කොරෝනා වෛරසය අපේ රටට එන්න කලින් නම් මාස්ක් එක එහෙමත් නැත්නම් මුව ආවරණය අපිට ඒ තරම් හුරු දෙයක් නෙවෙයි. සෞඛ්‍ය කේෂත්‍රයට සම්බන්ධ අය හැරුණු කොට මාස්ක් පලදින පිරිස් දකින්න ලැබුණේ හරිම අඩුවෙන්. මේ මාස්ක් එක පැළදීමේ ප‍්‍රධාන අරමුණ වන්නේ ආසාධිත පුද්ගලයෙකුගෙන් තවත් පුද්ගලයෙකුට රෝග පැතිරීම වැළැක්වීම වගේම බාහිර වායුගෝලයේ පවතින අපට අහිතකර අංශූ, වායු ආදිය අපගේ ස්වසන මාර්ගයට ඇතුල්වීම වැළැක්වීමටයි.
මෙම කාලය තුළදී දැඩිව කතාබහට ලක්ව ඇති කොරෝනා වෛරසය ආසාධිත පුද්ගලයෙකුගෙන් තවත් අයෙකුට රෝගය පැතිරී යාම වැළැක්වීමට ලොකු කුඩා, බාල මහලු, පොහොසත් දුප්පත් සියලු දෙනාම වර්ග වාදයකින් තොරව කුමන හෝ මුව ආවාරණයක් පළදින්න පුරුදු වෙලා. ආසාධිත පුද්ගලයෙක් මුව ආවරණ පැළඳීමෙන් තමන්ගේ වෛරසය පිටතට මුදා හැරීම ඉතාම අවම වන අතර නිරෝගී පුද්ගලයෙක් මුව ආවරණ පැළඳීමෙන් පරිසරයේ වාතයට මුසුව ඇති වෛරසය තමන්ගේ ශරීරයට ඇතුළු වීම වළක්වනවා.
ප‍්‍රධාන වශයෙන් ලංකාවේ මුව ආවරණ වර්ග 3 ක් පවතී.
- ශල්‍ය මුව ආවරණ (Surgical Mask)
අතීතයේ සිටම මෙම මුව ආවරණ සුලභව භාවිත කළේ ශල්‍යකර්මවල යෙදෙන සෞඛ්‍ය කාර්ය මණ්ඩලයයි. මෙම වර්ගය වරක් භාවිත කර (Disposable) ඉවත දැමිය යුතුය. මෙම මාස්ක් විශේෂය මගින් නාසය, කට, නිකට වැසෙන අතර මෙය පැළඳගෙන සිටින විට වෙනත් කෙනෙක් නාසයෙන් හෝ කිවිසුම් යාමෙන්, කතා කරන විට මුදාහරින විශාල කෙළ බිඳිතිවලින් ආරක්‍ෂාව ලැබේ. මේවා පැතලි, තුනී, කඩදාසි වැනි ආකාරයට පවතින අතර සාමාන්‍යයෙන් සුදු පැහැති හෝ ලා නිල් පැහැයෙන් පවතී. මෙමගින් ආශ්වාස විය හැකි කුඩා අංශූ පෙරීමේ හැකියාව ඇත. පොදු ජනයා ගැවසෙන ස්ථානවලදී භාවිත කිරීමෙන් පැහැදිලි ලෙස ස්වසන ආසාධන පැතිරීම වළක්වයි.
- N-95/KN95 මුඛ ආවරණ
වෙනදා ලංකාවේ මෙම මාස්ක් මිලදී ගැනීම අතිශයින් විරල වුවද වර්තමාන කොරෝනා වසංගතය හමුවේ පෙරට වඩා කළඑළි බැස ඇත. කොරෝනාවෙන් නියම ආරක්‍ෂාව ලැබෙන්නේ මෙම වර්ගයෙනි. නාසය හා මුඛය වඩා හොඳින් සීල් වී පවතින මෙම මුව ආවරණ කුඩා අංශූ 95% කට නාසය හා මුඛය වෙත ඒම වැළැක්වීමේ හැකියාව ඇත. විශේෂයෙන් කොවිඩ් රෝගීන් බලාගන්නා අය භාවිත කළ යුතු වන්නේ මෙම වර්ගයයි.
- රෙදිවලින් මසාගන්නා මුව ආවරණ
මේ වන විට ලංකාවේ ජනප‍්‍රියව ඇත්තේ මෙම මුහුණු ආවරණ විශේෂයයි. මෙහි වාසිය වූයේ නිවසේදීම සකසා ගත හැකි වීමයි. නමුත් රෙදි මුහුණු ආවරණ මගින් කොවිඩ් – 19 රෝගියෙකුගේ බිඳිති මගින් අපට කොරෝනා වෛරසය ආසාධනය වීමට ඇති ඉඩකඩ අඩු කරගැනීමේ හැකියාවක් නොමැති බව වෛද්‍ය පර්යේෂණ ආයතන මගින් තහවුරු වී ඇත. සත්‍ය වශයෙන්ම මෙම රෙදි මුහුණු ආවරණවලින් එය පළඳින පුද්ගලයාගේ කිවිසීම හෝ කතා කිරීමේදී ඒ ඔස්සේ එන බිඳිති අනිත් ඉදිරියේ සිටින පාර්ශවයට ගමන් කිරීමට ඇති හැකියාව අවම මට්ටමක පවතී. නමුත් ඉහත වර්ග දෙක හා සැසඳීමේදී මෙහි ඇති ආරක්‍ෂාව වඩා අඩුය.
මුව ආවරණ නිවැරදිව පළඳින ආකාරය
- නාසය හොඳින් ආවරණය වී තිබිය යුතුය.
- නිකට ප‍්‍රදේශය හොඳින් ආවරණය වී තිබිය යුතුය.
- මුහුණට හොඳින් ස්පර්ශව තිබිය යුතුය.
- මුඛ ආවරණ පැළදි පසු කිසිම අවස්ථාවක ආවරණ කොටස් ස්පර්ශ කිරීමෙන් වැළකිය යුතුය, වැරදීමකින් එය ස්පර්ශ වුවහොත් වහාම අත් සෝදා පිරිසිදු කරගත යුතුය.
මුව ආවරණ පැළඳීමේදී නොකළ යුතු දෑ
- නාසය, මුඛය වැසී තිබුණද නිකට නිරාවරණය වී තිබීම.
- නාසය නිරාවරණය වී මුඛය හා නිකට පමණක් වැසී තිබීම. (මෙහිදී ඉතා වේගයෙන් වෛරසය ස්වසන පද්ධතියට ඇතුළු විය හැකිය)
- නාසය, මුඛය නිරාවරණය කර නිකට පහළ රඳවා තිබීම.
කිසිදු අවස්ථාවකදී මුව ආවරණය නිකටින් පහළට නොගත යුතුය. මීට හේතුව වන්නේ මුව ආවරණය පැළඳ සිටින මොහොතේ පරිසරයේ ඇති වෛරස නිකට, බෙල්ල ප‍්‍රදේශයේ තැන්පත්ව තිබිය හැක. යම් අවස්ථාවකදී නිකට පහළ බෙල්ල දෙස තබා ඇති මුව ආවරණය නැවත නිවැරදි ලෙස පැළඳි විට බෙල්ල ආසන්නයේ තිබූ වෛරස කොටස් මුව ආවරණයේ ඇතුළත තැවරී ඉතා පහසුවෙන් මුඛය හෝ නාසයේ තැවරී ශරීරයට ඇතුළු විය හැක.
- මුව ආවරණය පැළඳ ආහාර පාන ගැනීම.
යම් අවස්ථාවකදී ආහාර පාන ලබා ගැනීමකදී හෝ එය ඉවත් කිරීමට සිදු වූ අවස්ථාවක සම්පූර්ණයෙන් ඉවත්
කර ආහාර පාන ගෙන අවසන් වූ පසු නැවත පැළඳීම වඩාත් උචිතය.
මුව ආවරණ පැළඳීමේදී අනුගමනය කළ යුතු පියවර
- පැළඳීමට පෙර අත් සෝදන්න
- දෙපස පටි දෙකෙන් පමණක් අල්ලා පළඳින්න
- නිකට හා නාසය හොඳින් වැසෙන සේ සකස් කරගන්න.
මුව ආවරණය ඉවත් කිරීමේදී
- ඉවත් කිරීමට පෙර හොඳින් අත් සෝදන්න
- දෙපස පටි දෙකෙන් පමණක් අල්ලා ගලවන්න
- පියන වැසිය හැකි කසල බඳුනකට දමන්න
- හොඳින් අත් සෝදන්න
සේදිය හැකි මුඛ ආවරණ නැවත භාවිතයට පෙර
- සබන් යොදා උණු වතුරෙන් සෝදා ගන්න
- මද අව්වේ වියළා ගන්න
- නැවත භාවිත කිරීමට හැකි ලෙස ආරක්‍ෂිතව (බඳුනක බහා) තබන්න.
කුරුණෑගල, පළාත් මහා රෝහලේ හෙද නිලධාරිනි (1 ශ්‍රේණිය) ක්‍රිෂාන්ති ගංගා කුමාරිහාමි මහත්මිය සමග සකසන ලද ලිපියකි.
