තමන්ගේ පුංචි දරු පැටියට ඕටිසම් කියලා කිව්වොත් අම්මා තාත්තා හැටියට ඔබ විතරක් නෙවෙයි මමත් පිළිගන්න එකක් නැහැ. එක් වෛද්‍යවරයෙක්ගෙන් තවත් වෛද්‍යවරයෙක් වෙතට එතැනින් තවත් තැනකට එතැනින් පන්සල් පල්ලි දේවාලවලට දරුවා රැගෙන යන්න අම්මා තාත්තා කෙනෙක් පෙළඹෙනවා නම් ඒ ඇත්තටම දරුවාගේ තත්ත්වය ගැන නිවැරදි අබෝධයක් නොමැතිකම නිසා විතරක්ම නෙවෙයි මේ තත්ත්වය පිළිගැනීමට හිතේ තියෙන අකමැත්ත, විශ්වාස කළ නොහැකිකම කියන හේතු නිසයි. ඇත්තටම දෙමාපිය යුවළකට මෙවැනි තත්ත්වයකට එක්වරම මුහුණ දීම අසීරුයි. ඒත් අපි කවුරුත් ජීවිතය තුළ අපට හිමි වන සියලුම දේට මුහුණ දිය යුතුමයි. 

ඒ අතරේම ඕටිසම් තත්ත්වයේදී දරුවා මනෝ වෛද්‍යවරයෙක් වෙත යොමු කිරීම නිසා ඇතැම් දෙමාපියන් මෙය මානසික රෝග තත්ත්වයක් විදියට දකින්නත් පෙළඹෙනවා. ඔටිසම් කියන්නේ ස්නායු සම්බන්ධ තත්ත්වයක් මිස මානසික රෝග තත්ත්වයක් නොවන බව අප පළමුව වටහා ගත යුතු කරුණක්. ඔටිසම් තත්ත්වය ඇති වූ දරුවෙකුට ප්‍රතිකාර කිරීමේදී බහුවිද කාර්ය මණ්ඩලයක් අත්‍යවශ්‍ය වන අතරම ඒ අතර මනෝවෛද්‍යවරයෙකුගේ කාර්යභාරයත් අත්‍යවශ්‍ය වෙනවා. 

දරුවෙක් ඕටිසම් තත්ත්වයට පත්ව ඇත්ද යන්න හඳුනා ගැනීමේ සිට පසු විපරම දක්වාම මනෝ වෛද්‍යවරයෙකුගේ සේවාව අත්‍යවශ්‍යයි. ඕටිසම් තත්ත්වය හා අනෙකුත් චර්යා නිසි සේ අධ්‍යයනය කොට හෝ ස්නායු ආබාධ වලින් වෙන්කරලා හඳුනා ගැනීමේ ක්‍රියාවලියේදී මනෝ වෛද්‍යවරයෙකුට සුවිශාල වී කාර්යභාරයක් පැවරෙනවා. දරුවා නිවසේදී, පාසැලේදී මෙන්ම සමාජයේදීත් හැසිරෙන ආකාරය පිළිබඳව නිවැරදිව තක්සේරු කොට නිවැරදිම තීරණය ගැනීම සඳහා මනෝ වෛද්‍යවරයෙකුගේ සහයෝගය අත්‍යවශ්‍යයි. දරුවෙකුට මෙවැනි තත්ත්වයක් ඇති බව හොඳින් නිරීක්ෂණය නොකොට තීරණය කළ හොත් ඒ දරුවාගේ ජීවිතය මෙන්ම පවුලේ අනෙක් සාමාජිකයන්ගේද ජීවිත අසරණ තත්ත්වයට පත්වනවා. බහුවිද කාර්ය මණ්ඩලයට සුදුසුකම් සපිරි මනෝ වෛද්‍යවරයෙකු ඇතුළත් වීම හරහා දරුවාට අවශ්‍ය නිවැරදි ප්‍රතිකාර ක්‍රම සැලසුම් කිරීම, චර්යාවන් හැඩගැස්ස වීම, අධ්‍යාපනය ලබා දීම හා සම්බන්ධව අවශ්‍ය උපදෙස් හිමිවෙනවා.

මේ තත්ත්වයේදී මනෝ වෛද්‍ය උපදෙස් වැදගත් වන්නේ දරුවාට විතරද?

නැහැ.. ඒ උපදෙස් මෙවැනි තත්ත්වයකට මුහුණ දී සිටින ඕනෑම මවකට පියෙකුට අවශ්‍ය වෙනවා. මොකද දරුවාට මෙවැනි තත්ත්වයක් ඇති බව කන වැකෙන පළමු අවස්ථාවේදී ඕනෑම මාපිය යුවළකගේ සිත සසල වෙනවා. ඔවුන් ඒක කිසිසේත්ම පිළිගන්න කැමති වෙන්නේ නැහැ. ඔවුන් මානසිකව පහළට ඇද වැටෙනවා. මොකද මේ ඔවුන් කිසිසේත්ම අපේක්ෂා නොකළ තත්ත්වයක් නිසා. එවිට ඔවුන් තවත් වෛද්‍යවරුන් පසු පස යන්න, වෙදහෙදකම් කරන්න, පන්සල් දේවාල වෙත යන්න පෙළඹෙනවා. ඒවා සාර්ථක පිළියම් විදියට දකින්න බෑ වගේම දරුවාගේ ප්‍රතිකාර ආරම්භ කරන්න මේ හේතු නිසා තවත් කල් ගත වෙනවා. මෙවැනි තත්ත්ව මුල් අවධියේදීම හඳුනා ගැනීමෙන් දරුවා සාමාන්‍ය ජීවිතයට හුරුකරවීමට යම් පහසුවක් ලැබෙනවා. මෙන්න මෙතැනදී මව්පියන්ට මනෝ වෛද්‍ය සහය උපරිමයෙන්ම අවශ්‍ය වෙනවා.

මෙවැනි තත්ත්වයකදී මාපියන් හැසිරිය යුත්තේ කෙසේද?

මාපියන් දරුවෝ සම්බන්ධව සංවේදියි. මෙවැනි තත්ත්වයකදී ඒ නිසාම ඔවුන් කලබලකාරීයි. නොසන්සුන්. ආවේගශීලීයි. ඒත් ඔටිසම් තත්ත්වයේ සිටින මව්පියන් වශයෙන් ඔවුන් ඉතාම ශක්තිමත්ව මේ තත්ත්වයට මුහුණ දිය යුතුයි. එසේ නොවුණහොත් දරුවා පත්වන්නේ ඉතාම අසරණ තත්ත්වයකට. මෙවැනි දරුවෙකුට සන්සුන්ව කාලය ගත කරන්න මව්පියන් සහය විය යුතුය. මාපියන් වන අපිට, අපිව පාලනය කරගත නොහැකි වූවොත් මේ ගැටලුව විසඳා ගැනීමට තියෙන අවස්ථාවන් ගිලිහී යා හැකියි. ඒ වගේම අම්මාගේ වරදින් මේක වුණා තාත්තාගේ වරදින් තමයි මේක වුණේ කියමින් එකිනෙකා මත වරද පටවා ගැනීම කිසිසේත්ම සාධාරණ නැහැ. මොකද මේ තත්ත්වය ස්නායු සම්බන්ධ ගැටලුවක්. ඒ වෙනුවෙන් කිසිවෙක් වගකිව යුතු වෙන්නේ නැහැ. ඇත්තටම ඔටිසම් දරුවෙකුගේ මව්පියන් විදියට ඒ දෙන්නා එක් පැත්තක සහයෝගීව සිටීම බොහොම වැදගත්. මේක අභියෝගයක්. මේ වගේ සුවිශාල අභියෝගයත් සොබාදහමෙන් වුණත් ලබා දෙන්නේ ශක්තිමත් අයෙක්ට කියලා අපි හිතන්න ඕනේ. ඒ නිසා අභියෝගය බාරගත යුතුමයි. අතීතයේදී මෙවැනි තත්ත්වයකදී සැවොම අසරණ වුවත් අද වන විට ඇති පහසුකම් වගේම සුදුසුකම් සපිරි වෘත්තිකයන් නිසා එවැනි තත්ත්වයන්ට පත්වන්නේ නැහැ. මෙවැනි දරුවන් ජීවිතයට මුහුණ දීමට සුදුසු තත්ත්වයට පත්කර ගනිමින් අභියෝගය ජයගත් ධෛර්යවන්ත මව්පියන්ගේ ඉතා සුන්දර කතා බොහොමයක් තිබෙනවා. ඔවුන් ඔවුන්ගේ කැපවීම, සාර්ථකත්වය සහ සිය දරුවාගේ දියුණුව දැක ඉතා සතුටින් ජීවිතයට මුහුණ දෙනවා.

මෙවැනි දරුවෙක් සිටින පවුලක අනෙක් දරුවන් කළමනාකරණය කළ යුත්තේ කොයි ආකාරයෙන්ද?

මේ තත්ත්වය අනෙක් දරුවන්ගේ වයස අනුව වෙනස් වෙනවා. දරුවාගේ වයසට ගැලපෙන අයුරින් අවබෝධ කරවීම සිදුකළ යුතුයි. අනෙක් දරුවන් මේ තත්ත්වයේ දරුවාට සහයෝගය ලබා දීමට හුරු කළ යුතුයි. සමහර දරුවෝ ඉන්නවා මේ වගේ දරුවන්ව බුලී කරන, නමුත් එවැනි තත්ත්වයන් නිවස තුළ ඇති වීම වැළැක්විය යුතුයි. ඒ වගේම විශේෂ අවශ්‍යතා ඇති දරුවෙක් සිටිද්දී දෙමාපියන්ට පවුලේ අනිත් දරුවන් මඟඇරෙන්න පුළුවන්. ඒ දේ සිදුවීමට ඉඩ නොතැබිය යුතුයි. තම සහෝදරයා පිළිබඳව වගකීමක් තමාටත් ඇති බව වයසට අනුව අනෙක් දරුවන්ට වටහා දිය යුතුයි. මේ කාර්යයේදී ඒ සඳහා ඔවුන්වද සම්බන්ධ කර ගැනීම මගින් ඔවුන් මඟ හැරීමද අවම කරගත හැකියි. ඒ වගේම විශේෂ අවශ්‍යතා ඇති සහෝදරයෙකු හෝ සහෝදරියක සිටීම ලැජ්ජා විය යුතු කරුණක් නොවන බවත් ඔහු/ඇය නිසි ප්‍රතිකාර ක්‍රම හමුවේ සුව අතට හැරී ජීවිතයට මුහුණ දෙන බවත් වටහා දීම වැදගත් වේ. සමාජය දකින විදිය වෙනස් වුණත් ලැජ්ජාවට පත්විය යුතු නැති බව වටහා දිය යුතුය.

විශේෂ අවශ්‍යතා ඇති දරුවෙකු දෙස සමාජය දකින විදිය වෙනස් කළ නොහැකිද?

සමාජයට විශාල වගකීමක් තියෙනවා. ඒත් ඒ වගකීම හැම පුද්ගලයෙක් අතින්ම හරියටම ඉටු වෙන්නේ නැහැ. උදාහරණයක් විදියට ගම්බද මිනිසුන් මෙවැනි දරුවෙක් දකින ආකාරයත් නගරබද මිනිසුන් දකින ආකාරයත් සම්පූර්ණයෙන් වෙනස් වෙන්න පුළුවන්. ඒත් එහෙමයි කියලා මේ තත්ත්වයේ දරුවෙකු අතහරින්න බැහැ. අන්න ඒකයි අභියෝගය කියන්නේ. මෙවැනි දරුවෙක් නිසා පොදු ස්ථානයකදී යම් පුද්ගලයෙක් අපහසුතාවයට පත් වෙන්න පුළුවන්. දරුවාගේ මව/පියා/භාරකරුට දොස් පවරන්න පුළුවන්. ඒත් සමාජය විදියට අප කළ යුතුතේ එය නෙවෙයි. සහයෝගයක් දෙන්න බැරි නම් අඩුම තරමේ මෙවැනි තත්ත්වයක් ඉවසීමෙන් දරා ගැනීමට අපේ සමාජය කටයුතු කළ යුතුයි. ඒත් එහෙම නොවුණා කියලා මෙවැනි දරුවෙකුගේ මව්පියන් දරුවා සායන වෙත රැගෙන යාම නතර කරලා නිවසටම කොටු කළ යුතු නැහැ. එහෙම යම් දරුවෙකුට සිදු වෙනවා නම් ඒක වෙන්නේ සමාජයේ වරදින්. හැම නිතරම සාමාජය විදියට අපි හිතන්න ඕනේ මේ තමන්ගේම දරුවා වුණා නම් කියන සිතුවිල්ලෙන්. ඒ කොහොම වුණත් විශේෂ අවශ්‍යතා ඇති දරුවෙක් සිටින මව්පියන්ට සමාජය තුළින් මේ යුතුකම් ඉටු වේවි කියා බලාපොරොත්තු වෙන්න අපහසුයි. ඒ නිසා ඔබ සිතිය යුතු‍ වන්නේ මේ ඔබේ දරුවා, ඔබ වෙහෙසෙන්නේ ඒ දරුවා සාමාන්‍ය තත්ත්වයට හුරු කර ගැනීමට. වටපිටාවෙන් එන නින්දා අපහාසවලින් නොසැලී බොහොම ශක්තිසම්පන්නව දරුවා වෙනුවෙන් මව්පියන් පෙනී සිටීමයි.

ඔබේ දරුවා පාසැලේදී අපහසුතාවයට පත් වූවොත්,

විශේෂ අවශ්‍යතා ඇති දරුවෙක් ඔවුන්ටම විශේෂ වූ පාසැල්වල ඉගෙනීම තමයි වඩාත් සුදුසු වෙන්නේ. නමුත් අපේ රටේ එවැනි දරුවන් සාමාන්‍ය පාසැල්වලත් සිටිනවා. එතැනදී ගුරුවරයාට විශාල වගකීම් පැවරෙනවා. පන්තියේ අනෙක් දරුවන්ගෙන් මේ දරුවාට හානිකර තත්ත්වයක් ඇති නොවීමට වග බලා ගැනීම ගුරුවරයාගේ වගීමක්. ඒ සඳහා දෙමාපියන් විසින් ගුරුවරයා නිසි ලෙස දැනුවත් කළ යුතුයි. මෙවැනි දරුවෙකුගෙන් සාමාන්‍ය මට්ටමේ ඉගෙනීම් රටාවක්, හැසිරීමක් බලාපොරොත්තු වීම අපහසුයි. අන්න ඒ නිසාම ගුරුවරයෙකුගේ සුවිශේෂී අවධානය පන්ති කාමරය තුළදී මෙවැනි දරුවන්ට හිමි විය යුතුයි. 

අච්චිලා සීයලා මේ තත්ත්වය පිළිගන්න අකමැති නම්,

දරුවන්ට තියෙන ආදරේ නිසාම ආච්චා/සීයා මෙවැනි තත්ත්වයක් පිළිගන්න කිසිසේත්ම කැමති නැහැ. ඒත් ඒ ආදරේ නිසාම පිළිගග යුතු තත්ත්වයක් මේක. ඒ නිසා ඔවුන්ගේ උපරිම සහයෝගය දරුවන්ට ලබා දිය යුතුමයි. 

දරුවා වෙනුවෙන් සම්පූර්ණයෙන් කැපවෙන්නේ අම්මා විතරක් නම්,

සායනවලදී බොහෝ විට දකින්න ලැබෙන්නේ අම්මා විතරයි. ඉතිං දරුවාගේ තාත්තාට මේ පිළිබඳ මනා අවබෝධයක් නොමැති විය හැකියි. ඒ නිසාම ඔවුන් මේ දරුවා සම්බන්ධව හොඳ බලාපොරොත්තුවක් නැතිව කටයුතු කරනාවා විය හැකියි. මේ විදියට සහයෝගයක් නොමැතිකම මත අම්මා එයාට කළ හැකි සීමාවෙන් ඔබ්බට ගොස් සිටිය හැකියි. අනෙක් දරුවන්ගේ වැඩ, ඉවුම් පිහුම්, රෙදි සේදීම වගේ නිවසේ කටයුතු සියල්ලත් එක්කම අම්මා කෙනෙක් උපරිමයෙන් වෙහෙසට පත්ව සිටිනවා. අන්න ඒ නිසාම ඇයට විවේකය අත්‍යවශ්‍යයි. සැමියාගේ වගේම නිවසේ අනෙක් වැඩිහිටි සාමාජිකයන් සිටී නම් ඇයට ඒ විවේකය ලබා දීමට උනන්දු විය යුතුයි. ඩුම තරමේ දවසට පැය භාගයක් එසේ නැතිනම් සති අන්තයේ හෝ ඇයව මේ භාරදූර වගකීම්වලින් නිදහස් කළ යුතුමයි. එසේ නොවුණහොත් අම්මා මානසික ආතතියට ලක්වීම වැළැක්විය නොහැකියි. 

ඔටිසම් දරුවන් වැඩිහිටි තත්ත්වයට පත් වූ පසු,

උපතින් ලැබෙන හැකියාවන් අපි කාටත් තියෙනවා. මේ වගේ දරුවෝ ඉන්නවා විශ්ව විද්‍යාලයට ඇතුළු වෙලා උපාධිය ලබාගත්. ඔටිසම් කියන්නේ සම්පූර්ණ අකර්මණ්‍ය තාවයක් නොවෙයි. මෙවැනි දරුවන්ගේ හැකියාවන් හඳුනා ඒවා වැඩිදියුණු කිරීම කළ යුතුයි. ඔවුන්ට සමාජය තුළ ජීවත් වන ආකාරය, ගැටලුවලට මුහුණ දෙන ආකාරය මෙන්ම ඒවාට ඔරොත්තු දීමේ හැකියාව දියුණු කළ යුතුයි. ජීවිතයට හුරු වීමට අසීමිත සහයෝගයක් ලබා දිය යුතුයි. 

බ්‍රිතාන්‍ය මනෝ වෛද්‍ය සංගමයේ, වරලත් සායනික මනෝවිද්‍යාඥ, කොතලාවල ආරාක්ෂක විශ්වවිද්‍යාල රෝහලේ නාවික හමුදාව නියෝජනය කරමින් සිය සේවාව සපයන ආචාර්ය කාන්ති හෙටටිගොඩ මහත්මිය සමගින් භාෂා හා කථන ව්‍යාධිවේදී ආචාර්ය නිමීර වීරරත්න මහතා සිදුකළ සාකච්ඡාවක් ඇසුරෙන් සකසන ලද ලිපියකි

පැබ්ලෝ පිකාසෝ චිත්‍ර ශිල්පියා පවසන අන්දමට දරුවන් විසින් උපතින් රැගෙන එන සෞන්දර්යාත්මක හැකියාවන් කාලයත් සමග වැඩිහිටියන් විසින් විනාශ කරනු ලැබේ.ඔහු එසේ සඳහන් කරන්නේ තමාගේ බාලකාලයේ අත්දැකීම් පාදක කර ගෙනය.

පැබ්ලෝ පිකාසෝ බාල කාලයේදී බිත්තියේ චිත්‍ර අඳිනු දැක මව කේන්තියෙන්  කෑ ගැසුවාය.  

• ඔහේට පේන්නේ නැද්ද මේ ළමයා ගෙදර බිත්ති විනාස කරනවා…කීවාය.
• තරහ ගන්න එපා දරුවා ඔහෙ ඇඳපුදෙන්….

පියා උදහස් වූයේ නැත. තම දරුවාගේ උපන් හැකියාව දුටු පියා ඔහු ” ලලොතරා” ඇකඩමියට ඇතුලත් කරන ලද්දේ මෙම හැකියාව ප්‍රගුණ කිරීමටය. එතැනින් තම හැකියාව වෙනුවෙන් අත්පොත් තබන ලද පුතු තව දුරටත් චිත්‍ර කලාවේ අධ්‍යාපනය සඳහා ” බාසිලෝනා ” වෙත යවන ලදී. ඔහුගේප්‍රථම ජනප්‍රිය චිත්‍රය වූයේ ” මහලු මිනිසා ” චිත්‍රයයි.එදා පිකාසෝට තහංචි දැම්මා නම්..

අද දවසේ එවැනි චිත්‍ර හිල්පියෙක් ලෝකයට දායාද නොවන්නට ඉඩ තිබුණි.ඔහු සඳහන් කරන අන්දමට දරුවන් උපත ලබන්නේ චිත්‍ර,නැටුම්,සංගීතය වගේම වෙනත් විවිධ කලා හැකියාවන්ද අතින් මිටි කරගෙන වුනත් ඒවා උද්දීපනය කිරීමට වැඩිහිටියන්ගේ පාර්ශවයෙන් දායකත්වයක් නොලැබෙන නිසාම එම හැකියාවන් උපන්ගෙයි මියැදෙනු ඇත.

සෞන්දර්ය හැකියාවන් ජීවිතයට ආලෝකයක්…

සෞන්දර්ය හැකියාවන් මගින් දරුවාගේ ජීවිතයට විශාල ආලෝකයක් ලැබෙනු ඇත. ගණිතය, විද්‍යාව වැනි හර විෂයන් මගින් දරුවා දැණුම ලබන බැව් ඇත්ත. මේ විෂයන් සමග දරුවාගේ ජීවිතයට යම් මානසික සැහැල්ලුවක්ද අවශ්‍ය වේ.ඒ සැහැල්ලුව ලබා ගැනීමට නම් යම් කිසි ආකාරයක සෞන්දර්යාත්මක රස වින්දනයක් වෙනුවෙන් අවස්ථාව ලබා ගැනීම ඉතා වැදගත් වේ.

මේ සතුට නිසාම අවිවේකිබව, දරා ගත නොහැකි විෂය නිර්දේශ, විභාග ඉලක්කගත අධ්‍යාපනය මගින් ලබන මානසික පීඩාවට ඉතාම සාර්ථක විසදුමක් ලැබෙන බවත් අමතක කරන්න එපා. මේ මානසික සැහැල්ලුව නිසාම දරුවාගේ මානසික සෞඛ්‍යත් නොදැනීම ගොඩ නැගෙනවා. දරුවා සෞන්දර්යාත්මක ක්‍රියාකාරකම්වල යෙදෙන්නේ බොහොම සතුටින්. සැහැල්ලුවෙන්. ඒ නිසාම වෙහෙසකර හෝර්මෝනය වෙනුවට සතුටු හෝර්මෝන උත්තේජනය නිසා දරුවා මානසිකව තෙහෙට්ටුවකට පත් වන්නේත් නැහැ.ඒ නිසාම ඔහු ජීවිතයට ඉතාම සතුටින් මුහුණ දීමේ හැකියාව ලැබෙනවා.ආතතියෙන් දුරස් වෙනවා.

සංවේදියි

දරුවෙකු විෂය දැණුමෙන් පරිපුර්ණ වුනත් ඔහුගේ සංවේදනාත්මක ගති පැවැතුම් නොමැති නම් හෙතෙම බෙහෙවින් ඕලාරික හෙවත් රළු පුද්ගලයෙකු බවට පත් වේ.නමුත් සාමාන්‍ය කථා බහේදී වුනත් කලාකාමී හදවත් බොහොම සංවේදී බැව් අපි සදහන් කරනවා. කලාව සමග සියුම් රසභාවයන් අවදි වෙන අතර ඒ සමගම සංවේදි සිත් ඇතිවීම සාමාන්‍ය තත්වයක්. ඒ නිසා ඔබේ දරුවාගේ සෞන්දර්ය සිතුවිලි වගා වීමට ඇවැසි මෘදු කුසලතාවයන් ගොඩ නගන තෝතැන්න ඔබ විසින් විනාශ කරන්න එපා.

සංජානන කුසලතාවයන් ඇති වෙනවා

සෞන්දර්යාත්මක ක්‍රියාවල නිරත වෙන දරුවන් පරිසරය සංජානනය කිරීමට බොහොම දක්ෂයි. චිත්‍රයක් අදින විට ගහ,කොළ ,මල් පළතුරු ගැන පරිසරයෙන් ලබන දැනුම නැවත ප්‍රතිනිර්මානය කරනවා.තථාන්දරයක් ගොතන දරුවා ඒ වෙනුවෙන් බොහෝ අමුද්‍රව්‍ය පරිසරයෙන් ලබා ගන්නවා. මේ සෑම දෙයක් වෙනුවෙන්ම අවශ්‍ය අත්දැකීම් පරිසරය සමග ගොඩ නගා ගන්නා සංජානනයෙන් උපයා ගැනීමට ඔවුන් දක්ෂතාවයක් දක්වනු ලබනවා.

සහකම්පනය ඇති වෙනවා.

ඔබේ දරුවා සම්පුර්ණ පුද්ගලයෙකු ලෙසින් අනාගතයේදී සමාජයේ ස්ථාපිත වීමට නම් ඔවුන් තුළ සහකම්පනය වගා වීම වැදගත්.එහෙත්…අද බොහෝ දෙනා තුළ නොමැත්තේද එයයි.සමාජයේ ජීවත්වෙන විට තවත් අයෙකුගේ දුක, වේදනාව ඉදිරියේ දරුවාගේ හිතේ යම් සංවේදී බවක් ගොඩ නැගීම ඉතා වැදගත්. සෞන්දර්ය සිතුවිලි, ක්‍රියාකාරකම් සමග සම්බන්ධ වෙන දරුවා තුළ මෙවැනි සියුම් සංවේදී සිතුවිලි නොදැනීම අවදි වෙන බැව් දෙමව්පියන් තවමත් තේරුම් ගෙන නැත.

අහිංසක විනෝදාංශයක්

ඔබේ දරුවා සෞන්දර්යාත්මක කටයුත්තක යෙදෙනවා නම් එය සැබැවින්ම අහිංසක විනෝදාංශයක් කිව්වොත් වරදක් නැහැ. චිතයක් අදින්න…ගීතයක් ගයන්න..නැටුමක් නටන්න..එහෙමත් නැත්නම් ආහාරයක් අලුත් විදිහට සකස් කරන්න..මැහුමක් ගෙතුමක් හෝ කුමන ආකාරයක අත්වැඩක යෙදීම නිසා දරුවා අහිංසක සතුටක් ලබනවා. එයින් කිසිවෙකුටත් හානියක් නැහැ.තවත් පැත්තකින් දරුවා නිවසේ කටයුතු වෙනුවෙනුත්යම් දායකත්වයක් වගේම පෙරහුරුවක් ලබනවා. නිවස ලස්සනට තබා ගැනීමටත් ඔවුන් නිහඩව උදව් වෙනවා.පිස්තෝලයක් ගෙන වෙඩි පිට වෙඩි තබන දරුවෙකුට වඩා ලස්සන සිතුවමක් නිර්මානයෙන් දරුවා ලබන අහිංසක සතුට වඩාත් වටිනවා නොවේද…?

නිර්මානශිලිත්වය අවදි වෙනවා..

පැබ්ලෝ පිකාසෝ සදහන් කරන අන්දමට දරුවා තුළ නිදන්ගතව තිබෙන සෞන්දර්යාත්මක බව අපි අවදි කළ යුතුයි. එය උපන්ගෙයිම මරා දැමීමටත් වැඩිහිටියන්ට දායක වෙන්න පුලුවනි. මෙතැනදී බොහොම පරිස්සමින් ඒ ගණුදෙණුව සිදු විය යුතුයි. ඒ නිසා දරුවාගේ සෞන්දර්යාත්මක කටයුතු වෙනුවෙන් කිසිම දිනක ඔබ බාධාකාරී ලෙසින් මැදිහත් වෙන්න එපා. නිවසේ රෙදි කැබැල්ලකින් බෝනික්කාට ඇදුමක් මැසුවොත් ඒ ගැන ආවේශ වෙන්න එපා. මේ කටයුත්ත තුළ අනාගතයේදී දක්ෂ ඇඳුම් නිර්මාන ශිල්පිණියක් සැඟව සිටින්න පුලුවනි.ඒ නිසා දරුවාගේ සෞන්දර්යාත්මක කටයුතු නිදහසේ කර ගෙන යෑමට ඔවුන්ට නිදහස දෙන්න.

දරුවා ප්‍රබෝධමත් වීම

සෞන්දර්යාත්මක කටයුත්තක යෙදීම සමග එයින් ලැබෙන පසුපෝෂණය දරුවාගේ ප්‍රබෝධයට හේතු වෙනවා. ගීතයක් ගැයූ කළ ලැබෙන අත්පොළසන් නාදය….චිත්‍රයක් අවසානයේ ලැබෙන ෂා..ලස්සනයි…කියන ඇගයීම…වැනි යම් නිර්මානයක් අවසානයේදී ලැබෙන සරල පසුපෝෂණය නිසා දරුවාගේ සිත ප්‍රබෝධමත්බවකින් පිරීම ඔවුන්ගේ මානසික සංවර්ධනයට වඩාත් බලපානවා.

චිත්තවේග සුරැකියාව

සෞන්දර්යාත්මක කටයුතු සමග සිදු වෙන ගනුදෙණුව නිසාම දරුවාගේ චිත්තවේග සුරැකියාව නොදැනීම ගොඩ නැගෙනවා. දරුවා ඉවසීමෙන් කටයුතු කිරීමට පටන් ගන්නවා.උදාහරණයක් ලෙස චිත්‍රයක් අදින දරුවෙකුට ඉවසීමක් නොමැතිව එය කරන්න බැහැ.ඒ වගේම යම් කාර්යක නිරත වීමේ හැකියාවත් ඒ සමගින්ම ලබා ගන්නවා. ඒ නිසාම ඔවුන්ගේ ආවේග පිළිබඳව පැමිණිලි බොහොම අඩුයි.තමන්ගේ නිර්මානයේ සුන්දරත්වය තවත් අය සමග බෙදා හදා ගැනීම නිසා සහයෝගිතාවයක් වගේම අන්තර් පුද්ගල සම්බන්ධතාවයන් පවත්වා ගැනීමේදී වඩාත් වැදගත් වන ස්වයං විනයක් ගොඩ නගා ගැනීමටත් සුදුසු වාතාවරණයක් ගොඩ නැගෙනවා. 

කාලය ප්‍රයෝජනයට ගැනීම

අනවශ්‍ය විවේකය කාටත් එතරම් සුදුසු නැහැ. කාලයෙන් උපරිම ප්‍රයෝජන ගැනීම වගේම නිකරුනේ කාලය ගෙවීමට වඩා යම් කාර්යක නිරත වීම ඉතාම වැදගත්.ඒ නිසා දරුවාගේ විවේකය චිත්‍රයක් අදින්න..කවියක් තතාන්දරයක් ලියන්න..මැහුමක් ගෙතුමක් වැනි කටයුතු වෙනුවෙන් යෙදීමෙන් කාලය ඵලදායි අන්දමින් ප්‍රයෝජනයට ගැනීමේ අවස්ථාව ලැබෙනවා.

එහෙමනම්…කුරුටු බලි අදින ඔබේ පොඩිත්තාට…කටට එන වචන ගලපමින් කවි ගොතන පැටියාට…එහෙත් නැත්නම් කාඩ්බෝඩ්වලින් විවිධ නිර්මාන කරන පුංචි පැටවුන්ට දොස් නැගීම මොනතරම් වැරැදිද බැව් දැන් තේරෙනවා නේද..

ජගත් ඔටිසම්  දිනය  සෑම වසරකම අප්‍රේල් දෙවැනිදා සමරනු ලැබේ. ඔටිසම් තත්ත්වය පිළිබඳව දැනුම්වත් කිරීමේ සතිය එදායින් ආරම්භ කරන අතරම ඔටිසම් තත්ත්වය සහිත පුද්ගලයන්ට අවශ්‍ය සහයෝගය, කාරුණිකත්වය හා සමාන අවශ්‍යතා හිමිකර දීම, සහ ඔවුන් පිලිගැනීම මෙහි අරමුණයි.

සාමාන්‍යයෙන් උපතේ සිට වැඩිහිටියන් දක්වා වර්ධනය වන විට මොළයේ සෛලවල ගණනය එතරම් විශාල වේ. බිලියනයක් පමණ වන මේ ස්නායු සෛල අතර සමසම්බන්ධතාවක් පවතී.  උපතේදී වැඩිහිටියන්ට සමාන ස්නායු සෛල ප්‍රමාණයක් තිබුණත් සම්බන්ධතාවන් අවමයි. දරුවා වයසෙන් වැඩෙත්ම සමාජයෙන් සම්බන්ධතා ගොඩනැගෙනවා. සම්බන්ධතා නැතිවිට එය අවශ්‍ය නැතිවිට ඒවා කෙමෙන් වියැකී යනවා. අපේ බුද්ධියට, හැඟීම් වලට, අවධානයට වෙනම ස්නායු පරිපථ තිබෙනවා. තවකෙකුගේ හැගීම් තේරුම් ගැනීමට සමාජ සන්නිවේදනයට වෙනම ස්නායු පරිපථ තියෙනවා. ස්නායු සහ මානසික රෝග පිළිබඳ වෛද්‍යවරුන් පවසන ආකාරයට ඕටිසම් තත්ත්වයේදී සිදුවන්නේ මෙම ස්නායු පරිපථවල දියුණු වීමේ ප්‍රමාදයයි.  එමනිසා මේ රෝගීන් සදහා ඉක්මනින් මැදිහත් විය යුතුයි. වැඩිහිටියන් වන ඔබ මෙවැනි දරුවන් පිළිගත යුතුයි .

ඕටිසම් යනු රෝගයක් නොවේ. ඔටිසම් යනු ජීවිත කාලය පුරාම පවත්නා ස්නායුගත තත්ත්වයක්. ඔටිසම් හි ලක්ෂණ මෙපමණ වේ යැයි කියා ප්‍රකාශ කිරීම කළ නොහැකියි. එබැවින් ඔටිසම් තත්ත්වය නිර්ණය කළ යුත්තේ ඒ පිළිබඳව පුහුණුවක් ලැබූ සෞඛ්‍ය සේවා වෘත්තිකයකු විසින්ම පමණි.

ඔටිසම්හි ලක්ෂණ විවිධාකාර විය හැකි සේම විවිධ ප්‍රමාණයෙන් අන්තර්ගත විය හැකිය. 

දරුවාගේ,

• කතාව ප්‍රමාද වෙනවා නම්
• කලින් කළ දේ දැන් කිරීමට නොහැකි නම්
• හේතුවක් නැතිව එකම කාර්යයක නිතර නිතර යෙදේ නම්
• හුදෙකලා වී ඉඳීමට කැමති නම්
• අවධානය යොමු නොකරයි නම්
• අනෙකාගේ හැහීම් නොතේරේ නම් කුඩා  කාලයේ දීම දරුවන්ගේ මෙවැනි වෙනස් ගති ලක්ෂණ මගින් ඔටිසම් තත්ත්වය හඳුනා ගත හැකිය.

දරුවන්ගේ,

• අවම සමාජ සම්බන්ධතාවය
• අවම සන්නිවේදන හැකියාවන්
• සෙල්ලම් කිරීමේ දක්වන විවිධාකාර වෙනස්කම්
• ඒකාකාරී දේවල් කෙරේ රුචිය හා විවිධත්වය
• අන්‍යොන්‍ය සුහදත්වය ප්‍රිය නොකිරීම ආදී ලක්ෂණවල එකතුවක් ඔටිසම්වල ඇතැම් ලක්ෂණ ලෙස දැක්විය හැකිය.

ඔටිසම් කලින් හඳුනාගැනීම ඉතා වැදගත් ය. එබැවින් දරුවන්ගේ වර්ධන සටහන් උපන්දා සිට පරීක්ෂා කර බැලීම වටී. නමුත් අනවශ්‍ය ලෙස බිය වීමද නොකළ යුතු ය. මන්ද ළමුන් විවිධාකාර වීම යන ලෝක සත්‍යය ඔටිසම් හා පටලවාගත යුතු නැත. නමුත් ඔටිසම් කලින් හඳුනාගැනීම වටින්නේ එය ප්‍රතිකාර සඳහා ඉතා පහසුවන බැවිනි. 

ඔටිසම් තත්ත්වය සඳහා 

• මානසික  රෝග විශේෂ වෛද්‍යවරුන්
• ළමාරෝග පිළිබඳ වෛද්‍යවරුන්
• කථන  හා භාෂා චිකිත්සකවරුන්
• වෘත්තීය චිකිත්සකවරුන්
• භෞතචිකිත්සාව
• අධ්‍යාපන චිකිත්සාව
• මනෝ උපදේශනය ආදි වෘත්තිකයන් මගින් ප්‍රතිකාර ලබා ගත හැකිය.

අපි භෞතචිකිත්සයන් විදියට මේ ඕටිසම් තත්ත්වයට මැදිහත් වෙන්නේ චාලක වර්ධනය ප්‍රමාද නම් සහ ඔවුන් නිතර අනතුරු කර ගන්නා කොටසක් විදියට ඒ ඒ අවස්ථාව අනුව එයට නියමිත ප්‍රතිකාරය ලබාදීම වෙනුවෙනි. භෞතචිකිත්සයන් මොවුන්ගේ චලනය සහ ඉරියව් ගැන නිරන්තරයෙන් විමසීමෙන් සිටී. 

ඔටිසම් දරුවන් වෙනුවෙන් භෞතචිකිත්සාවේදී සිදු කරන ප්‍රතිකාර ක්‍රම ලෙස 

• ස්නායු උත්තේජන ව්‍යායාම
• ඉරියව් ගත කිරීම්
• උරස් චිකිත්සක ප්‍රතිකාර
• සමබරතා ව්‍යායාම
• සමායෝජන ව්‍යායාම යන ඒවා දැක්විය හැකිය. 

වෛද්‍ය වාර්තා අනුව ආසන්න වශයෙන් ළමයින් 100 කට එක් අයෙක් ඕටිසම් තත්ත්වය ඇති බව කියවේ. එමනිසා හොඳ ප්‍රතිඵල ලබා ගැනීමට මෙම දරුවන් ඉක්මනින් හඳුනාගෙන ඒ සදහා ඉක්මනින් මැදිහත් විය යුතුයි . එබැවින් ඔටිසම් තත්ත්වය පිළිබඳව අප සියලු දෙනා දැනුවත් වෙමු. ඔවුන්ට කාරුණික වෙමු. ඔවුන්ට අවශ්‍ය සහයෝගය ලබා දෙමු.

විශේෂඥ මතය, අදහස සහ මූලික සටහන:

ආචාර්ය ජාලිය උඩුවැල්ල

– භෞතචිකිත්සක අධිකාරී, රිජ්වේ ආර්යා ළමා රෝහල, කොළඹ