අලුත උපන් දරුවාගේ කායික පෝෂණයට නිරෝගී හා ශක්තිමත් වර්ධනයක් මෙන්ම බුද්ධිමය වර්ධනය ප‍්‍රශස්ත ලෙස සිදුවීමට මුල් මාස හය මව්කිරි පමණක් වුව හේතුවක් වේ. මාස 7 ආරම්භයේ සිටම මව්කිරි සමග අමතර ආහාර ආරම්භ කිරීමෙන් වර්ධනය නිසි ලෙස සිදුවීමත් ලෙඩ රෝග වලින් ආරක්ෂා වීමත් සිදු වේ. දරුවකුගේ ශක්ති පරතරය පියවීම සඳහා ප‍්‍රධාන ආහාරයට අනෙකුත් පෝෂණ පදාර්ථ අඩංගු ආහාර එකතු කිරීම මගින් ප‍්‍රශස්ත වර්ධනයක් දරුවාට අත්කර ගත හැකි වේ. ආහාරයේ ගුණාත්මකභාවය වැඩි කිරීම සඳහා වයසත් සමග අනෙකුත් පෝෂක අඩංගු ආහාර එකතු කිරීම සාර්ථක පියවරකි.
ආරම්භයේදීම ප‍්‍රධාන අපගේ ආහාරය වන බත් වලින් පටන් ගැනේ. බත් ලබාදීමේදී උකු ස්වභාවයෙන් ඇරඹීම මගින් වැඩි ශක්තියක් හා පෝෂණයක් ලබාදෙයි. මීට පසුව මෙම ආහාරයේ ගුණාත්මකභාවය සඳහා ඊට පරිප්පු/පියලි ඇට වර්ගයක් එකතු කිරීම සිදු කරනු ලබයි. මුලදී දින 3 ක් බත් පමණක්ද, ඊට පසු දින 3 ක් පමණ බත් සමග පරිප්පු දීමෙන් පසුව එම ආහාරයට මාළු, සත්ව ආහාරයක් එකතු කරනු ලබයි. මේ සමගම තෙල් එකතු කිරීම තුලින් රසය හා ශක්ති අවශ්‍යතාවය තවත් වැඩි කරනු ලබයි. මීලගට ආහාරයට කහ පැහැති එළවළුවක් එකතු කරනු ලබයි. මෙසේ සිදු කරනු ලබන්නේ ක‍්‍රමයෙන් වේගවත් වර්ධනයට ඇවැසි ප්‍රෝටීන සැපයීමට, අමතර ශක්ති අවශ්‍යතාව සම්පූර්ණ කිරීමටට හා විටමින් හා යකඩ අවශ්‍යතාව සම්පූර්ණ කිරීමටයි. ඒ සමගම විටමින් ඒ අවශ්‍යතාවය සඳහා කහ පැහැති එළවළු එකතු කළ යුතුය.
ආහාර පටන් ගෙන දින 16 දී විටමින් A හා ප්‍රෝටීන් සපිරි බිත්තර ආහාරයට එක් කළ හැකියි. ආරම්භයේදී හොඳින් තම්බාගත් බිත්තර කහ මදයෙන් තේ හැඳි ½ ක් ආහාරයට එකතු කිරීම කළ හැකියි. බිත්තරය තැම්බීමට පෙර හොඳින් සේදීම කළ යුතු අතර හොඳින් තැබ්බීමද කළ යුතු වන්නේ සල්මොනොල්ලා විෂබීජයෙන් ආරක්ෂා වීමටයි. මෙය ක‍්‍රමයෙන් වැඩි කල යුතු අතරම මුලින් දෙනු ලබන්නේ කහමදයයි. දරුවාට අළුත් ආහාරයක් පටන් ගත් විට එය දින 3 ක් පමණ එක දිගට දීම සුදුසුයි. දින 16 දී පටන් ගත් බිත්තර ආහාරයට එකතු කිරීම ක‍්‍රමයෙන් ප‍්‍රමාණය වැඩි කරමින් ලබාදී මාස 7 දී කහමදයෙන් ¼ ක් දිය හැකියි. මාස 7 වනවිට බිත්තර කහමදයෙන් 1/2ක් දක්වා දිය හැකියි. මාස 9 වන විට බිත්තර කහමදය සමග සුදු මදද ලබාදිය යුතුයි. ක‍්‍රමයෙන් ප‍්‍රමාණය වැඩි කරමින් බිත්තරයක්ම දරුවාට ලබාදිය හැකි අතර හොඳ ප්‍රෝටීන ප්රභවයක් නිසා දරුවාට නිතර ලබාදිය හැකියි. බර අඩු දරුවන් සඳහා නම් දිනපතා වුවද බිත්තර ලබාදීම සුදුසු වන්නේ ප්‍රෝටීන අවශ්‍යතා වර්ධනයට මහඟු බලපෑමක් කරන හෙයිනි. මාස 7 දී මස්/මාළු/බිත්තර වේල් 1 ක් ද මාස 9 – 11 දී වේල් 1 ක්ද වයස මාස 12 – 23 දී වේල් 1 – 2 ක් ලෙසද අවුරුදු 2 – 5 දී වේල් 2 ක් ලෙසද දිනකට ග‍්‍රෑම් 50 ක් වන ලෙස සුදුසු වේ.
සත්වමය ප්රභවයක් ඇති ආහාර වල ප්‍රෝටීන වලට අමතරව යකඩ හා සින්ක් බහුලවම අඩංගු අතර විටමින්ද බහුලව ඇත. මස්, මාළු, පීකුදු වල යකඩ බහුලව අඩංගු වේ. එහෙත් මුදවපු කිරි, චීස්, බටර් හා බිත්තර වැනි සත්වමය ප‍්‍රභවයන් ඇති ආහාර වල ක්‍ෂුද්‍ර පෝෂක බහුලව අඩංගු වුවද ඒවායේ යකඩ අවශෝෂණය දුර්වල නිසා යකඩ අවශ්‍යතාවය සැපයීමට ඒවා හොඳ ආහාර නොවේ.
බිත්තර වලින් හොඳ ප්‍රෝටීන් ලබාගත හැකිවා මෙන්ම අනෙකුත් ක්‍ෂුද්‍ර පෝෂක විශේෂයෙන්ම කහමදයේ විටමින් ඒ ද බහුලව අඩංගු වේ. බිත්තර හා ශාකමය සම්භවයක් ඇති රනිල ශාක, ධාන්‍ය, ඇට වර්ග, එළවළු හා පලා වර්ග වල ඇති යකඩ ශරීරයට උරා ගැනීම පහසු කිරීමට විටමින් C අඩංගු පලතුරු/එළවළු/මාළු/කරවල/හාල්මැස්සන් කුඩු/උම්බලකඩ කුඩු සුළු ප‍්‍රමාණයක් සමග එකතු කිරීම කළ යුතුයි. බිත්තර ආහාරයට එකතු කිරීමේදී පළමුව හොඳින් තම්බාගත් බිත්තර කහමදයෙන් තේ හැඳි ½ ක් පටන්ගෙන ක‍්‍රමයෙන් වැඩි කරන්න.
ආහාරයට බිත්තර එකතු කිරීමේදී සකස් කල බතට තැම්බූ බිත්තර එකතු කිරීම. කෙටි ආහාරයක් ලෙස දීමේදී තම්බා පොඩි කරගත් හා තම්බා පොඩිකරගත් පියලි ඇට, අල සමග බිත්තර එකතු කර තෙම්පරාදු කර දීම කළ හැකියි. එළවළු/මිශ‍්‍ර බත් සඳහා බිත්තර එකතු කිරීම, ආප්ප වැනි කෙටි ආහාර, රොටි සඳහා එකතු කිරීම මෙන්ම කෙටි ආහාරයක් ලෙස බිත්තර ඔම්ලට් එකක් ලෙසද දරුවන්ට ලබාදිය හැකිය. මීට අමතරව බිත්තර කිරි හොඳි රතු ළුෑණු/එළවළු මිශ‍්‍ර කර වණ්ඩුවේ තම්බා සකස් කරගත් කැබලි ලෙස හෝ වෑංජන ලෙස සකස් කරදීම ආහාර රුචිය වැඩි කරයි. මෙසේ විවිධ අයුරින් බිත්තර ආහාරයට ලබාදීම වැඩෙන දරුවන්ගේ වර්ධනයට අමතරව ප්‍රතිශක්තිය වැඩිකර රෝගාබාධ වලින් ආරක්ෂා වීමටද පිටුවහලක් වේ.
විශේෂඥ මතය, අදහස සහ මූලික සටහන:
අයිරාංගනී ගගලගමුව
පවුල් සෞඛ්‍ය සේවා නිළධාරීනි
සෞඛ්‍ය වෛද්‍ය නිලධාරී කාර්යාලය
බුලත්සිංහල
