අද හෙඩ් ෆෝන් භාවිතය අපි කාටත් සුලබ දර්ශනයක්. එයිනුත් වැඩි පිරිසක් නව යොවුන් වියේ පසුවෙන දරුවන් කිව්වොත් නිවරැදියි.කොවිඩ් වසංගත තත්වය සමග මේ විද්යුත් මෙවලම් දරුවන්ටත් නැතිවම බැරි තරම් සමීප වුණා. 

ඒ වුනත් හෙඩ්ෆෝන් භාවිතා කිරීමේදී වැඩිහිටියන් විසින් දැනගත යුතු කරුණු කීපයක් තිබෙනවා.

දරුවන් හෙඩ්ෆෝන් පාවිච්චි කරනවා නම් වැඩිහිටියන් පාවිච්චි කරන උපාංගයම දරුවන්ට ගැලපෙන්නේ නැහැ.ඒ  නිසා දරුවන්ට මේවා භාවිතයට අවසරයක් දෙනවා නම් හෝ දරුවාට හෙඩ් ෆෝන් භාවිතා කළ යුතු අවස්ථාවක් තිබෙනවා නම් මේ ගැනත් සිතන්න වෙනවා..

සමහර දරුවන් ඝෝෂාකාරී සංගීතයට සවන් දීමට හෙඩ්ෆෝන් පැළඳ ගැනීම එතරම් සුදුසු නැහැ. ඒ නිසා දරුවන්ගේ ශ්‍රවණ පිලිබද ගැටලු ඇති වෙන්න පුලුවනි. දරුවන්ගේ  ශ්‍රවණ මාර්ගය පටුයි. ඒ නිසා ශබ්ද මට්ටම 60% කට වැඩියෙන් පවත්වා ගැනීම සුදුසු නැහැ.ඒ නිසා දරුවාට හෙඩ් ෆෝන් එක සමග තනි වෙන්න දීලා අම්මා ,තාත්තා තමන්ගේ වැඩ කටයුතු කර ගෙන යන්නත් එපා. දරුවා සවන්දෙන සංගීතය හෝ වෙන යම් දෙයක් මීටරයක දුරට ඇසෙනවා නම් එයින් තේරුම් යන්නේ ශබ්ද මට්ටම ඉහළ බවයි. දරුවා පවත්වා ගෙනයන ශබ්ද පරාසය ගැන විමිසිල්ලෙන් සිටින්න. ඒ වගේම In Ear Audio Piece වලට වඩා හෙඩ් ෆෝන් ආරක්ෂිතයි.

ඒ වගේම දරුවා කියන්නේ හයක් හතරක් තේරෙන කෙනෙක් නොවෙයි. ඔවුන් බලන්නේ ලද අවස්ථාවෙන් ප්‍රයෝජන ගන්න. ඒත් හෙඩ්ෆෝන් එකක් පැයකට වඩා වැඩි කාලයක් පැළඳගෙන සිටීම එතරම් සුදුසු දෙයක් නොවෙයි. ඒ නිසා දරුවා මේවා සමග ගණුදෙණු කරන කාලය ගැනත් විමසිල්ලෙන් සිටින්න.

තවත් අනතුරු දැන්වීම් තිබෙනවා..

දරුවා හෙඩ්ෆෝන් එකක් භාවිතා කරනවා නම් එය මිතුරන් අතරේ බෙදා හදා ගැනීමත් සුදුසු නැහැ. ඒ ඇයි කිව්වොත් කණ වැනි විවෘත කුහර ඔස්සේ විෂබීජ සම්ප්‍රේෂණයට ඇති අවස්ථාව ඉතාම ඉහලයි.

සමහර අවස්ථාවලදී හෙඩ්ෆෝන්  නිසා අවට පරිසරයේ ඇති ශබ්ද ඇසෙන්නේ නැහැ. අම්මා,තාත්තා කතා කළත් දරුවා ඒ ගැන අවධානයක් දක්වන්නේ නැහැ.

හෙඩ්ෆෝන් නිසා හිසරදය,කැරකැවිල්ල වැනි රෝග තත්වයන් ගැනත් සමහර විට දරුවා පැමිණිලි කිරීමට පුළුවනි.

දරුවන්ට ගැලපෙන හෙඩ් ෆෝන් තිබෙනවා..

මෙහිදී දරුවාට අපහසු නොවන විදිහට තෝරා ගැනීම ඉතාම වැදගත්. 

• හෙඩ්ෆෝනය හිස මත රැදී ඉතා හොඳින් කණට ස්ථානගත විය යුතුයි.පමණට වඩා තද වීම දරුවාගේ කණට සහ හිසට ගැටලුවක්. ලිහිල් වුනොත් එය රඳවා ගෙන සිටීමේදී අපහසුතාවයක් ඇති වේවි.
• ශබ්ද සීමාව
• කල්පැවැත්ම-දරුවන් ගේ දඟකාරකම නිසා හෙඩ්ෆෝන් ඉතා පහසුවෙන් බිම වැටී කැඩෙන්න පුලුවන් නිසා Wireless සුදුසුයි.
• ආකර්ශණීය බව-පොඩ්ඩන්ගේ ඇසට ආකර්ශනයක් දැනෙන හෙඩ්ෆෝන් වඩාත් සුදුසුයි.

• ළමුන් සඳහා නිර්මාණය කර ඇති හෙඩ්ෆෝන් වල උපරිම ශබ්දය සීමා කරයි 
• Noise-cancelling හෙවත් ශබ්දය අවලංගු කරන හෙඩ්ෆෝන් මිල අධික වුවත් තවත් විකල්පයකි. පිටත ශබ්දය ආක්‍රමණය අඩු කිරීමෙන්, එයින් අදහස් කරන්නේ දරුවන්ට හෙඩ්ෆෝන් ශබ්ද මට්ටම අඩු මට්ටමක තබා ගත හැකි බවයි.

කුඩා ළදැරියකගේ හැඬුම් හඬ, මට මා අහිමි කරන බව හෝ සදාතනිකවම මම ඇයට බැඳෙන බව, මගේ දියණියගේ පළමු හැඬුම් හඬ ඇසෙන තුරුම මම විශ්වාස නොකළෙමි. ඇගේ හෙට දවස වෙනුවෙන් මගේ අද දවසේ සතුට මට විලංගුලා දැමිය හැකිබව තේරුම් ගැනීමට, ඇගේ එකම එක පුංචි ඉකි ගැසුමක් ප්‍රමාණවත් විය. මහදේ දොරගුලු වෙන කිසිදු ස්ත්‍රියකට විවර නොකරන බවට නුඹේ අම්මාට දුන් පොරොන්දුව නුඹ කිරිකැටියෙක්ව උපන් දා මම බිද දැම්මෙමි. කිසිදා නොබෙදී යනු ඇතැයි විශ්වාස කළ මගේ ප්‍රේමය, නුඹ උපන් දා බෙදී ගියේය.  දුවේ නුඹ උපන්දා  මමද ඉපදුනෙමි.

ලෝකය විෂම බව ද නපුරු බව ද මම නුඹට සෙමින් උගන්වමි. නුඹ දිරිය ගැහැනියක ලෙස ජීවිතය දිනන තුරු, මේ තාත්තා නුඹේ අත අල්වාගෙන ඉදිමි. ඉතා අසීරු ජීවන දහම නුඹ සෙමින් ග්‍රහණය කර ගන්නා තුරු ඉවසීමෙන් සිටිමි. ජීවිතයේ සියලු පාඩම් සංයමයෙන් වටහා දෙමි.

මගේ පුංචි දුවේ……..

ගිනි අවුලවන්නට ලේසිය. ගිනි නිවීම අසීරුය. ඇවිලුනු ගිනිදැල් නිවීමේ මාර්ගද, කිසිදා ගිනි නොඇවිලෙන ලෙස ක්‍රියා කිරීමේ උපාය මාර්ගද මගේ දූ ඉගෙන ගත යුතුය. ගැහැනියක පරිණත වන්නේ නිවීමෙන්ම බව දූ තේරුම් ගත යුතුය ( be a problem solver  ).

ඔබ උපන්නේ පරිපූර්ණ ( perfect ) ගැහැනියක් වීමට නොවේය . ඔබටම අනන්‍ය අසම්පූර්ණ (imperfections ) කතන්දර වලට ඔබ තුළම ජීවත් වීමට ඉඩ හරින්නට උවමනාය. නුඹ නුඹම වනු දැකීමට මේ තාත්තාට ඕනෑය. වැරදීම්ද, අතපසුවීම්ද සිදුවන්නේ මිනිසුන් අතින් බව මගේ දූ දැනගන්නට අවශ්‍ය ය. ඉතින් වැරදේ හෝ පැරදේ යැයි බියෙන් ඉදිරියට ගත් පය පසුපසට නොගැනීමට තරම් මගේ දූ ධෛර්යමත් විය යුතුය. පැරදීමට බිය විය යුතු නැත ( don’t be afraid to be wrong or mistaken ).

ලෝකයේ සෑම කුඩා අංශුවක්ම පරීක්ෂණ වලටද, ප්‍රශ්න කිරීම් වලටද ලක් වන බව දූ දැනගත යුතුය. ඉතින් මගේ දූ ප්‍රශ්න වලට මුහුණදීමට ඉගෙන ගත යුතුය. ප්‍රශ්න වලට පිළිතුරු හෝ විකල්ප මගේ දුව තනිව සොයා ගත යුතුය (come to the table with more solutions than problems ). ජීවිතයට බය නැති බව මගේ දූ ඔප්පු කරනු දකින්නට මට වුවමනාය.

මම මහල්ලෙක් වෙන වේගයට සමානුපාතිකව මගේ දූ ලස්සන තරුණියක් වෙන බව මට විශ්වාසය. පෘථිවියේ  පරිභ්‍රමණය නවත්වන්නට හෝ දූ පුංචි පැටියෙක්ව සදහටම තබා ගන්නට මේ තාත්තාට අවශ්‍ය මුත් එය මට කළ නොහැකි බව දුව දන්නවා ඇතැයි සිතමි. ඒ නිසා අදුරු මතකද, නිදි වර්ජිත කඳුළු කඳුලු පිරුනු ඇස් ද දූගේ මතකයෙන් අතුගා දැමිය යුතු බව මම යෝජනා කරමි. එහෙත් අපි පවුලක් ලෙස එකට ආදරයෙන්  බැඳී හුන්  මතක ගබඩාව මගේ දු ලග තිබීමට මට වුවමනාය. ඒ ආදරණීය මතක සටහන් මගේ දූ කෙදිනක හෝ ඉතා හොඳ පෙම්වතියක්, ඉතා හොඳ බිරිඳක්, ඉතා හොඳ යෙහෙළියක්, ඉතා හොඳ අසල්වැසියෙක් සහ ඉතා හොඳ පුරවැසියෙක් බවට පත් කරනු ඇති බව මගේ විශ්වාසයයි ( keep beautiful moments in your heart ).

ඔබ උපන්නේ රෝස පාට සිඟිති අත් දෙක කිටිකිටියේ ගුලි කරගෙනය. සෙමෙන් දිගහැරුණු ඒ රෝස පාට අත්ල මත පාරිශුද්ධභාවය හැර වෙන අන් යමක් දූගේ තාත්තා දැක්කේ නැත. ඒ පුංචි දෑත්වලින් ඔබ අනාගත ලෝකයට යමක් දායාද කළ යුතුමය. නුඹේ තාත්තාට නුඹට දෙන්නට වතුපිටි හෝ හෝ හරකාබාන නැත. මට ඔබට දිය හැකි අමිල සම්පත වන්නේ අධ්‍යාපනය පමණය. ඉතින් නුඹ හොඳින් ඉගෙන, පරිකල්පනයේත් නවෝත්පාදනයේත් විශිෂ්ටයෙකු වනු දැකීමට මේ තාත්තාට උවමනාය ( you can make something out of nothing ).

මගේ සෙවණේ, මගේ දූට කැමති විටෙක නිදන්නටද, කැමැති විටෙක කන්නටද,  කැමැති විටෙක කෙළිදෙලෙන් සිටින්නටද හැකිමුත් එසේ කළ නොහැකි අතිශය කාර්යබහුල, අතිධාවනකාරී ලෝකයකට මගේ දූ කෙදිනක හෝ ප්‍රවිශ්ට වෙනු ඇත. එදිනට මේ තාත්තා බොහෝවිට බොහෝ විට පස් ගොඩක් පමණක් වනු ඇත. ඒ නිසා හැම විටම කම්මැලි වීම ඉතාම කම්මැලි බව මගේ දූ තේරුම් ගත යුතුය ( being bored is boring ). අවශ්‍ය විට අනලස්ව කටයුතු කිරීමේ පාඩම මගේ  දූ ඉගෙනගෙන තිබිය යුතුය. 

ඇතැම්විට බොහෝ දේවල් වචනයෙන් දිනන්නට මගේ දුවට සිදුවෙනු ඇත. එනමුදු ජලයට  විසි කරන ලද ගලක් හෝ කටින් පිටවුණු කිසිදු වචනයක් නැවත ගත නොහැකි හෙයින්ද, මහනෙල් සුවඳමුත් කුඩමසු පිළීගඳ හෙයින්ද මගේ දූ වචන ප්‍රවේශමෙන් පරිහරණය කිරීමට උගත යුතු වන්නේය. ඔබේ ඉවසීම අතික්‍රමණය වන ස්ථානවලදී පවා සංයමයෙන් වචන හැසිරවීමට මගේ දුව සෙමින් පුහුණුවිය යුතුය (our words are a thing of beauty ).

දූගේ සීයාගේ ලෝකය වර්ණවත් කළ ස්භාවික ලෝකයේ චමත්කාරයට වඩා දූගේ තාත්තාගේ ලෝකයේ තිබුනේ තාක්ශණික ලෝකයේ අරුමැසි පෙරළීන්ය, වෛද්‍ය විද්‍යාවෙන් පවා පිළිතුරු සොයා ගැනීමට නොහැකි වූ රෝගාබාධය. සෑම කරුණක් අරභයාම විච්ජින්න වූ මිනිසුන්ය. සින්තටික් සිහිනය. නපුර වෙනුවෙන්ම පෙළ ගැසුන චතුරංගනී සේනාය. විපරීත බුද්ධීන්ය. ඉතින් ඒ සෑම අභියෝගයක්ම දූ ටය. ඒ සියල්ලටම මුහුණ දෙද්දී දුව මතක තබා ගත යුතු එක් කරුණක් වන්නේය. එනම්  හැම බර සුසුමකට පසුවද, කඳුලකට පසුවද, පැරදුමකට පසුවද දූ හැරී බලනවා නම්, දූගේ තාත්තා දූ පසු පස්සේ ඉන්නා බවය.

දියණිවරුන්ට ආදරයෙනි.

දෙමව්පියන් නිතරම තමන්ගේ දරුවන් ගැනම හිතනවා මිසක තමන්ගේ නිරෝගිකම ගැන එතරම් සැලකීමක් නැහැ. දෙමව්පියන්ගේ අද දවස තරුණ වුනත් දරුවන්ගේ වැඩීමත් සමග කාලය නොදැනීම ගෙවී යනවා.ඒ සමග තමන්ගේ ශරීර ශක්තිය වගේම නිරෝගිබවත් නැති වෙන්න පුලුවන්.ඒ නිසා දෙමව්පියන් විදිහට ඔබ දරුවන් ගැන වෙහෙසෙනවා වගේම ඔබේ සෞඛ්‍ය ගැනත් අවධානයක් දැක්වීම ඉතාම වැදගත්.වයසත් සමග ඇති වෙන රෝගාබාධයන් වගේම වයසට පෙරාතුව වැලදෙන රෝගාබාධ ගැනත් සැලකිලිමත් වීම ඉතාම වැදගත්.මේ අතර අපි ඒ තරම් නොසලකන වගේම වැඩ වැඩි හින්දා යන උපකල්පනය ගොඩ නගා ගෙන වැඩි සැලකිල්ලක් නොදක්වන රෝග තත්වයක් තිබෙනවා. මේ ”කෙටිකාලීන මතකය අමතතක වීම” රෝග තත්වය සමහර විට ඔබටත් දැනෙන්න පුලුවනි.මේ විදිහට කෙටි කාලීන මතකය අමතක වෙන්නේ ඇයි..?

කෙටි කාලීන මතකය අමතක වීම

කාලය සමග බොහෝ දේ අමතක වීම සාමාන්‍ය දෙයක්.ඒත් කෙටි කාලීන සිදුවීම් අමතක වීම ඔබේ දෛනික ජීවිතයටත් ගැටළුවක්.උදාහරණයක් විදිහට අල්මාරියේ යතුර තිබු තැන…දරුවෙකුගේ පනිවිඩය වැනි අද හෝ ඊයේ සිදු වුන දෙයක් අමතක වෙනවා නම් එය ඇත්තටම ගැටළුවක්.මේ ගැටළුව සමග ජීවත්වීම තවත් ගැටළුවක්..

ක්‍රියාශිලී නොවීම..

දරුවන් ලැබුනාම ඇතැම් මව්වරුන්ගේ අතට පයට කටයුතු සිදු වෙන නිසා ඔවුන් තමන්ගේ පැටියා සමග අධි විවේකී ජීවිතයක් ගත කරන්න පටන් ගන්නවා. තාත්තා වුනත් කාර්යාලයේ වැඩ වෙනුවෙන් වෙහෙසුනත් ශාරිරික ක්‍රියාකාරකම් වල නිරත නොවන රටාවක් තිබෙනවා. මේ අක්‍රියශීලී ජීවිතය නිසා කෙටිකාලීන මතකය අමතක වෙන තත්වයක් ඇති වෙන්න පුලුවන්.

මත්ද්‍රව්‍ය හා මද්‍යසාර භාවිතය

මත්ද්‍රව්‍ය හා මද්‍යසාර භාවිතය නිසා ඇති වෙන්නේ දියවැඩියාව,පිලිකා, හදවත් රෝග සහ ශ්වසන ආබාධ පමණක් යැයි හිතන්න එපා.මේ අනිසි භාවිතය නිසා මොළයේ සෛල වලට සිදු වෙන හානිය නිසා කෙටි කාලීන මතකය අමතක වීමේ ගැටළු ඇති වෙන්න පුලුවන්.

මානසික සෞඛ්‍ය පිරිහෙනවා..

යහපත් මානසික තත්වයක් ඇති විට අමතකවීමක් ගැන පැමිණිල්ලක් ඇති වෙන්නේ නැහැ.ඒ වුනත් මානසික අවපීඩනය, සාංකාව,මානසික වෙහෙස වැනි හිතට කනස්සල්ලක් ඇති මානසික තත්වය නිසා කෙටි කාලීන දේ වුනත් අමතක වෙන්න පුලුවනි.

නින්ද

නින්ද නිසා අපේ මොළය පිරිසිදු වෙනවා. සුවදායක නින්දක් නැති නම් එය සිරුරටත් වෙහෙසක්.ඒ විතරක් නොවෙයි, දිගින් දිගිටම නින්ද නොයා හිටියොත් කෙටිකාලීන මතකයත් අමතක වෙන්න පුලුවනි.ඒ නිසා දරුවන් වෙනුවෙන් වෙහෙසෙන බව ඇත්ත. ඒත් සුවදායක නින්දක් ලබා ගන්නත් අමතක කරන්නත් එපා.සමහර විට ඔබ සතියේ දිනයන්හි සුව නින්දක් නොලබන නිසා සති අන්තය හෝ අවස්තාවක් ලැබෙන විට වැඩි වේලාවක් නිදා ගත් පමනින් ඔබ සාමාන්‍ය නින්දකින් ලබන සුවය ලැබෙන්නේ නැහැ.දිගින් දිගටම නින්ද අඩු වීම නිසා ඇති වෙන ”ලයිම් ” රෝගය පසුකාලීනව ඔබේ මතකය අමතක කරන තත්වයට පත් කරන්න පුලුවනි.

තයිරොයිඩ් ග්‍රන්ථි පිලිබද ගැටළු

ඔබගේ තයිරොයිඩ් ග්‍රන්ථි ආශ්‍රිත රෝග තත්වයක් තිබෙනවා නම් එය කෙටි කාලීන මතකය පිලිබඳ ගැටළුවලට හේතු වෙන්න පුලුවනි.

දුර්වල ආහාර

අම්මා,තාත්තා දරුවන් පෝෂණය කළත් තමන්ගේ පෝෂණය ගැන හිතන්නේ නැහැ.දරුවෝ කෑවා නම් ඒ ඇති කියලලා හිතුවත් ඔබේ මතකය හොදින් පවත්වා ගැනීමට නම් ආහාර ගැනත් උනන්දු වෙන්න.දුර්වල ආහාර පුරුදු හා පෝෂණයක් නැති ආහාර නිසා මතකය ඉක්මනින්ම අමතක වෙන්න පුලුවනි.

මම අමායා. නිකම්ම අමායා නෙමෙයි.  අමායා රන්සරණි වනිගසූරිය. වයස අවුරුදු දාහතයි. උසස් බාලිකාවේ ඉගෙන ගන්නේ. මට ඉන්නවා නාහෙට අහන්නේ නැති මල්ලි කෙනෙක්. එයා සවිරු. එයා තාම හය වසරේ.

අපේ අම්මයි, අප්පච්චියි දෙන්නම රාජ්‍ය සේවකයෝ.තාමත් රස්සාවේ යනවා. තාත්තගේ කසාද බැඳපු නැති පොඩි නංගී, ඒ කියන්නේ අපේ පොඩි නැන්දා තමයි අපිත් එක්ක පුංචි කාලේ ඉඳලා තනියට ඉන්නේ. 

” මහ නපුරු ගෑනියෙක් අනේ…මට පේන්න බෑ..”  මායි මල්ලි මොනවා කරත් එයාට වැරදියි. මල්ලි නම් නිතරම ගුටි කනවා. එයාටනං හොඳ වැඩේ තමයි . ඒ උනාට මල්ලිට ගහන එකටයි මට බනින එකටයි නම් මට එන තරහක්.

” මට පේන්න බෑ එයාව “

අම්මයි තාත්තයි ගෙට ගොඩ වෙන්නෙ කොයිවෙලේද?  අන්න ඒ වෙලාවේ ඉඳන් පොඩි නැන්දා පටන් ගන්නවා කේලම් කියන්න.  

” අමාට අද ටෙලිෆෝන් කෝල් දෙකක් ආවා. එකක් අමා ගත්තා.  අනේ මන්ද වරුවක් කතා කළා මේනකා ඔන්න මං කිව්වා “

මේනකා කියන්නේ අපේ අම්මා.

” බැලුවොත් ටෙලිෆෝන් වයර් එක බෙල්ල වටේ” පොඩි නැන්දා එහෙමයි සංක්ෂිප්ත වශයෙන් කේලම අම්මට කිව්වේ.

” ටෙලිෆෝන් එකෙන් ඔය හැටි මොන මගුලක් කියවනවද ළමයෝ?  ඔය හැටි බිල් යවාගෙන ?

කතා කරන දෙයක් ඉස්කෝලෙදි කතා කරන්න බැරිද?……. අප්පච්චියි මායි, මැරි මැරි හම්බ කරනවා නේ… උඹලට බැරියැයි ගෙදර ඉදන් කාබාසිනියා කරලා දාන්න.” (constantly trying to find faults with children)

අම්මා ඔය ටික කියන්නේ දියරෙද්දට මාරු වෙන්නත් කලින්. හැම අම්මෙක්ම මෙහෙමද? මට නිදහසට කරුණු කියන්නවත් අවස්ථාවක් නෑනේ. ඇත්තටම මට ඕන වුණේ ස්වර්ණදේවි බාලිකාවේ ආර්ථික විද්‍යාව ප්‍රශ්න පත්තරේ ගැන මන්දනා ගෙන් අහගන්න. මන්දනායි මායි එකම අතිරේක පන්ති වලට යන්නේ. ඒ උනාට ඉස්කෝලේ දෙකක. මන්දනා මගේ උදව්වට දෙපාරක්ම මට කෝල් කලත්, මම මන්දනාට කෝල් කරේ එක පාරයි. ඒකත් ඉල්ලුම් නම්‍යතාවය ගැන තිබ්බ ප්‍රශ්න ගැන අහන්න.  

ඉගෙන ගන්නයි, බැනුම් අහන්නයි දෙකක් බෑනේ. මන්දනාට නම් මොබයිල් ෆෝන් එකක්ම තියෙනවා. මම කවදාවත් අම්මලගෙන් ඒව ඉල්ලලා නෑනේ. 

” මේගොල්ලන්ට නම් පිස්සු …..පිස්සුවෙත් හොදම එක  “

වෙලාව රෑ 7ට 20යි. ඔන්න අප්පච්චිගේ බයිසිකලේ සද්දේ ඇහෙනවා. මල්ලි නම් අප්පච්චි කන්න ගේන්නේ මොනවද බලන්න තාමත් ඉස්සරහට දුවනවා. මමත් ආසයි,  ඒත් මම ඒ දිවිල්ල නතර කරලා ටික දවසක් වෙනවා. මොකද ඔය ගේන දෙයක් දීලා, අප්පච්චි ඉස්සරහා පුටුවේ වාඩි වෙලා අපේ විස්තර අහන එක නෙමෙයි කරන්නේ.

” මෙන්න සවිරු විස්කිරිඤ්ඤා ….දැන් එකක් දහයක් වෙනවනේ….ඉස්සර නං එකක් සත පහයි..අපේ අප්පච්චිලා මෙහෙම නිකං ගෙනත් දෙන්නේ නෑ…..අපි හරක් දක්කලා, තණකොළ කපලා, ඔක්කොම වැඩ කලහම ඔන්න අපේ අප්පච්චි අපිට සතයක් දෙනවා ….

ඒකත් දවස් ගානක් එකතු කරල කන්න ලැබෙන්නේ එක විස්කිරිඤ්ඤයයි. උඹලට නම් සැප වැඩියි. ” 

ඔන්න අපේ මල්ලි විස්කිරිඥ්ඥා කන්න ගිහින් අහගන්න දේවල්. අප්පච්චිට දැන් අවුරුදු පනහයි. ඒ උනාට අවුරුදු හතළිස් පහකට කලින් ඒවා තමයි හැම වෙලාවෙම දොඩවන්නේ. (always living in the past )

මට නම් විස්කිරිඤ්ඤා කියන්නේ පේන්න බැරි කෑමක්.

මගේ O/L  ප්‍රතිඵල A7 යි B 2 යි. විද්‍යාවයි ගණිතයයි කොහොමත් තිබ්බේ පේන්න බැරි ගොඩේ වුණත් මට ගණිතයට A යි,  විද්‍යාවට B යි අර ගන්න පුළුවන් වුණා. මම ආසම විචාර ලියන්න. කථික තරග වලත් ටීම් ලීඩර් උනේ මම. මම හීන දැක්කේ නීතිඥයෙක් වෙන්න. ඒ කළු ලෝගුව ඇඳගෙන ගැම්මෙන් ඇවිදගෙන යන හීනේ අම්මයි අප්පච්චියි බොහොම ලස්සනට බොඳ කරලා දැම්මා. අපේ අම්මා, අප්පච්චිට මුලින්ම හැදුනේ දොස්තර-ඉංජිනේරු පිස්සුව.  තාත්තගේ ඔෆිස් එකේ ශාන්ත මාමගෙ දුව, ජනනි අක්කා මෙඩිකල් කොලෙජ් ගිය එක තමයි එයාලගේ ඔළුවේ වැඩ කළේ . මට බයෝ සයන්ස් හරි කම්බයින් මැත්ස් හරි තෝරගන්න කියලා දීපු වදයක්. විද්‍යාවට B ආපු එකට දෙවියන්ට මම පින් දුන් එදා.

” ජනනි අක්කා දොස්තර උනහම ලෙඩ්ඩුත් එපෑ…බෙහෙත් කරන්න..මම ලෙඩෙක් වෙන්නම් එතකොට ඉවරනේ ” මම එහෙම කිව්වම අම්මා මගේ කම්මුලට ගැහුවා.  

” කට වාචාලකමට කියවන් එනවද? උඹ කවුරු කියලද හිතන් ඉන්නේ ? ” කියලා ඇහුවේ අපේ අම්මා. ( speaking authoritatively )

අප්පච්චි නම් කිව්වේ ” මුන් දරුවො නෙමෙයි මරුවෝ … අනේ උඹ කලා විෂයන් කරලා කොරයි අපිට…උඹට පුළුවන් කලාව..” කියලයි. ( negative talk and approach ). මට මැරෙන්න තරම් දුක හිතුණා . අන්තිමේ මම කොමර්ස් කරන්න හිත හදාගත්තා. පුදුම අම්මෙකුයි අප්පච්චි කෙනෙකුයි මට ඉන්නේ.

අපේ මල්ලි නම් අනේ මන්දා . අපේ අම්මලා එයාට කියන ඒවා, එයාට තේරෙනවද කියලා මට හිතාගන්න බෑ. ගෙදරට කවුරුහරි ආව ගමන්, මල්ලිව ළඟට අරන් අප්පච්චි පටන් ගන්නවා වරුණාව. ” මේකා තමයි මගේ නමයි, පරම්පරාවයි ඉස්සරහට ගෙනියන්න ඉන්න එකා..මගේ කොල්ලා..මූට  තමයි මේ ගෙවල් දොරවල් ඔක්කොම “

අපේ මල්ලි නමයි, පරම්පරාව ගෙනියන එක ගැන හිතන් ඉන්නේ වාහනයක් ඩ්‍රයිවින් කරනවා වගේ ලේසි වැඩක් කියලා. අනේ එයාට තේරෙන පරම්පරාව. සමහරවිට එයා හෙනම උජාරුවෙන් ඉන්නේ, මේ ගෙවල් දොරවල් ඔක්කොම එයාට දෙනවා කියපු නිසා වෙන්න ඕන. එතකොට මේ අමායා රන්සරණි වනිගසූරිය කියන්නේ අනාථ ළමයෙක්ද? ඕව හිතලම මගේ ඔලුව විකාරයි.  ( not explaining properly ). නම ගෙනියන්නේ අපේ මල්ලි නම්, මට මොන කෙහෙල් මලකටද වනිගසූරිය කෑල්ල? 

මීට පස්සේ  මම නිකම්ම අමායා රන්සරණි.

ගිය සතියේ මගේ අතින් මගේ පිඟාන බිඳුණා. ඒක වුනේ බ්ලැකීට මාළු කෑල්ලක් දාන්න එලියට ගිය වෙලාවේ. බ්ලැකියා මාළු කන්න හදිස්සියට මගේ ඇඟේ එල්ලුනා. බ්ලැකී කියන්නේ අපේ බල්ලා. මේ වැහි දවස්වල පේමන්ට් එකේ වතුර පිරිලා. ඉතින් මම ලෙස්සලා යන එක අහන්නත් දෙයක්ද?  ආපෝ…එදා ඉරිදා. අපේ අම්මා ගෙදර උන්න දවසක්ම බලල මගෙ පිඟාන බිඳුණේ නම්  මගේම නරක වෙලාවට. 

” ආ.. බිඳලා විනාස කරපන්… මොකෝ අතින් පයින් යනවා කියලද?….එකක් ඇරෙනකොට  එකක් ගේන්න ඉන්නවනේ ඉතින්…”

ඔන්න අම්මාගේ කෑගැහිල්ල . ඒ උනාට ඊයේ පෙරේදා අම්මගේ අත බැරිවෙලා, එයා ආසම කරන පෝසිලෙන් පිඟන් හතරක්ම බිඳුනා. කෝ කවුරුත් බැන්නයෑ ( not accepting mistakes in front of children ). එක අතකට ඉතින් එයා වියදම් කරල ගෙනාපු දේවල්නේ. මට බැන්නට නම් හොදම වැඩේ.  

කවුරුහරි, කවදහරි මේවා කියෙව්වොත් හිතාවි මම මහ නරක ගෑනු ළමයෙක් කියලා. ඒත් ඒක එහෙම නෙමෙයි. අම්මයි අප්පච්චි දැකපු ලෝකෙන් බාගයක්වත් මම තාම දැකලා නැහැ. හැමදේම ඉගෙන ගන්න මට තව කාලයක් ඕන. අම්මයි, අප්පච්චියි අපිට බැන්නට, එයාලා අපිට ආදරේ ඇති. ඒත් කවදාවත් කියල නම් නැහැ ( no communication with children ). වැරැද්දක් කරහම බැන්නට කමක් නැහැ. වැරැද්දක් ඇතුවත් නැතුවත් බැනුම් අහන්න මටනම් බෑ. මට ගොඩක් වෙලාවට මම ගැනම දුකක් දැනෙනවා. මම තනිවෙලා මට කවුරුත් නෑ වගේ හැඟීමක් දැනෙනවා. අම්මා අන්තිමට මගේ ඔලුව අත ගෑවේ කවදද කියලා මට මතක නෑ. රස්සාත් එක්ක ඒගොල්ලො හරිම කාර්යබහුලයි. ඒත් එයාලගෙ වෙහෙසයි, මහන්සියයි මගෙයි, මල්ලිගෙයි පිටින් යවනවට මම ආස නෑ.  අම්මට රසම කෑම හදන්න බැරි උනාට මට දුකක් දැනෙන්නෙ නෑ. අම්මට මට කවන්න බැරි උනාට දුකක් දැනෙන්නෙත් නෑ. ඒත් අම්මාටයි අප්පච්චිටයි බැරිද පුංචි වෙලාවක් මාත් එක්ක කතා කර කර ඉන්න. මට ගෙදරක් නෑ වගේ දැනෙන හැඟීමට මම වෛර කරනවා.  අම්මලාගේ ඇඟේ දැවටි දැවටි ඉන්න මගේ යාළුවන්ට මම ඊර්ෂ්‍යා කරනවා. මම වෙන මොනවා කරන්නද? මට ඕනේ හොඳට ඉගෙනගෙන ඉක්මනින්ම මේ ගෙදරින් පිටවෙලා යන්න. එතකොට මම මෙයාල ගැන හිතන්න ඕන නෑනේ.

ඔව් මම අමායා රන්සරණි  විතරක් උනාම හොඳටම ඇති.

ඔබට ඔබව මඟ හැරෙන තැන ඔබේ දරුවන්ද මඟ හැරෙනු ඇත. හොඳම මල් පිපෙන දීර්ඝ වසන්ත කාලය පටන් ගන්නේ අදය. අද හොඳම දවසය.

දෙමව්පියන්ට ආදරයෙනි. 

තම දියණියන් දැඩි දඬුවමින්ද , අතුල්  පහරවලින් ද, කෝටු කසායෙන්ද මට්ටු කරන්නට තැනූ පියෙක්ට , තම දියණියන්ගේ ආදරය තමන්ගෙන් ගිලිහී යාම ගැන හාංකවිසියක්වත් දැනගන්නට ලැබුණේ නැත.

දිනපතා තම දියණියන්  වාචිකව පීඩාවට පත් කළ, අන් අයගේ දරුවන් සමඟ සංසන්දනය කළ , නිතර පරිභවයට ලක් කළ මවකට දියණියන්ගේ චිත්ත පීඩාවක් හෝ මානසික අරගලය ගැන හාංකවිසියක්වත් දැන ගන්නට ලැබුණේ නැත. ගණිතය සහ ඉංග්‍රීසි විෂයන්ට අඩු ලකුණු ලබා ගන්නා නමුදු චිත්‍ර කර්මය උපන්ගෙයිම පිහිටා තිබූ පුතුගේ පින්සල්ද, පාට පැන්සල්ද, චිත්‍ර පොත්ද ,මිදුලට වීසි කළ තාත්තාට සහ එයට අනුබල දුන් අම්මාට, පුතුගේ මානසික බිඳවැටීම  දැනගන්න ලැබුණේ නැත.

ආදරය වෛරයකට හැරවෙන පුංචි වැට සීමාව තමන් අතික්‍රමණය කර ඇති බව ඒ දෙමාපියෝ දැන ගන්නා විට අශ්වයා ස්ථාලයෙන් පැන ගොස් තිබිණි. 

ජීවිත වල වටිනාකම් ඔට්ටුවට තැබූ පෘථිවිය නම් සූදූපලෙහි අති ධාවනකාරී ජීවිතය අභිමුවේ, හිමිවන වටිනාකම්වලට වඩා අහිමි වූ මානුෂික වටිනාකම් ඉතා විශාල බව අප තේරුම් ගත යුතුය. ජීවිතය අසීරු වන්නේ ඔබට සහ මට පමණක් නොවේය.සියල්ලන්ටමය. වෙනස් කළ නොහැකි පොදු ධර්මතා හැරුනු කොට අනෙක් සියල්ල අපට වෙනස් කළ හැකි බව හෝ කළ හැකිව තිබුණු බව දෙමව්පියන් වන අපි තේරුම් නොගන්නේ ඇයි?

අපි ඒ ගැන කතා කරමු.

හැම මවක්ම, හැම පියෙක්ම දරුවාගේ මුල් ගුරුවරු ලෙස පිළිගැනෙන නමුදු ඔවුන් විසින් ඒ තනතුර නිසි ලෙස හසුරවනවාද යන්න විවාදිතය.

විද්‍යාඥයින් මේ සම්බන්ධයෙන් පළ කරන හොඳම අදහස වනුයේ ,ඔබ හොඳ දෙමව්පියෙක් වෙන්නට නම් ඩොල්ෆින් මාළුවන් ගෙන් ඉගෙන ගත යුතු බවයි. 

සමාජශීලී, සහජ බුද්ධියක් ඇති, ජව සම්පන්න බවින් යුක්ත, ඉතා ප්‍රබෝධමත්, විනෝදකාමී ක්‍රීඩාවට බර ඩොල්ෆින් මාළුවා බොහෝ හැගීම් වල දී මිනිසාට ඉතාම ආසන්න සමානකම් දක්වන බව විද්වත් මතයයි. තම පැටියා ඉපදුන පළවෙනි මොහොතේම ඩොල්ෆින් මව තම දරුවා ගේ ගුරුවරයා බවට පත්වීමට කටයුතු කිරීම, සහජයෙන්ම අරඹන අතර ඉතා ආදරණීය සහ සාමකාමී කුඩා ජීවියෙකුගේ වර්ධනය  එතනින් පටන්ගැනෙන්නේය.

•  අසමාන ඉවසීම 

ඩොල්ෆින් මාළුවන් නිතරම සිටින්නේ සතුටිනි. තම කුඩා පැටවුන් සමග ගැඹුරු දිය හා නොගැඹුරු දියේ ගිලෙමින් පාඩම් උගන්නන්නේ සෙමිනි. තම පැටවා සියල්ල ග්‍රහණය කර ගන්නා තුරු අසමාන ඉවසීමෙන් සිටීමට මේ ක්ෂීරපායි සත්වයා දනී  නම් ඉතා උසස් මනසක් ඇති මනුෂ්‍යයාට ඉවසීමට නොහැක්කේ ඇයි? ඔබේ පුංචි දරුවන් වැරදි වැරදි හෝ නිවැරදි දේ කරන තුරු ඉවසා සිටින්න . මන්ද ජීවිතය පාඩම් උගන්වන්නේ මන්දගාමීවය. ඔබේ අසමාන ඉවසීම, අනාගතයේ ඉතා සංතුලනාත්මක ජීවියෙක් මහපොළොවට දායාද කරනු ඇති බව අපේ විශ්වාසයයි.

• නිවැරදි සන්නිවේදනය

ඩොල්පින් මව්වරුන්ට ඉතා  විශිෂ්ට මට්ටමේ සන්නිවේදන පද්ධතියක් ඇත. තම දරුවන් කිලෝමීටර් ගණනක් ඈත මහ මුහුදේ ගැඹුරු දියේ සිටියත් ඔවුන් හා සන්නිවේදනය කිරීමට ඩොල්පින්  මව්වරුන්ට හැකියාව ඇත. ඔබ ඔබේ දරුවා සමඟ හොඳින් සන්නිවේදන කාර්යය සිද්ධ කරනවාද? ඔබේ දරුවාගේ සිතැඟි සහ ආශාවන් ගැන ඔබට අවබෝධයක් තිබෙනවාද? 

“තාත්තාගේ ආදරය කොන්දොස්තරගේ ඉතුරු සල්ලි වගේ, තියෙනවා කියලා දන්නවා නමුත් ඉල්ලන්නේ නැහැ, කොන්දොස්තර දෙන්නෙත් නැහැ” කියා කියමනක් සමාජ මාධ්‍ය වල සංසරණය වනවා ඔබ දැක ඇතැයි සිතමු. ඔබ ඔබේ දරුවන්ට ආදරේ බව අවසානයට කීවේ කවදාද? ඔවුන්ට අවශ්‍ය මොනවාද? ඔවුන් යම් ගැටලූවක සිටිනවාද ? කියා ඔබ අවසානයට තුරුලට ගෙන ඇසුවේ කවදාද? දරුවන් සමග හොඳ සන්නිවේදන පද්ධතියක් ඇති කර ගැනීමෙන් ඔබ අනාගතයේ වඩා හොඳ සවන් දෙන්නෙක් මේ සමාජයට මුදාහරිනු  ඇතැයි අපි බලාපොරොත්තු වෙමු.

• නම්‍යශීලී සහ ක්‍රීඩාශීලී බව 

ඩොල්පින් මව්වරුන් නිතර සතුටින් ඔවුන්ගේ දරුවන් සමඟ ක්‍රීඩා කරති. මහා ගැඹුරු දියඹේ ජීවිතය අනලස්ව පවත්වාගෙන යෑමට ඔවුහූ දරුවන්ට දිරි දෙති. ඔබ ඔබේ දරුවාගේ ක්‍රීඩා කුසලතා වැඩිදියුණු කිරීමට සහ එමගින් ඔවුන්ගේ සංඡානන කුසලතා සහ ක්‍රියා ( cognitive skills and tasks) වර්ධනය කිරීමට දවසේ කොපමණ කාලයක් වැය කර තිබේද?  පුංචි තේරවිල්ලකින්, පුංචි පද පෙරලීමකින්  පවා දරුවෙකුගේ පරිකල්පන ශක්තිය ගොඩ නැගිය හැකිව තිබූ බව ඔබ විශ්වාස නොකිරීමට තරම් කිසිදු සාධාරණ හේතුවක් නැත.

ඔබේ දරුවාගේ ඉල්ලීම් සහ ඔහුගේ හඬට ඔබ කොයි තරම් දුරට අවධානය යොමු කරනවාද? දරුවන් තම යහළුවන් සමග කෙළිදෙලෙන් ගතකිරීමට  ඔබෙන් කරන පුංචි ඉල්ලීමක් ඔබ ඉතා නපුරු විදිහට බැහැර කරනවා නම් ඔබ  කරන්නේ වැරැද්දක් බව ඔබ තේරුම් ගත යුතුය . ඉතා කුඩා දේ කෙරෙහි ඔබ මවක් හෝ පියෙක් ලෙස නම්‍යශීලී  වීම තුළින් දෙන ආදර්ශයෙන් සහකම්පනය ඇති යහපත්  පුරවැසියකුට  අනාගත ලෝකයේ දොර කවුළු විවර වෙනු ඇත .

• යහපත් සමාජ සම්බන්ධතා 

ඩොල්ෆින් මව්වරුන් සැමවිටම තමන්ගේ පුංචි පැටවුන්ට, අනෙක් ඩොල්ෆින් පැටවුන්ගේ මව්වරු සමග මුහු වීමට ඉඩ ලබා දෙති. අප සමාජයේ බොහෝ මව්පියවරුන් අනෙකාගේ දරුවන් පරයා තම දරුවන් ඉදිරියට යැවීමට ඉතා තරගකාරී සහ සංකීර්ණ ජීවිතයකට අවතීර්ණ වී සිටිති. ඒ බොහෝවිට ඊර්ෂ්‍යාව, ක්‍රෝධය, වෛරය වැනි ඉතා පටු මහා කුරිරු හැඟීම් වලිනි. ජයග්‍රහණයට වඩා සෑම විටම සහභාගිත්වය වැදගත් බව ඒත්තු ගන්වනු විනා, සෑම විට ම අනුන් පරයා නැගෙන මිනිසෙකු වීමට ඔබේ කුඩා දරුවාට දිරිදීම ඔබ නොකළ යුතුය. මන්ද යහපත් සමාජ සම්බන්ධතා සම්බන්ධතා වලට නිතරම දරුවන්ට දිරි දීම තුලින් හොඳ මිතුරෙකු වීමට, හොඳ අසල්වැසියෙකු වීමට සහ යහපත් පුරවැසියෙක් වීමට මග පෙන්විය හැක්කේ ඔබට පමණක් වීම නිසාය.

• ස්වාධීනව වැඩීමට  සැලැස්වීම 

ඩොල්ෆින් මවුවරු තමන්ගේ පැටවුන් ආරක්ෂා කරන අතරම ස්වාධීනව පිහිනීමට සහ දිය ගැඹුරේ ජීවිතය මනා  ලෙස  අවබෝධ කර ගැනීමට ඉඩ දෙති. තනිව සිතීමට ,ඒ අනුව ක්‍රියා කිරීමට කුඩා කාලයේ සිට ඔබේ දරුවාට දිරි දෙන්න. ඔහුට හෝ ඇයට නොදැනෙන සියුම් ආරක්ෂිත පවුර ඔබ වෙන්න. ඔබ දරුවන්ගේ සියලුම කටයුතු වලට ඥානිකව හෝ අවිඥානිකව මැදිහත් වීමෙන් වැළකෙන්න. එමගින් දරුවාගේ පෞරුෂ වර්ධනය මනා ලෙස සිදු වන බව ඔබ විශ්වාස කරන්න ඉගෙන ගන්න. මන්දයත් අනාගතයේ  අපට අවශ්‍ය ඉතා කෙළින් තීරණ ගන්නා ස්වාධීන පෞරුෂයන් පමණක් වන නිසා ය.

ලෝකය ඔබට අවශ්‍ය වෙන තැනක කිසිදා නවතින්නේ නැත. නවතින්නේ මනුෂ්‍යයන් වන අපය. ඒ නිසා අපේ සිහින දරුවන් තුළින් සැබෑ කරගැනීමට උත්සාහ කරනු වෙනුවට දරුවන්ගේ සිහින වර්ණ ගන්වන්නට අපි උත්සුක වෙමු. මන්ද දරුවන් යනු අනාගතයය. දරුවෝ යනු දෙව්ලොව සිට මෙලොවට එන උත්තම පණිවිඩකරුවෝය. ඔවුන්ගේ මිහිමත කාර්යයන්  වෙනුවෙන් වැඩිහිටි අප, අපගේ පූර්ණ සහයෝගය ඔවුන්ට ලබාදිය යුතුය. ඔබ ගසක් සිටවන්න, පොතක් ලියන්න, ඒ සියල්ල අවසානයේ යහපත් දරුවෙකු ලෝකයට දායාද කරන්න.

සියලු දරුවන්ට ආදරයෙනි.