සමහරක් වෙලාවට තාක්ෂණයේ දියුණුව නිසාම මිනිස්සුන් අමාරුවෙ වැටෙනවද කියලත් හිතෙනවා. බලන්නකො දැන් අඬන දරුවා නළවගන්නත් ස්මාට් ෆොන් ටැබ් වලට පුලුවන්. කෙටියෙන්ම කිව්වොත් දරුවො සන්සුන් කරන එකම විකල්පය බවට පත් වෙලා තියෙන්නේ ස්මාට් ෆොන් ටැබ් පරිඝණක රූපවාහිනිය වගේ ඉලෙක්ට්‍රොනික් උපකරණයි.

පසු ගිය දිනෙක මගේ දඟයා අසනීප වුන නිසා ප්‍රතිකාර ගන්නට වෛද්‍යවරයා වෙත ගියා.ඉතින් මගේ වාරය එන තෙක් රැඳී සිටින්නට සිදු වුනා.ඔය අතර සිදු වුන සිද්ධි කිහිපයක් තමයි මේ ලිපිය අකුරු කරන්නට හේතුව. මවත් පියාත් සමග පැමිණ සිටි  අවුරුදු හතක හා පහක පමණ වයසැති දියණියන් දෙදෙනාගෙන් කුඩාම දියණිය අත තිබුණේ ස්මාට් ෆෝනයකි. කාලය ගත වෙලා යන්නේ පුදුම වේගයකින්නේ. ඔන්න දැන් විනාඩි හතලිස් පහකුත් ගත වෙලා. තාමත් නොනැවතිල්ලෙම දැරිය ෆෝනය දෙස නෙතු යොමාගෙනඇඟිලි තුඩු ෆෝනයේ ඒ මේ අත මෙහෙයවනවා . ඔය අතර එතනට තවත් පුද්ගලයකු ආවා.දියණියන් දෙදෙනාගෙ පියා සමග කතා බහ කල ආකාරයෙන් ඔවුන් දන්නා හඳුනන අය බව මට හිතුනා.

“ආ මොකද මේ ෆෝන් එක දිහාම බලාගෙන චූටී බබෝ. මේ ඔය ෆෝන් දරුවන්ගේ ඇස් වලටයි මොළයටයි දෙකටම හොඳ නැහැ, එක දිගටඉන්න දෙන්න එපා”

ඔහු දියණියන්ගේ දෙමාපියන්ටඅවවාද කලා.

“ෆෝන් එක නිසා ඔය ඉන්නේ නැත්නම් මෙතන විසුමක් නැහැ”

ඒ දරුවන්ගේ පියාගේ පිළිතුර විය.

තවත් වයස අවුරුදු හයක පමණ දියණියක් මවක් සමග අප අසලින්ම හිඳ ගත්තාය. ඉඳ ගත් තැන සිටම මව ඇය අත තිබූ ස්මාට් ෆෝනයට මද හදහසක් පාගෙනම යම් කාරියකි. පුංචි දියණියගේ දෑස් වල කඳුලුය ඒ ඇයට උණ නිසා වන්නට ඇත. ඇය උන්නේ දැඩි අපහසුතාවයකින්ය.

“අම්මා වතුර”

“අර ෆිල්ටර් එකෙන් වතුර එකක් අරන් බොන්න”

දියණිය ඊට මැලි වුවාය.

“අම්මා වතුර”

තවත් ටික වේලාවකට පසු දියණිය කීව්වා

“හ්ම් එන්න… එන්න … බොන්න පැටියෝ”

නැවත අසුන් ගත් මව ස්මාට් ෆොනයට මදහස පායී. ඒ මොහොතේ ඒ මව ස්මාට් ෆෝනය පැත්තකට දමා දියණියව ළඟට ගත්තා නම් කියා මට සිතුනේ දැරිය ඒ තරම්ම අපහසුවෙන් සිටි නිසාවෙන්ය. අවසානයේ දියණි මවගේ පැත්තකින් මවගේ අතකට හේත්තු වූනා.

ඔන්න දැන් තවත් වයස අවුරුදු එකහාමාරක විතර බබෙක් තාත්තගේ උකුලට වෙලා ටැබ් එකේ සින්දු බලනවා. එක සින්දුවක් ඉවර වුන ගමන් තවත් එකක් දමන්නට කියමින් අඬනවා.

“බේරන්නම බෑ නේද?”

“ඔව් කොයි වෙලෙත් සින්දු බලන්න ඕනී”

දරුවගෙ මව අසල සිටි කාන්තාවට පිළිතුරු දුන්නා.

මම මේ බලන්නේ අනුන්ගේ ඔපා දූප වුනත් අපි නොදැනුවත්ව අපි අතින් අපේ දරුවන්ට සිදු වන්නේ නපුරක්  නිසාවෙන්ම ඔබ වෙනුවෙන් මේ සටහන් තබන්න මට හිතුනා. ඇත්තටම දරුවන් දඟයන්ය. අලින්ටයි ළමයින්ටයි නලියන්ටමයි හිත කියන්නේ එකනේ. අපේ පොඩිත්තෝ සන්සුන් කරවන්න, කෑම ටික කවා ගන්න හොඳම විකල්පය ස්මාටි ෆෝනය, රූපවාහිනිය ,පරිඝනකය වගේ ඉලෙක්ට්‍රොනික් උපකරණ නම් …

දැනට ලොව පුරා කෙරී ඇති සමීක්ෂණ වලට අනුව දරුවන් ස්මාටි ෆෝනය රූපවාහිනිය පරිඝනකය හා විඩියෝ ක්‍රීඩා වලට ඇබ්බැහි වී ඇති බව අනාවරණය වී ඇත. මෙම උපකරණ සෘජුවම බලපෑම් කරනුයේ දරුවන් මොළයට බව ඔවුන් පවසනවා. දරුවකුගේ මොළයේ සීඝ්‍ර වර්ධනයක් සිදු වන්නේ ළමා අවදියේ. දරුවකුගේ බුද්ධිය වර්ධනය කිරීමට නම් ඔවුන්ගේ මොළයේ ස්නායු සෛල වර්ධනය කළ යුතුය. දරුවාට ඇති අඩු ස්නායු සෛල වර්ධනය වීමට නම්  ස්නායු සෛල උත්තේජනය කළ යුතුයි.  ඒ නිසා ඇස, කන, නාසය, දිව හා ශරීරය කියන පංචේන්ද්‍රයන් නිසියාකාරව ක්‍රියාකරවීම තුලින් ස්නායු සෛල වර්ධනය කරවන්න පුලුවන්. නමුත් ඉලෙක්ට්‍රොනික් උපකරණ වලට ඇබ්බැහිවීම නිසාවෙන් බුද්ධිවර්ධනයද අඩාල වෙනවා.  දරුවාගේ අවධානය, මතකය, ස්වයං පාලනය, සිතිමේ හැකියාව, නිර්මාණශීලීත්වය යන අංශ සඳහා සෘජුවම බලපෑම් එල්ල කරනවා.

ස්වභාවික පරිසරය ගවේෂණය කර ලබා ගන්නා දැනුම ඉලෙක්ට්‍රොනික් උපකරණ භාවිතය නිසා හීනවෙනවා. දරුවන් එකිනෙකා එක්ව සෙල්ලම් කරන විට ඇති වන ගැටුම් නිරාකරණය කරගනිමින් ජීවිත අත්දැකීම් ලබමින් ගොඩනැගෙන අන්තර් පුද්ගල සබඳතාවයන්ට දරුවන් යොමු නොවීම නිසාවෙන් ඔවුන් සමාජය හා ගැටෙන වයස වන විට  සමාජ සබඳතාවයන් පිළිබඳ අවබෝධයක් නැති නිසාවෙන් ගැටලුකාරී තත්ත්වයන්ට මුහුණපෑමටත් සිදුවෙනවා.

එසේම ඉලෙක්ට්‍රොනික් උපකරණ සමග දවසේ වැඩි කාලයක් දරුවා ගත කිරීම නිසාවෙන් කය වෙහෙසා සෙල්ලමි වල නිරත නොවන නිසා බෝ නොවන රෝග වලට දරුවන් ගොදුරු වීමේ අවධානමක්ද ඇත.

ඕනෑම දෙයක් අනවශ්‍ය ආකරයට පාවිච්චි කලොත් වෙන්නේ විනාශක් නේ. සීමාව දැනගෙන කටයුතු කලොත් ඒවායෙන් නිවැරදිව ප්‍රයෝජන ගන්න පුලුවන්. එ නිසා දරුවන්ගේ වයස අනුව ඉලෙක්ට්‍රොනික් උපකරණ භාවිතය පිළිබඳ අවධානය යොමු කලයුතුයි. අවුරුදු දෙකට අඩු දරුවන්ට ඉලෙක්ට්‍රොනික් උපකරණ කිසිසේත් නුසුදුසු බවත් දෙකත් හයත් අතර දරුවන්ට පැයක් හෝ පැය භාගයක් පමණත් හයත් දොළහත් අතර දරුවන්ට පැයක් හෝ දෙකකට පමණක් සීමා කල යුතු බව පර්යේෂකයෝ අවධාරණය කර ඇත. විශේෂයෙන්ම අධ්‍යාපන කටයුතු සඳහා ඉලෙක්ට්‍රොනික් උපකරණ භාවිත කරන්නේ නම් ඒ සඳහාද කාල සීමා පැනවීම අවශ්‍යවේ.

අද කාලයේ දෙමව්පියන් තමන්ගේ දරුවන්ට අවශ්‍ය විවිධ ආහාරපාන ලබා දීමට කිසිසේත්ම මැලි වෙන්නේ නැහැ. තමන්ගේ ශක්ති ප්‍රමාණයෙන් ඔවුන්ගේ රැචි අරැචිකම් අනුව විවිධ ආහාර ලබා දීමට ඔවුන් සූදානම්. ඒත් තමන්ගේ දරුවා මුල් කර ගෙන කවුරුන් හෝ මේ විදිහට කිව්වොත්…..දරුවන්ට කන්න බොන්න දෙනවා කියලා උජාරුවෙන් කිව්වට වැඩක් නැහැ…කන බොන හැටිවත්  හරියට උගන්නලා නැහැ…මේ විදිහට ඔබේ දරුවා මුල් කර ගෙන කාට හෝ කීමට ගැලපෙන නිමිති ඔබේ දරුවා වෙතත් සමහර විට තිබෙන්න පුලුවන්. ඒ නිසා ආහාර ගැනීමේදී දරුවාට ඒ පිලිබඳව වූ සිරිත් විරිත් හොඳින් කියා දීම වැදගත්.

ශබ්ද නගා ආහාර විකන්න එපා

ආහාර ගැනීමේදී දරුවාට ශබ්ද නගා ආහාර විකන්න එපාය යන අවවාදය ලබා දෙන්න. ඇතැම් දරුවන් ශබ්ද නගනවා පමණක් නොව අසල සිටින අයට අවහිර වෙන සේ ආහාර අනුභව කිරීමට පවා යොමුව සිටිති. එක්තරා පිරිමි දරුවෙක් නිතරම කෑමමේසයේදී ඉදිරියේ සිටින අයගේ පිඟානට කෙළ ගසල පුරුද්දට යොමු ව සිටියේය. මෙය ඉතාම අප්‍රියජනක කරුණක් විය. පංතියේදී පවා සෙසු දරුවන්ගේ කෑම පෙට්ටියට පවා කෙළ ගැසීම නිසා බොහෝ දෙනක් මේ දරුවා අප්‍රිය කරන්නට වූයේ ඔහුගෙන් තිබුන හිරිහැරය නිසාය.

ඉඳුල් අතින් අල්ලන්න එපා

ආහාර ගැනීමේදී ඉඳුල් අතින් වීදුරුව , හැන්ද ඇල්ලීම වැරැදි බව කියා දෙන්න. නිතරම වම් අතින් වීදුරුව අල්ලන්න උපදෙස් දෙන්න.

අවශ්‍ය පමණට බෙදා ගන්න

ආහාර බෙදා ගැනීමේදී තමාට අවශ්‍ය පමණට බෙදා ගෙන තවත් අවශ්‍ය නම් නැවත බෙදා ගන්නවා මිස අනවශ්‍ය විදිහට ආහාර බෙදා ගෙන ඉවත දැමීම එතරම් හොඳ පුරුද්දක් නොවන බව කියා දෙන්න.

මස්, මාලු බිත්තර අතරින් එක් දෙයක් පමණක් ගන්න

මස්, මාලු බිත්තර අතරින් එක් දෙයක් පමණක් බෙදා ගැනීමට උපදෙස් දෙන්න. සමහර දරුවන් මේ සියල්ලම බෙදා ගෙන අපතේ දමන අවස්ථා ඇත. ඒ නිසා බෙදා ගැනීමට පෙරාතුව ඒ ගැන කියා දෙන්න.

පිඟානෙන් ඉවත දමන දේ පිඟාන පැත්තක තබන්න

පිඟානෙන් ඉවත දමන දේ වීසි නොකොට පිගාන පැත්තක තබන්නට උපදෙස් දෙන්න. සමහර දරුවන් තමා නොකන දේ හැම තැනම විසිරෙන සේ ඉවත දමන අතර තවත් දරුවන් බත් කෑ තැන බිම සී සී කඩව විසිරුන බත් ඇට බොහෝය. බත් කන විට බිම හෙලීම හොඳ පුරුද්දක් නොවන බව ඔවුන්ට කියා දීම ඉතා වැදගත්.

ඇඟිලි සියල්ල කටේ දමා ගැනීම නුසුදුසුය

අනුභව කරන විට ඇගිලි සියල්ල කටේ දමා ගැනීම නුසුදුසු බව කියා දෙන්න. සමහර දරුවන් ඇඟිල්ලක් එසැවී සිටින සේ ආහාර මුවට දමා ගැනීමට හුරුව සිටිති. එය අශෝභන බවත් දරුවන්ට තේරුම් කරන්න.

අප්‍රියජනක සිදුවීම්

සමහර දැනුම් තේරුම් තිබෙන අය පවා කෑම ගැනීමේදී අප්‍රියජනක සිදුවීම් ගැන කතා බහ කරති. එවිට තවත් අයගේ ආහාර රුචිය නැති වීමේ පමණක් නොව ඔවුන් මුල් කර ගෙන ඇති වෙන්නේ ඉතාම අප්‍රසන්න බවකි.

ආහාර ගැනීමට පෙරාතුව අත් සේදීම

ආහාර ගැනීමට පෙරාතුව අත් සේදීම වගේම අත්පිස්නාවන් බාවිතා කිරීම ගැන දැනුවත් කරන්න.ආහාර ගැනීමේදී මේසයේ සිටින සහ එකට ආහාර ගත් අය ආහාර ගෙන අවසාන වෙන තෙක් මේසයේ සිටින්න.අනවශ්‍ය විදිහට කලබල ඇති නොවන සේ සංන්සුන්ව සිටින්නනට දරුවා හුරු කරන්න.

හැදි ගෑරුප්පු හරඹය

හැදි ගෑරුප්පු හරඹය අපිට අවශ්‍ය නැතැයි යන ස්ථාවරයේ සිටිනු වෙනුවට අවශ්‍ය විටෙකදී හැදි ගෑරැප්පු භාවිතා කිරීමටත් දරුවා යොමු කරන්න. එවිට රෝමයට ගිය විට රෝමයේ විදිහට කියන්නා සේ දරුවාද යම් හැඩගැස්මක් ලබනු ඇත.බොහෝ දරුවන්ගේ ආහාර අනුභව කරන විට හැසිරෙන ආකාරය ගැන දෙමව්පියන් නොදැන සිටීමට බලපාන හේතු කීපයක් ඇත. ඒවා අතර ඔබත් එම පුරුදු තුළ සමහර විට සිටින්නනට ඉඩ ඇත.

• දරුවාට ආහාර ගැනීමට තනිවම ඉඩ නොදී ඔබ බත් කැවීමමේ නිසා දරුවා ආහාර අනුභව කරන්නේ කොහොමද යන්න ගැන අවබෝධයක් ඇති කර ගන්නේ නැත.
• සමහර දෙමව්පියන් දරුවා ආහාර ගන්නා විට බලන්නේ බත් සේරම කෑවාද යන්න පමනි. ඔහු කන විදිහ ගැන අවබෝධයක් ඇති කර ගන්නේ නැත. දරුවා ඔහුට අවශ්‍ය විදිහට ආහාර අනුභවයේ යෙදෙනු විනා ආහාර සිරිත් විරිත් ගැන වැටහීමක් ලබන්නේ නැත.
• දරුවාටත් ආහාර මේසයට වාඩි වීමට ඉඩ දෙන්න. එවුන් සමග ඔබත් ආහාර ගැනීම පුරුද්දක්ව තබා ගන්න. එවිට දරුවන්ගේ අඩුපාඩු ඔබට තේරුම් ගැනීම එතරම් අපහසු නැත.

පිටස්තර තැනකදී ආහාර ගැනීමේදී සීමාවන් තබා ගැනීමටත් දරුවන්ට උපදෙස් දෙන්න. ආගන්තුකයෙකු ලෙසින් ඔබ වෙනත් නිවසකට ගිය විට ඒ නිවසේ හැලියේ ප්‍රමාණය ගැන ශබට වැටහීමක් නැත. මේ නිසා අනවශ්‍ය විදිහට නැවත නැවත ඉල්ලීම මෙන්ම පමණට වඩා ආහාර ගැනීම විනයක් නොවන බව දරුවාට කියා දෙන්න. බුදුරජාණන්වහන්සේ දේශනා කළ පරිද්දෙන්ම ආහාරයෙන් පසු සෙසු කොටස ජලයෙන් පුරවා ගැනීම වැදගත්ය. හය හතර තේරෙන කාලය වෙන විට දරුවන්ට ඒ බව කියා දෙන්න. පිටස්තර නිවසකදී ඔවුන් අපහසුතාවයට පත් නොවන සේ ඔබේ දරුවා හැසිරෙන්නේ නම් එයින් වඩාත් ප්‍රංශසා ලබන්නේ ඔබයි.

“බලන්න…දරුවන් හදල තියෙන හොඳ …” ඔවුන් එසේ කියනු ඇත. ඒ කියන්නේ හදවතින්ම බව නොරහසක්. ඊට හේතුව වන්නේ ඔබේ දරුවා නිසා ඔවුන්ට කිසිම අපහසුතාවයන් ඇති නොවීමයි.

අද වන විට වෙනවාදාට වඩා වැඩි දරුවන් පිරිසක් කතාව සම්බන්ධව යම් යම් පසුබෑම් පෙන්නුම් කරයි. මේ තත්ත්වයට මූලිකව බලපාන හේතුවක් ලෙස පවුලේ සාමාජියකයන්ගෙන් දරුවාට ලැඛෙන සක්‍රීය දායකත්වය අවම වීම දැක්විය හැකියි. කාර්යබහුල ජීවන රටාව සමග දරුවන් සමග ගතකිරීමට දෙමාපියන්ට ලැඛෙන කාලය අවම වී ගොස් ඇති අතරම ඒ තත්ත්වය වක්‍රාකාරව දරුවන් කෙරේ බලපෑම් ඇති කරන්නේ මෙවැනි ගැටලූකාරී තත්ත්වයන් මතු කරමිනි. දරුවා ඉතා උද්යෝගයෙන් ක්‍රියාශීලීව ගත කරන අවස්ථාවන්වලදී අඩුම තරමේ පැයක පමණ කාලයක්වත් දරුවා සමග ඒ අවස්ථාවට එක්වන්න මව්පියන් වන ඔබ සැලකිලිමත් විය යුතුයි. දරුවෙකු තම භාෂාව ඉගෙනීම අරඹන්නේ මව්කුස තුළ සිටින කාලයේ සිට වන අතරම මොලොවට බිහිවීමත් සමග මොහොතින් මොහොත ඒ දැනුම වැඩිදියුණු කරගනී. තම වටපිටාව තුළින් දරුවන් යම් යම් දේ තමා වෙත ග්‍රහණය කරගන්නා ආකාරය පුදුමය දනවන සුලූය. කතාව හා සම්බන්ධයෙන්ද මේ තත්ත්වය මෙසේමය. වටපිටාවෙන් මොහොතින් මොහොත ග්‍රහණය කරගන්නා වචන අවශ්‍ය අවස්ථාවලදී අවශ්‍ය අයුරින් භාවිත කිරීමට ඕනෑම දරුවෙකුට හැකියාව පවතී. අන්න ඒ නිසාම දරුවෙකුගේ වටපිටාව තුළින් අසන්නට දකින්නට ලැඛෙන දේ සැමවිටම දරුවාට උත්තේජනයක් සපයන ආකාරයේ දේවල්ම විය යුතුය. කාටූන් වැනි වැඩසටහන් හරහා කිසිදු විටෙක දරුවෙකුගේ කතන හැකියාවන්ගේ සංවර්ධයක් ඇති වන්නේ නැත.

දරුවෙකුගේ කථන හැකියාව සංවර්ධනය උදෙසා වැදගත් සරල, සක්‍රීය ක්‍රම : 

දරුවාට සරල බසින් අමතන්න 

කුඩා දරුවෙකුට කතා කිරීමේදී භාවිත වන බස සැමවිටම සරල භවිය යුතුය. කතාවේ හෝ භාෂාවේ ඌනතාවයක් නොමැති දරුවෙකුහට එක් භාෂාවක් පමණක්ම කතා කිරීම අනිවාර්ය දෙයක් නොවන අතරම කතාවේ හෝ භාෂාවේ ඌනතා සහිත දරුවෙකු සිටින මව්පියන් සැලකිලිමත් විය යුතු කරුණ වන්නේ එවැනි දරුවෙකුට භාෂාවන් කිහිපයක් ඉගැන්වීමට යාම කථන හා භාෂා ඌණතාවය වර්ධනය වීමට හේතුවක් විය හැකි බවයි. ඒ හේතුව මත ඕනෑම දරුවෙකුට මූලිකව එක් භාෂාවකින් කතා කිරීම වඩා උචිතය. දරුවා වයසින් වැඩෙත්ම වෙනත් භාෂාවක් ඉගැන්වීම අපහසු නොවන බව සිහිතබාගන්න.

දරුවා සමග කතා කිරීමේදී කෙටි වාක්‍ය භාවිතයට ගන්න 

ඔබ පවසන දේ වචන ගණනාවක් සහිත දීර්ඝ වාක්‍යයක් නම් එය වටහා ගැනීම කුඩා දරුවෙකුට අපහසුය. කෙටි වාක්‍ය යොදාගනිමින් දරුවාට කතා කළ විට භාෂාව වටහා ගැනීමටත් වචන මාලාව පිළිබඳව දැනුවත් වීමටත් අවශ්‍ය තැනට අවශ්‍ය වචනය යෙදීමටත් දරුවා දරුවත් වනු ඇත.

ඔබේ හඬ නිසි අයුරින් පාලනය කරන්න

සැමවිටම ඔබ පවසන වාක්‍යයේ ප්‍රධාන වචනය තීව්‍ර වන අයුරින් කතා කිරීම ඉතා වැදගත් කරුණකි. මිනිස් මොළය වඩා හොඳින් උත්තේජනයට නිසි අයුරින් හඬ පාලනය වීම ඉතා වැදගත් වේ. එබැවින් දරුවා සමග කතාකරන හැම අවස්තාවකදීම මේ කරුණ පිළිබඳව වැඩි සැලකිල්ලක් දක්වන්න.

ඔබේ හැඟීම් මුහුණේ ඉරියව් තුළින් පෙන්නුම් කරන්න

දරුවා සමග කතා කරන හැම වෙලාවකදීම අදාල අදහසට, හැඟීමට අදාල ඉරියව්ව වෙනස් කරන්න. ඇස් කුඩා කිරීම/විශාල කිරීම/නලල රැලි ගැන්වීම/සිනහව/දුක වැනි හැඟීම් මුහුණේ ඉරියව් සමගින් පෙන්නුම් කරමින් දරුවා සමග කතා කරන්න.

අදාල අවස්ථාවේදී අදාල අංගචලනයන් භාවිත කරන්න

උදාහරණයක් ලෙස ලොකු බෝලයක් ගැන දරුවාට විස්තු කරන අවස්ථාවකදී දෙඅත් විහිදුවා එහි ප්‍රමාණාත්මක බව පෙන්වීමට ඔබට හැකියි.

යම් යම් දේ සහ පින්තූර භාවිතයෙන් දරුවාට කියාදෙන්න

ඔබත් දරුවාත් අතර සිදුවන කතාබහට අදාල රූප යොදා ගන්න ඔබට හැකියි. පින්තූර භාවිතයේදී ත්‍රිමාණ රූප භාවිතය වඩාත් සුදුසුය.

සරල ගීත ගයමින් ඒ සඳහා වූ සරල අංග චලන ඉදිරිපත් කරන්න

දරුවා සමග දරුවාගේ වයසට යමින් ගී ගයමින් රංගනයේ යෙදෙන්න වැඩිහිටි වුවත් ඔබටත් සිදුවනු ඇත. උදාහරනයක් ලෙස “අලියා හොඬවැල පද්දනවා…” මේ පද පෙළ සරල අංග චලනයන් සමගින් දරුවාට කියාදෙන්නටත් ඒ සඳහා දරුවා සම්බන්ධ කර ගැනීමටත් ඔබට හැකියාව ඇත.

සෙල්ලම් බඩු සමග දරුවාව තනි නොකරන්න

සෙල්ලම් බඩු සමග වුවද සල්ලම් කිරීමේදී ඒ සඳහා ඔබේ දායකත්වයත් ලබාදෙන්න. දරුවා සමඟ කතා කරමින් ඔබත් සෙල්ලම් කරන්න.

රූපවාහිනියට හෝ පරිගණක ක්‍රීඩා වෙත දරුවා යොමු කිරීමෙන් වලකින්න

මෙවැනි දේ හරහා කිසිදු ආකාරයක උත්තේජනයක් දරුවෙකුට හිමි වන්නේ නැත. ඒ නිසා බහතෝරන වියේ දරුවන් සමග එක්ව සිටීම ඉතා වැදගත් වනු ඇත. මන්ද දරුවා හා එක්ව ක්‍රියාකාරකම්වල යෙදෙන්න යෙදෙන්න දරුවා භාෂාව ඇතුළු බොහොමයක් දේ ඔඛෙන් අවශෝෂණය කරගනු ඇත.

කථන හා භාෂා ව්‍යාධිවේදී  නිමිර චතුරංග වීරරත්න මහතා සමග සකසන ලද ලිපියකි.

 

උණහපුලුවාට උගේ දරුවා මැණිකක් සේම ඔබට ඔබේ දරුවා තරම් වටිනා වස්තුවක් තවත් නැත. ඒවගේම අනේ හරිම යහපත් දරුවෙක් විදිහට යන හැඳින්වීමෙන් ඔබේ දරුවා ගැන සමාජයේ පිලිගැනීමක් ඇත්තේ නම් එය සැබෑම වාසනාවකි. ඒ වුනත් ඇතැම් දරුවන්ගේ ගති පැවැතුම් අනුව ඒ හැදින්වීම ලබා දීමත් එතරම් පහසු නැත.දෙමව්පියන් විදිහට දරුවන්ගේ විවිධ හැසිරීම් ඔබට පුරුදු වුනත් පිටස්තර තැනකදී මේ ස්වභාවික හැසිරීම පාරාවලලලක් සේ ඔබ වෙතටම එල්ල වීමට පුලුවන්. ඒ නිසා පිටස්තර තැනකදී දරුවාගේ හැසිරීම ගැන දෙමව්පියන් විදිහට ඔබ වඩාත් සිතන්න දේ බොහෝ ඇත.

සමහර දරුවන් පිටස්තර තැනකදී නිවසට වඩා වෙනස් ගති පැවැතුම් ප්‍රදර්ශනය කරනු ඇත. නිවසේ ඉතාම කීකරු දරුවන් තමන්ගේ සියලු දඩබ්බරකම් ප්‍රදර්ශනය කරන්නේ පිටස්තර ස්ථානයන්හිදීය. අද විවිධ ආයතනයන්හිදී මේ තත්වය බෙහෙවින් දක්නට ඇත. පාසල් ඇරී තම දෙමව්පියන් සමගම හවස නිවසට යන අදහසින් ආයතනයන්හි කාලය ගෙවන ඇතැම් දරුවන් නිසා බොහෝ අයට තමන්ගේ දෛනික කටයුතු පවා කර ගැනීමට අපහසුතාවයන් පැන නැගී ඇත.

 ඇතැම් දරුවන් කෙලින්ම පැමිනේනේ පරිගණකය වෙතටයි. ඔවුන්ගේ පරිගණක ක්‍රිඩාවන් නිසා සමහර අවස්ථාවන්හිදී සෙවයේ යෙදී සිටින නිළධාරි මහත්ම මහත්මින්ට ලිපියක් සකස් කර ගැනීමටවත් අවසර නැති තරම් හිරිහැරකාරීය. ඒත් ඔවුන් මුවින් නොබැන සිටියත් දරුවන්ගේ මේ ගති පැවැතුම් නිසා දෙමව්පියන් චෝදනා ලබනු ඇත. හැම දෙනාගේම අදහස වන්නේ නිසි පරිදි දරුවන් හැඩ ගසා නොමැති වීමෙන් කාර්යාලයටත් හිරිහැරයක්  බවයි.

මේ දරුවන් විටෙක නිවසේදී ඉතාම කීකරු දරුවන් විය හැකියි. ඒ කීකරුබවටත් හේතු තිබෙන්නට පුලුවන. සමහර දෙමව්පියන් දරුවන්ට නිවසේ භාණ්ඩ පරිහරනයට අවසර නොදෙන්නේ  ඒවායේ ආරක්ෂාවට ඇති වෙන හානි නිසාය. ඒත් කාර්යාලයේදී එම භාන්ඩම පරිහරනය කරන විට දරුවන්ට ඒ වෙනුවෙන් අවවාද ලබා නොදෙන විට ඔවුන්ගේ බිය සැක දුරුව අනවශ්‍ය විදිහට ඒවායේ පරිහරනයට යොමු වීම නිසා දෙමව්පියන්ටත් පසුතැවිල්ලක් ඇති වෙන තරමටම ගැටළුව උග්‍ර වෙනු ඇත.

 මේ නිසා ඔබ දරුවාට යම් ඇල්මක් සහ උනන්දුවක් ඇති දෙයකදී තහංචි නොපනවා ඔබගේ අධීක්ෂනය යටතේ ඒ වෙනුවෙන් දරුවාට අවසර ලබා දෙන්න. ඒ සමගම නිවසේ භාණ්ඩයක් කැඩී බි‍ඳෙනවාට වඩා කාර්යාලයේ යමකට අලාබයක් වුනොත් ඇති වෙන අන්තරායකාරි බවත් ගැන දරුවාට කරුණු කාරණාවන් පහදා දෙන්න.

ඇතැම් දරුවන් නිවසේ පුද්ගලික තොරතුරු ප්‍රසිද්ධියේම කියන අවස්ථාවන් ඇත. පවුලක කිව යුතු සහ නොකිව යුතු දේ ඇති බැවින් ඒ ගැන පාලනය දරුවන් නොදනිති.ඒ නිසා දෙමව්පියන් විදිහට ඔබ ඉතාම ප්‍රවේසම් වීම අවශ්‍ය වන්නේ නොකිව යුතු යමක් දරුවාගෙන් පිට වීම යනු එතරම් සුබ දෙයක් නොවන නිසාය. දරුවන් විවෘතව කියන දෙය නිසා පවුල් අරගල පවා ඇති විය හැකි තරම් තත්වය දරුනු වීමටත් ඉඩ ඇත.

නිවසේ අවශ්‍යතාවයන් පිරිමසා ගැනීමට තරම් මුදලක් සමග යන ඔබට දරුවා අනවශ්‍ය යමක් ඉල්ලමින් කරදර කිරීම නිසා මහත් සේ අපහසුතාවයක් මෙන්ම පීඩනයක් ඇති විය හැකියි. දරුවාගේ හැසිරීම ඔබ දන්නා නිසා මෙවැනි අවස්ථාවන් ඇති වනවා නම් අදාල ප්‍රදේශ වෙතට දරුවා සමග යන ගමන් සීමා කරන්න. මුදලේ වටිනාකම ඔහු දන්නේ නැත. ඔහුට අවශ්‍ය වන්නේ ඒ අවස්ථාවට ඇස ගැටෙන දේ පමණි. ඒ නිසා ඔබ දරුවා ගැන ඉතා හොදින් දන්නා නිසා අත මිට නොමැති නම් හැකිතාක් දරුවන් සමග නොගොස් අවශ්‍යතාවය වෙනුවෙන් ඔබ පමණක් යෑම ප්‍රමාණවත් වේ.

 හෝටලයකට තේපැන් පානයට යන අවස්ථාවන්හිදීත් ඇතැම් දරුවන් කැවිලි හෝ මේසයට ගෙනෙන සියලුම දේ අවශ්‍ය බැව් කියා සිටිනු ඇත. එයින් ඔබට අනවශ්‍ය වැය බරක් දැරීමට සිදු වේ. මෙම කරුණු දරුවාට පැහැදිලි කිරීමට යම් වයස මට්ටටමකට පැමිණීම අවශ්‍ය නිසා එතෙක් මේ වෙනුවෙන් ඔබ දරුවාගේ රටාවට හැඩ ගැසෙන්න. අවන්හලකින් දරුවා සමග ‍ගොස් ආහාරපාන මිළයට ගැනීම ඒ වෙනුවෙන් එක් විකල්පයකි. එතැනදී ඔහුගේ අවශ්‍යතාවයට පමණක් ඉඩ ලබා දීම අපහසු නැත.පිටස්තර නිවසකට ගිය විටත් සංග්‍රහ කරන දෙයින් එකකට වඩා නොගන්නා බවට දරුවා දැනුවත් කරන්න.

දරුවන්ට ආහාර පිලිබදව අවශ්‍යතාවයන් ඇති බව ඇත්ත වුනත් ඉතාම කෑදර අන්දමින් දරුවා කටයුතු කිරීම නිසා ඔබ අපහසුතාවයට පත් වෙන අතරම දරුවා ගැනත් ඇති වන්නේ අප්‍රසන්නතාවයකි.

පිටස්තර තැනකදී ඒ නිවසේ භාණ්ඩ වලට හානියක් නොවන සේ මෙන්ම දකින දකින දෙය ඉල්ලා සිටීමත් එක්තරා ආකාරයක හිරිහැරයක් බව අත්දැකීම් ඇති දෙමව්පියන් දන්නවා ඇති. කුඩා දරුවෙක් ඉල්ලා සිටින සේ පිටස්තරයන් ලබා දුන් විට බි‍ඳෙන හෝ අක්‍රිය වෙන තත්වයට පත් වීමට පුලුවන. ඔබ සමග ඇති සුහදතාවය සහ දරුවා මුල් කර ගෙන ඇති  ආදරය නිසා ඔවුන් අලාබය ඉවසනු ඇත. එහෙත් ඔබේ දරුවා නිසා ඇති වුන ආර්ථික හානිය ඔවුන් ඉවසා සිටියද ඒ ගැන ඔබ තුල ඇතිවෙන පසුතැවිල්ල සුලුපටු නැත.

මගේ දියණිය කුඩා කාලයේදී යම් පිටස්තර තැනකට ගිය විට ඒ නිවසේ තිබෙන යම් දේ ඉල්ලා සිටීමට පුරුදුව සිටියාය. මේ තත්වය හොදින් දන්නා නිසාම පිටස්තර තැනකට යෑමට පෙරාතුව එසේ ඉල්ලීම හොඳ නැති බව ඇයට කියා දී ඇයව පොරොන්දු කරවාගෙන යෑම පුරුද්දක් විය. මගේ මිතුරියකලග් අලුත උපන් දරුවා බලන්නට යන ගමනට මා ඇය සම්බනධ කර ගත්තේ ඔවුන්ගේ වැඩිමහල් දියනිය මගේ දියණියගේ මිතුරියක් නිසාය. ටික වේලාවක්ම කිසිවක් නොඉල්ලා සිටි ඇය මද වේලාවකින් එතැනින් නැගිට ගියත් ඒ ගැන මා විමසිලිමත් නොවුනේ මෙතෙක් කිසිම දෙයක් වෙනුවෙන් ඉල්ලුමක් නොවුන නිසාය.

මට ඇගේ කටහඬ ඇසුනේ කාමරයක් ඇතුලින්ය. අත්තම්මා වෙතට ගිය ඇය අල්මාරිය උඩ තිබෙන සෙල්ලම් අහ්වයා ඇගෙන් ඉල්ලා සිටින හඩ ඇසෙත්ම මා කියා සිටියේ “ගෙදරදී මොකද වුන පොරොන්දුව අමතකද…?” ඇගේ පිළිතුර වුනේ “ඉතින් මට උඩින් තියෙන දේවල් ඉල්ලන්න එපා කිව්වේ නැහැනේ…” යන්නයි.

දරුවන් තමන්ගේ අවශ්‍යතාවයන් වෙනුවෙන් ඉතාම සියුම් විදිහට හැසිරෙන නිසා වැඩිහිටියන් වශයෙන් අපේ සැලකිල්ලත් ඒ වෙනුවෙන් යොමු කිරීම ඉතාම වැදගත් බවයි. ඔවුන්ගේ සියුම් හැසිරීම් වැඩිහිටියන් විදිහට අපට පසුතැවිල්ලට හේතු වෙන බැවින් ඒ ගැන විශේෂ අවධානයෙන් කටයුතු කිරීම ඉතාමත් වැදගත් වේ.

සෙල්ලම කියන්නේ අපේ ශාරිරික සහ මානසික පෝෂණය වෙනුවෙන් අපිට ඉතාම වැදගත් ක්‍රියාකාරකමක්. යාන්තම් හය හතර තේරෙන තැන පටන් කෙලි සෙල්ලමින් ජීවිතය ගෙවන්න අපි කැමැතියි. ඒ නිසාම සෙල්ලම අපේ ජීවිතයේ අවශ්‍ය සහ වටිනාම අයිතියක්. ඒත් සෙල්ලම කිසිම විටෙක අනවශ්‍ය හිරිහැරයක් පීඩාවක් නොවන ලෙසින් සිදු කිරීමට සිත තබා ගත යුතුයි. විටින් විට අපිට ඇසෙන පුවත් අනුව වැඩිහිටියන් පවා ක්‍රීඩා කටයුතුවලදී විහාල වශයෙන් මතබේද සහ ආන්දෝලනයන් ඇති කර ගන්නා අන්දම ගැන ඔබටත් අත්දැකීම් ඇති එහෙම නම් අපි දරුවන්ට සමූහයක් සමග සෙල්ලම් කරන විට ලබා දිය යුතු දැණමුතුකම් මොනවාද…

නායකත්වයට ගරු කරන්න

අතීතයේදී නම් සෙල්ලමට ගියාම දරුවන් තමන්ගේ ක්‍රීඩාව වෙනුවෙන් නායකයෙක් ‍තෝරා ගෙන ඔහුගේ අණසකට අනුව කටයුතු කලා. ඒ කාලයේ සෙල්ලම් සකස් වෙලා තිබුනෙත් ඒ විදිහටයි.

“කං කං බූරු

සිං සිං ඤෝරු

මං කියන දේ අහනවාද….? ”

“ඔව්…” මේ විදිහට ක්‍රීඩාව පුරාම නායකත්වය පිලිගන්නා ස්වරූපයක් තිබුණා. ඒ වුනත් අද දරුවන් අතර ඒ ගුණාංගය බොහොම අඩුයි. ක්‍රීඩාවේදී වුනත් නායකත්වයට ගරු නොකරන දරුවාගේ ගති පැවැතුම් ගැන ඔවුන්ට පහදා දීම ඉතාම වැදගත්.

විරුද්ධ මත ඉවසන්න

සෙල්ලම් කරන්න ගියාම දරුවන් අතරත් විවිධ මතගැටුම් ඇති වෙනවා. අපි හිතන විදිහටම හැම දරුවෙක්ම විරුද්ධ මත ඉවසන සාමකාමී ගති පැවතුම්වලින් යුක්ත නැහැ. සෙල්ලම් පිටිය තුළ විවිධ මතවාද ඇති වෙනවා. ඒ ඉතාම සාමාන්‍ය තත්වයක්. ඒත් මේ අදහස් විසංවාද වෙලා මත ගැටුම් උග්‍ර තත්වයට පත් නොවන විදිහට බුද්ධිමත්ව හැසිරෙන අන්දම ගැන ඔබ දරුවා දැණුවත් කිරීම ඉතාම වැදගත්. සමහර වේලාවට වැඩිහිටියන්ගේ ක්‍රිඩාවන්හි පවා විරුද්ධ මත ඉවසන ගති පැවැතුම් අද දැක ගැනීමට නොමැත්තේත් මේ නිසාම වෙන්න ඇති.සෙල්ලම් කිරීමෙන් පසුව ඔබේ දරුවත් ගතු කියමින් ඔබවෙත පැමිනෙනු ඇති. ඒත් මේවායේ ඔබ කිසිම විටෙක පාර්ශවකරුවෙක් නොවන්න. සම වයස් කණ්ඩායම් අතර ඇති වෙන ගැටුම් විසඳා ගැනීමට මගක් ලබා දෙනු මිසක ඒවා වෙනුවෙන් වැඩිහිටියන් විදිහට ඔබ මැදිහත් නොවන්න. ඇතැම් අම්මලා තාත්තලා සිතන්නේ මෙය ක්‍රිඩාවක් ලෙසින් නොවේ. දරුවාට යම් අකටයුත්තක් වුනොත් එය මහත් අපරාදයක් සේ සලකන තරමටම දෙමව්පියන්ගේ මානසිකත්වය දුර්වල වී ඇත.දරුවන්ගේ සෙල්ලම දරුවන්ට මිස ඔබට නොවේ.

පරාජය පිලිගන්න

සෙල්ලම් කිරීමෙන් අපි බොහෝ දේ ඉගෙන ගන්නවා. එහිදී ඉතාම වැදගත් දෙය වන්නේ ජය පරාජය සම සිතින් විඳ ගැනීමයි. ඒත් අපි නිතරම ජයග්‍රහනයේදී වඩාත් සතුටු වුනත් පරාජය ඉවසන්නේ නැහැ. ඒත් ඔබ දරුවාට මේ දෙය කියා දෙන්න. සෙල්ලමකින් ජය වගේම පරාජයත් ලැබෙනවා. ඒ වුනත් පරාජයෙන් බොහෝ පාඩම් ඔවුන්ට ඉගෙන ගත හැකි බව කියා දෙන්න. හැම විටම දරුවාට ජයග්‍රහනයම යන පෙරැත්තය නොදී පරාජය ඉදිරියේදිත් හැසිරෙන අන්දම බුද්ධිමත් ලෙසින් පහදා දීම මව්පියන් විදිහට ඉතාම වැදගත් කටයුත්තක්. අද ජාත්‍යන්තර තරගයන්හි පවා පරාජය ඉදිරියේ එම ක්‍රිඩකයන් පවා ඉතාම අසීරුතාවයට පත් වන්නේ සමාජගතව තිබෙන පරාජය නොඉවසන තත්වය නිසාම බව අමතක නොකරන්න.ඉන්දියාවේ ක්‍රිකට් ක්‍රිඩකයන්ට තම කණ්ඩායම පරාජයට පත් වුවහොත් පෞද්ගලික දේපල පවා හානි කරන තත්වයට සමාජය යොමු වී ඇත්තේ ඔවුන් තුළ පරාජය පිලිගැනීමට තරම් ශික්ෂනයක් ක්‍රිඩාව වෙතින් නොලබා ඇති නිසාම බැව් කිව යුතුයි.

ක්‍රිඩාවටත් විනයක් තිබෙනවා

ක්‍රිඩාවකින් අපි බොහෝ දේ ඉගෙන ගන්නවා. හැම ක්‍රිඩාවක් වෙනුවෙන්ම සැකසුන නීති රීති තිබෙනවා. ඒ නීති රීති අනුව අපි කටයුතු කිරීම ඉතාම වැදගත්. ඒත් බොහෝ දෙනෙක් මේ නීති රීති නොසලකා කටයුතු කිරීම මගින් තමන්ගේ ජයග්‍රහනය තහවුරු කර ගැනීමට යොමු වෙන අවිනීත තත්වයක් දැන් නිර්මානය වෙමින් තිබෙනවා. ඒ වුනත් ඔබ දරුවාට මේ දේ කියා දෙන්න…ක්‍රිඩාවකදී වුනත් ස්වයංවිනයක් පනවා ගන්න. අදාල ක්‍රිඩාවේ සම්මත නීති රීති අනුව කටයුතු කරන්න. එයින් පරාජයක් ලැබුවද එය විනය විරෝධීව ක්‍රිඩාවෙන් ලබන ජයග්‍රහනයට වඩා  බෙහෙවින් අගනා බැව් ඔවුන්ට කියා දෙන්න. අද බොහේ ක්‍රිඩකයන් තහනම් උත්තේජක ලබා ගෙන ක්‍රිඩා තහනම්වලට පවා යොමු වන්නේ ඔවුන් වෙතින් මෙම ස්වයංවිනය පිරිහීම නිසාම බව කිව යුතුය.

සෙල්ලම් පිටියේ විරෝධතාවයන් එතැනට පමණයි

සෙල්ලම් කරන විට අපි පිල් බෙදා ගන්නවා. එහෙම නැත්නම් නිවාසාන්තර ක්‍රිඩාවන්හිදී වගේ නිවාස තිබෙනවා. එහිදී එකම ඉලක්කය තමාගේ කන්ඩායම, පිල, එහෙමත් නැත්නම් නිවාසය ජයග්‍රහනය වෙනුවෙන් ඉදිරියට ගෙන යෑමයි. පාසලක වුනත් තමන්ගේ නිවාසය දිනවන්න උගුර ලේ රහ වෙනකම් අපි කැ කෝ ගසන අන්දම අද දෙමව්පියන් වුනත් ඔබට මතක ඇති. ඒ කාලයේදී එකම ලෝකය තමන්ගේ නිවාසය වුනත් නිවාසාන්තර ක්‍රිඩාව අවසාන වුනාට පසුව සියලු විරසක අවසානයි.

විදුලිපුර විදුලි එලිය සේ විරුදාවලි ලත් මලල ක්‍රිඩක සුගත් තිලකරත්නගේ පුහුණුකරුව කටයුතු කළ ජේ. ජයලත් මහතා වරක් සඳහන් කලේ එවක කලාප තරගවලට පාසල් අතර ක්‍රිඩකයන් පුහුණු කිරීමේදී කොත්මලේ ප්‍රදේශයේ පාසල් දරුවන් එකම පිටියක පුහුණුව ලැබූ බවයි. කලාපීය තරඟවලදී පමණක් ඔවුන් අතර තරඟයක් තිබුනත් ඒ හැරුන විට මේ හැම දෙනාම ඉතාම සුහදතාවයෙන් කටයුතු කළ බව ජයලත් මහතා සදහන් කරයි. අම්මා , තාත්තා විදිහට ඔබේ දරුවන්ටත් මේ ගුණාංගය කියා දෙන්න. සෙල්ලම් පිටියෙන් ඉවතට එන්නනටත් පෙරාතුව මිතුරන් මිසක සතුරන් ඇති කර ගැනීම ඉතාම අනුවණ කටයුත්තක් බැව් ඔවුන්ට ඒත්තු ගන්වන්න.

අද වෙනකොට ජීවන අරගලය සමග ගැටෙන මව්පියන් බොහොම කාර්යබහුලයි. ඉස්සර නම් අම්මා දරුවන් එක්කම ගෙදර හිටියා. අද වෙන කොට අම්මත් රැකියාවට යනවා. ඉතිං මේ කාර්යබහුල වටපිටාව ඇතුළේ දරුවන්ගේ මොළය උත්තේජනය කිරීම සඳහා අවශ්‍ය වෙනස් වෙනස් දේ කෙරේ දරුවන්ව යොමුකිරීමේ හැකියාව අඩු වෙලා තියෙනවා. ඉතිං දරුවොත් ලෝකය දිහා බලන්නේ එයාලට පුරුදු කෝණයෙන්ම තමයි. උදාහරණ විදියට එදා අපිට කෝම්පිට්ටු හදන එක බොහොම රසවත් වුණාට වටපිටාව එක්ක අපේ දරුවෝ අද හුරුවෙලා තියෙන්නේ ගෙවල්, වාහන, ලොකු ඉස්කෝල වගේ මුදල්මය වටිනාකමක් තියෙන දේවලට. ඒ නිසාම බහුතරයක් දරුවෝ එකතු වුණාම කතා වෙන්නෙත් මේ දේවල් ගැනම තමයි. මොකද ඒ හැමකෙනෙක්ම ඇති දැඩි වෙන්නේ ඉහත සඳහන් කරපු වටපිටාවන් ඇතුළේ. මේ කාණ්ඩයට ඇතුළත් නොවෙන දරුවෙක් වුණත් තමන්ගේ යහලූවන්ගේ අදහස්වලට අනුව හැඩගැහෙන්නටයි වැඩි නැඹුරුතාවයක් පවතින්නේ.

මොකද වයස අවුරුදු 10 පස්සේ දරුවන් වැඩිපුරම අහන්න කැමති එයාලගේ යහලූවන් කියන දේවල් ගැනයි. පාසැලේ සිටින වත්පොහොසත්කම් අවම දරුවා වුවද හිතන්නේ පතන්නේ මේ මානසිකත්වයෙන් තමයි. මොකද එක එක ළමයා තමන්ගේ තත්ත්වය පවත්වා ගන්නේ එක එක විදියට. සමහරවිට පන්තියේ ඉන්න වත්පොහොසත්කම්වලින් අඩුව දරුවා අධ්යාපන කටයුතු හොඳින් කරන නිසා පන්තියේ ඉහළ තත්ත්වයක සිටිනවා විය හැකියි. තවත් දරුවෙක් ක්රීඩාව නිසා එසේ ඉහළ තලයක වැජඹෙනවා විය හැකියි. තවත් දරුවෙකු රැගෙන එන බඩු බාහිරාදිය හේතුවෙන් ඉහළින් සිටිනවා විය හැකියි. උදාහරණයක් විදියට ගත්තොත් ඕස්ට්‍රේලියාව, එක්සත් රාජධානිය වැනි රටවල්වල දරුවන්ට/මව්පියන්ට දරුවාගේ විෂය සඳහා ලැඛෙන ලකුණුවල අවශ්‍යතාවයක් නැහැ. ඔවුන් සැලකිලිමත් වන්නේ ක්‍රීඩා අංශය තුළින් දරුවාගේ සාර්ථකත්වයයි.

මොකද්ද මේකට හේතුව ?

ඉස්සර අපිට ස්මාට් ෆෝන් එකක් ඕනේ වුණේ නෑ, ඒක නෑ කියලා දුකෙන් හිටියෙත් නෑ. ඒත් අද දරුවෝ ස්මාර්ට් ෆෝන් එකක් නැති එක ගැන දුක් වෙනවා. මොකද යහළුවන්ට/අක්කට/අයියට තියෙන නිසා.

එහෙම නම් මොකද්ද මේ තත්ත්වයට හේතුව ?

Reward Pathway තමයි මේකට හේතුව. ඒ කියන්නේ ලෝකය රස විඳින්න අපිට ස්නායු පද්ධතියක් තියෙනවා. Reward Pathway කියන්නේ ඒකට. මෙන්න මේ Reward Pathway එක ක්‍රියාත්මක වෙන්නේ අපි ජීවත් වෙන පරිසරය අනුව. දැන් දරුවෝ ඉස්සර දරුවන්ගෙන් වෙනස් වෙන්නේ මෙන්න මෙතනින්.

මේ පිළිබඳව තවත් පැහැදිලි කළොත්, හිතන්න අනූව දශකයේ වයස අවුරුදු 15ක දරුවෙකුට නොකියා වර්ගයේ ජංගම දුරකතනයක් ලබා දුන්නොත් ඒ දරුවා ඒ පිළිබඳව බොහොම සතුටට පත්වෙනවා. නමුත් අද කාලයේ අවුරුදු 15ක දරුවෙකුට එවැනිම නොකියා දුරකතනයක් ලබාදුන්නොත් කිසිසේත්ම ඒ පිළිබඳව සතුටට පත්වෙන්නේ නැහැ. එකම වයසේ දරුවන් දෙදෙනෙකුහට එකම දේ ලබාදුන්නත් දෙදෙනාම ඒකෙන් සතුටු වූණේ නැහැ. ඒකෙන් ඔබට පැහැදිලි වෙනවා නේද අද පවතින වටපිටාව තුළ දරුවෙකු ලෝකය රස විඳින ආකාරය, එදා දරුවෙකු ලෝකය රසවිඳි ආකාරයට වඩා බොහෝ සෙයින් වෙනස් බව. එනම් අද දරුවන්ගේ වටපිටාව ඛෙහෙවින් වෙනස් අතකට හැරි පවතින නිසා දරුවෙකු වින්දනය ලබන්නේ අද පවතින දේ සමගයි. අනූව දශකයේ වයස අවුරුදු 15 වූ දරුවාට වඩා අද වයස අවුරුදු 15 සම්පූර්ණ වූ දරුවෙකු දියුණු වූ ලෝකයට විවරව ඇති බැවින් ඔවුන්ගේ Reward Pathway එදා පැවති දේ සමග ක්‍රියාත්මක වීමක් සිදුවන්නේ නැහැ. දියුණු වෙමින් පවතින මේ ලෝකය තුළ අද වන විට දරුවෙකුට සාමාන්‍ය සතුටක් ලබන්න විශාල උත්තේජනයක් ලබාදිය යුතුව තිඛෙනවා. ඔන්න ඔතනදි තමයි අපිට හිතෙන්නේ අපේ ළමයින්ට අපිට වගේ සුන්දර ළමා කාලයක් නෑ නේද කියලා. ඒත් ඒ තත්ත්වයේ වරදක් දකින්න අපිට බෑ. මොකද අපේ දරුවෝ ඇති දැඩි වෙන්නේ අපි ඇති දැඩි වූ වටපිටාව තුළ නම් නොවෙයි. මේ තත්ත්වයට වගකිව යුතු කිසිවෙකුත් නොවේ. දියුණු වෙමින් ඉදිරියට යන ලෝකය තුළ ඉබේම මේ තත්ත්වය දිනෙන් දින වර්ධනය වනු ඇත.

හැබැයි.. මව්පියන් වන ඔබටත් යුතුකමක් තියෙනවා

දෙමව්පියන් වශයෙන් ඔබ දරුවන් වෙනස් වෙනස් දේ කෙරේ යොමු කිරීමට උත්සාහ දැරිය යුතුයි. දියුණු වන ලෝකය සමග අපි සැවොම ඉදිරියට යා යුතුව තිබුණද දරුවන් වෙනස් වෙනස් දේ කෙරේ යොමුකිරීම ඉතා වැදගත් වේ. උදාහරණයක් ලෙස ඔබේ දරුවා මුහුදු වෙරළට ගොස් පැමිණ ඔබට පවසන තොරතුරු අතරට එහි සුන්දරත්වය, සිප්පි කටු ගැන, ඔබ කුඩාවියේදී මුහුදු වෙරළේ විනෝද වූ ආකාරය ගැන දරුවන් සමග කතා කරන්න. සත්තු වත්ත, උද්භිද උද්යාන වැනි ස්වභාවික සුන්දර ස්ථාන වෙත දරුවන් රැගෙන යන්න. කෙසේ වුවද වෙනස් වන ලෝකයේ නොවෙනස්ව අපේ ළමා විය අපේ දරුවන්ගෙන් දකින්නට නොහැකි බව අවබෝධ කරගන්න.

විශේෂඥ මතය, අදහස සහ මූලික සටහන:

විශේෂඥ වෛද්‍ය මියුරු චන්ද්‍රදාස
ළමා සහ යොවුන් මනස පිළිබඳ විශේෂඥ වෛද්‍ය – රාගම ශික්ෂණ රෝහල / ජ්‍යෙෂ්ඨ කථිකාචාර්ය – කැලණිය විශ්වවිද්‍යාලය