතරම එය වසරකට සෙන්ටිමීටර් 10ක පමණ ප්‍රමාණයක් වේ. තවද උරහිස් පළලින් වැඩිවීම, මාංශ පේශීන් ශක්තිමත් වීම/වර්ධනය වීම ශරීර වර්ධනය යටතේ දැක ගත හැකි ප්‍රධාන ලකෂණ වේ.
පිරිමි දරුවෙකුගේ පුරුෂ ප්‍රජනේන්ද්‍රියේ වර්ධනය ආකාර තුනක් යටතේ දැකගත හැකිය. එනම් වෘෂණයේ වර්ධනය/ශිෂ්ණයේ වර්ධනය/ ශිෂ්නයේ සම ඝනකමින් වැඩිවී තද පැහැයක් ඇතිවීම යන පියවර තුනයි. තවද ප්‍රජනන අවයව ආශ්‍රිතව රෝම ඇති වීම අත් යට රෝම ඇතිවීම ද දැක්විය හැකිය. පිරිමි දරුවන් යොවුන් වියට එළැමීමත් සමගම ශුක්‍ර මෝචනය සහ පිටවීම ඇරඹේ. කුරුළෑ ඇති වීම දැකිය හැකි තවත් වෙනස් කමකි.
යොවුන්වියේ දරුවන් තුළ සිදුවන මානසික සහ සමාජීය වෙනස්කම්
- විවිධ දේ අත්හදා බැලීමට ඇති කැමැත්ත
- අනුකරණයට ඇති කැමැත්ත
- සමාජ සම්බන්ධතා ඇතිකරගැනීමට ඇති උනන්දුව
- අවදානම් හැසිරීම් වලට යොමු වීම
- වගකීම් භාර ගැනීමට ඇති කැමැත්ත
- තමන් කරන දේ සැමවිටම නිවැරදි යැයි සිතීම
- නිර්මාණශීලී බව
- ආවේගශීලී බව
- අභියෝගවලට මුහුණ දීමට ඇති කැමැත්ත
- කල්ලි ගැසීමට ඇති උනන්දුව
මව්පියන් ලෙස ඔබ මේ කරුණු පිළිබඳව නිවැරදිව දැනුවත් වීම තුළින් දරුවන්ගේ වෙනස් වීම් වටහාගැනීමට හැකි අතරම ඔවුන් සමග ඉතා සුහදව ක්‍රියාකිරීමටත් අවස්ථාව සැලසේ.
ඒත් සමගම සංවර්ධන අවධීන් කිහිපයක්ම පසු කොට සුවිශේෂී වු අවධිය වන නව යොවුන් වියට පා නගන ඔබේ දුව/පුතාගේ දැන් වෙනදාට වඩා වෙනස්කම් රැසක් ඔබට පෙනෙනු ඇත. යොවුන් වියේ දරුවන් තම අත්දැකීම් මෙන්ම වටපිටාව තුළින් තමා ලබාගන්නා අත්දැකීම්වලට අනුව තමා පිළිබඳව වටහා ගැනීමට උත්සාහ ගන්නා පිරිසක් ලෙස නම් කිරීමේ වරදක් නැත. මෙතෙක් කල් මාපයින් යටතේ ඔවුන්ගේ අදහස්වලට අනුව සිය ජීවිතය ගෙන ගිය දරුවන් යොවුන් වියට එළැඹීමත් සමගම ස්වාධීන ජීවිතයකට අවතීර්ණ වීමට උත්සාහ දරයි. යොවුන් දරුවන් පිළිබඳව නිසි අවබෝධය මාපියන් තුළ නොපැවතීම මේ අවධියේදී දරුවන් හා දෙමාපියන් අතර මත භේද/ගැටුම් ඇති වීමට මූලික හේතුවි විය හැකිය. සැමවිටම වැඩිහිටියන් වන ඔබ සමබරව දරුවන් සමග ක්‍රියාත්මක විය යුතුය.
උදාරහණයක් වශයෙන් යොවුන් වියට පා තැබූ ඔබේ දියණිය වෙනදා මෙන් සෙල්ලම් බත් උයන්නේ නැත. ඇය ඇලූම් කරන්නේ හැඩට වැඩට ඇඳුම් අඳින්නටය. යහළුවන් සමග විනෝද වන්නටය. ඇය වැඩි වේලාවක් ඇගේ රුව දෙස බලමින් කාණ්නාඩිය ඉදිරිපිට සැරිසරන්නේ ඇයගේ ඔප වැටුණු රුව පිළිබඳිව වූ අහිංසක ආඩම්බරයකිනි. ඔබේ පුතු පියා සමග මෝටර් රථයේ පිටුපස අසුනේ ගියද දැන් ඔහු පි්‍රයකරන්නේ පියාද සමග මෝටර් රථය පදවාගෙන යාමට වියහැකිය.
මෙවැනි අවස්ථාවලදී නුවණැතිව කල්පනාකාරීව තීරණ ගැනීමේ වගකීම මව්පියන්ට පැවරෙන්නේ යොවුන් විය සමගම ඔබේ දියණිය/පුතා ශාරීරික/මානසික වෙනස්කම් රැසකට මුහුණ දී ඇති බැවිනි. මෙවැනි දේ වැදගැම්මකට නැති බවත් ඒ දේ තුළින් ලැඛෙන දෙයක් නැත යන්නද ඔබට හිතෙනු ඇත. නමුත් තරයේ සිහිතබාගත යුත්තේ මේ අවධියේදීත් දරුවන්ට මාපියන්ගේ පූර්ණ අවධානය මෙන්න සහයෝගයද අත්‍යවශ්‍ය බවයි.
යොවුන් දරුවෙකුගේ නිදහසට බාධාවක් නොවන පරිදි ඔවුන් පිළිබඳව දැනුවත් විය යුත්තේද ඔවුන්ගේම ආරක‍ෂාව උදෙසාමයි. ඒ වෙනත් පිරිස් ඔබේ යොවුන් දරුවා නොයෙකුත් වැරදි ක්‍රියාවන් වෙත පොළඹවා අද සමාජය තුළ පවතින ඉඩ කඩ බොහෝ වැඩි බැවිනි. යොවුන් වයසේ දරුදැරියන් යම් යම් දේ අදහදා බලන්නට උනන්දු වන අතරම මෙවැනි අත්හදා බැලීම් නොයෙකුත් පුද්ලයන් සමගින් වැරදි අයුරින් සිදුකිරීමට පෙළඹිය හැකියි. නමුත් මව්පියන් තරයේ සිහිතබාගත යුතු කරුණ වන්නේ යොවුන් වියේ දරුවෙකු පරිස්සමෙන් රැකබලාගන්නවා යන ක්‍රියාවේ අදහස විය යුත්තේ සෑම මොහොතකම දරුවාගේ නිදහසට බාධාකාරී ලෙස හැසිරීම නොවේ. මව්පියන්ගේ වගකීම විය යුත්තේ දරුවාට නොතේරෙන පරිදි විමසිලිමත් වීමයි. ඔබ සැමවිටම දරුවාගේ කටයුතු කෙරේ බාධාවක් වෙන්නට ගියහොත් එය ඔහුගේ/ඇයගේ ජීවිතයට විශාල බලපෑමක් වනු නියතය. එමනිසා මව්පියන් ලෙස ඔබට පැවරෙන් වගකීම වන්නේ දරුවා ඇසුරු කරන පුද්ගලයන් යන එන තැන් කරන දේවල් පිළිබඳව දැනුවත් වෙමින් අවධානයෙන් සිටීමයි. උදාහරණයක් ලෙස ඔබේ දරුවාට ෆේස් බුක් ගිණුමක් ඇත්නම් ඔබ කළ යුත්තේ දරුවා ෆේස් බුක් යන වාරයක් පසා එතැනට වී සිටගෙන බලා සිටීම නොව ඔහුගේ/ඇයගේ ගිණුමේ සිටින යාහළුවන් කවුද මොනවද කරන්නේ කුමන වයස් සීමාවන්වල අයද යන්න පිළිබඳව කෙසේ හෝ දැනුවත් බවක් ලබාගැනීමයි. සැමවිටම වැඩිහිටි ඔබ සැලකිලිමත් විය යුත්තේ දරුවාට හිරිහැරයක් නොවන පරිද්දෙන් ඔවුන්ගේ එදිනෙදා කටයුතු පිළිබඳව අවධානය යොමුකරමින් අවශ්‍ය රැකවරණය සැපයීම පිළිබඳවයි.
යොවුන් වියේ දරුවන් පිළිබඳව මව්වරුන් දැනුවත් කිරීමේ මෙම ලිපි පෙළ හරහා ඊළගට අපි ඔබට දැනුවත් කිරීම සඳහා කරුණු ගෙන ඒමට බලාපොරොත්තු වන්නේ “ෆේස් බුක්, නිල් චිත්‍රපට හා ඔබේ යොවුන් දරුවා” යන මාතෘකාව ඔස්සේයි.
වෛද්‍ය ජානකී විදානපතිරන, ප්‍රජා වෛද්‍ය විශේෂඥ
ජාතික ලිංගාශ්‍රිත රෝග/එඩ්ස් මර්දන වැඩසටහන, සෞඛ්‍ය අමාත්‍යංශය
