ගැබිනි සමයේදී රසයානික ද්‍රව්‍යවලට නිරාවරණය වීමෙන් වැඩෙන කලලයට හානි දායකද යන්න පිළිබඳව සාකච්ඡා කිරීම අප අදහස් කළේ ඒ පිළිබඳව ඇති දැනුම අවම යැයි සිතුණු නිසාමය. අපරික්ෂාකාරී හැසිරීම් තුළින් කුස තුළ වැඩෙන කලලයට මෙන්ම කිරි බොන වියේ සිටින ඔබේ ළදරුවාට හානි දායක විය හැකි අවස්ථා ගැන මව්වරුන් වශයෙන් අප දැනුවත්ව සිටීම ඉතාම වැදගත් වේ.
ගැබිනි සමයේ පළමු ත්‍රෛමාසිකය තුළ යම් රසායනික ද්‍රව්‍ය වෙත වැඩි කාලයක් නිරාවරණය වීමෙන් උපත් ආබාධ ඇතිවිමේ ප්රවණතාවය වැඩි බව මෙන්ම යම් රසායනිකයක් ගිලීමෙන් හෝ ආශ්වාස වීමෙන් ඒවා රුධිරයට එකතු වී පෙකණිවැල හරහා දරුවාට ඇතුළු වීමේ අවදානම ඇති බව ඔබ අසා තිබෙනවාද?
අහිතකර රසයානික ද්‍රව්‍ය
කෘමිනාශක හා වල් නාශක/නිවෙස්වලට භාවිත කරන පිරිසිදු කිරීම් කාරක/ඊයම් සහිත තීන්ත වර්ග/ප්ලාස්ටික්/මඳුරු දඟර/රසදිය/ආසනික්/දැව ආරක්ෂක/නියපොතු පොලිෂ් කාරක/ඇස්බැස්ටෝස්/ කපුරු බෝල/ඇතැම් හිස‍කේ වර්ණක/BPA
කෘමිනාශක හා වල් නාශක – සමහර කෘමි නාශක විශේෂයෙන් මකුණන් විනාශ කරන ඒවා සහ වල් නාශක මගින් වැඩෙන කලලයට හා මවට බලපෑම් ඇති කරයි.
පිරිසිදුකාරක – බොහෝ පිරිසිදුකාරක ආරක්‍ෂිත ලෙස සලකනු ලැබූවද නිවෙස්වල සමහර පිරිසිදුකාරක මගින් කුඩා දරුවන්ට ස්වසන අපහසුතා ඇදුම වැනි දේ ඇති වූ බවට වාර්තා වේ. මේ නිසා උඳුන් හා ටයිල් පිරිසිදුකාරක භාවිතයේදී අත්වැසුම් පැලදීම, ආශ්වාස වීමෙන් වළකන්න ගැනීම (මුව වැසුම් භාවිතය) කිරීම වඩාත් ආරක්‍ෂාකාරී වේ.
තීන්ත වර්ග – බොහෝ තීන්ත වර්ග ආරක්‍ෂාකාරී වුවද, ඊයම් අඩංගු ඒවා මගින් මවට හා දරුවාට (කළලයට) අවදානම වැඩි කරයි. water base ඒවා අහිතකර නොවේ.
මදුරු දඟර – මඳුරු දඟරවල පවතින DEET/ Picaridin වැනි රසායනික සම තුලට ඇතුළු විය හැක. මේ නිසා මුල් මාස 3 තුලදී ප‍්‍රවේශම් වීම වඩා යෝග්‍ය වේ. මදුරුවන්ගෙන් ආරක්‍ෂා වීමට මදුරු දැල් භාවිතය, අත් වැසෙන සේ දිගට ඇඳුම් ඇඳීම වඩා යෝග්‍ය වේ.
රසදිය – අධික සාන්‍ද්‍රනයන් සහිත රසදියවලට නිරාවරණය වීමෙන් සෞඛ්‍යයට තර්ජනයක් ඇති විය හැක. විශේෂයෙන් මෙහිදී මොළයට හානි වීම, ඇසීමේ හා පෙනීමේ ගැටලු වැඩෙන දරුවාට ඇති කරයි. සමහර මාළු වර්ග (මෝරා, තලපත් ආදි මාළුන්ගේ) රසදිය පවතින බැවින් ගර්භනී කාලයේදී ආහාරයට ගැනීමෙන් වැළකී සිටීම වඩා වැදගත් වේ.
ආසනික් අඩංගු දැව ආරක්ෂක – දැව, දීලිර වර්ග, දැව දිරීමෙන් කුඩු ඇති වීම, පුස්, වේයන්ගෙන් ආරක්‍ෂා කරගැනීම සඳහා තඹ, ක්‍රෝමියම් හෝ ආසනික් ආලේප කරයි. මේවා මගින් සමහර පිලිකා, දියවැඩියාව, ගබ්සා වීම, මළ දරු උපත් ඇති විය හැක.
නිය ආලේපන – නිය ආලේපන, සමහර රූපලාවන්‍ය කටයුතු හා හිසකෙස් සෘජු කිරීම (straightening) සඳහා ෆෝමැල්ඩිහයිඞ් මිශ‍්‍ර නිෂ්පාදන භාවිත කරයි. නිය ආලේපනවල කුඩා ප‍්‍රමාණයකින් ෆෝමැල්ඩිහයිඞ් අඩංගු වන අතර ශරීරය මගින් ඉතා ඉක්මණින් බිඳ හෙලයි. එයින් දරුවාට වන අහිතකර ප‍්‍රතිඵල නිශ්චිත ලෙස දක්වා නොමැති නිසා ෆෝමැල්ඩිහයඞ් අඩංගු නොවන ආලේපන භාවිත කිරීම සුදුසු වේ.
ඊයම් සහිත තීන්ත නිෂ්පාදන – අධික සාන්‍ද්‍රනයකින් යුතු ඊයම් මගින් නූපන් ළදරුවන්ගේ හා දරුවන්ගේ සෞඛ්‍යයට අහිතකර ලෙස බලපායි. අධික සාන්‍ද්‍ර ඊයම් සහිත තීන්ත වර්ග හා නිෂ්පාදන මගින් ගර්භනී මව්වරුන්ට නොමේරූ දරු උපත්, අඩු බර දරු උපත්, මළ දරු උපත් හෝ ගබ්සා වීම් ඇති කරවයි. මේ නිසා වඩා වැදගත් වන්නේ ඊයම් නිෂ්පාදන වලට නිරාවරණය නොවීම හෝ හැකිතාක් අවම කරගැනීමයි.
Flame retardant – ගෘහ උපකරණවල දීප්තිය ඇති කිරීම සඳහා යොදා ගන්නා රසයානික ද්‍රව්‍ය මගින් දරුවන්ගේ ඉගෙන ගැනීමේ ආබාධයන් ඇති වීම හා සම්බන්ධයක් පවතී.
වියලි පිරිසිදු කිරීමේ රසයානික ද්‍රව්‍ය (Dry cleaning chemicals) – මෙම ක්රමය ඇඳුම් වියලි ලෙස පිරිසිදු කිරීම් සිදු කරන ස්ථානවල භාවිත කරන රසයානික ද්‍රව්‍ය වල බොහෝ සේ නිරාවරණය වීමෙන් ගබ්සා ඇති වීමේ තර්ජනයක් පවතී.
ඇස්බැස්ටෝස් – ගොඩනැගිලි කර්මාන්තයේදී භාවිත කරන Asbestos මගින් දරුණු පෙනහලු රෝග ඇති කරවයි. උදා: පෙනහළු පිළිකා, mesothelioma
ඇස්බැස්ටෝස් මගින් ගර්භනී මව්වරුන්ට සෘජු බලපෑමක් ඇති වන බවට සාක්‍ෂි නොමැති වුවද ඉන් ඈත්වී සිටීම වඩා හිතකර වේ.
BPA – Bisphenola A – බොහෝ ප්ලාස්ටික්වල මෙම සංයෝගය දැකිය හැක. මෙම රසායනිකය මවගේ පෙකණිවැල හරහා ගර්භාෂයේ සිටින දරුවාට ගමන් කළ හැක. මෙමගින් දරුවා තුළ මොළයේ ගැටළු, හැසිරීමේ වෙනස්කම් සමහර දරුවන්ට ඇති විය හැක.
කපුරු බෝල – කපුරු බෝල වල naphthalene නම් රසයානිකය අඩංගු වන අතර එමගින් පුද්ගලයන්ට හිසරදය, ඔක්කාරය, හිසේ කරකැවිල්ල, වමනය ඇති කරවයි. කුඩා දරුවන් මේවා මුඛය තුලට දමා ගැනීමෙන් ඔවුන්ට ඉතා දරුණු සෞඛ්‍ය ගැටළු ඇති කරවයි. අවුරුදු තුනට අඩු දරුවන්ට කපුරු බෝල ඇස නොගැටෙන ලෙස ආරක්‍ෂාකාරීව ගබඩා කළ යුතුය.
රසයානික ද්‍රාවණවල බලපෑම – මේවා ආශ්වාස වීමෙන් මවගේ අක්මාව, වකුගඩු, මොලය ආදී ඉන්‍ද්‍රියන්ට හානි වී මරණය පවා සිදුවිය හැක. ගර්භනී කාලයේදී මව මෙම ද්‍රාවක වලට නිරාවරණය වීමෙන්,
- ගබ්සා වීම් – සති 20 පෙර කළලයක් ඉවත්වීම
- දරුවාගේ වර්ධනය සෙමින් සිදුවීම
- නොමේරු දරු උපත් සිදුවීම (සති 37ට පෙර දරුවා ඉපදීම)
- උපත් ආබාධ – මෙහිදී ශරීරයේ හැඩය හා ක‍්‍රියාකාරීත්වය වෙනස් කරයි.
සමේ සාත්තුවේදී ගනු ලබන රසයානික ද්‍රව්‍ය – සමට කරන සාත්තුවලදී භාවිත කරන Benzoyl/ peroxide සහ salicylic acid සහිත සමේ ගල්වන ආලේපන ගැබිනි සමයේදී භාවිත නොකළ යුතුය. විශේෂයෙන් කුරුලෑ සඳහා භාවිත කරන බොහෝ ආලේපනවල මෙම රසයානික අඩංගු වේ.
රූපලාවන්‍ය කටයුතුවලදී භාවිත කරන ගැබිනි මව නිරාවරණය නොවිය යුතු රසයානික ද්‍රව්‍ය
- Retin A, Retinol iy Retinyl palmitate – විටමින් A අඩංගු මෙම නිෂ්පාදන මගින් උපදින දරුවාට උපත් ආබාධ ඇති කරයි. එනම් විටමින් A ව්‍යුත්පන්න මගින් එනම් tazorac සහ accutane මේවා නියම කරන්නේ ඖෂධ ලෙස පමණි. වෛද්‍ය උපදෙස් නොමැතිව භාවිත නොකළ යුතුය.
2.Essential oil – රූපලාවන්‍ය කටයුතු වලදී භාවිත වේ.
3.Hydroquinone – සමේ ඇති වන අවර්ණ වීම් (ලප, pigmentation/ melasma) සඳහා ප්රතිකාර ලෙස භාවිත වේ.
4.Aluminum chloride – දහදිය දුර්ගන්ධය වළක්වන ද්‍රාවණවලදී මෙම ද්‍රව්‍ය භාවිත කරයි. මේවා Aluminum chloride සාන්‍ද්‍රණය ඉතා අඩුව පවතින නිසා භාවිත කළ හැකි වුවද අධික සාන්‍ද්‍රණ සහිත නිෂ්පාදනයන්ට නිරාවරණය නොවීම වැදගත් වේ.
5.Formaldehyde – නිය ආලේපන, සමහර හිසකෙස් සඳහා ලබාදෙන සාත්තුවලට භාවිත කරන නිෂ්පාදනවල අඩංගු වේ. මෙමගින් ගබ්සා වීම්, සරු භාවයේ ගැටළු ඇති විය හැක.
6.Chemical sunscreen – හිරු එළියෙන් ආරක්‍ෂා වීමට ගල්වන ආලේපන (oxybenzone/ arobenzone වැනි රසයානික ද්‍රව්‍ය) මගින් හෝමෝන වලට බාධා ඇති කරයි. මෙමගින් දරුවාගේ ස්නායු පද්ධතියට හානි සිදු විය හැක.
7.Tetracycline – සමේ විවිධ රෝග තත්ත්වවලදී භාවිතා කරන සුලභ ප‍්‍රතිජෛවකයකි. Tetracycline හා එහි ව්‍යුත්පන්න (doxycycline/ minocyclene) වලින් මවට හා දරුවාට හානි ඇති විය හැකි බැවින් භාවිතයෙන් වැළකිය යුතුයි.
8.Dihydroxy acetone – මේවා සුවඳ විලවුන් වල (ස්ප්‍රේ ආකාරයෙන් යොදා ගැනෙන ඒවායේ) භාවිත වේ. ශරීරයට අවශෝෂණය වීමක් සිදු නොවුනද ආශ්වාස වීම තුල ගැටළු ඇති වේ.
ගබ්සා වීම් ඇති කරවන රසයානික ද්‍රව්‍ය
- බැර ලෝහ (heavy metals) – කර්මාන්ත වල වැඩ කරන්නන්, දත් බැඳීම් වල
- කාබනික ද්‍රාවක – රසයනාගාර වල, කර්මාන්ත හා වියලි පිරිසිදු කිරීම් කාරක සමග කටයුතු කරන්නන් හට
- වියළි පිරිසිදු කිරීම් වල කටයුතු කරන්නන් (dry cleaning workers) – Tetrachloroethylene භාවිතයෙන්.
- Glycol ethers
- ඉලෙක්ට්‍රොනික් කර්මාන්තයේ 2 – Bromopropane
- Petrochemicals
- Ethylene oxide (දන්ත සහායක)
- නිර්වින්දක වායු – ශල්‍ය කටයුතු සඳහා සහාය වන කාර්ය මණ්ඩලය
- පිළිකා සඳහා ලබාදෙන ඖෂධ (එම ඖෂධ හා සම්බන්ධව කටයුතු කරන කාර්ය මණ්ඩලය)
රසයානික ද්‍රව්‍ය වලට නිරාවරණය වීම වළක්වා ගැනීමට
- දරුවන්ට ළඟා විය නොහැකි ලෙස කරකවා වැසිය හැකි පියන් සහිත බදුන් වල ආරක්‍ෂාකාරීව ගබඩා කළ යුතුය.
- ගබඩා කිරීමේදී ලබාදී ඇති උපදෙස් පිළිලැදිය යුතුය
- පිරිසිදු කිරීම් (උදුන් හා ටයිල්) සඳහා විකල්ප රසායනික භාවිත කරන්න. උදා: ආප්ප සෝඩා, විනාකිරි
- භාවිතයෙන් පසු හොඳින් අත් සේදීම හා අත් වැසුම් භාවිතය
- නිවෙස් හොඳින් වාතාශ‍්‍රය ලැබෙන ලෙස නිරාවරණය කර තැබීම.
විශේෂඥ මතය, අදහස සහ මූලික සටහන:
ක්‍රිෂාන්ති ගංගා කුමාරිහාමි මහත්මිය
සූතිකා පුහුණු හෙද නිළධාරිනි (I ශ්‍රේණිය)
නවජ සූති දැඩි සත්කාර ඒකකය
පළාත් මහ රෝහල, කුරුණෑගල
