මව්කුසේ සිටින අවධියේ සිටම දරුවෙකුට ශ්‍රවන හැකියාව පවතී. මොලොවට බිහිවීමත් සමගම තම පවුල තුළින් මෙන්ම  තමා අවට සිටින වෙනත් පුද්ගලයන් හරහා සෑම දරුවෙකුම බොහෝමයක් දේ උකහා ගනී. දරුවෙකුගේ භාෂා ඥානය සංවර්ධනය වන්නේ මෙවැනි වටපිටාවක් තුළයි. සාමාන්‍යයෙන් වයස අවුරුදු පහට අඩු දරුවන්ගේ භාෂා වර්ධනය සවන්දීමේ කුසලතා වර්ධනය/කථන කුසලතා වර්ධනය/පෙර කියවීමේ කුසලතා වර්ධනය සහ පෙර ලිවීමේ කුසලතා වර්ධනය යන අංශ තුන යටතේ සාකච්ඡාවට බදුන් කළ හැකිය. මෙම අංශ හතර සඳහාම සෑම දරුවෙකුහටම සිය නිවසින් ද විශාල සහයෝගයක් අවශ්‍ය වේ. එය මව්පියන් වශයෙන් අපහට පැවරෙන විශාල වගකීමකි. ඉහත දැක් වූ එක් එක් අංශ පිළිබ`දව සවිස්තරාත්මකව මව්පියන් දැනුවත් කිරීමට අප බලාපොරොත්තු වන අතරම මේ ලිපිය තුළින් මූලිකත්වය ලබදෙන්නේ දරුවෙකුගේ සවන්දීමේ කුලතාවයන් වර්ධනය කිරීම වෙනුවෙන් නිවසේදීම මවට සහ පියාට සිදුකළ හැකි ක්‍රියාකාරකම් පිළිබ`දව සාකච්ඡා කිරීමටයි.

දරුවෙකුගේ සවන්දීමේ කුසලතාවය වර්ධනය කිරීම තුළින්

1. 1. අලූත් වචන දරුවාගේ ශබ්ද කෝෂයට එක්වීම නිසා භාෂා වර්ධනය
   2. කතා කිරීමේ හැකියාව වර්ධනය වේ
   3. නිර්මාණශිලී බව
   4. මතක ශක්තිය වැඩි දියුණු වීම
   5. ඉවසීමේ ගුණය
   6. යමක් අවබෝධ කරගැනීමේ හැකියාව
   7. චිත්ත රූප මැවීමේ හැකියාව බොහෝ සෙයින් ප්‍රගුණ වේ.

වයස අවුරුදු පහට අඩු දරුවන් යනු පෙර පාසැල් වියේ දරුවන්ය. මව්පියන් ලෙස ඔබ දරුවෙකුගේ සමස්ත නිරෝගී වර්ධනය කෙරේ අවධානය යොමු කළ යුතු අතරම ඒ හා සමානම වගකීමක් පෙර පාසැල් ගුරුවරියටද පැවරේ. කෙසේ වුවද මේ තුළින් මාපියන්හට දරුවන්ගේ සවන්දීමේ කුසලතා වර්ධනය කෙරේ නිවසේදී සිදු කළ හැකි ක්‍රියාකාරකම් හඳුන්වා දීම අපගේ අරමුණයි.අවධානයෙන් සවන්දීම/අවබෝධයෙන් සවන්දීම/විනෝදාත්මක සවන්දීම ලෙස සවන්දීමේ හැකියාව දියුණු කිරීමෙහි පියවර තුනක් දැක්විය හැකිය. මෙම පියවර තුන ඔස්සේම දරුවා සංවර්ධනය කිරීමට ඔබ කැප විය යුතුමය. ඒ ඔබේ දරුවාට සාර්ථක අනාගතයක් හිමි කරදීමේ අරමුණෙනි.

දරුවන්ගේ සවන්දීමේ කුසලතා වර්ධනය කිරීමට පහත දැක්වෙන විනෝදජනක ක්‍රියාකාරකම් ඔබට යොදා ගත හැකිය.

1 කතා කිරීම හා සවන්දීම – දෛනිකව නිවසේ සිදුවන දේ පිළිබඳව දරුවා සමගද අදහස් හුවමාරු කරගන්න.

2 ශබ්ද මගින් ක්‍රීඩා – ලී කැබලි/ටින්/ඇට වර්ග/සීනු/හැඳි/සොලවන උපකරණවලින් එක් එක් හඬවල් ඇති කරගනිමින් දරුවාට ඒවා හඳුනාගන්නට අවස්ථාව ලබාදෙන්න.

3 ශබ්ද පෙට්ටි – පරිප්පු වැනි ධාන්‍ය වර්ග/වැලි/ගල් කැට/මදටිය/සියුම් ගල් කැට වැනි දේ එක් එක් එක වර්ගය බැගින් සිලින්ඩර දෙකකට දමා පිටතට නොඑන ලෙස හොඳින් වසන්න. මේ ආකාරයෙන් එක හා සමාන සිලින්ඩර යුවළ කිහිපයක් සකසා ගන්න. එවිට ඔබට එක් සිලින්ඩරයක් සොලවා ඒ හා සමාන හ`ඩ ඇති අනෙක් සිලින්ඩරය තෝරා ගැනීමට අවස්ථාව සලසා දෙන්න.

4 දුර/ළඟ ඇතිවන ශබ්ද හඳුනාගන්න අවස්ථාව සලසන්න

5 දුරකථන සංවාද – භාවිතයෙන් ඉවත් කළ දුරකතන/සෙල්ලම් දුරකතන ඇත්නම් ඒවායෙන් හෝ ප්ලාස්ටික් කේප්ප දෙකක් නූලකින් සම්බන්ධ කිරීමෙන් සාදා ගත් දුරකථනයකින් මෙම අත්දැකීම දරුවාට ලබාදිය හැකිය.

6 ඉබේ ඇතිවන එක් එක් ශබ්ද හඳුනා ගැනීමට අවස්ථාව සැලසීම – දොරක්/ජනේලයක් වැසෙන හඬ හෝ හුරුප්රුදු යම් යම් දේ බිම වැටෙන හඬවල් හඳුන් ගැනීමට දරුවාට අවස්ථාව සැලසීම.

7 කටහඬ හඳුනාගැනීම – පවුලේ සාමාජිකයන්ට සැඟවී දරුවා සමග කතාකරන්නට උපදෙස් දී කටහඬින් ඒ තැනැත්තා හඳුනා ගැනීමට අවස්ථාව ලබා දෙන්න.

8 පණිවිඩ ගෙන යෑම – පුතේ ආච්චිට කියන්න බුදුන් වඳින්න එන්න කියලා වැනි පණිවිඩ දරුවා මාර්ගයෙන් හුවමාරු කරන්න

9 නිශ්ශබ්ද ක්‍රීඩාව – විනාඩි කිහිපයක් නිහඬව හිඳින්න. ඒ අවස්ථාවේ දරුවාට ඇසුණු දේ පිළිබඳව කතා බහ කරන්න.

10 නිදහසේ කතාබහ කරන්න – පෙර පාසල තුළ මෙන්ම නිවසේදීත් සහෝදරයන් වැඩිහිටියන් යහළුවන් සමග අත්දැකීම් ඛෙදාහදාගනිමින් කතා බහ කරන්නට අවස්ථාව සලසා දෙන්න. ඒ හරහා දරුවෙකු අනෙකාට සවන්දීමට මෙන්ම ඒ වෙනුවෙන් පිළිතුරු ලබාදීමටද හුරු වේ.

11 ගයන්න, රඟන්න – දරුවා කැමති ආකාරයේ කවි, ගීත ගයන්නට වැඩිහිටි ඔබත් දරුවා සමග එක්වන්න.

12 තාලයට අනුව ගැයීම – එක වචනයක්/එක සමාන වචන පේලියක් හෝ එකම තාලයකට අනුව ගැයීමට උනන්දු කරවීමයි. උදාහරණයක් ලෙස  ”කාක්        කාක්      කාක් – කෝක්      කෝක්   කෝක්වැ” නි පද භාවිතය දැක්විය හැකිය.

13 රංගනය – දරුවාගේ සිතට කා වැදුණු නොයෙකු චරිතවලට පණ පොවන්නට දරුවාට අවස්ථාව සලසා දීම මෙහිදී ප්‍රධානව සිදුවන කාර්යයි. උදාහරණයක් ලෙස අම්මාගේ චරිතය අනුකරණය කිරීම දැක්විය හැකිය.

14 තාල අනුකරණය – එක් එක් තාලයට අත්පුඩි ගැසීම මෙහිදී සිදුකළ හැකිය. එනම් කෙටි අත්පුඩි දෙකක් හා දිග අත්පුඩියක් එක්කෝ දිග අත්පුඩි දෙකක් හා කෙටි අත්පුඩි දෙකක් ලෙස සරල ක්‍රියාකාරකමක් දරුවාට ඉගැන්විය හැකියි.

15 තාලයට අනුකූල චලනය – අත්පුඩියේ හෝ සංගීත කණ්ඩයක තාලයට දෑත් දෙපා චලනය දරුවාට හුරුකරන්න.

16 තේරවිලි – තේරවිලි කවි අසන්නට සැලැස්වීම
උදා – ගහක් උඩ ගෙඩියක් – ගෙඩියක් උඩ ගහක්

17 කතන්දර කීම – කෙටි/සරල කතන්දර මගින් දරුවෙකු ලබන තෘප්තිය අතිමහත්ය. මෙහිදී කතාන්දර කීමට දරුවාට අවස්ථාවක් සලසා දීමටද ඔබට හැකියි. එනම් පින්තූර කාඩ්පතක් ලබා දී දරුවාට හැෙ`ගන පරිදි කතාවක් ගොඩනඟන්නට අවස්ථාව සලසා දිය හැකිය.

18 සංගීත භාණ්ඩ වාදනයට ඉඩ ලබාදීම – මෙවැනි භාණ්ඩ සරල ලෙස නිවසේදීම ඉතා ආරක‍ෂාකාරී ලෙස සකසා ගැනීමට වැඩිහිටි ඔබට හැකියාව පවතී. උදාහරණ ලෙස ඉවතලන ද්‍රව්‍ය හොඳින් පිරිසිදු කිරීමෙන් පසුව සකසා ගත හැකි පොල් කටු තාලම්පට/ උණ බට ඛෙරය/ නලා/සීනු/ තාලම්පට වැනි සංගීත භාණ්ඩ දැක්විය හැකිය.

19 රූකඩ නැටවීම – මේ වන විට මේ සඳහා අවශ්‍ය බොහොමයක් ක්‍රීඩා භාණ්ඩ වෙළඳ පොලෙන් මිලදී ගත හැක. එසේ නැතිනම් රූප කපා කාඩ්බෝඩ් මත අලවා සිහින් බටයක අලවා හෝ ප්‍රයෝජනයට ගත හැකිය. මෙහෙිදී එම චරිතවලට හඬ කවමින් දරුවාට විනෝදජනක අත්දැකීමක් ලබාදීමට ඔබට හැකියි.

මේ දැක්වූයේ ඔබේ දරුවාගේ සවන්දීමේ කුසලතාවය වර්ධනය සඳහා කුඩා වියේ සිටම ඔබට නිවසේදීම සිදුකළ හැකි ක්‍රියාකාරකම් කිහිපයකි. මේ වෙනුවෙන් ඔබේ කැපවීම මතු දිනක ඔබේ දරුවා විශිෂ්ඨ පුද්ගලයෙකු කිරීමට ඔබට සහය වන බව නිසැකවම පැවසිය හැක.

පෙර පාසැල් ආචාරිනි ක්‍රිස්ටින් ෆ්‍රැන්සිස්කා සිල්වා මහත්මිය සමග සකසන ලද ලිපියකි.

පිපෙන්නට වෙරදරන මල් කකුළු වැනි පුංචි දරු පැටවූ යමක් කමක් තේරෙන වයසට එනකන් මවුපියන් වන අපිට පැවරෙන්නේ ලොකු වගකීමක්. ඒ වගකීමට බොහොමයක් දේ ඇතුලත් වන අතරම ඒ දේවල් අතරින් බොහොමයක් පිළිබඳව නිතර කතා බහට ලක්වෙනවා. නමුත් මගහැරෙන කොටසකුත් තියෙනවා. ඒ අතරින් අමතක කරන්නම බැරි මාතෘකාවක් විදියට පුංචි දරුවන්ගේ ඇඳුම් පිළිබඳව දැක්විය හැකියි. අන්න ඒ නිසාම අද මේ ලිපිය වෙන්වෙන්නේ, දරුවන්ට ඇඳුම්, ,පිරිසිඳු කිරීම වැනි දේ ගැන මවුපියන් දැනුවත් කිරීමටයි.

විලිවසා ගැනීම මෙන්ම රටක සස්කෘතිය විදහාපාන අංගයක් ලෙස ඇඳුම සැලකුවද කුඩා දරුවන්ගේ ඇඳුම් සම්බන්ධයෙන් අපිට ක්රියාත්මක වන්නට සිදු වන්නේ ඉන් පිටතට ගොස්ය.

දරුවෙකුගේ ඇඳුම් පිළිබඳව අවධානය යොමු කිරිමේදී ප්රධානව සැලකිලිමත් විය යුතු කරුණු

• දරුවා ජිවත් වෙන ප්‍රදේශයට අනුව කාලගුණ/දේශගුණය ස්වභාවය
• ඔබ තෝරාගන්නා ඇඳුම සැකසු රෙද්දේ ස්වභාවය
• ඇඳුමේ පැහැය/ඇඳුම අඳින අවස්ථාව
• සුවපහසුව

උපන්දා සිට මස හය සම්පුර්ණ වන තෙක් ළදරුවන්ට මෙය අත්යවශ්යය.   එසේම උෂ්ණ අධික පෙදෙස්වල වෙසෙන දරුවන්ට දහදිය හොදින් උර ගන්නා පරිදි ඇඳුම් තොර ගතඅ යුතුය. අපේ රටේ දේශගුණයට වඩාත් සුදුසුවන්නේ කපු රෙද්දෙන් නිමවන ලද ඇඳුම්ය. තවද ඇඳුම් තොර ගැනීමේදී වයස් මට්ටම පිළිබඳවද අවදානය යොමු කල යුතු අතරම පහත දැක්වෙන්නේ, එක එක වයසට අනුව ඇඳුම් තොර ගත යුත් ආකාරයයි.

උපතේ සිට මාස 03 දක්වා

මෙම කාලසීමාව දරැවාට උණුසුම ඉතාම අවශ්ය වන අවධියකි. එයට හේතුව මව් කුසයේ උණුසුමේ හැදී වැඩුණු දරැවාට එම උණුසුමට සමාන උණුසුමක් ලැබිය යුතු බැවිනි.එම නිසා දරැවාට බොත්තම්,ලොකු පටි නැති සැහැල්ලු ඇදුම්,හොදින් උණුසුම ඇති කරන (ජර්සි)ඇදුම් අන්දවන්න. මේ සඳහා වඩා අවධානය යොමු කල යුත්තේ සවස් කාලයේ සිට පාන්දර වන තෙක් කාලසීමාවේදීයි. එම අවස්තා වලදී පරිසරය වඩාත් සීතල නම් කකුල් හා අත් වලට මේස් පැළැන්දවීමද සුදුසු වේ. නමුත් සමහර රාත්‍රීවලදී ඉතා උණුසුම් බවක් හැගී යන්නේ නම්, දරැවාට වැඩිපුර දහඩිය දමා තිබේ නම් ජර්සි ඇදුම ඉවත් කර තබන්න. උණුසුම් කිරීමට විශාල රෙදි පොරවන භාවිත කිරීම කුඩා දරැවන්ට සුදුසු නොවේ. එයට හේතුව කුඩා දරැවන් ඉතා පහසුවෙන් SUID(Sudden Unexpected Death in Infancy) තත්වයන්ට ගොදුරැ විය හැකි බැවිනි. දහවල් කාලයේදී ද පරිසර තත්වය සලකා බලා සීතල නම් පමණක් හොඳින් උණුසුම ලැබෙන ඇදුම් ඇන්දවීම සුදුසු වේ. කුඩා කල සෙම් රෝග ඇති වීමේ අවදානම වැඩි නිසා සීතලෙන් ළදරැවා ආරක්ෂා කර ගැනීම සුදුසු වේ. මේ අවධියේදී දරුවාට ඇදුම් තේරීමේදී ලා පැහැති ඇදුම් තෝරා ගැනීම උචිතය. ඉන් ප්‍රසන්න බවද ඇති වේ. තවද මෙකල ළදරුවාගේ වර්ධනය ඉතාම සීග්‍රයෙන් සිදු වන නිසාත් ඇදුම් ඉතා ඉක්මනින් ශරීරයට හිර වන නිසාත්  ලිහිල්ව හා ප්‍රමාණයෙන් වැඩි ඇදුම් මිලදී ගන්න.

මාස 03 සිට 06 දක්වා

සැහැල්ලු ඇදුම් අන්දවන්න. පරිසර තත්වය අනුව බලා උණුසුම් ඇදුම් අන්දවන්න. මේ අවධිය වන විට දරැවා කමයෙන් පරිසර තත්වයන්ට අනුගත වෙමින් සිටී. නමුත් සීතලෙන් ආරාක්ෂා කර ගත යුතු කාලයකි. මේ අවධියේදීද වර්ධනය ඉතා ඉක්මනින් සිදු වන නිසා ලිහිල්, පමාණයෙන් වැඩි ඇදුම් මිලදී ගැනීම සුදුසු වේ.

මාස 06 සිට අවුරැදු 01 

මුල් මාස 06 තරම් දරැවාගේ වර්ධනය ශීඝයෙන් සිදුවන අවධියක් නොවන නමුත් වර්ධනය හොදින් පෙන්නුම් කරන අවධියකි. ශරීරයට හිර නොවන ලෙස ඇදුම් ඇන්දවිය යුතුය. හොදින් දහඩිය උරා ගන්නා, ශරීරයට පහසු ඇදුම් තෝරා ගන්න. බඩ ගෑම, දණ ගෑම හා ඇවිදීම ද ආරම්භ වන්නේ මෙම කාලසීමාවේ නිසා එම කියාකාරීත්වයන්ට පහසු වන අන්දමේ ඇදුම් අන්දවන්න.

අවු 01 – අවු 02

දරැවන් එළිමහනේ ඇවිදීමට, කීඩා කිරීමට රැගෙන යන කාලසීමාවයි. මෙම අවධියේදී වර්ණවත් ඇදුම් තෝරා ගැනීම සුදුසුයි. දරැවන්ට වර්ණ පිළිබදවද යම් අවබෝධයක් ලබා ගැනීමට එය සුදුසු වේ. මෙය දරැවන් ඇවිදින කාලසීමාව බැවින් ඒ සදහා වඩාත් සුවපහසු ඇදුම් තෝරා ගැනීම උචිත වේ. එළිමහනේ ඇවිදින බැවින් දරැවන්ට පාවහන් පළදවන්නේනම් ඉතා හොදයි. කුඩා ගල් කැබලි, කුඩා සතුන්, කටු ආදියෙන් යටි පතුල් ආරක්ෂා කර ගැනීමටද කොකු පණු වැනි රෝග ඇති වීම වළක්වා ගැනීමටද එය ඉතා සුදුසු වේ.

අවුරුදු දෙකෙන් පසු

දරුවාගේ සිරුරර සුවපහසුව ලැබෙන පරිදි ඇඳුම් තෝරාගැනීම මෙන්ම අවස්තානුකුලව විලාසිතා තෝරාගැනීමේද වරදක් නැත. විලාසිතා තෝරා ගැනීමේදී සැලකිලිමත් විය යුත්තේ දරුවෙකුගේ ළමා ගතිය රැකෙන පරිදි එය තොර ගැනීමයි. අවස්තනුකුලව තෝරාගැනීමෙන් දරුවාටද ඒ පිලිබඳ අවබෝදයක් ද ලැබෙනු ඇත.

උදාහරණයක් ලෙස ගත් කල, ආගමික ස්ථානයකට යන විට සුදුසු පැහයක හොඳින් සිරුර ආවරණය වූ  ඇඳුම් ඇන්දවීම, උත්සව අවස්ථාවකදී වර්ණවත් විලාසිතාවක් දරුවට සුදුසු තොර ගැනීම, සෙල්ලම් කිරීමේදී, නිවසේදී පහසු සරල දහදිය හොඳින් උර ගන්න ඇඳුම් ඇන්දවීම.

මේ ආකාරයට වයස, අවස්ථාව පරිසර තත්වය යන කරුණු මත ඇඳුම් තොර ගැනීම ඉතා වැදගත් වේ.

ඇඳුම් සේදීමේදී සැලකිලිමත් විය යුතු කරුණු

• මල මුත්රා කල විගස සෝදා දමන්නේ නම් වඩාත් සුදුසුයි
• කල්තබා සේදීමෙන් ඇතිල්ලිමට වුවද වැඩි වෙහෙසක් දැරිය යුතු අතරම ඉක්මනින් දිරාපත් වීම, සිදුරු ඇති වීම සිදු වේ.
• රෙදි වේලෙන්නට දමන ස්ථානයේ ලේනුන්/කුඹීන් වැනි සතුන් සිටිදැයි අවධානයෙන් සිටින්න.
• ගස්/ගල් මත දමා රෙදි වෙලීමෙන් වලකින්න.
• ඉරීගිය/අවපැහැ වූ ඇඳුම් දරුවාට ඇන්දවීමෙන් වලකින්න. සැමවිටම පිරිසිඳු නැවුම් සුවඳ ඇඳුම් දරුවාට අන්දවන්න.

මේ ආකාරයෙන් සැලකිලිමත් වෙමින් දරුවට සුව පහසු ලෙස සිටීමට අවශ්‍ය ඇඳුම තෝරාගන්න උනන්දු වන්න. දරුවන්ගේ සතුට දෙමාපියන්ගේ එකම පැතුම නිසාම මේ පිළිබඳවද ඔබේ අවධානය යොමු කරන්න.

වෛද්‍ය S.A.U සෞම්‍යා කුමාරි ජයසිරි

ගම්පහ වික්‍රමාරච්චි ආයුර්වේද විද්‍යාතනය

කැලණිය විශ්වවිද්‍යාලය

යක්කල

ඔබට මේ සිංහල වචනය නුහුරු වුණත්… ඉංග්‍රීසියෙන්…hyperactive / ADHD / ADD වැනි වචනයකින් හැඳින් වුවහොත් මෙම තත්වය ගැන යම් අදහසක් ඇති….
මන්ද….අද කාලයේ සුලබ වන ළමා වියේ ආබාධ අතර වැඩියෙන්ම දකින්නට පුළුවන් රෝග තත්වයක් මෙය.

මෙම අවධාන ඌනතා සහිත අධි ක්‍රියාකාරිත්වය හෙවත් Attention Deficit Hyperactive Disorder (ADHD)නමැති ගැටලුකාරී තත්වය දරුවන් තුල විශේෂයෙන්ම දැකිය හැකි වෙනවා. පාසලක හා සමාජයේ සාමාන්‍යයෙන් දඟකාර ලෙස හැසිරෙන දරුවන් මෙම ගණයට අයත් කර නොසකලන මෙන් මුලින්ම පැවසිය යුතු වෙනවා.

නිවාස, පාසැල සහ අනෙකුත් සමාජයන්හි බොහොමයක් ක්‍රියාකාරකම් වලට ගැටළු ඇති කරගනිමින් අවධානය නොදෙමින් කලහකාරී සහ බාධාකාරී ලෙස අසාමාන්‍යව දරුවකු හැසිරේ නම් එම තත්වය අප විසින් මේ ගණයට ලා සලකන්න පෙළඹෙනවා…

මෙවැනි තත්වයක් පවතින දරුවන් හඳුනාගන්නා ආකාරය පහසු නොවුවත්, ඔවුනටම විශේෂිත වූ ලක්ෂණ මත පදනම් ව එය කළ හැකියි.
රෝග නිර්ණය කිරීමේදී අංශ තුනක් මත පදනම් වන මෙම තත්වයට අදාළ විශේෂ ලක්ෂණ කිහිපයක් මෙහි දක්වා ඇති.

එම තත්වය පුර්ව ළමා වියෙහිදීම හඳුනාගන්නට හැකියි .

අවධාන ඌනතාව 

දරුවකි මෙම ADHD තත්වයෙන් පෙලෙන විට ඔහු/ ඇය ට යමකට අවධානය දීමට සහ අවධානය පවත්වාගැනීමට ඉතා අසීරුයි .යමක් වෙත එක වරම අවධානය යොමු කරගන්න ඔවුන් හට නොහැකි වෙනවා.නිතරම ඔවුන්ගේ අවධානය එක දෙයකින් තව එකක් වෙත මාරු වී යාම සිදු වෙනවා.

මෙහිදී,
*පැහැදිලි කිරීම් හා උපදෙස් වලට අඩු අවධානයක් යොමු කිරීම
*යම් කිසි ක්‍රියාවක් ඉක්මනින් කරන්නට ඇති කැමැත්ත, එම හේතුවෙන්ම ඔවුන් වැරදීම් වැඩියෙන් කරගන්නවා.
*පහසුවෙන් අවධානය බිඳී නොසන්සුන් වීම
*උපදෙස් පිළිපැදීමට නොහැකි වීම
*ළඟ මතකයේ ගැටළු, එනම් ආසන්න මොහොතක කියූ දෙයක් මතකයේ නොපිහිටීම
*පාසල්, පෙර පාසල් යන විට සුදානම් වීමේ ගැටළු බහුලව ඇති වීම
*නිතර නිතර තමා සතු දේ නැති කරගැනීම

වැනි දේවල් සුලබව දකින්නට පුළුවන් .

අධික්‍රියාකාරිත්වය

මෙය මෙම ADHD තත්වයේදී සුලබම ලක්ෂණයයි.සැම විටම ඔවුන් සිටින්නේ කඩාපනින්න, දුවන්න, දඟලන්න සුදානමින් වගේ.ඉඳගෙන ඉන්නා විටෙක ඒ වගේම සිටගන්න විටක පවා මේ දරුවන් එක ඉරියව්වක සිටින්නේ නැහැ .

ඒ මොහොතවල් වලදී පවා ඔවුන් පා එකිනෙක පටලාගැනීම, පාද වලින් බිමට ගැසීම , අත් වේගයෙන් සෙලවීම, ඇඟිලි වලින් තට්ටු කිරීම ආදී ඔවුන්ටම ආවේනික කාර්යයන් බොහොමයක් එක දිගට කරනු ඔබ නිරීක්ෂණය කර ඇති.

මීට අමතරව ,
*ආහාර ගන්නා විට සහ පන්ති කාමරයේ නොසන්සුන් ලෙස හැසිරීම
*අනවශ්‍ය ප්‍රමාණයට / පමණ ඉක්මවා කතා කිරීම
*අධි ශක්තියෙන් යුතු වීම
*සන්සුන් ලෙස ක්‍රීඩාවක්, සෙල්ලමක් කිරීමේ අපහසුව

ආදියද නිරීක්ෂණය කල හැකි සුලබ ලක්ෂණ.

කලහකාරිබව 

මෙම ADHD දරුවන් නිතර ආරවුල් සහගත බවක් දක්වන අතර ඔවුන් ගැන සෙසු ළමයින් සහ දෙමවුපියන්ගෙන් නිතර පැමිණිලි එන්න පටන් ගන්නවා.ඔවුන් කායිකව හා වාචිකව ලබාදෙන කිසිදු උපදෙසකට ඇතැම් විට අවනත වන්නේත් නැහැ .
හුවමාරු කරගැනීම , බෙදාහදාගෙන ක්‍රීඩා සහ අධ්‍යාපන ක්‍රියාකාරකම් කිරීම මොවුන් ට නොහැකියි.පන්තිකාමරය තුළ අනවශ්‍ය ලෙස කෑගසමින් හැසිරීම, බාධා කිරීම් නිතර ඉටු කිරීම දකින්නට හැකියි.
දුක, තරහ ආදී මානසික තත්ත්ව පාලනය කරගැනීමට අපහසු බවක් දක්වන මේ දරුවන් එම තත්ත්ව වලදී ඉතා කලහකාරී ලෙස හැසිරෙන්න පටන් ගන්නවා.

මෙවන් දරුවකු හට සහය විය හැක්කේ කෙසේද..?

මෙවන් තත්වයක් පවතින විට දරුවා පමණක් නොව දෙමවුපියන්, සහෝදර සහෝදරියන්, වැඩිහිටියන්  ,ගුරුවරුන්, සෙසු සිසු සිසුවියන් ආදී සියල්ලන්ම මෙයින් පිඩාවට පත් වෙනවා. එම නිසා මෙවැනි ලක්ෂණ ” පසුව හරි යයි ” යන මතයේ සිටිමින් නොසලකා හරිම කල යුතු නැහැ.

දරුවා සම්බන්ධව වෛද්‍ය උපදෙස් නිවැරදිව ළමා  විශේෂ වෛද්‍යවරයෙක්ගෙන්  ලබා ගන්න.

වෘත්තීය චිකිත්සාවේදී මෙවැනි දරුවන් සඳහා විවිධ ආකාරයෙන් සහය සැලසීම සිදු කරනු ලබනවා.

මනා මූලික ඇගයීමකට පසු ඔවුන් හට පහත අංශ සම්බන්ධව ප්‍රතිකාර මාලාවක් ලබාදෙනවා.

1. දරුවා ගේ නිදාගන්නා කාලසීමාව සඳහා පුහුණු කිරීම (sleeping strategies )
( මෙවැනි දරුවන්ගේ නින්ද බාධාකාරී එකක්..ඔවුන් එක දිගට රාත්‍රියේත් නිදානොගන්නා නිසා අවධියෙන් සිටින විට කලබල තත්වය වැඩි වෙන්න පුළුවන් )

2. යම් යම් අවස්ථා සඳහා පෙර පුහුණුව (social stories )
මේ මගින් දරුවාට නව අවස්ථා සඳහා පෙර සුදානමක් මෙන්ම මනා සන්නිවේදන කුසලතාවක්ද සැපයෙනවා.

3. සංවේදන ගැටළු සඳහා ප්‍රතිකාර ( sensory processing)
මෙවැනි දරුවන් උදෙසාම සැකසෙන ( දරුවාටම හා ඔහුගේ සංවේදන ගැටළු වලට සැකසුන ) ප්‍රතිකාරයන් තුලින් ඔවුන්ගේ දෛනික කටයුතු සහ පරිසරය ඇති සම්බන්ධතාව ගොඩ නගා දෙනවා .

4. දෘශ්‍ය වැඩසටහන්  (visual cues)
දරුවාට වාචිකව / උපදෙස් අසා තේරුම්  ගැනීමට අපහසුවක් තිබේ නම් දෘශ්‍ය වැඩසටහනකින් එය පහසු කරදෙන්නට හැකි වෙනවා.මෙහිදී දරුවාගේ ගැටළු මුලික ඇගයීමක් තුලින් අගයා තිබිය යුතු වෙනවා.

5. දෛනික චර්යා සහ ඒවා තුළ හැසිරීම කල යුතු ආකාරය දරුවාට පුහුණු කර දීම වෘත්තිය චිකිත්සාවෙන් ඉටු කරදෙනු ලබනවා.

6. දරුවන්ගේ සුලබව දකින්නට ලැබෙන සමායෝජන හැකියාවන්ගේ ගැටළු, ශක්ති සමබර  කිරීම  ආදිය සඳහා කායික ක්‍රියාකාරකම් ද මෙහිදී ඔහු වෙත ලබාදෙනවා.

7. සෙසු පාර්ශව දැනුවත් කිරීම
දරුවා සම්බන්ධව ඔහු / ඇය හා ක්‍රියාකරන සියලුම පාර්ශවයන් මේ ගැන දැනුවත් විය යුතුයි.විශේෂයෙන්ම පාසල් ගුරුවරුන්. මෙහිදී ඒ හා සම්බන්ධව කලයුතු / නොකළ යුතු දේ ගැන අවබෝධයක් ලබා දෙනවා.මෙම ලිපිය ඔබ දැනුවත් කිරීම සඳහා සම්පාදනය වන්නක් හෙයින් මේ ක්‍රියාකාරකම් සඳහා පළපුරුදු වෘත්තීය චිකිත්සක වරයෙකුගේ සහය ලබා ගන්නා ලෙස ඉල්ලා සිටිනවා. වෘත්තීය චිකිත්සාවට අමතරව මෙවැනි දරුවන් හට කථන හා භාෂා චිකිත්සාව ද යම් යම් තත්ත්ව වලදී සහය වන හෙයින් ඔබේ වෛද්‍යවරයා ඒ සේවාව වෙත යොමු කල විටෙක එම සහයද ඔබ ලබා ගත යුතු වෙනවා.

කොළඹ, ජාතික රෝහලේ භෞත චිකිත්සක සහ වෘත්තිය චිකිත්සක විද්‍යාලයේ වෘත්තීය චිකිත්සක ආචාර්ය කිත්මා වාසනා දහනායක  B.Sc (OT) මහත්මියගේ ලිපියකි.

ඔබට මේ හා සම්බන්ධව උපදෙස් ලබාගැනීමට අවශ්‍ය නම් පහත අංකයකට කෙටි පණිවිඩයක් යවා ඇය සමග කතා කිරීමට වෙලාවක් වෙන්කරගන්න.

0713851733 / 0771124466

මිට කලින් ලිපියෙන් මම කතා කලේ පොඩ්ඩන් අකුරු ලියන්න හොර වෙන්නේ ඇයි කියන දේ ගැන. මෙයට හේතු වන කරුණු කාරණා බොහොමයක් ගැන මම ඒ ලිපියෙන් ලියා ඇති. ඊට  අමතරවත් බොහෝ කාරනා මෙයට බලපානවා. කෙසේ වුවත් මේ කාරනා සලකා බලා දරුවන්හට ඒ ගැටළු වලට අදාල විසඳුම් ලබාදීමත් කලයුතු වෙනවා. දරුවාගෙන් දරුවාට මෙම ගැටළු වෙනස්. එම නිසා දරුවෙක් ලිවිම සම්බන්ධව ගැටළු සහිත වේ නම් මුලින්ම කල යුතු වන්නේ ඒ අදාල ගැටළු මොනවාද යන්න සොයා බැලීමයි. මේ සඳහා පලපුරුදු වෘත්තීය චිකිත්සක වරයෙකුගෙන් සහය ලබාගන්න.

සමහරක් දරුවන්ගේ මුලිකම ගැටලුව වන්නේ ඉරියව් සම්බන්ධ ගැටළු.මෙහිදී සම්පුර්ණ ශරීරය නියමාකාරයෙන් හසුරවා නොගැනීම මෙන්ම ලිවීමට අදාල ශරීර අවයව නිසි ලෙස භාවිත නොකිරීමත් ගැටලුවලට හේතු වෙනවා. මෙහිදී ඔබ වඩාත් සැලකිල්ලෙන් නිරීක්ෂණය කල යුතු වන්නේ දරුවා නිවැරදි ලෙස අසුන් ගෙන සිටීද යන්නයි. එලෙස අසුන් ගෙන නොමැති නම් දරුවාගේ ලිවීමේ කටයුතු වලට මුලිකවම බාධා පැමිණෙනවා.

දරුවාගේ උසත් ආසනයේ සහ මේසයේ උසත් ගලපා ගත යුතු අන්දම අදාල වෘත්තීය චිකිත්සකවරයා වෙතින් ලබාගන්න .ඉන් පසු දරුවාගේ පෑන, පැන්සල නිවැරදිව අල්ලාගැනීම සහ පොත ස්ථානගත කිරීම ගැන සැලකිලිමත් වන්න. එය නිවැරදි කල පසු බොහෝ විට සමහර ගැටළු විසඳේ.

එමෙන්ම දරුවාගේ පෑන, පැන්සල අල්ලා ගැනීමේ ගැටලුවලදී එම ලිවීම් උපකරණය දරුවාගේ අතට ගැලපෙන සේ වෙනස් කර උපාංග ලබාදීමද වෘත්තීය චිකිත්සක නිලධාරීන් මගින් ඉටු කෙරෙනවා

දරුවාගේ පෙනීම සම්බන්ධ ගැටළු ද ලිවීමේ ක්‍රියාකාරකම් සඳහා බලපායි. එම නිසා ලිවීමේ ගැටළු සහිත දරුවා පොත් දෙස මෙන්ම කලු ලෑල්ල / බෝඩ්  එක දෙස බලන අන්දම ගැන නිරීක්ෂණය කල යුතුයි.මෙහිදී පෙනීම සම්බන්ධ ගැටළුවක් වේ නම් ඒ සම්බන්ධ අක්ෂි වෛද්‍ය වරයෙකු ගෙන් ප්‍රතිකාර ලබා ගත යුතු වෙනවා.

ඇතැම් විට දරුවන්ගේ ඇස්පෙනීම සඳහා උපැස් භාවිතා කලද දරුවන්ට පොත පත සහ පේළි ආදිය නිවැරදිව දකින්නට අපහසුයි.
මෙවිට මේ දරුවන්හට වඩා හොඳින් එම පේළි බලාගැනීම සඳහා හයිලයිටර් ( hi-lighter  ) හෝ ටේප් පට භාවිත කිරීම කල හැකියි.
අද පොත් සාප්පු වල විවිධාකාර එවැනි ඉගැනුම් උපකරණ පවතිනවා.

දරුවාගේ බුද්ධි මට්ටම හා සලකා බලන විට අකුරු හඳුනාගැනීමේ විවිධාකාර ගැටළු ඇතිවන්නට පුළුවන්.ඔබ මෙහිදී දරුවාට ගැලපෙන අන්දමේ විවිධාකාර ක්‍රියාකාරකම් භාවිත කරමින් එම හඳුනාගැනීම් පහසු කල යුතු වෙනවා.මේ සඳහා ඔබට වෘත්තීය චිකිත්සක මෙන්ම කථන හා භාෂා චිකිත්සක නිලධාරීන් වෙතින් ඒ සඳහා මනා උපදෙස් මාලාවක් ලබාගත හැකි වෙනවා.

හැමවිටම සරල ක්‍රියාකාරකම් , විනෝදාත්මක සහ නවමු ක්‍රියාකාරකම් භාවිත කරන්න.

දරුවාට අකුරු ස්ථාන ගත කිරීමේ ගැටළු පැවතීමද අකුරු ලිවීමේ එක ගැටළුවක්. මෙහිදී ඔබ දරුවාගේ ඇත හසුරවා ගැනීම මෙන්ම අකුර ස්ථානගත කිරීමට ගැලපෙන මට්ටමේ රූල් සහිත පොත් ආදිය භාවිතයද කල යුතු වෙනවා .සමහර අවස්ථාවල දී ඔබ අතින් අල්ලා දරුවාගේ අකුරු වල හැඩතල ගත යුතු වෙනවා .නිදහස් ලිවීම් රටාවල් වැදගත් වන්නේ මෙන්න මේ අවස්ථාවල දී එනම් වැලි මත ලිවිම, වැලි කඩදාසි මත ලිවිම මෙන්ම විශාල පත්‍ර ,කොළ මත, බිම ලිවිම ඉතාම නිදහස් හා නිසියාකාර හැඩතල සහිත අකුරක ආරම්භය වෙනවා. දරුවාගේ අත කොලය මත ඉතාම ලිහිල්ව හෝ ඉතාම තදින් පවතී නම් එයද ඔබ සැලකිය යුතු දෙයක් .ඉතා ලිහිල් ව ලිවීමේදී අකුර පැහැදිලි නොවන අතර කොලය මත පැන්සල ලිස්සා යාමද සිදු වෙනවා.නමුත් අත ඉතා තදින් ලියන විට පොත ඉරීම, අවලස්සන බව ආදිය සිදු වෙනවා.මෙවන් අවස්ථාවක දරුවා මනාව නිරීක්ෂණය කරන්න.ඇතැම් විට දරුවාගේ වෙනත් කායික මානසික තත්වයක් මිට හේතුවන්නට පුළුවන්.

දරුවා හැකි තාක් සැහැල්ලු කරන්න.ඔහු / ඇය ට සරල සැහැල්ලු වීමේ (  ralaxation) ක්‍රියාකාරකම් උගවන්නට හැකියි.එවිට ඔහු/ ඇයගේ යම් ආතතියක් ඇත්නම් එයින් මිදෙනු ඇති.

එසේ සිදු කල පසුත් මෙම ගැටලුව නිවැරදි නොවේ නම් දරුවාගේ අනෙක් ගැටලුකාරී තත්ව සොයා බැලීම ද කල යුතු වෙනවා .ඇතැම් විට ලියන පැන්සල ආදිය වෙනස් කිරීමද මින් එක උදාහරණයක්.

දරුවාගෙන් දරුවාට මෙම ගැටළු විවිධාකාර වෙන්නට පුළුවන්.එම නිසා ඔබේ දරුවාට යම් ලිවීමේ ගැටළුවක් පවතී නම් සැලකිලිමත් වන්න .එවිට දරුවා ගේ ගැටලුවලට විසඳුම් සෙවීම පහසු වේ.

කොළඹ, ජාතික රෝහලේ භෞත චිකිත්සක සහ වෘත්තිය චිකිත්සක විද්‍යාලයේ වෘත්තීය චිකිත්සක ආචාර්ය කිත්මා වාසනා දහනායක  B.Sc (OT) මහත්මියගේ ලිපියකි.

ඔබට මේ හා සම්බන්ධව උපදෙස් ලබාගැනීමට අවශ්‍ය නම් පහත අංකයකට කෙටි පණිවිඩයක් යවා ඇය සමග කතා කිරීමට වෙලාවක් වෙන්කරගන්න.

0713851733 / 0771124466