බබාට නම් ඕනෙ තරම් අය. මට තමයි කවුරුත් නැත්තේ… ප්‍රසූතියෙන් පස්සේ ඔබටත් එහෙම හිතෙයි නේද?
අම්මා කෙනෙක් වෙනවා කියන්නේ කාන්තාවකගේ ජීවිතයේ ඇය මුහුණ දෙන සොදුරුතම අත්දැකීමක් වගේම බොහොම අභියෝගාත්මක අත්දැකීමක් කියලත් කියන්න පුළුවන්. ප්‍රසූතියෙන් පස්සේ අලුත් බබා බලන්න ගොඩ දෙනෙක් හිටියත් ඇතැම් අවස්ථාවල අපහසුතා බොහොමයක් නිසා අම්මා කෙනෙක් තනිවෙන්න පුළුවන්. මොකද මේ තත්ත්වයේදී ඕනෙම කාන්තාවක් ශාරීරික අපහසුතා බොහොමයකට මුහුණ දෙනවා. දරු ප්‍රසූතිය සාමාන්‍ය සංසිද්ධියක් වුවත් ඊට මුහුණ දෙන කාන්තාව ප්‍රසූතියෙන් පස්සෙ අත්දකින සිදුවීම් සියල්ල සතුටුදායකද යන්න ගැටලුවක්. එහෙම වෙන්නේ ප්‍රසූතිය සඳහා සූදානම් වන කාන්තාවක් ගර්භනී කාලය තුලදී සෑම විටම පවුලේ අසල්වැසි නෑදෑ හිතමිතුරන්ගේ මෙන්ම සමස්ත සමාජයේම ආදර ගෞරවයට පත්ව සැලකිලි ලබනවා. නමුත් ප්‍රසූතියෙන් පස්සෙ එම ආදර සැලකිලි බෙදී යාමත් සමඟ මවට ඇතිවන හැඟීම් දැනීම් අනුව ඇයට දැනෙන තනිය පාළුව වගේම ඈ කෙරෙහි දක්වන අඩු අවධානය මත මව මානසිකව යම් පහත මට්ටමකට ඇද වැටීමට සමත් විය හැකියි. පළමු වතාවට දරුවා දුටුවම හැම කෙනෙක්ම දරුවාට ආකර්ෂණය වීම පුදුමයක් නොවුනත් ප්‍රසූත වේදනාව, වෙහෙස, තුවාල වේදනවා පමණක් නොවෙයි මව්කිරි දීම කියන අලුත් අත්දැකීමත් එක්ක මවක් යම්තාක් දුරකට අසරණ තත්ත්වයකට පත් වන බව කිව යුතුයි. ඒ වගේම විවිධ අයගේ විවිධ මතිමතාන්තර හැම එකකදීම අලුත් මව තනි වෙන ස්වභාවයක් ඇති වෙනවා.
මම තනිවෙලා.. මේ වේදනාවන් විඳ ගන්නත් ඕනා… එයාල කියන හැම දෙයක්ම අහන්නත් ඕනේ… කැමති විදියට කන්න බොන්න ඉන්න විදියකුත් නැහැ..හැමෝම හැමදේටම අත දානවා.. ඇඟිලි ගහනවා..
මේ සීමා මායිම් එක්ක අම්මට දැනෙන්නෙ නුරුස්නා බවක්. තමන්ට මුකිසිත් කරගත නොහැකි තත්ත්වයක්.
බබා අඩනවා.. දැන් හැමෝම කියයි කිරි මදි වෙලා කියලා.. බබාගේ බඩ පිරිලා නැති නිසයි අඩන්නේ කියලා. මට දරුවට දෙන්න තරම් කිරි එරෙන්නේ නැද්ද?
අලුත උපන් දරුවෙක් අඩන්නේ කිරි මදි වුණාම විතරක් නෙවෙයි. අලුත් දරුවෙක්ට අඩන්න හේතු ගොඩක් තියෙනවා. ඒ හේතු ගැන අත්දැකීම් තිබුණත් අපේ වැඩිහිටියෝ කතා කරන්නේම දරුවා කුසගින්නේ හඩන බවම පමණයි. දරුවෙක් හඬන හැමවිටම හැමෝම අහන්නෙ ඇයි අඩන්නේ කියලා. දරුවා බලාගන්න අම්මට තනිව බැරි බව හැඟවෙන ප්‍රකාශ වැඩිහිටියන්ගෙන් ඉදිරිපත් වෙනවා. කෑමවලට තහංචි පනවනවා… ඒ විතරක් නෙවෙයි වතුර ටිකක් බොන්නවත් ඉඩක් නෑ… හැම දෙයකම වැරදි දකිනවා. මෙහෙම උනාම අම්මට දුක හිතෙනවා.
මාව බලන්න කවුරුත් නැහැ… හැම දෙයක්ම බබා වෙනුවෙන්, මම මොකටද ? එයාලට ඕනේ බබා විතරයි… මගේ වේදනාවන් දුක ගැන මගේ අම්මටවත් හැඟීමක් නෑ කියලා.. බබාට කිරි දෙන නිසා කෑම කන්න ගියත් තෝරල බේරල කෑම දෙන්නෙ.. බබාට හොඳ නෑ… සීතල කෑම දරුවාට සෙම… උෂ්ණ කෑම දරුවාට උෂ්ණය පිට දානවා සමහර කෑම වලට දරුවාට වාත පිරෙනවා… දරුවාගේ බඩ වේලනවා රතගාය හැදෙනවා….ඉක්මනින් නාලා එන්න කොණ්ඩේ තෙත තියෙන්න හොඳ නැහැ…..
මේ වගේ දහසක් ප්‍රශ්න නගන කොට අම්මට කිසිම නිදහසක් නැහැ. අම්මට හිතෙන්නෙම කවුරුවත් එයා ගැන හිතන්නේ නැහැ කියලා. මොකද ප්‍රසූතියෙන් පසු අම්මා කෙනෙක් ඉන්නේ ඉස්සර සැහැල්ලුවෙන් ජිවිතය විදපු තැන නෙමෙයි. දරුවෙකු ලැබුණට පස්සේ ඕනෑම කාන්තාවකට හිතට බරක් වගකීමක් දැනෙනවා. මේ නිසා ඇය ඉන්නේ නොසන්සුන්ව. ඇයගේ තුවාලවල වේදනාව, ප්‍රසූතියට දැරූ මහන්සිය පමණක් නොවෙයි මින් පෙර තනිව කරගත් සියලු වැඩකටයුතුවලට දෙදෙනෙකුගේ කටුයුතු එකතු වීම වගේ හැමදෙයක්ම නිසා හිතට දැනෙන බර ගතිය හින්ද අම්මා කණස්සල්ලටත් අසරණ තත්ත්වයටත් පත් වෙනවා. මේ වෙලාවේ ඇයට හිතෙන්නේ අනිත් අය උදව්කිරීමට දක්වන උනන්දුවත් ඇයව අසරණ කරන බවයි.
ගර්භනි මුල් කාලයේ සිටම මේ පිළිබඳව දැනුවත් වීම වැදගත් වන්නේ ගර්භනීභාවය ප්‍රසූතිය වගේම ප්‍රසූතියෙන් පසු කාලය තුළත් ශාරීරිකව ඇතිවන කායික වෙනස්කම් වගේම මානසිකව මුහුණ දිය යුතු තත්ත්වයන්ද සමාජයීය වශයෙන් අලුත් ජීවිතයක දී ඇති විය හැකි තත්වයන් ද හේතුවෙන් ගැටුම් සිත්රිදවීම්වලින් තොරව සමබර කරගැනීමට අවශ්‍ය නිසාමය. එසේම මෙවැනි තත්ත්වයන්ට ශක්තිමක්ව මුහුණ දීමට හැකියාව ඇති කිරීම වෙනුවෙන් පූර්ව ගර්භනී සැසි වගේම ප්‍රසව සායනවලදී ලැබෙන සෞඛ්‍ය අධ්‍යාපන අවස්ථාවන්වලට සක්‍රියව සහභාගී වීම ඉතා වැදගත් වේ. එමගින් තමන්ගේ දැනුම ආකල්ප වගේම කුසලතා වැඩි දියුණු කර ගැනීමටත් ඖනෑම තත්වයකට මුහුණ දීමටත් ඇති හැකියාව වැඩි දියුණු කරගැනීමට අවස්ථාව ලැබේ.
අලුත් බබා ලැබුණු අලුත් අම්මා මේ කරුණු සිතට ගන්න
- තමන් අලුත් ජීවිතයකට පත්වුවද අලුත උපන් දරුවා සෑම කෙනෙකුටම අලුත් නිසාත් දරුවාට තනිව කිසිවක් කරගත නොහැකි නිසාත් අන් අයගේ අවධානය උදව් අවශ්‍ය බව මව මුල සිටම තේරුම් ගෙන සිටීම වැදගත් වේ.
- වැඩිහිටි අයගේ ක්‍රියා කලාප අදට නොගැලපුනද එය සෘජුව ප්‍රතික්ෂේප නොකර හේතු සහිතව පැහැදිලි කළ හැකි දැනුමක් මව සතුව තබාගන්න
- පවුල් සෞඛ්‍ය සේවා නිලධාරිනිය හා නිරතුරු සම්බන්ධතා පැවැත්වීම තුළින් තමන්ට කලන මිතුරියක් සිටින බව දැනගන්න. ඇයගේ දැනුම කුසලතා මගින් මවගේ ගැටලු නිරාකරණය කරගැනීමට හැකි වන අතරම නිවසේ ඇති ගැටලුවලදී ද ඇගේ මැදිහත්වීම මගින් ගෙදර සියලු දෙනාටම අවශ්‍ය පරිදි දැනුම ලබා ගැනීමට හැකි බව සිහිතබාගන්න
- ගර්භණී මුල් කාලයේ සිටම තමන්ව රැකබලා ගැනීමට පෝෂණය සැපයීමට උදව් කරන සියලු දෙනා මේ සිදු කරන්නේ තමන්ට නිරෝගී දරුවකු ලබාගැනීමට හැකි උදව් බව සිතීමත් ඒවා තමන්ට උදව් ලෙසින් සුබවාදීව ධනාත්මකව සිතීමට පුරුදු වීමටත් එය ඔබේ ශක්තිය බවත් සිතන්න.
- සියලු දෙනාගේ අවධානය තම දරුවාට යොමුවීම තුළින් තමන්ගේ කාර්යයන් පහසු වී ඇති අන්දමත් පහසු වන අන්දමත් එය තමනට වැඩ කර ගැනීමට ලැබෙන මහත් අස්වැසිල්ලක් බවත් සිතන්න. දරුවාගේ වර්ධනය හා රැකවරණයේදී තමන්ට අන්‍යයන්ගෙන් ලැබෙන සහය මහත් වූ අස්වැසිල්ලක්ය යන සිතුවිල්ල සිත්හි රඳවාගන්න
- දරුවා කෙරෙහි වූ අන්‍යයන්ගේ අවධානය, ආදරය දරුවාට ලැබීම තුළින් තමනට වැඩ පහසු වන හා විවේකය ලබා ගැනීමට අවස්ථාවක් වන බවත් කණස්සල්ල පහව යාමටත් හේතුවන බව ධනාත්මකව සිතන්න
අලුත් බබාගේ නිවැසියන් මේ කරුණු සිතට ගන්න
- තමන්ගේ මතිමතාන්තර, අත්දැකීම් අනවශ්‍ය අවස්ථාවන්වලදී නොපවසන්න
- අපහසුවෙන් වේදනාවෙන් සිටින මවට සහනයක් වන ලෙසින් ඇයගේ අනුදැනුම ඇතිව ඇයට උදව් වෙන්න. පළමුව මවගේ දුක සැප සොයා බලන්න
- ඇයගේ අනුදැනුම හෝ ඇයගේ අවශ්‍යතාවය මත දරුවාට අවශ්‍ය රැකවරණ ලබා දීමට ඉදිරිපත් වන්නේන
- සැමවිටම ඇය හා කතා කිරීම ඇයගේ අවශ්‍යතා අනුව උදව් කිරීමත් කරන්න
- දරුවා හඬන විට, එයට හේතු සොයා බැලීමට මවට ඉඩ දෙන්න. උදව් අවශ්‍ය නම් පමණක් ලබාදෙන්න. (දරුවා අඬන විට දරුවාට කිරි ඕන වෙලාද? ඔයාට දරුවව අරන් දෙන්න ද ? ආදී ලෙසින් මවගේ අවශ්‍යතා සොයා බලා උදව් කිරිම මගින් තමාට සොයා බලා සහය වීමට අයෙක් ඇති බව සිටින බව සිතන අතරම ඇයගේ පාළුව අසරණකම එමගින් දුරු වී යනු ඇත)
- සැමවිටම මව ප්‍රශංසා කරන්න. ඇයගේ උත්සාහය, උනන්දුව, පිළිවෙළ ආදිය පිළිබඳව ඈට ආත්ම අභිමානයක් ඇති කරවන්න. ඇයට තම ක්‍රියාකලාපයන් අන්‍යයන්ගේ ප්‍රසාදයට පත්වීම නිසා ඇය ගැන ආත්ම තෘප්තියක් ඇති වී සතුටට පත්වනු ඇත.
සෑම ගර්භණී මවක්ම ගර්භණීභාවය, ප්‍රසූතිය හා ප්‍රසූතියෙන් පසු තම ජීවිතයේ අවශ්‍යතා පිළිබඳ දැනුමින් සන්නද්ධව අවස්ථා පිළිබඳ දැනුමෙන් හැඟීමෙන් පෙර පුහුණු වී සූදානමින් සිටීමෙන් ඇය මානසිකව බිඳ වැටීම වළක්වා ගත හැකිවා මෙන්ම නිවැසියන් අසල්වැසියන්ද මේ තත්ත්වයන් පිළිබඳ අවබෝධයෙන් පසු වන විට මව්වරුන් පත්කරන අසහනකාරී තත්ත්ව වලින් මුදවා ගැනීමට හැකියාව ලැබේ. එය දරුවාගේ සතුට රැකවරණ පෝෂණය ආදී ලෙසින් වූ සමස්ත වර්ධනය හා සංවර්ධනයට මනා වූ හේතුවක් වේ.
විශේෂඥ මතය, අදහස සහ මූලික සටහන:
අයිරාංගනී ගගලගමුව
පවුල් සෞඛ්‍ය සේවා නිළධාරීනි
සෞඛ්‍ය වෛද්‍ය නිලධාරී කාර්යාලය
බුලත්සිංහල
