ගැහැණු අයට වැඩියෙන් ඔස්ටියෝ ආත්රයිටිස් තත්වය ඇති වෙන්නේ ඇයි…?

සන්ධියක් යනුවෙන් හැඳින්වෙන්නේ අස්ථි දෙකක එකට සවිවන ස්ථානයටයි. අස්ථි කෙළවරවල් සුමට මතුපිටක් ඇති නම්‍යශීලි පටකයකින් ආවරණය වී තිබෙන අතර එය “කාටිලේජ ” යනුවෙන් හැඳින්වෙනවා. කාටිලේජය මගින් අස්ථි එකිනෙක ගැටීම වලක්වනවා. අපේ සිරුරේ ක්‍රියාකාරම්වලදී ඇති වෙන වෙහෙස මේ කාටිලේජ් තරලය මගින් අවශෝෂණය කරනවා. යම් ලෙසකින් මේ කාටිලේජ් තරලය ගෙවී ගිය විට අපේ අස්ථිවලට ඇති ආවරණය අහිමි වීම නිසා අස්ථි  අතර ගැටීමක් ඇති වෙනවා. ඒ තත්වය බොහොම වේදනාකාරීයි. ඒ අන්දමට අස්ථි අතර ඇති කාටිලේජ් තරලය ගෙවී යෑම නිසා අස්ථි අතර ඇති වෙන ගැටීම “ ඔස්ටියෝ ආත්රයිටිස් ” යනුවෙන් හැඳින්වෙනවා. 

ඔස්ටියෝ ආත්රයිටිස් ඇති වෙන ස්ථාන

ඔස්ටියෝ ආත්රයිටිස් රෝග තත්වය ඇති වෙන්නේ අපේ සිරුරේ බර දරණ සන්ධිවලයි. කොටින්ම කිව්වොත් දණහිස, උකුල අස්ථිය සහ වළලුකර වැනි සිරුරේ බර දැනෙන සහ පීඩනයක් ඇති වෙන සන්ධිවල ඔස්ටියෝ ආත්රයිටිස් රෝග තත්වය ඇති වෙනවා.

ඔස්ටියෝ ආත්රයිටිස්  රෝග තත්වය ඇති වීමට හේතු

ඔස්ටියෝ ආත්රයිටිස් රෝග තත්වය ඇති වීමට බලපාන හේතු කීපයක් තිබෙනවා.

  • වයස

අපේ වයසත් සමග කාටිලේජ් තරලයේ ගෙවී යෑමක් සිදු වෙනවා. තරුණ කාලයේදී නම් මේ තරලය ගෙවුනත් නැවත වර්ධනය වෙනවා. කාටිලේජ් තරලයේ ස්වභාවය එයයි. නමුත් ජෛව විද්‍යාත්මකව අපි වයසට යන විට ගෙවී යන කාටිලේජ් නැවත වර්ධනය වෙන්නේ නැහැ. ඒ නිසා ගෙවෙන කාටිලේජ් නැවත වර්ධනය නොවීම නිසා ඔස්ටියෝ ආත්රයිටිස්  රෝග තත්වය ඇති වෙනවා.

  • ශරීරයේ බර

විශේෂයෙන් අපි තරබාරු වුනොත් අපේ සිරුරේ සන්ධිවලට මේ ධාරිතාවය දරන්න බැහැ.ඒ නිසා දණහිස, උකුල සහ වළලුකර ආදි ස්ථානයන්හි සන්ධි ආශ්‍රිත වේදනාව ඇති වෙන්න පුළුවනි.

  • සංස්කෘතික සහ ජීවන රටාව

අපේ සංස්කෘතික සහ ආගමික රටාවන් නිසා දණහිස , උකුල ආශ්‍රිත ස්ථානයන්හි වේදනාවන් ඇති වෙනවා. කාලයත් සමග මේ ස්ථානයන්හි ඇති වෙන වේදනාව නිසා අස්ථි ආශ්‍රිතව වේදනාවන් ඇති වෙනවා.

  • රැකියාවන්

නිතරම බර උසුලන, පියගැටපෙල්  නගින අයගේ කාටිලේජ් ගෙවීමේ ප්‍රවනතාවය වැඩියි. ඒ නිසාම ඔවුන්ගේ දණහිස , උකුල සහ වළලුකර ආශ්‍රිතව කාට්ලේජ් ගෙවී යෑමේ ප්‍රවණතාවය සාමාන්‍ය රැකියාවක යෙදෙන පුද්ගලයාට වඩා වෙනස්.

  • ජානමය බලපෑම

ඔස්ටියෝ ආත්රයිටිස් ඇති වීමට ජානමය බලපෑම් තිබෙනවා. මව, පියා ගෙන් මේ රෝග තත්වය පරම්පරාවෙන් පරම්පරාවට ව්‍යාප්ත වෙන්න පුළුවනි.

ඔස්ටියෝ ආත්රයිටිස් තත්වය පාලනය කර ගැනීමට නම්…

වෙනත් රෝග මෙන් නොවේ ඔස්ටියෝ ආත්රයිටිස් තත්වය නිට්ටාවටම සුවපත් කිරීම අපහසුයි. නමුත් අපට යම්තාක් අන්දමින් රෝග තත්වය පාලනය කර ගෙන රෝගය සමග ජීවත් වීමේ හැකියාවක් තිබෙනවා.

  • ජීවන රටාව නවීකරනය කරන්න

අතීතයේදී ඔබ වසරකට දෙතුන් වතාවක් සිරිපාදේ කන්ද නගින්න ඇති. නමුත් දැන් ඔබට පුංචි කන්දක් වුනත් නගින්න හැකියාවක් නැතුව ඇති. නමුත් කනගාටු නොවන්න. ඔබට හැකි දුරක් ඇවිදින්න. අනවශ්‍ය අන්දමින් අස්ථිවලට පීඩනයක් ලබා නොදෙන්න. ඔබගේ එදිනෙදා කටයුතුවලදීත් අස්ථිවලට ඔබ නොදැනීම වෙහෙසක් ලබා දෙනවා ඇති. උදාහරණයක් විදිහට වන්දනාමාන කටයුතුවලදී අපහසුවෙන් දණ ගසා ගෙන සිටිනවා වෙනුවට පුංචි පුටුවක් භාවිතා කරන්න. රෙදි සෝදන විට, පොල් ගාන විට දණ ගසා සිටිනවා වෙනුවට ඔබට පහසු ඉරියව්වක් සකස් කර ගන්න.

කඳු නගින්න දැන් බැරි බව ඇත්ත…නොහැකි දේ ගැන ලතනොවී  හැකි දුරක් පමණක් ඇවිදින්න

  • සිරුරේ බර පාලනය

අපේ තරබාරුව නිසා අස්ථි වෙහෙසට පත් වීම ඔස්ටියෝ ආතරයිටිස්  රෝග තත්වය ඇති වීමට හේතුවක් බැව් දන්නා  නිසාම බර පිළිබඳව ඔබට ස්වයං පාලනයක් පවත්වා ගැනීමට පුළුවනි.ඒ නිසා නිතරම කාබොහයිඩ්ඩේ්්‍රට අඩුවෙන් පරිභෝජනය කරන්න. එළවලු සහ පළතුරු පංගු වැඩි කරන්න.

  • රැකියාව සමග රෝගය පාලනය කරන්න

ඔබ දවස පුරාම වාඩි වී රැකියාවක් කරන පුද්ගලයෙක් නම් විටින් විට කෙටි වේලාවක් ඒ ඉරියව්වෙන් මිදී විනාඩි කීපයක් ඇවිදින්න. රියදුරෙක් නම් වාහනය නැවත්වූ වේලාවක ටික වේලාවක් ඇවිදින්න.

  • අනවශ්‍ය අන්දමින් දණහිසට බැන්ඩේජ් එපා

බොහෝ රෝගීන් තමන්ගේ දණහිසේ ඇති වෙන වේදනාවට පිළියමක් ලෙසින් තදින් වෙළුම්පටි යොදනවා.නමුත් එය වැරදියි. එහෙම වුනාම අදාල ස්ථානයේ මාංශ පේශි වර්ධනය වෙන්නේ නැහැ. ඒ නිසා අනාගතයේදී හදිසියේ හෝ දණහිසක් බද්ධ කිරීමටත් අවස්ථාව ලැබෙන්නේ නැහැ.

ගැහැණු අයට වැඩියෙන් ඔස්ටියෝ ආත්රයිටිස් තත්වය ඇති වෙන්නේ ඇයි…?

පිරිමින්ට සාපේක්ෂව ඉලන විට කාන්තාවන් අතර ඔස්ටියෝ ආත්රයිටිස් රෝග තත්වය බහුලව දක්නට ලැබෙනවා. ඒ වෙනුවෙනුත් බලපාන හේතු කීපයක් තිබෙනවා.

  • ආර්තවහරණය සමග කාන්තාවන්ගේ හෝර්මෝන පිළිබඳව ඇති වෙන ඌනතාවය නිසා  අස්ථිවල ඝනත්වය අඩු වීම.
  • දරුවන් ලැබීමෙන් පසු කාන්තාවන් තරබාරු වීමේ ප්‍රවනතාවය
  • කාලාන්තරයක් පුරා ජීවිතයේ බොහෝ කටයුතු වෙනුවෙන් වැරදි ඉරියව් භාවිතා කිරීම

ප්‍රතිකාර

  • අස්ථි ගැටීම නිසා ඇති වෙන වේදනාවට පිලියම් ලෙසින් වේදනා නාශක භාවිතා කිරීම.
  • කාටිලේජ් ගෙවීම නිසා ඇති වෙන ආසාදනයන් වෙනුවෙන් “ස්ටෙරොයිඩ් ” කාණ්ඩයේ එන්නත් ඖෂධ ලබා දීම.
  • දණහිස් බද්ධ කිරීම සහ ප්ලාස්මා ප්‍රතිකාර 

 

විශේෂඥ මතය, අදහස සහ මූලික සටහන:

වෛද්‍ය නිළධාරී නාමල් විජේසිංහ මහතා

දිස්ත්‍රික් රෝහල, මීගමුව 

 

මහා ප්‍රාචීරයේ ඇති වන හර්නියා තත්ත්ව ගැන ඔබ දැනුවත් ද?

දරුවන්ට ඇති වන ඇතැම් රෝග තත්ත්ව පිළිබඳව අපිට අසන්නට ලැබෙන්නේත් අපේම හෝ අපේම හිතවතෙකුගේ දරුවෙක්ට වැලඳුණු අවස්ථාවකදී විය හැකියි. එවැනි අවස්ථාවලදී අපි පුදුමයට පත් වුවත් අපි කිසිසේත්ම අසා නොමැති තවත් බොහොමයක් රෝග තත්ත්ව ඇති අතරම ඒවාට මුහුණ දෙන දරුවන් නිසා පීඩාවට පත්ව මානසිකව ඇද වැටුණු මව්පියන් බොහොමයක් සිටින බව සැබෑවකි. ඇතැම් ඒවා උපතින්ම ඇති වන අතර ඇතැම් ඒවා යම් යම් හේතු මත උපතින් පසු ඇති වන රෝග තත්ත්ව විය හැකිය. මෙම ලිපිය හරහා සාකච්ඡා කිරීමට බලාපොරොත්තු වන්නේ උපතින්ම දරුවෙකුගේ මහා ප්‍රාචීරයේ ඇති වන හර්නියා තත්ත්ව පිළිබඳවයි. 

මහා ප්‍රචීරයේ හර්නියා ඇති වීමට නිශ්චිත හේතුවක් මෙතෙක් ඉදිරිපත් වී නැති නමුත් කලල අවධියේ මධ්‍ය ප්‍රාචීරයේ ඇති වන අසාමාන්‍ය වර්ධනය උපතින්ම ඇති වන තත්ත්වයට බලපෑ හැකි බව වෛද්‍යවරුන්ගේ අදහසයි. 

උරස් කුහරය හා උදර කුහරය අතර පිහිටි විශාල පේශියක් වන මහා ප්‍රාචීරය පිළිබඳව අපි කවුරුත් අසා තිබෙනවා. මහා ප්‍රාචීරයේ ඇති වන හර්නියා තත්ත්වයට ඒ මත ඇති වන සිදුරක් හේතු වේ. සාමාන්‍යයෙන් අන්නශ්‍රෝතය මහා ප්‍රාචීරය හරහා උදර කුහරයට පිවිසේ. එම ස්ථානයේ සිදුර විශාල වීම හේතුවෙන් උදර කුහරයේ අවයව (බඩවැල්, ආමාශය, අක්මාව) ආදී කොටස් මෙම සිදුර හරහා උරස් කුහරයට පැමිණ දරුවාගේ උරස් අවයව (පෙනහලු, හෘදය) වලට අවහිරතා ඇති කරයි. මෙය දරුවාට උපතත් සමඟ ඇති වන ආබාධයකි. මෙය වැඩි වශයෙන් දැකිය හැක්කේ දරුවාගේ සිරුරේ වම්පසයි. එසේම මේ තත්ත්වයේ සිටින දරු‍වෙකුගේ ආහාර මාර්ගය ඇතුළු උදර කුහරයේ අවයව වම්පසට ගොස් ඇති නිසා හෘදය දකුණු පසට වෙන්නට තිබිය හැකියි. 

උපතින්ම මහා ප්‍රචීරයේ හර්නියා ඇති වීමට අවධනම් සාධක ලෙස 

  • වර්ණ දේහ හා ජාන අසමාන්‍යතා 
  • පාරිසරික හේතූ
  • පෝෂණ ගැටලු
  • ආමාශය, බඩවැල්, හෘදය හා මුත්‍රාශය වැනි පද්ධතිය ආශ්‍රිත ගැටළු දැක්විය හැකිය

මහා ප්‍රචීරයේ හර්නියා ඇති විටදී පෙන්නුම් කරන ලක්‍ෂණ

මේ තත්ත්වයේදී පෙන්නුම් කරන ලක්‍ෂණ වල තීව්‍රතාවය එහි ප්‍රමාණය, එය ඇති වීමට හේතු වූ කරුණ හා උරස් කුහරය තුලට නෙරා ඇති අවයවය මත වෙනස් වේ. 

  • ස්වසන අපහසුව – පෙනහලු වර්ධනයට ඉඩ කඩ නොලැබීමෙන් එහි ආසාමන්‍ය වර්ධනය 
  • ස්වසන වේගය වැඩි වීම – පෙනහලු අඩු ඔක්සිජන් මට්ටමකට හුරු කරවීම සඳහා
  • සමේ නිල් පැහැය හෝ අවපැහැය – පෙනහලු වලින් ප්‍රමාණවත් තරම් ඔක්සිජන් නොලැබීම නිසා 
  • පාද වෙව්ලීම (පාද ගැස්ම වැඩි වීම) – ශරීරය පුරා ඔක්සිජන් යැවීමට හෘදය වෙහෙස වන නිසා  
  • උරස් කුහරය ප්‍රදේශයේ අන්තක වල හඬ ඇසීම. 

මහා ප්‍රචීරයේ හර්නියා ඇති විට හඳුනා ගන්නේ කෙසේද?

  • උරස් කොටසේ අසාමාන්‍ය චලන
  • ස්වසන අපහසුව
  • දරුවා නිල් පැහවීම
  • උදරයේ කොටසක් හිස් ලෙස දැනීම 

මීට අමතරව X-කිරණ පරීක්ෂාව, අල්ට්‍රා සවුන්ඩ් ස්කෑන් පරීක්ෂණය, CT ස්කෑන් පරීක්ෂණ, MRI ස්කෑන් පරීක්ෂණ මගින් ද රෝග විනිශ්චය කළ හැකිය. මහා ප්‍රාචීරයේ ඇති වන හර්නියා තත්ත්ව සඳහා ලබා දෙන ප්‍රතිකාරය වන්නේ ශල්‍ය ප්‍රතිකාර ක්‍රමයි.

දරුවා ලැබෙන්න පෙර සිටම එනම් ගැබිනි සමයේදීම රෝග තත්ත්වය පිළිබඳ විනිශ්චය කොට සිටියේ නම් ප්‍රසූතිය සඳහා අවශ්‍ය පහසුකම් සහිත ශික්ෂණ රෝහලක් වෙත මව යොමු කරන අතරම මෙවැනි තත්ත්වයේ දරුවෙකුගේ පෙනහලු හොඳින් වර්ධනය වී නොමැති නිසා උපන් විගස යන්ත්‍ර ආධාරයෙන් අස්වාස ප්‍රශ්වාස කිරීමේ පහසුව සලසයි. මෙවැනි දරුවන් උපන් විගස සැත්කමට යොමු නොකරන අතරම දින දෙක තුනක් නිරීක්ෂණයෙන් පසුව ඒ සඳහා යොමු කරයි. 

උපතින්ම දරුවන්ට ඇති වන මේ මහා ප්‍රාචිරයේ ඇති වන හර්නියා තත්ත්වය ඉතා කලාතුරකින් දැකිය හැකි තත්ත්වයක් වන අතරම මව්වරුන් කිහිප දෙනෙකුගේ අත්දැකීම් හේතුවෙන් කළ ඉල්ලීම මත මේ ලිපිය සකස් වූ බවත් නිකරුණේ මේ සම්බන්ධව බිය විය යුතු නැති බවත් සිහි තබාගන්න.

 

විශේෂඥ මතය, අදහස සහ මූලික සටහන:

ළමා රෝග විශේෂඥ වෛද්‍ය රුක්මල් ගුණතිලක මහතා 

මහරගම අපේක්ෂා රෝහල

 

 

දරුවාට තමන් ඉදිරියේ තිබෙන දෙයින් සෑහීමට පත් වෙන මන්තරය කියා දෙන්න

අපේ දරුවන් නිතරම තමන්ට නැති දේ ගැන පසුතැවෙනවා මිසක්, තමන්ට ඇති දේ ගැන සෑහීමට පත් වෙන්නේ නැහැ. අතීතයේදී නම් බොහෝ දෙමව්පියන් තමන්ගේ දරුවන්ට දැනමුතුකම් දුන්නේ ‘‘ ලද දෙයින් සැනසෙන්න ““…කියලා වුනත් අද ඒ වගේ අවවාද දරුවන්ට ලැබෙන්නෙත් නැහැ. ඒ විතරක් නොවෙයි, දරුවන්ගේ මව්පියන් වුනත් ලද දෙයින් සැනසෙන්න කියන අවවාදය දරුවන්ට ලබා දෙන්න තරම් සුදුසුකම් සපුරා නැහැ.

ඉතින්..ඔබ මේ කථාව අහලා තියෙනවාද..?

සපත්තුවක් නැතුව හඩන දරුවෙකුට කකුලක් නැති මිනිසෙකු දුටුවාලු. දරුවා එහිදී හැඬීම නවතා මේ විදිහට හිතුවාලු… සපත්තුවක් නැති වුනත් මට කකුලක් තියෙනවා…නමුත්..කොච්චර ලස්සන සපත්තු තිබුනත් මට කකුලක් නැති වුනා නම් දරුවාට හිතුනාලු…එතැනදී දරුවා යථාර්ථය තේරුම් ගත්තා.

ඉතින් ඔබේ දරුවා වෙතින්ද මේ වගේ ගති ලක්ෂණ නිරන්රතව මතු වෙනවා ඇති.

සමහර විට කුඩා කාලයේ පටන්ම ඔබේ දරුවා ලද දෙයින් සෑහීමට පත් නොවෙන චරිතයක් වෙන්නත් ඇති. එය දරුවා බාල කාලයේ සාධාරණ සිතුවිල්ලක් විදිහට හිතුවත් දරුවා සමග මේ සිතුවිලි වර්ධනය වීම එතරම් සුබවාදී නැහැ. දැන් ඔබට ඒ ඇයි කියලා හිතුනාද…?

නිතරම අසතුටින්…

ලද දෙයින් සෑහීමට පත් නොවන දරුවාව විතරක් නොවෙයි, ඕනෑම පුද්ගලයෙක් නිතරම නොසතුටින් පසු වෙන බව අමතක කරන්න එපා. කිසිම දවසක ඔවුන්ගේ හිතේ සතුටක් නැහැ. දරුවන්ගේ මෙවැනි සෘන සිතුවිලි ඔවුන්ගේ ආකල්ප සංවර්ධනයට පවා අහිතකර අන්දමින් බලපාන්න පුළුවනි.

හීනමානය…

තමන් පිළිබඳව සෑහීමකට පත් නොවන දරුවා නිතරම පසුවෙන්නේ හීනමානයෙන්. අනිත් හැම දෙනෙක්ම මට වඩා ඉහලින් සිටිනවා. ඔවුන්ගේ භෞතික සම්පත් මට ඇති දෙයට වඩා ඉස්තරම්. අපි කොටින්ම මේ විදිහට හිතමු. දරුවාට තමාගේ චෙස් පුවරුව , එහෙම නැත්නම් බැට් එක ගැන වුනත් සෑහීමක් නොවුන විට ඔවුන් සමාජයේ විවිධ  අවස්ථාවන්ට සම්බන්ධ වීම පවා ප්‍රතික්ෂෙපකරනවා.

මගේ චෙස් බෝඩ් එක තත්වයෙන් අඩුයි. …ඒ නිසා මම සම්බන්ධ වෙන්නේ නැහැ. මේ අන්දමින් අනුන් උපමා කර ගෙන තමන්ගේ අවස්ථාවන් අහිමි කර ගැනීම නිසා දරුවා නිතරම පසු වෙන්නේ හීනමානයෙන්. ඒ නිසා ඔවුන්ට ඇති අවස්ථාවන් පවා තමා විසින්ම අහිමි කර ගැනීමට පවා සිදු වෙනවා.

ආත්ම විශ්වාසයක් නැහැ…

දරුවන්ගේ හිතේ ගොඩ නැගෙන මේ හීනමානය නිසාම ඔවුන්ගේ හිතේ ආත්ම විශ්වාසයක් නැති වෙනවා. අනේ මට ඒ දෙය කරන්න බැහැ. මම ඒ තරඟයට සුදුසු නැහැ. මේ විදිහට තමා මුල් කර ගෙන ඇති වෙන අවිහ්වාසය නිසා දරුවාට සමාජයේ ඉදිරියට යෑමට තිබෙන අපේක්ෂාවන් පවා නැති වෙනවා. ඒ නිසාම දරුවාගේ හිතේ නිතරම ඇති වෙන්නේ අපේක්ෂාභංගත්වයක්.

මේ විදිහට චරිත ස්වභාවයන් ගොඩ නැගෙන්නේ ඇයි…?

දරුවන් තුලින් මෙවැනි චරිත ලක්ෂණ ගොඩ නැගෙනන්ත් බලපාන හේතු තිබෙනවා. සමහර දෙමව්පියන්ද මේ ගැන වග කිව යුතුයි. ඔවුන් දරුවන්ගේ බාල කාලයේදී සෙසු දරුවන්ට වඩා තමන්ගේ දරුවා ඔසවා තබන්නට  වෑයම් කරනවා. බාල කාලයේදී එය අපහසුවක් නැහැ. මකන කෑල්ල  වුනත් ඉස්තරම් වර්ගයෙන් මිළට අරගෙන දෙන්න ඔවුන් උත්සාහ කරනවා. ඒ නිසා දරුවාගේ මානසිකත්වයත් හොදම දෙය මුල් කර ගෙන ගොඩ නැගෙනවා. දෙමව්පියන් ආදරයට මේ දෙය කළත් එයින් දරුවාගේ ති පැවැතුම් අනාගතයේදි ඔවුන්ටම කරදරයක් බවට පත් වෙනවා.

අවම පහසුකම් තුලින් උපරිම ඵලදායිතාවයක් ලබා ගන්න.

මේ නිසා නිතරම දරුවන්ට අවම පහසුකම් වෙතින් උපරිම ඵලදායිතාවයක් ගොඩ නගා ගැනීමට උනන්දු කරන්න. අතීතයේදී දරුවන් තමන්ගේ පැන්සල අතින් ලියන්න තරම් නොහැකි තත්වයට පත් වූ විට එහි පිටුපසට පෑන් බටයක් සවි කර ගන්නා. තමන්ගේ සම්පත්වලින් උපරිම ප්‍රෙයා්ජන  ලබා ගැනීමට දෙමව්පියන් දරුවන් හුරු කළේ ඒ විදිහටයි. මකනය වුනත් දෙකට කපලා එයින් එක් වතාවකට එක් කෑල්ලක් දුන්නා. අනිත් කොටස දුන්නේ මුල් කොටසින් මකන්න බැරි තරම් ගෙවී ගිය විටයි.නමුත් අද පංතියක දරුවන් තුළ මකනයේ, පැන්සල් කටරයේ පවා තියෙන්නේ විවිධත්වයක්, ඒ අරුමෝසම් ලෝකය තුළ දරුවන් අතර තරගයක් ගොඩ නැගෙනවා. නමුත් දරුවන්ට නිතරම අවම පහසුකම් තුලින් ඉදිරියට යැමේ කතාන්දරය කියා දෙන්න. එය සමාජයෙන් කොන් විමක් නොවෙයි.  අනාගතයේදී තමන්ගේ ජීවිතයේ ස්ථාවරත්වය වෙනුවෙන් ආයේජනයක් බැව් කියා දෙන්න.

නැති දේ ගැන ලතැවෙන්න එපා…

අද දවසේ දරුවන් බොහෝ විට නැති දේ ගැන ලතැවෙනවා. පවතින ආර්ථික අර්බුදය ඉදිරියේ අපි දැන් නැති දේ ගැන ලතැවෙනවාට වඩා විකල්ප සම්පත් ඔස්සේ ඉදිරියට යා යුතු යුගයක් බව අමතක කරක්ක එපා. දරුවන් වෙනුවෙන් වූ ආහාරපාන පවා හිගතාවයක් පවතින විට ඒ වෙනුවෙන් විකල්ප සොයා ගන්න ජපන් ජාතිකයන්ගේ දියුණුවට බලපා තිබෙන්නේ මේ ක්‍රමවේදයයි. ඔවුන් විවිධ උපකරණ පවා නැති අවස්ථාවන්හිදී ඒ ගැන ලතැවෙමින් තමන්ගේ කාර්යය අතපසු කරන්නේ නැහැ. විකල්ප සොයා ගෙන අවස්ථාවට ගැලපෙන පරිදි තමන්ගේ කාර්යය නිම කරනවා. උදාහරණයක් විදිහට අපි මේ විදිහට හිතමු. පංති කාමරයේ කුනු අදින ‘‘ ඩස්ට් පෑන් ““ එක කැඩිලා නම් ඊට විකල්පය අතු නොගා සිටීම නොවෙයි. කාඩ්බෝඩ් දෙකක් සොයා ගෙන අතුගාන ලද කුණු ඉවත් කිරීම නොවේද..? කුණු දමන කූඩය බිඳී ඇත්නම් පරණ තීන්ත බාල්දියක් හෝ කුනු දැමීමට ගැලපෙන කාඩ්බෝඩ් පෙට්ටියක් හෝ සොයා ගෙන හිස්තැන පිරවීම හැර අනේ කුනු දාන්න බාස්කට් එක නැතැයි මැසවිලි නැගීම නොවේ.

පසුගාමී වීම

නිතරම මේ අන්දමින් මට නැහැ…මට බැහැ.. මම කලුයි..මම කොටයි… එහෙම නැත්නම් මම උසයි යනුවෙන් තමා මුල් කර ගෙන විවිධ මානයන් ගොඩ නගා ගෙන පසුතැවිලි වීම නිසා දරුවාගේ පෞරෂය පවා බිදවැටෙනන්ට පුළුවනි. ඒ නිසා නැපෝලියන් බොනපාට් කී ලෙසින් නැහැ..බැහැ යන වචන දරුවන්ගේ ශබ්ද කෝෂයෙන් ඉවත් විය යුතුයි. එපමණක් නොව…අනිත් අයට සාපේක්ෂ කරමින් තමා නුසුදුස්සෙක්ය යන සිතුවිලි වෙතින් දරුවා දුරස් කිරීම ඉතාම වැදගත්.

ඒ නිසා දෙමව්පියන් ලෙස ඔබ නිතරම දරුවාට තමන් ඉදිරියේ තිබෙන දෙයින් සෑහීමට පත් වෙන මන්තරය කියා දෙන්න එය ඔවුන්ගේ අනාගතයට ලබා දෙන ජීව හුස්මක් තරම් ප්‍රබල වෙනු ඇත.

 

 

බබා ලැබුණට පස්සේ බිරිඳ ඉන්නේ එපාවෙලා වගේ ද? තරහෙන් ද?

දරු උපතක් සිදුවීම යන්න සාමාන්‍ය සංසිද්ධියක් වුනත් එයට මුහුණ දෙන මව ලබන්නා වූ අත්දැකීම් වගේම මුහුණ දීමට සිදුවන සිදුවීම් ගත් කළ එය තරමක් දුරට අභියෝගාත්මක කාල සීමාවකි. මවකට එම අභියෝගයට මුහුණ දීමට ඇති ශක්තිය මත එම තත්ත්වයන් හමුවේ ගැටලු පැන නැගීමට බෝහෝ  ඉඩකඩ ඇත. එවන් වූ අවස්ථාවක පසු ප්‍රසව ආතතිය ඇති විය හැකි අතරම මෙය ඇති වී නැති වී යන්නටත් අර්බුදයක් කරා ගමන්කිරීමටත් අවස්ථාව තිබේ.  

දරු ප්‍රසූතියට මුහුණ දෙන මවට පවුලෙන් ලැබෙන රැකවරණය, ආදරය වගේම සෞඛ්‍ය කාර්යය මණ්ඩලය වෙතින් ලැබෙන සහාය සංරක්ෂණයත් හරිම වැදගත්. අම්මාට දරු ප්‍රසූතිය සඳහා දරන්නට වෙන වෙර වෑයම වගේම අපහසුතාවය විඳ දරාගන්නත් අලුත් අමුත්තා එක්ක ගනුදෙනු කරන්න හුරුවීමත් මේ සියලු අලුත් වගකීම් සම්භාරය මැද්දේ පුරුදු ලෙසින් නිවසේ මවක, ගෘහණියක ලෙසින් කරන්නට ලැබෙන සුපුරුදු කටයුතුත් පැවරෙන නිසාම පසු ප්‍රසව සමයේදී මවකට පැවරෙන වගකීම් සම්භාරය මෙන්ම මවට දැනෙන පීඩනය වැඩි වේ. නිවැසියන්ගේ සහයෝගය මගින් මවකට මේ ආතතිය යම්තාක් දුරකට පහව යා හැකි වුවත් යම් හෙයකින් දරාගැනීමේ සීමාව ඉක්මවා ගියහොත් එය මවට, දරුවාට බලපාන අන්දම ගැටලුකාරීය. මෙසේ හෙයින් මවකට ඇතිවිය හැකි ලක්ෂණ වගේම ඒ නිසා ඇතිවන ගැටලු හඳුනා ගැනීම ඉතා වැදගත් වේ. 

මේ වන විට ලංකාව තුළ මවුවරුන්ගේ පසු ප්‍රසව සමය තුළ මානසික තත්වයේ වෙනස්වීම් වලට හා එම නිසා ඇතිවන රෝගී තත්ත්වයන්ට ගොදුරු වීමේ ප්‍රමාණය වැඩි වීමක් දක්නට ලැබෙන අතරම එය හඳුනා ගැනීම පිළිබඳව දැන සිටීම මගින් මව්වරුන් ගේ ජීවිත අවදානම වළක්වා ගැනීමටත් දරුවන්ගේ පෝෂණය, ආරක්ෂාව සහ රැකවරණය සුරක්ෂිත කිරීමටත් හැකි වෙනවා. මවුවරුන්ගෙන් 50% කට පමණ පසු ප්‍රසව විෂාදය නම් වූ මානසික තත්ත්වය ඇතිවීම දැකිය හැකියි‍. 

පසු ප්‍රසව සමයේ මුල් සති දෙක තුළ ඇති වන අතර පසු ප්‍රසව විෂාදය තාවකාලික වේ. මෙවැනි තත්ත්වයකට පත්වූ මව්වරුන් තුළ හැඬීම, නුරුස්නා සුළු බව හා මානසික අවපීඩන තත්ත්වය ඇති වන අතරම මෙම රෝග ලක්ෂණ ඉක්මනින් පහව යයි. මේ සඳහා වැදගත් වන්නේ මව්වරුන්ට තම ස්වාමිපුරුෂයාගෙන් නිවැසියන්ගෙන් හා පවුලේ අයගෙන් දැඩි ආදරය, රැකවරණය, සහයෝගය හා කරුණාව ලැබීමයි. එවිට බොහෝ විට මේ තත්ත්වය පහව යයි. නවා මෙම තත්ත්වය postpartum blues ලෙසින් හැදින් වෙනවා මෙය සති දෙකකට වඩා පැවතුනොත් එය පසු  ප්‍රසව විශාදය හෝ පසු ප්‍රසව සයිකෝසියාව තත්ත්වයට පත්විය හැකි අතර මෙවන් තත්ත්වයකට පත්වුවහොත් මවට දරුවාට මෙන්ම පවුලේ අයට ද අපහසුතාවයට පත් වීමද සිදුවෙනවා. 

පසු ප්‍රසව සමය තුළ ඇතිවිය හැකි මානසික රෝග, මානසික වික්ෂිප්ත භාවය ප්‍රසූතියෙන් පසු මවුවරුන්ගෙන් 50% පමණ ඇති වේ.‍ ඒ අතරින් පසු ප්‍රසව විශාදය 10% – 15% පමණ ද පසු ප්‍රසව සයිකෝසියාව 0.1% – 0.2% පමණ ද දැකිය හැක. මේ තත්ත්වයන් දෙක හේතුවෙන් ශ්‍රී ලංකාව තුළ මාතෘ මරණ පවා සිදුව ඇති හෙයින් පසු ප්‍රසව මානසික රෝග පිළිබඳ සෑම දෙනාගේම දැනුවත් වීම වැදගත් වේ.

පසු ප්‍රසව විශාදය තත්ත්වය නිසා මව්වරුන් සියදිවි හානි කර ගන්නා තත්ත්වයට පත් විය හැකි හෙයින් පවුල් ඒකකය තුළ මේ තත්ත්වයන් පිළිබඳ දැනුම නගා සිටුවීම වැදගත් වේ. පසු ප්‍රසව වික්ෂිප්ත භාවයේදී මවගේ හැඬීම, පවුලේ අය පිළිබඳ නුරුස්නා ස්වභාවය වැනි ලක්ෂණ මවක් පෙන්නුම් කරන අතරම මවට ඇති වගකීම් සමුදාය හා අලුත් ජීවිතයට මුහුණ දීමට සිදුවීම තුළින් සිතට ඇතිවන ආතතිය නිසා මේ තත්ත්වය ඇති වේ. පවුලේ සියලු දෙනාගේ අවධානය මගින් මග හරවා ගත හැකි වන අතරම රෝග ලක්ෂණ සාමාන්‍ය තත්ත්වයට පත්වේ.

පසු ප්‍රසව විශාදය ‍

මෙය බරපතළ තත්ත්වයක් විය හැකි අතරම රෝග ලක්ෂණ දැකිය හැක්කේ ප්‍රසූතියෙන් සති හයක් ඇතුළයි. මේ තත්ත්වය සඳහා ප්‍රතිකාර අත්‍යවශ්‍ය වේ. මේ තත්ත්වයේදී මවට, දරුවාට හා පවුලේ සියලු දෙනාටම අපහසුතාවයට මුහුණ දීමට සිදුවේ. 

රෝග ලක්ෂණ

  • නිරන්තර කලකිරීම
  • විඩාවට පත්වීම 
  • දුර්වල යයි සිතීම
  • අවධානය අඩු වීම
  • නිතර නිතර තරහ යෑම
  • ආහාර රුචිය වෙනස්වීම්
  • නින්ද නොයාම 

මේවා මවගේ හැසිරීම් රටාව තුළින් හඳුනාගත යුතු අතරම මේ ගැටලු නිසා ඇතිවන තත්ත්වයන් පිළිබඳව අවබෝධයක් ඇති කර ගැනීම තුළින් පීඩා අවම කරගත හැකිවේ. ප්‍රසූතියට මුහුණ දීම සාමාන්‍ය පරිදි සිදු වුවද දරු ප්‍රසූතියෙන් පසුව මවට ඇතිවිය හැකි මෙම තත්ත්වයේදී මවට, දරුවා පිළිබඳව හෝ සතුටින් සිටීමට නොහැකි වේ. මෙවැනි මව්වරු දරුවා බලා ගැනීම, සුරතල් කිරීම, සමහර විට මව් කිරි දීම පවා ප්‍රතික්ෂේප කළ හැකිය.එවැනි තත්ත්වයකදී එවැනි මවකට විශේෂ රැකවරණය මෙන්ම වෛද්‍ය උපදෙස් ලබා දීම කළ යුතු අතර ඖෂධීය ප්‍රතිකාර වල දී සෘජුව මැදිහත් වීමෙන් වෙලාවට ඖෂධ ලබාදීම කළ යුතු වේ.

පසු ප්‍රසව විෂාදය හේතුවෙන්

  • හිස පීරීම, පිළිවෙකට සිටීම පවා මගහැරී තමා ගැන පවා කිසිදු සැලකිල්ලක් නොදැක්වීම‍
  • අවධානය අඩුවීම නිසා දරුවා නොසලකා හැරීම
  • අමතක වීම
  • තීරණ වලට එළඹීමේ නොහැකියාව
  • තරහා ඇති වීම

වැනි තත්ත්වයන් ඇති විය හැකි බැවින් දරුවාට මවුකිරි දීම හා රැක බලා ගැනීම සම්බන්ධව ස්වාමි පුරුෂයාට මෙන්ම පවුලේ අයට විශාල වගකීමක් පැවරේ. 

එසේම තම ස්වාමිපුරුෂයා සමඟ පවා තරහ ඇති විය හැකි අතරම තමන් ආදරය කරන හා තමන්ට ආදරය කරන අයට පවා බැන වදින්නට/දඬුවම් කිරීමට පෙළඹිය හැකියි. මෙහිදී තමන්ගේ දරුවාට පවා මෙලෙස කළ හැකි බැවින් සුරක්ෂිත රැකවරණයක් අත්‍යවශ්‍ය වේ.

නින්ද සම්බන්ධව ගැටළු ඇති වීමේ හැකියාවක් ඇති හෙයින් වැඩිපුර නිදා ගැනීම හෝ නිදි නොමැතිව සිටීම දැකිය හැකි අතරම නිවසේ අනෙක් අයටද නිදි වර්ජිතව සිටීමට පවා සිදුවිය හැක.

ආහාර පිළිබඳ අවධානය අඩු/වැඩි විය හැකිය. ඇතැම් විට පාලනයකින් තොරව ආහාර ගැනීම දැකිය හැකි අතර එවිට පවතින අනෙකුත් දියවැඩියා, අධික රුධිර පීඩනය, කොලොස්ට්‍රෝල් වැනි රෝග තත්ත්වයන් වැඩි වීමට ඉඩ ඇත. තවද ආහාර ගැනීම අඩු වීම නිසා දුර්වල වී වෙහෙසට පත් විය හැකියි. එමෙන්ම බර අඩුවීමක් ද සිදුවිය හැකි නිසා මවගේ පෝෂණය සම්බන්ධව පවුලේ අයට වැඩි වගකීමක් දරා ගැනීමට සිදු වේ. 

මෙම රෝග ලක්ෂණ දිගින් දිගට පැවතීම නිසා මව තුළ ඇති ආත්ම ශක්තිය බිඳ වැටේ. මෙසේ හෙයින් දරුවන් හදා වඩා ගැනීම, දරුවන්ගේ අනාගතය ගැන පවුලේ කටයුතු සිදු කිරීම ආදිය බිඳ වැටේ. එසේම තමන් වරදකාරියක ලෙස සිතන හැඟීමක් ද ඇති විය හැකියි. එසේම මෙවන් ලෙස අධික ලෙස චිත්ත පීඩාවට පත්වන මවුවරු තමන්ගේ ජීවිතය හානි කර ගැනීමට පවා පෙළඹිය හැකි වන අතරම දරුවාගේ ජීවිතයද අනතුරේ හෙළීමට හැකියි.

මෙසේ හෙයින් ගර්භනී කාලය තුළ තුල දහසක් විඳ දරාගැනීම් මැද ලබාගත් කිරි සිහිනය බොඳ නොවන්නට මවක් පිළිබඳ දක්වන ආදරය කරුණාව මෙන්ම සහයෝගය එකඟතා මනාව සැලසුම් කළ යුතුය. පසු ප්‍රසව සමයේ ඇති විය හැකි තත්වයන් පිළිබඳව ද හොඳින් දැන ගත් කරුණු වටහා ගෙන කටයුතු කිරීම ඉතාමත් ප්‍රයෝජනවත් වේ. 

 

විශේෂඥ මතය, අදහස සහ මූලික සටහන:

අයිරාංගනී ගගලගමුව

පවුල් සෞඛ්‍ය සේවා නිළධාරීනි

සෞඛ්‍ය වෛද්‍ය නිලධාරී කාර්යාලය

බුලත්සිංහල

 

 

පාසැල්වලත් ලාදුරු රෝගීන්… ‍දරුවන් පාසැල් යවන්න ඔබත් බියෙන්ද?

ඉස්සර අපි පංචි කාලේ රොබින් හුඩ් බලද්දී මතකද ඔළුවේ ඉඳන් වහගනිපු මිනිස්සු අතේ පුංචි සීනුවකුත් අරගෙන එක පෙලට යනවා. එයාලගේ ඒ සීනුවේ හඬත් එක්ක ඈත තියාම මිනිස්සු ඒ පාරෙන් අයින් වෙනවා. ඒ මිනිස්සු ඉන්නේ එයාලටම වෙන් කරපු වෙනම තැනක. ඒ කාලේ මේ රෝගය ගැන අපිට අවබෝධයක් දැනුමක් තිබුණේ නැතත් ටිකෙන් ටික ලොකු වෙද්දී ඒ ලාදුරු රෝගය බවත් එය බෝ වෙන නිසාත් ප්‍රතිකාර නොමැති කම නිසාත් එවැනි රෝගීන් වෙන් කර තබන බව දැනගන්න ලැබුණා. ලාදුරු රෝගීන් ලංකාවෙනුත් වාර්තා වුණු ඒ කාලේ ඔවුන් වෙනුවෙන් වෙනම රෝහල් වෙන් වුණා. තවත් කාලයක් ගත වෙද්දී ලාදුරු ලංකාවෙන් තුරන් කළා කියලා දැන ගන්න ලැබුණා. අන්න ඒ මතකයත් එක්ක වෙන්න ඕනේ අපේ රටේ වැඩි පිරිසක් හිතා ගෙන ඉන්නේ ලාදුරු රෝගීන් දැන් අපේ රටේ නැහැ කියලා. පහුගිය කාලෙක ලාදුරු හැදුණු පාසැල් දරුවනුත් ඉන්නවා කියලා කතා වුණු අවස්ථාවලදී ලාදුරු දැන් නෑ නේද කියලා හැමෝම කතා වුණා. තවත් පිරිසක් ලාදුරු හැදුණු දරුවෝ ඉන්නවා කිව්වම පුදුම උනා. තමන්ගේ දරුවා පාසැල් යවන්නත් බය වුණා. 

වෛද්‍යතුමනි, දන්න නොදන්න කාටත් දැනගන්න අපි ලාදුරු රෝගයේ ඉතිහාසය ගැන ටිකක් කතා කරමුද?

ලාදුරු කියන්නේ ලංකාවට විතරක් නෙවෙයි මුළු ලෝකයටම බලපෑ රෝගයක්. පුද්ගලයන් දහදාහකට වාර්තා වෙන්නේ එකට අඩු රෝගීන් සංඛාවක් නම් ලාදුරු ඒ රටෙන් තුරන් වූ බවට ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය මගින් සහතික කළා. 1995 වසර වෙද්දී අපිට ඒ සහතිකය හිමි වුණා. නමුත් අද වෙද්දී ඒ නිර්නායක වෙනස් වෙලා. අද වෙද්දී ලාදුරු තුරන් කළ රටක් ලෙස සහතික වීමට නම් අපි පෙන්විය යුතුයි ළමා ලාදුරු රෝගීන් වසර පහක් පුරා වාර්තා වී නොමැති බව. අද වෙද්දී අපේ ඉලක්කය එයයි.

ඒත් අද වෙද්දී ලාදුරු රෝගය ලංකාව තුළ ව්‍යාප්ත වෙනවා නේද?

ඔව්.. 2000 සිට මේ වන තුරු වසරකට දළ වශයෙන් රෝගීන් 1500 – 2000ත් අතර ප්‍රමාණයක් වාර්තා වෙනවා. ඒ අතරින් 10% ක් ළමා රෝගීන්, ඒ කියන්නේ සාමාන්‍යයෙන් වයස අවුරුදු 14ට අඩු දරුවන්. සාමාන්‍යයෙන් මේ රෝගීන් අතරින් 40% වගේ වාර්තා වෙන්නේ බස්නාහිර පලාතෙන්. අනෙක් රෝගීන් මඩකලපුව, කල්මුණේ, පුත්තලම, යාපනය, අනුරාධපුරය ඇතුළු පැති වලින් වාර්තා වෙනවා. 

අතීතයේදී මේ ලාදුරු රෝගීන් වෙනම රෝහල්වලට ඇතුළත් කළා. අද වෙද්දි එතරම්ම භයානක තත්ත්වයක් අහන්න දකින්න ලැබෙන්නේ නැහැ. එ් ඇයි?

ලාදුරු කිව්වම අතීතයේදී මිනිසුන් බොහොම බය වුණා. අත් පා විරූපී වීම්, ඇඟිලි ගැලවී යාම් වැනි දේ සිදු වෙනවාට මිනිසුන් බියට පත් වුණා. මොකද ඒ වෙද්දී ලාදුරු රෝගයට ඖෂධ ප්‍රතිකාර තිබුණේ නැහැ. අද වන විට ලාදුරු නිට්ටාවට සුව කළ හැකි ඖෂධ තියෙනවා. අවශ්‍ය වෙන්නේ කල් තියා හඳුනා වෛද්‍ය උපදෙස් වෙත යොමු වීමයි. 

වෛද්‍යතුමනි, මේ ලාදුරු රෝගය ඇති වෙන්නේ කොහොමද?

ලාදුරු කියන්නේ බැක්ටීරියා ආසාදන තත්ත්වයක්. මයිකොබැක්ටීරියම් ලෙප්රේ කියන බැක්ටීරියාව නිසා ඇති වෙන මේ ලාදුරු රෝගයත් ස්වසන පද්ධතිය ආශ්‍රිතව ඇති වන රෝග තත්ත්වයක්. මේ රෝගය සම්ප්‍රේෂණය වෙන්නේ ආසාදිත පුද්ගයෙකුගේ බිඳිති සහ ශ්ලේෂමල හරහා. මේ ආකාරයෙන්ම බෝ වෙන කොවිඩ් රෝගයේදී අපි මුව ආවරණ පැලදලා, මීටරයේ දුර පවත්වාගෙන, දෑත් පිරිසිදු කරගනිමින් රෝගය බෝ වීම පාලනය කළා. නමුත් ලාදුරු ඒ ආකාරයෙන් බෝ වීම වලක්වන්න බෑ. එක් එක් පුද්ගලයාගේ ප්‍රතිශක්තිකරණ හැකියාව මත තමයි මේ රෝගය බෝවීම සහ නොවීම සිදු වෙන්නේ. ඒ කියන්නේ රෝගියෙක් ආශ්‍රය කළා කියලා හැම කෙනෙකුටම ලාදුරු බෝ වෙන්නේ නැහැ. 10%කට වගේ තමයි රෝග ලක්ෂණ පෙන්නුම් කරන්නේ. ඒ වගේම රෝග ලක්ෂණ පෙන්වන්නත් අවුරුදු 3 – 5 ත් අතර කාලයක් ගත වෙනවා. ඒ කාලය අවුරුදු 20ක් දක්වා වුවත් දීර්ඝ වෙන්න පුළුවන්. 

ලාදුරු රෝගියෙකු ස්පර්ෂ කිරීමෙනුත් බෝ වෙනවද?

නැහැ. ස්පර්ෂයෙන් ලාදුරු බෝ‍ වෙන්නේ නැහැ. ලාදුරු බෝ වෙන්නේ ශ්වසන පද්ධතිය හරහා පිටවන බිඳිති සහ ශ්ලේෂ්මල මගින් පමණයි. ලාදුරු රෝගියෙකු ළඟ හිටියා කියලා බෝ වෙන්නේ නැහැ

ලාදුරු රෝගයේදී පෙන්නුම් කරන රෝග ලක්ෂණ මොනවාද?

මේ රෝගයේ මුල් අවස්ථාවේදී පෙන්වන රෝග ලක්ෂණ පීඩාවකින් තොරයි. අන්න ඒ නිසාම ඇතැම් අය ගණන් ගන්නේ නැහැ. පීඩාකාරී නැහැ කියලා කිව්වේ මේ රෝගයේදී රෝග ලක්ෂණ පෙන්නුම් කරන්නේ සමේ හා පර්යන්ත ස්නායු පද්ධතියේ පමණයි. මොකද බැක්ටීරියාවකට සාමාන්‍යයෙන් වැඩි උෂ්ණත්වයක ඉන්න බැහැ. ශරීර අභ්‍යන්තරයේ සාමාන්‍ය උෂ්ණත්වය සෙල්සියස් අංශක 37 වගේ වුණාට සම මතුපිට උෂ්ණත්වය සෙල්සියස් අංශක 33 වගේ. ඉතිං මේ බැක්ටීරියාව ශරීරයේ ඇතුලත ඉන්නේ නැති නිසා අභ්‍යන්තරයට හානි වෙන්නේ නැහැ. ඒ වගේම අපේ හිසට රුධිර සැපයුම වැඩි නිසා උෂ්ණත්වය වැඩියි. ඒ නිසා හිසේත් මේ ලක්ෂණ පෙන්නුම් කරන්නෙ නැහැ.

මූලිකව ශරීරයේ සම මතුපිට රෝග ලක්ෂණ පෙන්නුම් කරනවා‍.

  • සමේ පැහැයට වඩා අඩු පැහැ ලප (අලුහම් වැනි)

මේ ලප කිසිදු පීඩාවකින් තොරයි. යම් කාලයක් තුළ වැලමිටේ පිටුපස, බඩේ, පිටේ මෙන්ම අත් පාවලද දැකිය හැකියි. වැඩිහිටියෙකුගේ හෝ දරුවෙකුගේ ලපයක් ඇත්නම් ඒ ලපයේ පිටත සිට ඇතුළට බෝල්ට් පොයින් පෑන් තුඩකින් ක්‍රමයෙන් ස්පර්ෂ කරන්න. එවිට දැනීම ගැන අවබෝධයක් ලබාගන්න පුළුවන්‍. එහෙමත් නැත්නම් නම් වෛද්‍යවරයෙකු හමුවෙලා ඒ ගැන සැක හැර දැන ගත හැකියි. 

  • ලප ඇති ස්ථානවල සන්වේදනය අඩු වී යාම

කාලයත් සමග ලප ඇති ස්ථානවල සංවේදනය අඩු වීම අවදානම් සහගතයි. මොකද සංවේදනය අඩු වෙද්දී අනතුරක් සිදු වුණත් දැනීමක් නෑ. උදාහරණයක් විදියට උණු දෙයක් ඇල්ලීමේදී නොදැනීම නිසා සමට වගේම ස්නායුවලට හානි සිදු විය හැකියි. එවිට සම මත තුවාල ඇති වීම වගේම ඒ ස්නායු මගින් ක්‍රියාත්මක වන පේශී අක්‍රිය වීම සිදු වෙනවා. 

  • හිරි වැටීම

සාමාන්‍යයෙන් අත පය හිරි වැටීම වැඩිහිටියන්ගේ දුර්වල වීම් සමග ඇති වුවත් දරුවෙක් හිරිය ගැන පැමිණිලි කරනවා නම් නොසලකා හැරීම කිසිසේත්ම සුදුසු නැහැ. එවැනි අවස්ථාවකදී වෛද්‍ය උපදෙස් ලබා ගැනීමට උනන්දු වන්න. 

ලාදුරු හැදෙන්න වයස් භේදයක් නැද්ද?

බාල මහලු වැඩිහිටි භේදයකින් තොරව ලාදුරු රෝගීන් අපට හමුවෙනවා. රෝගීන් අතර අවුරුදු පහට අඩු දරුවන් කුඩා ප්‍රමාණයක් ඉන්නවා. ඒ ‍වගේම වයස අවුරුදු 14ට අඩු දරුවන් 14% ක් පමණ ද ඉතිරි කොටස වැඩිහිටි පිරිස. රෝගය හොඳින් පාලනය කළ රටක් ගත්තත් 4% – 5% ක ප්‍රමාණයක් ළමා රෝගීන් සිටිනවා.

පාසැල් දරුවන් අතරත් ලාදුරු තියෙනවා නම් අම්මලා බය නැතිව දරුවෙක් පාසැලට යවන්නේ කොහොමද?

වාර්තා වී ඇති තොරතුරු වලට අනුව මේ රෝගයට දරුවෝ ගොදුරු වෙලා තියෙන්නේ පවුලේ සමීපතමයන් හරහා. පාසැල් හරහා දරුවන්ට මේ රෝගය පැතිරීමක් සිදු වෙලා නැහැ. ඒ නිසා පාසැල් එවන්න මව්වරු බිය විය යුතු නැහැ.

ලාදුරු රෝගීන් වෙනුවෙන් අපේ සෞඛ්‍ය පද්ධතිය මගින් ගෙන ඇති පියවර මොනවද?

  • නොමිලේ සායන

ඕනෑම රජයේ රෝහලක සමේ රෝග සායනය හෝ ජාතික රෝහලේ කාමර අංක 12 (සතියේ දිනවල උදේ 8 – සවස 4 දක්වා හතර දක්වාත් සෙනසුරාදා දින උදේ වරුවේ) වෙත ගොස් වෛද්‍යවරු හමුවිය හැකියි.

  • නොමිලේ ඖෂධ

ලාදුරු රෝගය සඳහා අවශ්‍ය ඖෂධ ලබාගත හැක්කේ රජයේ රෝහල්වලින්ම පමණයි. ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය මගින් අප වෙත ලබා දෙන මේ ඖෂධ පෞද්ගලික අංශවලින් ලබාගැනීමට හැකියාවක් නැහැ. 

  • නව රෝගීන් හදුනා ගැනීම

වාර්තා වුණු රෝගීන්ගේ සමීපතමයන් පරීක්ෂා කරමින් ඒ හරහා නව ආසාදිතයන් හඳුනා ගැනීම. ඇතැම් පළාත් වල ස්වේච්ඡා කණ්ඩායම් පුහුණු කර ඒ කණ්ඩායම් හරහා රෝගීන් සොයා ගන්න උත්සාහ කරනවා.

  • රෝගීන්ගේ මානසික සුවතාවය ගැන සැලකිමත් වීම

සාමාන්‍යයෙන් තමාට ලාදුරු කියලා දැන ගත්තම කෙනෙක් මානසිකව වැටෙන්න පුළුවන්. අන්න ඒ නිසාම පරීක්ෂා කිරීමේදී වුවත් අපි ඒ ගැන සැලකිලිමත් වෙනවා. උදාහරණයක් විදියට ගමක එක් රෝගියෙක් වාර්තා වුණොත් මුළු ගමම පරීක්ෂාවට ලක් කරනවා. රෝගියාගේ පෞද්ගලික තොරතුරුවල රහස්‍යභාවය සුරකින්න අපි බැදී සිටිනවා. ඒ වගේම පාසැලක රෝගී දරුවෙක් හමු වුණොත් ඒ ශ්‍රේණියම පරීක්ෂා කිරීම සිදු වෙනවා. දරුවා පිළිබඳ ප්‍රසිද්ධ කිරීමක් සිදු වන්නේ නැහැ. 

ළමා ලාදුරු තත්ත්වය ව්‍යාප්ත වෙනවා නම් දෙමව්පියන් ඒ ගැන සැලකිලිමත් විය යුතුතේ කෙසේද?

ඇත්තටම කළ යුත්තේ බිය වීම නම් නොවෙයි. දරුවාගේ ලප කැලැල් තියෙනවා නම්,  හොඳට අකුරු ලියපු දරුවා ලියද්දි අත හිරි වැටෙනවා කියනවා නම්, හොඳට සෙල්ලම් කරපු දරුවා කකුල අද්දමින් දුවනවා නම් ඒ ලාදුරු වල මුල් අවස්ථාව වෙන්න පුළුවන්. අවධානයෙන් ඉන්න, සඟවන්න එපා. දරුවා ළඟම රෝහලේ සමයේ රෝග සායනයට රැගෙන යන්න. කල්තිය හඳුනාගෙන නිට්ටාවටම සුව කරගන්න. 

වාඩිහිටියෙක් වුණත් දරුවෙක් වුණත් තමා ලාදුරු රෝගියෙක් බව තහවුරු වුණොත් මානසිකව ඇද වැටෙනවා. එවැනි අයෙක් ජීවිතය යථා තත්ත්වයට පත්කර  ගන්නේ කොහොමද?

ඇත්තටම කිව්වොත් ලාදුරු ගැන කතා කරන සමාජයක් අපිට අවශ්‍යයි. ලාදුරු මර්දන ව්‍යාපාරය මගින් අපි සමාජය දැනුවත් කිරීම සිදුකරනවා. කිසිසේත්ම මේ ලාදුරු රෝගීන් කොන් නොකළ යුතුයි. ලාදුරු රෝගීන් මානසිකව වැටෙන එක නතර කරන්න අපි අලුතින් උපදේශන සේවාවක් සඳහා පිරිස පුහුණු කිරීම මේ වන විටත් ආරම්භ කර අවසන්. ඒ වගේම තමයි ඉස්සර ලාදුරු රෝගියෙක් බව තහවුරු වූ විට ලැබුණු වසර දෙකක නිවාඩුව අද වෙද්දී මාසයක් දක්වා කෙටි කර තිබෙනවා. ඒ මාසය ලබා දෙන්නේත් මානසිකව සමබර වෙන්න අවශ්‍ය නිසා. නැතිනම් මේ රෝගය සති දෙකක නිවාඩුවක් ප්‍රමාණවත්. මොකද සතියක් ඖෂධ ලබා ගත් විට රෝගය තවත් කෙනෙකුට බෝ කිරීමේ හැකියාවක් නැහැ.

වෛද්‍යතුමනි, ලාදුරු රෝගය සම්බන්ධයෙන් ඔබ සමාජයට ලබා දෙන උපදෙස් මොනවාද?

ඇත්තටම මම අපේ ජනතාවට කියන්න කැමතියි පෙර සඳහන් කළ ලක්ෂණ තිබෙනවා නම් කල් නොදා වෛද්‍ය උපදෙස් වෙත යොමු වෙන්න කියලා‍. මොකද කල්තියා හඳුනා ගැනීමෙන් නිට්ටාවටම සුව කළ හැකි රෝග තත්ත්වයක් නොසැලකිලිමත් වීම නිසා අත් පා ඇඟිලි අහිමි වන තත්ත්වය තෙක් ගෙන යාම අපි අපටම සිදු කරගන්නා අපරාධයක්.  ඒ වගේම තමයි ලාදුරු රෝගීන් කොන් කරන්න එපා. ඔවුන්ටත් මේ සමාජයතුළ සම අයිතිවාසිකම් ලබා දිය යුතුමයි

විශේෂඥ මතය, අදහස සහ මූලික සටහන:

විශේෂඥ වෛද ප්‍රසාද් රණවීර මහතා

ලාදුරු මර්දන ව්‍යාපාරයේ අධ්‍යක්ෂ

 


                

ඔබත් දරුවනුත් ජීවිතය විඳිනවාද? විඳවනවාද?

විඳීම, විඳවීම ගැන අපි දන්නේ මොනවද? අපි කාටත් උරුම වෙලා තියෙන්නේ ලස්සන ජීවිතයක්. ඒ ජීවිතය අපි විඳිනවාද? විඳවනවාද ? අපි කොහොමද අපේ ජීවිතේ විඳින්නෙ ? කොහොමද විඳින ජීවිතයත් විඳවන තැනට පත් වෙන්නේ කොහොමද? විඳවන ජීවිතයක් විඳීමකට රැගෙන යන්නේ කොහොමද? මේ සෑම අවස්ථාවකදීම වගකීම රැ‍‍දෙන්නේ අප සතුවමයි.

එක් එක් පුද්ගලයා ජීවිතය එක එක විදියට විඳනවා. කෙනෙකුට පුළුවන් පොත්පත් කියවලා ජීවිතේ වින්දනය කරන්න. තව කෙනෙක්ට පුළුවන් මේ රට වටේම ඇවිදලා මේ ලෝකෙ වටේම ඇවිදලා ලස්සන තැන් බලලා ජීවිතය විඳින්න. තව සමහරු හොඳට කාල බීලා විනෝද වෙලා ජීවිතේ විඳිනවා. තවත් සමහරු පැත්තටකට වෙලා බොහොම පාඩුවේ ජීවිතේ විඳනවා. තව කෙනෙක් කෙනෙක්ටඋදව් කරලා ඒකෙන් සතුටු වෙලා ජීවිතේ විඳිනවා. 

මෙන්න මේ කොයි විදියට අපි ජීවිතය වින්දනය කළත් අපි හැම කෙනෙක්ම හරි ආසයි කලාව කියන දේට. කලාවෙන් ජීවිතය විඳිනවා කියලා කියන්නේ වෙනම කෝණයක්. සමහර වෙලාවට අපිට පුළුවන් ෆිල්ම් එකක් බලන්න යන්න, වේදිකා නාට්‍ය බලන්න යන්න, එහෙම නැත්තං තමන්ගේම ගෙදර රූපවාහිනී තිරයේ අපි කැමතිම ටෙලි නාට්‍යයක් බලන්න පුළුවන්. මේ කලා නිර්මාණ අතරින් ගීතය කියන්නේ අපේ ජීවිතේට තදින්ම දැනෙන නිර්මාණයක්. ගීත රස විඳින ඔබ සමහර විට විරහ ගීත, ආදර ගීත අහන්න පුළුවන්. ඒ වගේම ඒ ගීතයේ ඇති සංගීත රසය නිසා ඔබ එය විිනවා විය හැකියි. ඒකකෝ එහි පද මාලාව, එසේත් නැතිනම් ගායකයාගේ හෝ ගායිකාවගේ හඬ නිසා ඔබ එය විඳිනවා විය හැකියි.  මෙන්ම මේ වගේ කලා නිර්මණ ජීවිතයට සමීප කර ගනිමින් කලාවෙන් ජීවිතය වින්දනය කරන්නේන අපිට පුළුවන්. අපි කවුරු වුණත් අපි හැමෝටම තියෙනවා ආවේණික වින්දන ශෛලියක්. අපි ගීතයට විතරක් මූලික තැන දීලා කතා කරොත් විඳීම, විඳවීම කියන දෙකම මේ ගීතය තුළ තියෙනවා. ගීතයේ රසය අපි රස විඳිනවා.

රසය අපේ මනසට බලපාන්නේ කොහොමද?

රසය සැමවිටම මනසට සුවයක් කියලා අපි හිතනවා. ගීතයක්, නාට්‍යය නිර්මාණයක්, චිත්‍රයක් හෝ වේවා මේ හැම දෙයකම රස වින්දනය මනසට සුවය ගෙන දෙනවා. 

රස වින්දනය කියලා කියන්නේ මොකද්ද?

අතීතයට ගියොත් භරත මුනි පඬිවරයා ක්‍රිස්තු පූර්ව පළවෙනි දෙවැනි සියවසේදී නාඨ්‍ය ශාස්ත්‍රය පොතෙන් රස නමයක් ගැන කතා කරනවා මේක මූලික කරගන්නේ මෙරට නාට්‍ය හා රංග කලාව කියන විෂය තුළින්. නාට්‍ය කලාව අරභයා එතුමා හඳුන්වා දෙන රස පසුකාලීනව පොදුවේ සාහිත්‍යය, සංගීතය පොදු ධර්මතාවයක් බවට පත්වෙනවා. 

සදානන්ද කරවූ ඔබේ මධුර රාවේ – පිපී ආමි අරවින්දයක් සේ තඩාගේ

ඔබයි රම්‍ය සඳ කිරණ ඝන අන්ධකාරේ – ඔබයි සෞම්‍ය තරු එළිය ගිම්හාන කාලේ

උදා වූ සුපෙම් දම් නුසුන් වී රැදේවා – මගේ පුංචි ලෝකේ තැවුල් දුක් නොවේවා

මේ ගීත කණ්ඩවල පද, සංගීතය, සංගීත සුසංයෝගය, හඩ  එක්ක අපේ සමවැදීම සිද්ධ වෙන්නේ රසවින්දනයට අදාලව සියලු කරුණු ඒක රාශී වී ඇති නිසයි. අපි ගීත රස විඳින කොට අපේ මොළයේ සුවිශේෂ කලාපයක් මේකත් එක්ක බද්ධ වෙනවා. මේකට සම වැදුණොත් අතීතයේ විඳපු අවස්ථා මතක් වෙනවා. විප්‍රලංග ශෘගාරය කියලා අපි කියනකවා. අතීත ස්මරණය ඉතා වේගයෙන් උත්තේජනය කරලා උඩු හිතට ගෙන ඒමේ සුවිශේෂ ගුණයක් ගීතයේ තියෙනවා. ඒ ස්මර්ණ එක්ක තමා අපි ගීතය රසවිඳීම පටන්ගන්නේ. සංගීතය ඇතුළු අනෙක් කරුණු මගින් එයින් අප ලබන වින්දනය ඉහළ යනවා. මේක අපි හැමෝටම පොදුයි. මෙවැනි ගීත අහද්දී ඔබ ප්‍රේමාන්විත හැඟීමක් ඒ ඔස්සේ විදිනවා. එය අපි ඍජුවම අපේ අත්දැකීමක් සමග බද්ධ කරනවා. කිසිම නිර්මාණයක් අත්දැකීමකින් තොරව බිහිවෙන්නේ නැහැ. ඉහත දැක් වූ ගීතයට රැයක සවන් දෙන විට අපේ සිත් පිනා යනවා. ප්‍රේමය තව තවත් උද්දීපනය වෙනවා. එය අපට සතුටක්. 

ඒ වගේම අපි තව උදාහරණයක් ගනිමු.

කඳුළු හලා නෑඹිලියට සහල් ගරන අම්මා

මේ ගීතයට සමවැදුණම අම්මාගේ ආදරය දැනෙනාවා. අම්මා ජීවතුන් අතර නැතිනම් වේදනවා දරා ගන්න අමාරුයි. එවිට එහි රසය ශෝකී රසයයි. හෝකය වේදනාවත් අපි හැමෝටම පොදුයි. ඒත් ඒක අපි නිතරම මතු කරන්නේ නැහැ. මෙතැනදී සංගීතය වචන, නාද මාලාව හරහා අපේ දුක උත්තේජනය කරනවා. එතැනදී අපේ දුක රසයක් බවට පත් වෙලා. මෙතැනදී නිර්මාණකරුවා තම අතුදැකීම සිතුවිල්ල වචන බවට පත් කරලා පිටකරනවා. ඔහු ඒ පීඩාව මුදාහැර තම මානසිකත්වය සමබර කරගන්නවා. අතීතයෙන් ඉවත් වෙනවා. නිර්මාණය රස විඳින්නා නිතර නිතර එය අසමින් පසුතැවිලි වුණොත් එතැනදී විඳීමකට වඩා සිදුවන්නේ විඳවීමක්. විඳවීමකදී මොළයේ නියුරෝන සම්ප්‍රේෂණය වේගවත්ව අසමබර වෙනවා. වේදනාව දුක නිතර සිහිකරමින් හඩා වැටෙන විට අපේ හෝමෝන පද්ධතියත් මොළයේ රසායනික ස්වරෑපයත් අසමතුලිත වීම නිසා විෂාදය දක්වා වුවත් එය සංකීර්ණ විය හැකියි. කලාව, ගීතය වැනි නිර්මාණ සමබර වෙන්නෙත් අසමබර වෙන්නෙත් අන්න ඒ ආකාරයටයි.

ඒ කියන්නේ අපේ දරුවන් කලා නිර්මාණ හරහා යහමගට ගන්න පුළුවන් නේද?

ආගම දහමත් එක්ක බැඳී සිටීම මගින් දරුවන් තුළ ශාන්ත රසය ඇති කරන්න ඕනේ. භක්ති ගීත ඕනෑම ආගමක තියෙනවා. සරල ගීත නිර්මාණ තියෙනවා ඕනෑම ආගමකට සම්බන්ධව. එවැනි නිර්මාණ දරුවන්ට අසන්නට සැලැස්විය යුතුයි. දරුවාගේ ආවේග කළමනාකරණය පුරුදු කරන්න. දෙමාපියන් හෝ පාසැල විසින් මේවා දරුවන්ට හුරු නොකළොත් දරුවන්ට ඒවා හුරු වෙන්නට වෙන තැනක් නැහැ. දරුවෝ නිර්මාණය වෙන්නේ පරිසරය තුළින්.

මව්පියන් රසවත් හොඳ ගීත රස විදිනවා නම් දරුවා එයට පුරුදු වෙනවා. ඒක හොඳ ගුණයක්. යහපත් චර්යාවක් ඇති කිරීමට හේතුවක්. ඒ ව‍ගේම වීර රසය දරුවන් තුළ ඇති කරන්න නිර්මාණ හරහා හැකියාව ලැබෙනවා.

උඩඟු ලියන් ගොතා බඳින

නීල වරල සරසන්නට

මා පිපුණේ නැත මේ දෙරණේ

මේ ගීතවලින් ඇති වෙන්නේ වීරත්වය. ඒ හරහා දරුවන් තුළ තියෙන හැඟීමක් උත්තේජනය කොට ඒ ඔස්සේ හැසිරීමක් සඳහා දරුවා යොමු කරනවා. මනසට, කයට ලොකු බලපෑමක් වෙනවා. මනසට මූලිකව බලපෑම් කරන මෙවැනි හැඟීම් මගින් ශාරීරික උත්තේජනයක් හරහා හෝමෝන පද්ධතිය කළඹනවා. 

අද වෙද්දි ඉස්සරට වඩා බොහෝ යොවුන් දරුවෝ සියදිවි නසා ගන්න පෙළඹිලා. මේ රස වින්දනය හරහා දරුවෝ වෙනස් වීමක් වෙන්නේ නැද්ද? 

ඒකට මූලික හේතුව අවස්ථා අහිමි වීම‍. අද වෙද්දී දරුවන්ට පංචි කාලේ ඉඳලම ජීවිතයේ සංකීර්ණ තරගකාරී මානසිකත්වය ලබා දෙනවා. පුහුණු කරනවා‍. රස වින්දනය මොට වෙලා. ඒ ගැන මව්පියන් හෝ අදාල පරිසරනේ පුහුණ කරන්නේ නෑ. ඉතිං මේ දරුවන්ගේ රස වින්දනය වෙනත් පැත්තකට යොමු වෙනවා. මෙතැනදී දරුවන්ගේ වරදක් නැහැ. 

අද කාලේ සංකීර්ණ තරගකාරීත්වය තුළ ජීවින රටාවත් සංකීර්ණයි. දකින ලෝකය පුළුල් වෙන්න වෙන්න අවශ්‍යතා වැඩි වෙනවා වගේම ඒවා පසුපස හඹා යන මානසිකත්වයක් ඇති වෙනවා. රස විඳීමට කාලය, අවස්ථාව, පුහුණව නැති වෙලා යනවා. විශේෂයෙන්ම යොවුන් වියේ දරුවන්ගෙන් මේ අවස්ථා ගිලිහෙනවා. අද තියෙන විවිධාකර විද්‍යුත් උපකරණ මගින් අපේ යෞවනයාගේ රස වින්දනය වගේම ඒ සඳහා හිමි අවස්ථා අහිමි කරනවා. දෙමව්පියෝ ඒ අවස්ථා හදලා දෙන්න උත්සාහ කරන්නේ නෑ. පාසලෙනුත් ඒ අවස්ථා මගහැරෙනවා. පුහුණුවට අවස්ථා නැහැ. හොඳ නිර්මාණයක් රස විදින්න අවස්ථාවක් පුහුණුවක් අද වෙද්දී දරුවන්ට නෑ. එතකොට මේ අපේ දරුවෝ එයාලට හොඳයි කියලා හිතෙන නිර්මාණවලට ඇබ්බැහි වෙනවා. සමහර දරුවන්ගේ ඇති වෙන ‍ප්‍රචන්ඩකාරී හැසිරීම් වලට මේ තත්ත්වය හේතු වෙනවා. මොකද දරුවා ඇබ්බාහි වෙලා ඉන්නේ නුසුදුසු දේකට නම් ඒ මගින් අපේ නියුරෝන සම්ප්‍රේෂණය අසමබර කරලා හැසිරීම අසමබර කරනවා.

අද වෙද්දි බොහෝ දරුවෝ පිටරට වේග රිද්ම සංගීත ශෛලීන් වෙත නැඹුරුවක් දක්වනවා. ඒවා අපේ දරුවන්ට බලපෑම් කරනවාද?

කිසිසේත්ම වේග රිද්ම සංගීතයෙන් මානසික රෝග ඇති වෙන්නේ නැහැ. ලෝකේ කොයි රටක වේවා අහන සංගීත ශෛලියට දරුවා ඇබ්බැහි වෙනවා නම් එතැන තියෙන ගැටලුව ඇත්තේ ඒ ගීතය හරහා කෙරෙන යෝජනා තුලයි. ඒ කියන්නේ වචන වල. බොහෝ යෞවනයන් අසමබර වෙන්නේ සංගීතය තුළ නිතර දෙන වචන වලින්. රිද්මය, සංගීතය හොදයි. උත්තේජනය, කඩිසර බව ඇති වෙනවා. ඒත් මේ වේග රිද්ම ගීත ඇතුළේ ස්වයං යෝජනා බොහොමයක් ගැබ්ව තිබෙනවා. රැප් සංගීතයේ රිද්මයට යටින් එන වචන වල තියෙන්නේ අයහපත, අකාරුණික බව නම් වෙනත් චර්යා සඳහා මෙහෙයවන ඒවා නම් (මරන්න, කපන්න, ගහන්න) එ ය අහිතකර විදියට යෞවනයාගේ යටි හිත සහ මොළය අසමබර වීමට බලපානවා. එවිට දරුවා එවැනි චර්යා පෙන්වීමට ඉඩ වැඩියි.

දෙමාපියන් දරුවන්ගේ මානසික සමතුලිත බව ඇති කරන්නේ යොහොමද?

මානසික සමතුලික කාව අපේ හෘද ස්පන්දන වේගය එකත් එක්ක බැදිලා තියෙනවා.  එහි රිද්මයක් තියෙනවා. එය සමබර වෙන්නේ විලම්භ ලය එනම්, අඩු වේගයෙන්. විලම්භ ල, මධ්‍ය ලය ගීත, සංගීතය අපේ හෘද ස්පන්දන වේගය සමග සමතුලිත වෙනවා. සමාන වෙනවා. ඒකෙන් යටි හිත සමබර වෙනවා. හොඳ යෝජනා, පරිකල්පන ගොඩ නගාගන්න අපි දරුවාට සහය විය යුතුයි. වේදනාව, දුක, ඍණාත්මක සිතුවිලිවලින් දරුවා ඈත් කළ යුතුයි‍.

 

විශේෂඥ මතය, අදහස සහ මූලික සටහන:

ආචාර්යය කුමුදු ඒකනායක

නිර්මාණාත්මක මනෝ චිකිත්සක, මනෝ විද්‍ය උපදේශක

 

Dr. Kumudu Ekanayaka

Creative Psychotherapist and Psychological Counselor

 


                

දොස්තරලා අත්තම්මලා මැද්දේ හිර වෙන අලුත් බබාලගේ අලුත් අම්මලා….

අනේ අම්මා එහෙම කරන්න එපා. ඩොක්ටර් කිව්වා ඒක බබාට හොඳ නෑ කියලා.

අනේ දරුවෝ මාත් දරුවෝ හදපු අම්මා කෙනෙක්. මොකෝ දැන් ඔයාලට වරදක් වෙලා තියෙනවද? අපි ඔයාලව බලා ගත්තේ මෙහෙම තමයි. 

ඒ තමන්ගේ අම්මා වුණත් නිරාෂාට සාලින්දගේ අම්මාගෙන් ලැ‍බුණේ එහෙම ප්‍රතිචාරයක් නෙවෙයි. 

දැන් ඉන්න දොස්තරලටත් පිස්සු.. ළමයි හමුබුණු ගෑනුන්ටත් පිස්සු 

කියලා ඇය කිව්වම නිරාෂට දැනුනේ ඇගේ තිබුණු අපහසුකමුත් දෙගුණ තෙගුණ වුණා වගේ.  

දුවට/ලේලිට බබා ලැබුනම ඒ සතුට වගේම වැඩිහිටි සියලු දෙනාම පුල පුලා බලා සිටින්නේ පුංචි පැටියා ගෙදර එනකන්. ඔතන ඉදලම තමයි මත ගැටුම් ඇති වෙන්නේ. දරුවාගේ අච්චිලා සීයලා ගේදොර අස්පස් කරලා දරුවා තියන්න නිතර ඇස නොගැසෙන අන් අයගෙන් හුදෙකලා වුණු කාමරයක් සූදානම් කරනවා. මොකද එයාලා හිතවා දරුවට හුලං වදින්න හොඳ නෑ, එක එක්කෙනා ඇස ගැටෙන්න හොද නෑ කියලා. ආලෝකය අඩුවෙන් ලැබෙන කාමර තමයි ඔවුන් තෝරා ගන්නේ. එහෙම කරන්න අහිතකින් නම් නෙමෙයි, මට සිළුටු දරුවාව ආරක්ෂා කරන්න. අත්තම්මලා එයාලගේ කාලේ සිදුවීම් මතකයට නගා ගෙන ඒ අනුව කටයුතු කරන්න සූදානම් වෙන්නෙත් අහිතකින් නෙමෙයි.

ඒත් අද වෙද්දි එදාට වඩා තාක්ෂණය දියුණු වෙලා, නව සොයාගැනීම් වගේම අලුත් අලුත් දැනුම ලෝකෙට එක් වෙලා. අපේ රටෙත් සියලුම ප්‍රතිකාර සේවාවන් ඒ අනුව හැඩ ගැහිලා. අපේ වෛද්‍යවරු නිරන්තරයෙන් යාවත් කාලීන වෙමින් නව දැනුම යොදාගෙන කටයුතු සිදුකරනවා. වෛද්‍යවරු සතු මේ බටහිර විද්‍යාත්මක කරුණු ගැන දැනුම සහ පාරම්පරිකව පැවත එන දැනුම අතර මත ගැටුම් ඇරඹෙන්නේ ඔතනින්. මෙන්න මේ නිසා තමයි දොස්තරලා අත්තම්මලාගේ ක්‍රම වලට එතරම්ම ප්‍රසාදයක් නොදක්වන්නේ.

ඉස්සරට වඩා ලංකාවේ මාතෘ මරණ අනුපාතය, ළදරු මරණ අනුපාතය අඩු වෙලා. එහෙම සිද්ධ වෙලා තියෙන්නෙ මේ බටහිර විද්‍යාත්මකව සොයා ගත් දැනුම යොදා සෞඛ්‍ය පද්ධතිය තුළ පුහුණු සෞඛ්‍ය සේවකයින් ගොඩනගලා ඒ දැනුම ප්‍රජාව අතරට ගෙනිහින් තියෙන නිසා. ඒ වගේම ඒවායේ සාර්ථකත්වයක් අත් දකින නිසා. ඒ නිසා වෛද්‍යවරු බහුතරයක් විශ්වාස කරනවා මේ තාක්ෂණිකව ගොඩනැගුණු ලෝකෙ ඇති වෛද්‍ය විද්‍යාත්මක දැනුම නිවැරදියි කියලා. ඒකේ වරදක් නැහැ. ඒත් මේකෙ ප්‍රශ්නෙ තියෙන්නෙ අත්තම්මලාගේ මේ විශ්වාස, අදහස් මේ දැනුමත් එක්ක ගැලපෙන්න කොහොමද කියන එකයි. 

අතීතයේ මව්වරුන් බොහෝ ලෙස රෝගවලට ගොදුරු වෙලා තියෙනවා. ඒ වගේම ඒ තත්ත්වයන් නිසා මව්වරු මිය යාමත් වැඩියි. ඒත් අද මුල් කාලයේ ඉඳන්ම මව්වරුන්ට ලැබෙන දැනුම, සංරක්ෂණය නිසා ඒ රෝග තත්ත්ව පාලනය කර නීරෝගීව දරුවන් සමාජයට දායාද කරන්න හැකිවෙලා තියෙනවා. මෙන්න ඒ වගේම මේ රෝග වළක්වා ගැනීමේ හැකියාව තුලින් සුරක්ෂිත මාතෘත්වයක් ගොඩනගන්න පුළුවන් වෙලා තියෙනවා. මේ සුරක්ෂිත මාතෘත්වයට අවශ්‍ය පසුබිම සකසා ගෙන යන්නේ නව තාක්ෂණය වගේම ඒවායේ සොයාගැනීම් මගින් වැඩි දියුණු කල බටහිර වෛද්‍ය ක්‍රමය, ඒ එක්කම අපේ පාරම්පරික වෛද්‍ය ක්‍රමය, ආයුර්වේද වෛද්‍ය ක්‍රමය ආදී වූ දේශීය වෛද්‍ය ක්‍රමය මගිනුත් මේ සඳහා සුදුසු පසුබිම් සකස් කරනවා. ඒවායේ පවතින ක්‍රමවේද ජීවිතයට ගළපා ගැනීමේදීත් වැඩිහිටියන් හිස දරා සිටින පුරාණයේ පැවති යම්කිසි මිත්‍යා විශ්වාසයන් සමග වෛද්‍ය ක්‍රමවල ඇති පරස්පරතා නිසා මෙසේ මත ගැටුම් ඇතිවෙනවා. 

එසේම මේ වැඩිහිටියන් තදබල ලෙස මේ විශ්වාස අදහනවා. එසේ හෙයින් ඔවුන් විසින් අත්දැකීම් රහිත ඔවුනගේ බාල පරම්පරාවට මේ උපදෙස් දෙනු ලබනවා. එසේම ශ්‍රී ලාංකික සමාජ රටාව තුළ තදබල ලෙස වැඩිහිටියන් ඔවුන්ගේ මතිමතාන්තර බාල පරම්පරාවට එල්ල කරන්නේ අපේ කාලේ ඔය වගේ නෙවෙයි ලෙසයි. මෙසේ හෙයින් මේ පරම්පරා දෙක අතර ඇතිවෙන මත ගැටුම් හේතුවෙන් අලුත් බබා ලැබූ මව පියා අසරණ වෙනවා.

අම්මලාගේ අවවාද අහන්නත් ඕන… දොස්තර කියන දෙය අහන්නත් ඕන…

ඉතින් දුෂ්කර අවස්ථාවකට මුහුණ දීලා ඉන්න වෙලාවක මේ අලුත් අම්මා මානසිකව වැටෙන්න පුළුවන්. මේ හින්ද අම්මගෙ තත්ත්වය ගැන මේ දෙගොල්ලොම හිතන්න ඕන. සෑම විටම වෛද්‍යවරු උගත් දේ හා වෛද්‍ය විද්‍යාත්මක දැනුම මත පදනම්ව ගන්න තීරණ නිසා මෙසේ පරස්පර මත ගැටුම් ඇති වෙනවා. 

පූර්ව ප්‍රසව සමයේ පවත්වන සෞඛ්‍ය අධ්‍යාපන වැඩසටහන් සඳහා මව හා පියා මෙන්ම රැකවරණය සලසන්නන් ද සහභාගී වීමට අවස්ථාව සැලසීම උචිත ය. අත්තම්මලා තමන්ගෙ ක්‍රම ගැන හිතන්නෙ එයාලගේ කාලයේ තිබුණු සෞඛ්‍ය පහසුකම් සමග ඔවුන් මුහුණ දුන් ආකාරයට අනුවයි. එසේ බැලූ කළ ඔවුන්ට වරදක් පැවසිය නොහැකියි. ඔවුන් ඔවුන්ගේ අත්දැකීම් අනුව ඒ වෙනකොට පැවති සිරිත් විරිත් අනුව ඔවුන්ගේ උපදෙස් දෙන්නේ මෙතැනදී මවට හෝ දරුවාට හානියක් අඩුපාඩුවක් වෙයි කියන බිය නිසායි. ඒ වගේම නව දැනුම සමග පැරණි ක්‍රමවල ඇති අඩුපාඩු හේතුවෙන් දරුවන්ට යම් අයහපතක් වේ යැයි සිතන වෛද්‍යවරු අත්තම්මලාගේ පැරණි ක්‍රම අනුමත කරන්නේ නැහැ. මේ දෙපාර්ශවයම උත්සාහ කරන්නේ අම්මාටත් දරුවාටත් ගැටලු ඇති නොවී සුවපත් බවක් ලබා දීමයි. 

කෙසේ වුවද අද වන විට නවීන විද්‍යාත්මක ක්‍රමවේද මගින් අපි බොහෝ සෙයින් ඉදිරියට ඇවිත් ඇති නිසාම වෛද්‍යවරයාට ඇහුම්කන් දීම වඩාත් සුදුසු වන අතර ඒ දැනුම වැඩිහිටි යන් සමගද බෙදා හදා ගැනීම වටී. ඒ සඳහා වෛද්‍යවරු සහ වැඩිහිටියන් අතර සම්බන්ධීකරණයක් ගොඩ නැංවීමට හැකි නම් අලුත් බාබා සහ අලුත් අම්මා මෙන්ම අත්තම්මාද සතුටෙනි.

විශේෂඥ මතය, අදහස සහ මූලික සටහන:

අයිරාංගනී ගගලගමුව

පවුල් සෞඛ්‍ය සේවා නිළධාරීනි

සෞඛ්‍ය වෛද්‍ය නිලධාරී කාර්යාලය

බුලත්සිංහල

 

 

දරුවාගේ මානසික සතුටට…සුරතලුන්

පුංචි දරුවන් සුරතලුන්ට ආදරෙයි

පුංචි දරුවන් සුරතල් සතුන්ට ආදරෙයි. එය සැබැවින්ම අහිංසක ආදරයක්. සමහර විට දරුවන්ගේ මේ බැඳීම කොතරම් ඉහළ තත්වයක තිබෙනවාද කිවහොත් සුරතලාගේ වෙන් වීම දරා ගැනීම අපහසුයි. ඒ වෙනුවෙන් සැහෙන කාලයක් ඔවුන්ට අවශ්‍ය වෙනවා.ඉතින් පුංචි දරුවන් සුරතල් සතුන්ට මේ තරම් ආදරේ ඇයි කියලා ඔබ හිතුවාද…? මේ ගැන අධ්‍යනයන් සිදු කරන ලද ඔක්ස්ෆර්ඩ් විශ්ව විද්‍යාලයේ මනෝවිද්‍යාව සහ හැසිරීම පිලිබඳ විශේෂඥයින් විසින් ඊට හේතුපාදක කරුනු කීපයක් අනාවරනය කර ගෙන තිබෙනවා.

සුරතල් සතුන් සමග දරුවාට ගැටුමක් නැහැ…

දරුවන් අතරත් පුංචි පුංචි ගැටුම් ඇති වෙනවා. පවුලේ සහෝදර සහෝදරියන් අතර වුනත් ඔවුන් ගැටෙනවා. ඒ වෙනුවෙනුත් හේතු තිබෙනවා. යම් යම් දේවල් බෙදා ගැනීමේදී…ඒ වගේම තමන් ඉස්මතු නොවන විට දරුවන් පවුලේ සාමාජිකයන් අතර අහිංසක ගැටුම් ඇති කර ගන්නවා. නමුත් නිවසේ සිටින සුරතල් බල්ලා හෝ බළලා සමග දරුවාට ගැටෙන්න අවශ්‍ය නැහැ. දරුවාගේ සම්පත් අතර තරගයක් මේ සතුන්ට නැහැ. ඒ නිසා අපි නොදැන හිටිය දරුවන්ගේ හිත් කියවන මනෝවිසදයාඥයින් පෙන්වා දෙන්නේ සුරතල් සතුන් සමග දරුවා කිසිම වේලාවක කිසිම අන්දමකින් ගැටුමක් ඇති කර ග්නනේ නැහැ. ඒ නිසාම දරුවන් සුරතල් සතුන්ට ඉතා දැඩි සේ ආදරය කිරීමට යොමු වී සිටිනවා.

ආදරය බෙදෙන්නේ නැහැ…

පවුලක සිටින සාමාජිකයන් අතර ආදරේ ගැනත් යම් යම් සැක තැන් ඇති වෙනවා. අම්මා මට වඩා මල්ලිට..එහෙම නැත්නම් අක්කාට ආදරෙයි කියන සිතුවිළි දරුවාගේ හිතේ ඇති වෙනවා. දරුවන් විදිහට එය බොහොම සාධාරණයි.නමුත්..මව්පියන්ගේ හදවතේ ඒ වගේ විවිධ මානයන් නැහැ. දරුවාට ඒ ගැන කියා දෙන්න ගියත් ඔවුන්ගේ එල්බ ගත් මතවාද වෙනස් වෙන්නෙත් නැහැ.

නමුත් නිවසේ සුරතලාට දරුවා ආදරය දක්වනු විනා දරුවාට හිමි ආදරෙන් පංගුවක් සුරතලා උදුරා ගන්නේ නැහැ. ඒ නිසා දරුවාට සුරතලා සමග ආදරය ගැනත් සැකක් හෝ බියක් නැහැ. දරුවන්ගේ යටි හිතේ නිදිගතව තිබෙන මෙවන් සිතුවිලි නිසාම ඔවුන් සුරතල් සතුන්ට වැඩියෙන් ආදරය කිරීමක් ඇත්තටම සිදු වෙනවා.

  • දරුවන්ගේ හිතමිතුරු වීම..

පවුල්වල දැන් සාමාජිකයන් බොහොම සිමිතයි. එය බොහෝ විට අම්මා..තාත්තා..දුව..පුතා විදිහට සීමා වෙලා. සිටින සාමාජිකයන් පවා ඔවුන්ගේ ලෝකවලට සීමා වෙලා. ඒ නිසාම දරුවාගේ පාලු හිතට තනි රකින්න කවුරුත් නැහැ. මේ නිසා නිවසක සුරතල් සතෙකු ඇති දැඩි කරනවා නම් එය දරුවන්ගේ හිතේ තනියට හොඳ අවස්ථාවක් බවත් අමතක කරන්න එපා.

  • දරුවාට ඉගෙන ගන්න…

සුරතල් සතෙකු සිටින විට දරුවා සුරතලාට ආහාර ලබා දීම වැනි පුංචි පුංචි වැඩ කටයුතුවලට දරුවන් සහභාගී වීමට අවස්ථාව ඇති වෙනවා.ඒ නිසාම දරුවාගේ ජීවිතයේ පුංචි පුංචි ක්‍රියාකාරකම් වෙනුවෙනුත් හිත යොමු වීම නොදැනීම සිදු වෙනවා. සුරතලාට යම් යම් ක්‍රියාකාරකම් ඉගැන්වීමත් දරුවාට සතුට ගෙන දෙන කාර්යක්. අතට අත දෙන්න…ඉඳගන්න…වලිගය වනන්න වැනි යම් යම් විධානයන්ට අනුව සුරතලාගේ ප්‍රතිචාර දැක්වීමට ඉගැන්වීම සමග දරුවාට බාල කාලයේ පටන්ම තවත් අයෙකුට යමක් කියා දීමේ හැකියාව ලැබෙනවා. සතුන්ට ආදරය කරන්න..සතුන් සමග ගණුදෙණු කිරීමට දරුවා හුරුව ලබනවා. ඒ වගේම සතුන්ගෙන් සිදු විය හැකි අනතුරු ගැනත් දරුවාට කියා දීම ඉතාම වැදගත්.

සුරතලයට වුනත් නිවසේ සතෙකු ඇති කරනවා නම් ඔවුන් එන්නත් කිරීම, මැක්කන් වැනි සතුන් බෝ නොවන සේ පිරිසිදුව තබා ගැනීමත් ඉතාම වැදගත්. ක්ෂිරපායී සතුන් විෂ සහිතයි. ඔවුන්ගේ සපා කෑම් පමණක් නොව සීරීමක් පවා ජලභීතිකා රෝග තත්වය ඇති වීමට බලපානවා. ඒ නිසා නිතරම සතුන් නිසා දරුවාට සිදු වීමට ඉඩ තිබෙන අනතුරු ගැනත් දෙමව්පියන්ගේ අවධානය යොමු කිරීම ඉතාම වැදගත්.

දරුවාට වගේම සතුන්ටත් ව්‍යායාමයක්…

අපට වගේම සතුන්ටත් වයායාම අවශ්‍ය වෙනවා. බල්ලන් පවා ව්‍යායාම නොමැති විට තරබාරුවට පත් වෙනවා. ඒ නිසා නිතරම සතුන්ගේ ක්‍රිියාශීලීත්වය ගැනත් සැලකිලිමත් වීම වැදගත්. නිවසේ දරුවන් සිටින විට ඔවුන් සුරතලා සමග ක්‍රියාකාරී ලෙසින් කටයුතු කිරීමට සූදානම්. බෝල සෙල්ලම් කිරීම, බල්ලා සමග දිවීම වැනි කටයුතු සමග සුරතලාටත් දරුවාටත් ව්‍යයාම ලැබෙනවා.

 දරුවාගේ මානසික සතුට…

දරුවන්ටත් ජීවිතයේ මානසික ලෙසින් සතුටක් ලැබෙන කුමන හෝ විනෝදාංශයක් අවශ්‍යයි. නිවසේ සුරතලෙකු සිටින විට එයින් දරුවා අසීමිත සතුටක් ලබනවා.ඒ සතුට වෙනුවෙන් මිළ මුදල් වැය කිරීමට අවශ්‍ය නැහැ.සුරතලා කියන්නේ කථා නොකළත් හදවතට කථා කරන අපුරු සත්වයෙක්. ඒ නිසා සුරතල් සතෙකු කියන්නේ දරුවාට මහත් වූ සතුටක් ලබා දෙන්නෙක්.

වැඩිහිටියන්ටත් හොදයි…

සුරතල් සතුන් ඇති කිරීම නිසා ආතතියට සහනයක් ලැබෙනවා. හවුස්ටන් වේලෝ විහ්ව විද්‍යාලයේ ග්ලේන් ලෙවින් සඳහන් කරන අන්දමට සුරතල් සතුන් ඇති කිරීම නිසා ආතතියට සහනයක් ලැබෙන අතර කොලස්ටරෝල් සහ තරබාරුව පාලනය කරනවා. ඒ වගේම ඇමරිකානු හදවත් සංගමය විසින් හඳුනා ගත් අන්දමට නීරෝගි පුද්ගලයන් සතුන්ට ආදරය කිරීම ඔවුන්ගේ ගුනාංගයක් බවත් පෙන්වා දෙනවා.ඒ අතරිනුත් සුරතලයට බල්ලන් ඇති කිරීම විශේෂයි.

ග්ලේන් ලෙවින්ගේ හඳුනා ගැනීම අනුව ව්‍යායාමය හා ආතතියට සහනයක් ලැබීම මෙන්ම කායික නිරෝගිතාවයටත් බල්ලන් සමග ඇවිදීම වඩාත් සමීප හේතුවක් වී තිබෙනවා.සුරතල් සතුන් සමග යහපත් බැඳීමක් ඇත්න්ම් ඒ තැනැත්තා තමන් ගැනත් වැඩි සැලකිල්ලක් දක්වන අතර ඒ හේතු සාධකය මත එම පුද්ගලයාට දීර්ඝායුෂ ලැබීමට හේතු වාසනාව ලැබෙන බවත් අමතක කළ යුතු නැහැ.

ලාදුරු රෝගයට භෞත චිකිත්සක ප්‍රතිකාර අවශ්‍යමද?

ඉතිහාසය, වර්තමානයේදීත් නැවත නැවතත් අපිට අහන්න දකින්න ලැබෙන කොට ඇතැම් දේ ගැන ඒ කාලෙට වඩා අද හොඳයි කියලා අපට කතා කරන්න පුළුවන් බොහෝ දේ නොයෙක් රෝග තත්ත්ව සමග අපට හමු වෙනවා. ඒ වෛද්‍ය විද්‍යාවේ වගේම තාක්ෂණයේ දියුණුවත් නිසයි. අන්න එතැනදී ඉතිහාසයේදී බිය මුසු වුණු හැඟීමක් සමග කතා බහ කළ බොහොමයක් රෝග ගැන අද වන විට කිසිදු බියකින් තොරව කතා බහ කරන්නට තරම් අප වාසනාවන්ත වී සිටිනවා. මේ සඳහා හොඳම උදාහරණයක් ලෙස ලාදුරු රෝගය දැක්විය හැකියි. නිට්ටාවට සුව කළ නොහැකි රෝගයක් ලෙස නම් කෙරුණු ලාදුරු රෝගය වෙනුවෙන් කලා නිර්මාණ පවා බිහි වූවා. ලාදුරු නිසා මිනිස් සිරුර යම් ආකාරයක විරූපි බවකට පත් වන නිසා බොහෝ දෙනෙක් මේ රෝගයට විශාල බියක් දැක්වූවා. සුව කළ නොහැකි නිසාත් බෝ වන රෝගයක් නිසාත් ලාදුරු රෝගීන් වෙන් කොට ජීවත් වීමට සැලැස් වූ අතීතයක් ලොව පුරා පැවතුණා. 

ආචාර්යතුමනි, අදටත් ඒ තත්ත්වය එලෙසමද?

අතීතයේදී ලාදුරු රෝගය හැදුනට පස්සේ සුව කරන්න ප්‍රතිකාර තිබුණේ නැහැ. බොහෝ විට ලාදුරු රෝගය හැදුණු අයෙක් වගේම ඒ පවුලේ සාමාජිකයනුත් සමාජයෙන් කොන් වුණා. නමුත් අද වෙද්දී ලාදුරු කියන්නේ කල් තියා හඳුනා ගැනීමෙන් නිට්ටාවටම සුව කළ හැකි රෝගයක්. ඒ බව අපේ සමාජයත් හොඳින් දන්නවා. අද වන විට අපි  ලාදුරු රෝගයට කිසිසේත්ම බිය විය යුතු නැහැ.

ලාදුරු රෝගයේ රෝග ලක්ෂණ මොනවද?

මයිකො බැක්ටීරියම් ලෙප්රේ කියන බැක්ටීරියාව හේතුවෙන් ස්වසන පද්ධතිය ආශ්‍රිතව සෙම සහ බිඳිති නිරෝගී පුද්ගලයෙකු වෙත ගමන් කිරීම නිසා ආසාදනය වෙන ලාදුරු රෝගයේදී මූලික රෝග ලක්ෂණය විදියට හිසේ හැර සිරුරේ වෙනත් ඕනෑම ස්ථානයක ඇති විය හැකි සංවේදනවලින් තොර සමේ පැහැයට අඩු පැහැයකින් යුත් ලප ඇති වීම දැක්විය හැකියි. ඒ පැල්ලම් ඇතැම් විට ඉස්සුණු/සමතලා වූ ස්වභාවයකින් යුක්තයි. සන්වේදන නොදැනීම හේතුවෙන් විශාල පෙස තුවාල ඇති වීම දැකිය හැකියි. 

අතීතයේදී බොහෝ දෙනෙක් සිතු පරිදි ලාදුරු රෝගය නිසා ඇඟිලි හැලී යන බව වුවත් එහිදී සිදු වන්නේ අවශෝෂණය වීමක් මිස ඇඟිලි හැලීමක් නොවෙයි. මේ තත්වය ඇස්වලටත් බලපෑ හැකියි. 

බැක්ටීරියාවකින් ඇති වන ලාදුරු රෝගය සඳහා භෞතික චිකිත්සක ප්‍රතිකාර ක්‍රම මගින් සහනයක් සැලසෙන්නේ කොහොමද ?

ලාදුරු කියන්නේ සමට වගේම ස්නායුවලටත් බලපාන රෝගයක්. ලාදුරු ඇති කරන බැක්ටීරියාව මගින් සිරුරේ පර්යන්ත ස්නායු පද්ධතියට බලපෑම් ඇති කරනවා. ඒ අවස්ථාවේදී ස්නායු උත්තේජනය කරමින් යථා තත්ත්වයට පත් කිරීම භෞත චිකිත්සාව මගින් සිදු කරනවා. 

  • ස්නායු වල ගැටලු නිසා පේශි අගාධයට පත් වී නොයෙකුත් සංකූලතා ඇති වෙනවා. ‍නිසි භෞත චිකිත්සක ක්‍රම අනුගමනය කරමින් මේ තත්ත්වයන් මගහරවා ගත හැකියි. 
  • ස්නායු දිගේ විද්‍යුත් උත්තේජන දෙමින් ගමන් නොගන්නා පණිවිඩ කෘතිමව යැවීම මගින් ස්නායු උත්තේජනය ඇති කළ හැකියි
  • ව්‍යායාම හරහා පේශි දිග අරින්න, ශක්තිමත් කරන්න ස්නායුවල සමායෝජනය ඇති කිරීම කළ හැකියි
  • විකෘතිතා ඇති වීම වලක්වා ගැනීමට විශේෂ ආධාරක ඇති අතර (ඇඟිලි නැමෙන එක ඇඟිලි දිග ඇරෙන එක සිදුකරමින් ඇඟිලි ක්‍රියාත්මක කිරීම) කෘතිමව අදාල ක්‍රියාකාරකම් සිදු කිරීම කළ හැකියි.
  • දෑතේ මෙන්ම පාදවල ඇතිවන සියලුම ගැටලු සඳහා භෞතික චිකිත්සක ප්‍රතිකාර ක්‍රම යොදාගත හැකියි 
  • මුහුණේ ස්නායුව අඩපණ වූ විට මුහුණේ ස්නායු ශක්තිමත් කිරීමට එම ස්නායු උත්තේජන කරමින් ව්‍යායාම ලබා දීම හෝ සක්‍රීය ව්‍යායාම යොදා ගනිමින් මුහුණ වෙනස් නොවී පේශි ශක්තිමත්ව තබා ගත හැකි භෞතික චිකිත්සක ක්‍රම වෙත රෝගියා යොමු කරයි

ලාදුරු රෝගයේ මූලික අවස්ථාවේ සිටින රෝගියෙක් පවා භෞතික චිකිත්සක ක්‍රම වලට යොමුවීම අවශ්‍ය ද?

සංකූලතා ඇති වෙන්න පෙර රෝගය හඳුනා ප්‍රතිකාර වෙත යොමු වුවොත් භෞත චිකිත්සක ප්‍රතාකාර අවශ්‍ය වෙන්නේ නැහැ. ලාදුරු රෝගයේ අවස්ථා තුනක් තියෙනවා. පළමු මට්ටමේදී බැක්ටීරියාව ශරීරයේ තිබුණත් කිසිම රෝග ලක්ෂණයක් පෙන්නවන්නේ නැහැ. නමුත් දෙවන මට්ටමේදී සිරුරේ කොහේ හෝ තැනක හිරිවැටීමක් හෝ පෙන්විය හැකියි. තුන්වන මට්ටම වන විට ලප කැලැල්වල සන්වේදන අඩු වීම දැකිය හැකියි. ඒ වන විට වත් වෛද්‍ය උපදෙස් වෙත යොමු වීම ඉතාම වැදගත් වෙනවා. ඒ වගේම භෞතික චිකිත්සකවරයෙකු හමුවෙලා ඉදිරියේදී සංකූලතා වැඩි විය හැකි නිසා ඒවා වළක්වා ගන්න උපදෙස් ලබාගන්න ඕනෑම රෝගියෙකුට හැකියාව තියෙනවා. වැදගත්ම දේ සංවේදන අඩු වන තුරු නොඉඳ හැකි ඉක්මනින් වෛද්‍ය උපදෙස් ලබා ගෙන රෝගය වළක්වා ගැනීමයි.

ලාදුරු රෝගය නිසා ඇඟිලි/කන් හැලෙනවා කියන සමාජයේ තිබෙන අදහස ඇත්තක්ද?

ඇඟිලි/කන් හැලීමක් වෙන්නේ නැහැ. සිදු වෙන්නේ ඒවා ක්ෂය වී යාම. වෙලා යනවා හීන වෙලා යනවා .

ඒවා කුමන ක්‍රමයකින් හෝ නැවත යථා තත්ත්වයට ගැනීමට හැකියාව තිබෙනවාද?

කණගාටුවෙන් වුවත් ඇත්ත කිව යුතුයි, එවැනි තත්ත්වයට පත් වූ පසුව නම් යථා තත්ත්වයට පත් කිරීමට කිසිදු ක්‍රමයක් නැහැ. වාසනාවකට මෑත කාලයේදී නම් ඇඟිලි/කන් ක්ෂය වී යන තරමට සංකූලතා ඇති වූ රෝගීන් දකින්නට නැති තරම්. ලාදුරු මර්දන ව්‍යාපාරය මගින් සිදු කෙරෙන දැනුවත් කිරීම් හරහා ජනතාව දැනුවත් වන නිසා හෝ අද වන විට රෝගීන් ප්‍රතිකාර වෙත යොමු වීම සතුටක්.

වාර්තාවලට අනුව ලංකාවේ වසරකට දෙදහක් පමණ ලාදුරු රෝගීන් හමු වෙනවා. ඔවුන් භෞති චිකිත්සක ප්‍රතිකාර සඳහා යොමු වෙනවාද

ඔව්.. ඇතැම් අවස්ථාවල රෝගීන් දැනුවත් වෙලා එනවා. ඒ වගේම වෛද්‍යවරුන් හරහා වෙනවා .ඉතින් අපි ඔවුන්ට හොඳ සේවාවක් ලබා දෙනවා. අද වෙද්දී සංකූලතා අවමයි. මෑතකදී මේ වගේ සංකූලතාවයක් තියෙන කෙනෙක් දැකලම නැහැ. මොකද අපේ රටේ බොහෝ දෙනෙක් සෞඛ්‍ය ගැන උනන්දුයි. අන්න ඒ නිසාම සුවකිරීමට ඇති අවස්ථාව හැකියාව වැඩියි. සමේ ඇති වෙන ලපයක් දිහා බලලා අපිට කියන්න අමාරුයි ඒක ලාදුරු නිසාද නැත්නම් අළුහම් නිසාද කියන දේ. ඉතිං ඔවුන් පුංචි ලපයක් හරි පැල්ලමක් හරි ආවත් වෛද්‍යවරයෙක්ට කියල පරික්ෂා කරගන්න පෙළඹෙනවා. ඒක හොඳ ප්‍රවණතාවයක්.

භෞතික චිකිත්සක ක්‍රම මඟින් ප්‍රතිකාර ලබාගන්නට පුළුවන් මෙතැනදි බස්නාහිර පළාත විතරක් නෙමෙයි ලංකාවේ විවිධ ප්‍රදේශවල මේ රෝගීන් හඳුනා ගැනීමේ හැකියාවක් තියෙනවා. ඔවුන්ට අවස්ථාව තියෙන්නේ කොහොමද කියලා නැවත මතක් කරමු අපි වටින නිසා. කොළඹ විතරක් නෙමෙයි රිච්වේ ආර්යා රිජ්වේ ආර්යා ළමා රෝහලේ විතරක් නෙමෙයි මේක තියෙන්නේ කියන එක මතක් කරමු. 

යම් පුද්ගයෙකුට භෞත චිකිත්සක ප්‍රතිකාර අවශ්‍ය නම් ඒ සඳහා ඔහු/ඇය යා යුතු කොතැනටද?

ලංකාවේ ඕනෑම මහ රෝහලක වගේම ඕනෑම දිස්ත්‍රික් රෝහලක භෞතික චිකිත්සක සායන තියෙනවා. වර්ග සැතපුම් දහයක් පහළොවක් ඇතුළත භෞතික චිකිත්සකවරයෙකු හමුවිය හැකි ආකාරයට ඒවා සැලසුම් කොට තිබෙනවා. මේ ආකාරයෙන් ලාදුරු මර්දන ව්‍යාපාරය මගින් මේ රෝග තත්ත්වය පාලනය කිරීමට විශාල මෙහෙවරක් ඉටු කරනවා. ලාදුරු රෝගය වසංගත තත්ත්වයකට පත්වන්නට ඉඩ නොදී වාළක්වාගෙන සිටීම අපේ රටේ සෞඛ්‍ය ක්ෂේත්‍රය ලැබූ විශාල ජයග්‍රහණයක් බව නිව යුතුමයි.

විශේෂඥ මතය, අදහස සහ මූලික සටහන:

ජාලිය උඩුවැල්ල

භෞතචිකිත්ස අධිකාරී

රිජ්වේ ආර්යා ළමා රෝහල 

කොළඹ

 

 


                

දරුවාට හොඳ අධ්‍යාපනයක් … ස්වාධීන පුද්ගලයෙක්…ඔබට අභියොගයක්ද?

ශාරීරික/මානසික ගැටලු හමුවේ දරුවන්ගේ අධ්‍යාපනය අතහැරිය යුතුද?

දරුවන්ට හොඳ අධ්‍යාපනයක් ලබාදීම සම්බන්දව දෙමව්පියන් වන ඔබට ඇත්තේ විශාල බලාපොරොත්තුවක්. දරුවෙකුට නිසි අධ්‍යාපනයක් ලබාදීමට නම් ශාරීරික වගේම මානසික සෞඛ්‍යයත් බොහෝ වැදගත් වෙනවා. බොහෝ දෙමාපියන් ශාරීරික සෞඛ්‍ය ගැන ඕනෑවටත් වඩා සැලකිලිමත් වුවත් මානසික සෞඛ්‍ය සම්බන්ධව වැඩි තැකීමක් නැහැ. නමුත් ඉගෙනීම හරියාකාරව සිදුකරන්න නම් දරුවාගේ මානසික මට්ටම ඉතා උසස් මට්ටමක තිබිය යුතුයි. ඒ වගේම ඔබේ දරුවා සමාජයට වැඩදායි පුද්ගලයෙක් බවට පරිවර්තනය කිරීමේ වගකීම පැවරෙන්නේත් ඔබටමයි. 

වෛද්‍යතුමියනි, මනෝ වෛද්‍ය විද්‍යාත්මකව ඉගෙනීම කියන්නේ මොකද්ද? 

ඉගෙනීම කිවුවහම අපේ හිතට එන්නේ පාසලක වාඩිවෙලා අකුරු කියන දරුවෙක්. නමුත් මනෝ විද්‍යාත්මකව ගත් කල ඉගෙනීම කිය‍න්නේ මීට වඩා ගොඩාක් පුළුල් දෙයක්. මනෝවිද්‍යාත්මකව ඉගෙනීම කියලා කියන්නේ අත්දැකීම් එක්ක අපේ හැසිරීම් වල සිදුවන වෙනස්කම්. විෂය බාහිර ක්‍රියාකාරකම්, නැටුම් ,සෙල්ලම් කිරීම්, අනිත් අයත් එක්ක සම්බන්ධ වීම්, සමාජයේ ජීවත්වීම, තමන්ගේ දේවල් තනිවම කරගන්න ඉගෙනීම වගේ බොහෝ කරුණු ඉගෙනීමේ කොටස්. එතකොට ඒක අධ්‍යාපනයට සීමා වෙන්නේ නැහැ. අපි හිතන අධ්‍යාපනයට වඩා ඒක ගොඩක් පුළුල් දෙයක්. නමුත් අද වන විට බොහෝ දෙමව්පියන් බලාපොරොත්තු වෙන්නේ පාසල තුළ දරුවෙක් කෙතරම් හොඳට අධ්‍යාපනය ලබනවා ද කියන කාරණාව පමණයි. 

පාසැලක් තුළ ඉගෙනීම ලබන දරුවන්ට දෙමාපියන්ගෙන් ලැබිය යුතු සහයෝගය කුමක්ද

හොඳින් ඉගෙන ගන්නවා නම් දරුවෙකුට කාරණා කීපයක අවශ්‍ය වෙනවා. 

  • මොළය ප්‍රශස්ත මට්ටමින් පැවතීම – බුද්ධි මට්ටම, අවධානය තබා ගැනීමේ හැකියාව, ප්‍රශ්න විසදා ගැනීමේ හැකියාව වගේම මොලේ වර්ධනය යන කරුණු ඉතාමත් වැදගත් වෙනවා..
  • කායික සෞඛ්‍ය උසස් මට්ටමකින් පැවතීම
  • මානසික සන්සුන්භාවය – මානසික ආතතියෙන් ‍දැඩි පීඩනයකින් තොර වීම බතාම වැදගත් වෙනවා.
  • සංවේදන ගැටලුවලින් තොර වීම – දරුවාගේ ඇස්, කන් වල දුර්වලතා නොමැති වීඹත් වැදගත් සාධකයක් වෙනවා.
  • දරුවාගේ පරිසරයක් – නිවසේ දරුවාගේ ඉගෙනීමේ කටයුතු වෙනුවෙන් දක්වන ප්‍රතිචාර, උනන්දුව පාසලෙන් ලැබෙන ප්‍රතිචාර මෙතැනදී ඉතා වැදගත් වෙනවා. ඒ වගේම පරිසරයේ නිස්කලංක භාවය දරුවාට නිදහසේ වැඩ කරන්න ලැබීම ඉගෙනීමට ඉතාමත්ම වැදගත් සාධකයක්.

වෛද්‍යතුමියනි, ඇතැම් දරුවෝ ඉගෙනීමට දුර්වලයි. ඇතැම් දරුවෝ දක්ෂයි. එය දරුවන්‍ගේ යම් යම් මානසික සංකූලතා හේතුවෙන් ඇති වෙන තත්ත්වයක්ද? සමාජ සම්බන්ධතා සමග අධ්‍යාපනය ලබා ගැනීම කියන කාරණාවට මනස කොතරම් දුරට නිරවුල්ව තබා ගැනීම වැදගත් වෙනවා ද?

විශේෂයෙන්ම කිව යුතුයි ඔබේ දරුවා තවත් දරුවෙක් එක්ක සැසඳීම අසාධාරණ බව අමතක කරන්න එපා. ඇත්තටම ඉගෙනීම අපහසු දරුවන් සුළු කොටසක් සිටිය හැකියි. එවැනි දරුවන් බුද්ධි මට්ටම අඩු දරුවන් සහ බුද්ධි මට්ටම සාමාන්‍ය වුවත් ගැටලු ඇති දරුවන් ලෙස කාණ්ඩ දෙකක් යටතේ දැක්විය හැකියි.

බුද්ධි මට්ටමේ ගැටලු ඇති දරුවන් – සමහර දරුවන් ඉන්නවා අවාසනාවකට ඒගොල්ලොන්ගෙ බුද්ධි මට්ටම සාමාන්‍ය දරුවකුගේ බුද්ධි මට්ටමට ඇවිත් නැහැ. නමුත් ඒ දරුවාට ඉගෙන ගැනීමට හැකි ප්‍රමාණය මෙපමණයි කියා එයින් කියවෙන්නේ නැහැ. ඒ දරුවාගේ මොළය වර්ධනය වුවත් එය සිදුවන්නේ ඉතා සෙමින්. මනස සෙමින් වර්ධනය වන බුද්ධි මට්ටම අඩු දරුවෙක් දියුණු තත්ත්වයකට පක් කිරීම සඳහා ඒ දරුවාට බාහිරින් ක්‍රියාකාරකම් බහුලව සිදු කරමින් උත්තේජනය ලබා දිය යුතුයි. මෙසේ අධ්‍යාපන මට්ටම පසුබෑමකින් තිපවතින දරුවන් ප්‍රමාද වී හෝ දියණු තත්ත්වයට පත් වෙනවා. 

බුද්ධි මට්ටම සාමාන්‍ය වුවත් ගැටලු ඇති දරුවන් – මෙවැනි දරුවන් පාසැලේදී යම් ගැටලුවක් විමසූ විට හොඳින් පිළිතුරු දෙනවා. නමුත් පාසලේ විභාගයේදී කිසිවක් ලියන්නේ නැහැ. එහෙමත් නැති නම් කොටසක් පමණක් ලියා තබනවා‍. ඉතිං මේ දරුවා දෙමවුපියන්ගෙන් වගේම ගුරුවරුන්ගෙනුත් බැට කනවා.

  • ඉගෙනීමේ සුවිශේෂී ගැටළු සහිත දරුවන් – මේ දරුවන්ගෙන් යම් ප්‍රමාණයකට ඉගෙනීමේ සුවිශේෂී ගැටළු සහිත මානසික තත්ත්වයක් ඒ කියන්නේ ඩිස්ලෙක්සියා කියන රෝගය තිබිය හැකියි. දරුවාට කියවීමේ අපහසුතා/අකුරු ලිවීමේ අපහසුතා/ව්‍යාකරණ වල ගැටලු/ගණිත කර්ම වල ගැටලු ඇත්නම් බුද්ධි මට්ටම සාමාන්‍ය මට්ටමේ සාමාන්‍ය දරුවෙකුට උගන්වන ආකාරට මෙවැනි දරුවෙකුට ඉගැන්වීම සහ ඔවුන් ඉගෙනීමෙන් දියුණු තත්ත්වයට පත් කිරීම අපහසුයි. 
  • අධි ක්‍රියාකාරී අඩු අවධානය සහිත දරුවන් (attention deficit hyperactive disorder) – මේ දරුවන්ට අවධානය එක් තැනක රඳවා ගැනීම ඉතාම අපහසුයි. ඒ නිසා ඒ දරුවන්ගේ බුද්ධි මට්ටම සාමාන්‍ය වුණත් පාසලේ අධ්‍යාපන කටයුතු ගොඩක්ම පසුබෑමකට ලක් වෙලා තියෙන්න පුළුවන්.
  • ඔටිසම් තත්වයේ සිටින දරුවන් – මේ දරුවන් බොහෝ විට පෙළඹෙන්නේ තමන්ට අවශ්‍ය දේවල් කරන්න. ඇතැම් විට ඔවුන්ගේ බුද්ධි මට්ටම සාමාන්‍ය වුණත් ඉගෙනීම ගැන උනන්දුව අඩුයි. ඒ දරුවන් තමා කැමති දේ සමග කාලය ගතකරන්න වඩාත් කැමතියි. ඒ නිසා දරුවාගේ අධයාපන ක්‍රියාකාරකම් වලට ගැටලු ඇති විය හැකියි.

වෛද්‍යතුමියනි, මෙවැනි දරුවෙකුගේ අධ්‍යාපනයේ සාර්ථකත්වය වෙනුවෙන් සහයෝගය ලබා දිය යුත්තේ කෙසේද?

මේ සඳහා දරුවෙකුගේ අධ්‍යාපනයට බලපාන යම් හේතුවක් මත අපිට විවිධ ක්‍රම යොදාගත හැකියි.

  • බුද්ධි මට්ටම අඩු  දරුවන් 

 දරුවාගේ මට්ටම හඳුනාගෙන ඒ දරුවා සමග වැඩිපුර වැඩ කරන්න වෙනවා. ඊට අමතරව දරුවාගේ සාමාන්‍ය ජීවිතයට අවශ්‍ය කුසලතාවයන් ලබාදිය යුතුමයි. මොකද ගොඩක් වෙලාවට අපි අධ්‍යාපනයට අවධානය දුන්නට දරුවාට ස්වාධීනව දරුවා ලොකු මහත් වෙලා වැඩිහිටියෙක් බවට පත් වුණාට පස්සේ ස්වාධීනව සමාජයේ ජීවත් වෙන්න අවශ්‍ය කුසලතා ලබා නොදෙන්න පුළුවන්. මොකද විශේෂයෙන් බුද්ධි මට්ටම අඩු දරුවෙකු ගැන දෙමව්පියන්ට අනුකම්පාවක් ඇතිවෙනවා. දෙමව්පියන් ඒ ගැන පසුතැවෙනවා. තාමාගේ වරදින් දරුවාට එසේ වූ බව දෙමාපියන් සිතනවා. ඒ නිසා දරුවාට හැමදේම දෙන්නත් හැමදේම කරලා දෙන්නත් දෙමාපියන් පෙළඹෙනවා. නමුත් ඒක දරුවාට දීර්ඝකාලීන වශයෙන් අපි කරන අකටයුත්තක්. අපි දරුවාව සමාජ ගත කරද්දී ආත්ම ශක්තිය ඇති ස්වාධීනව ජීවත් විය හැකි පුද්ගලයෙකු ලෙස සමාජගත කළ යුතුයි. ඒ නිසාම බුද්ධි මට්ටම අඩු දරුවෙකුගේ කුසලතා වර්ධනය ඉතාමත්ම වැදගත්. 

ඒ වගේම දරුවාගේ වෙනත් හැකියාවන් හඳුනා ඒ ඔස්සේ දරුවා ඉදිරියට යැවීමෙන් දරුවාගේ ආත්ම අභිමානය දියුණු වෙනවා. එසේ නැතිනම් දරුවා නව යොවුන් වියට පත්වෙද්දී අනිත් අය හා තමාව සන්සන්දනය කරමිනි තමා අසාර්ථක කිසිවක් නොහැකි අයෙක් ලෙස සිතා මානසිකව ඇද වැටෙනවා. අන්න ඒ නිසා දරුවාගේ ආත්ම අභිමානය දියුණු කරන්න දරුවා දක්ෂ දේකට අපි ඔහු/ඇය යොමු කළ යුතුයි.

සුවිශේෂී අධ්‍යාපන ගැටලු ඇති දරුවෙකු නම්, ඉගෙනුම් කටයුතු සාර්ථක කිරීමට සුවිශේෂී දේවල් කළ යුතුයි. සමහර දරුවන්ට ලියන්න අපහසු උනත් බුද්ධි මට්ටම ඉහළ නිසා වාචිකව යමක් හොඳින් වටහා ගෙන පිළිතුරු ලබා ‍දිය හැකියි.  ඒ නිසා විභාග වලදීත් දරුවා ඉදිරියට ගෙන යාම සඳහා විවිධ ක්‍රම යොදා ගත හැකියි. දරුවන්ගේ ආත්ම අභිමානය ඉහළ නංවන්න දරුවා දස්කම් පෙන්වන දේ වෙනුවෙන් යොමු කළ හැකියි. එසේ නොමැතිව ඉගෙනීමටම තල්ලු කරන්නට හැදුවොත් දරුවාටත් ඒක අපහසු නම් විශේෂයෙන් අපේ අධ්‍යාපන රටාව තුළ දරුවාටත් තරගකාරී බවට මුහුණදෙන්න අපහසු නම් දරුවා මානසිකව වැටෙනවා. ඒ නිසා අපි හැමවිටම දරුවාගේ දක්ෂතාවයන් වලට යොමු වෙන්න සහ දරුවාට සමාජයේ ජීවත් වීමට අවශ්‍ය කුසලතා වර්ධනය කරගන්න දරුවාට සහය විය යුතුයි. 

ඒ ‍වගේම අඩු අවධානය සහ අධි ක්‍රියාකාරීත්වය තියෙන දරුවන්ට ඖෂධීය ප්‍රතිකාර ලබා දිය හැකියි. ඔටිසම් තත්වය තියෙන දරුවෙකුටත් සුවිශේෂී ක්‍රම ඔස්සේ ඒ දරුවාගේ අධ්‍යාපනය වෙනුවෙන් සහය විය හැකියි.

කෙසේ වුවද මෙවැනි දරුවන්ගේ සියලු කාර්යයන් සිදුකරදෙමින් ජීවිතයට මුහුණ දීමට අවශ්‍ය ශක්තිය/හුරුව ලබා නොදීම දෙමාපියන් අතින් සිදුවන විශාල වරදක් බව අමතක නොකළ යුතුයි. ඔබ නැති දිනක දරුවා අසරණ තත්ත්වයට පත් නොවන්නට නම් ජීවත් වන ආකාරය දරුවාට හුරු කළ යුතුම බව වටහා ගන්න.

 

විශේෂඥ මතය, අදහස සහ මූලික සටහන:

ළමා සහ යොවුන් මනස පිළිබඳ විශේෂ්‍ඥ වෛද්‍ය, දුලංගි දහනායක මහත්මිය

රිජ්වේ ආර්යා ළමා රෝහල

කොළඹ විශ්ව විද්‍යාලයේ ජ්‍යේෂ්ඨ කථාකාචාර්ය

 

හිතු මනාපෙට හැම ක්‍රීම් එකම ගාන්න කලින් සම ගැන දැනගන්න

මොකද මේ මූණේ හැටි.. වෙනදා සුදට ලස්සනට හිටියනේ…

ඔව් අනේ.. මගේ හම දැන් ඉස්සර වගේ නැහැ.. ‍මේ  බබාලගේ වැඩත් එක්ක අව්වේ පාරේ එහෙට මෙහෙට යද්දි හම නාස්ති වෙනවා ඇති මම හිතන්නේ

ඉතිං ඔයා මුකුත් කරන්නේ නැද්ද?

කොහෙන්ද අනේ ඕවට වෙලාවක්…

එහෙම කියන්න එපා … පොඩි වෙලාවක් හරි ඒ වෙනුවෙනුත් වෙන් කරන්න

මේ වගේ ප්‍රශ්න අපි හැමෝටම තියෙනවා. ඇතැම් විට මේ තත්ත්ව ඇති වෙන්නේ උපතින්. එහෙමත් නැත්නම් අප අවට පරිසරයේ යම් යම් සාධක නිසා වෙන්නත් පුළුවන්. මේ මොන ක්‍රමයට වුවත් අපි අපේ සම ගැන සැලකිලිමත් විය යුතුයි. සම කියන්නේ අපේ සිරුරේ ඇති විශාලතම ඉන්ද්‍රියයි. ඉතිං සමේ ආරක්ෂාව ගැන වගේම සම නිරෝගීව පවත්වා ගැනීම ගැන වැඩි අවධානයක් යොමු කළ යුතුයි.

නිරෝගී සමක් කියන්නේ මොකක්ද

අපේ සිරුරේ ඇති විශාලතම ඉන්ද්‍රිය වන සම, සම, කෙස් හා නිය ලෙස කොටස් තුනක් යටතේ වෙන්වෙනවා. සම, කෙස් හා නිය යන තුනේම නිරෝගී බව නිරෝගී සම විදියට අපිට හඳුන්වන්න පුළුවන්. සමේ නිරෝගී බව ගැන කතා කරද්දී සමට අවශ්‍ය නියම පෝෂණය ලැබෙනවාද, සමේ ස්වභාවය එනම් සාමාන්‍ය, තෙල් සහිත, වියළි සමක්ද යන බවත් අප වටහා ගත යුතුයි. හොඳ වර්ණයකින් පවතිනවාද යන කරුණත් ඉතාම වැදගත් වෙනවා. හොඳ වර්ණයක් ලෙස අදහස් වන්නේ සම සුදු වීම ගැන නොවෙයි. සම සුදු/දුඹුරු හෝ කළු වුවත් පැහැදිලිව, පැහැපත්ව ඇත්නම් එය නිරෝගී සමක්. නිරෝගී සමක් සැමවිටම සුදු පැහැ විය යුතු නැහැ. 

නිරෝගී සමක් නම් සුදු විය යුතුයි නේද?

කිසිසේත්ම නැහැ. අපේ විවාහක රූ රැජිණ කැරොලයින් ජූරි කියන්නේ දුඹුරු පැහැ කාන්තාවක්. ඒ වගේම ලෝක රූ රැජිණ වගේම විශ්ව රූ රැජිණියන් ලෙස කිරුළු පැලඳුවා ජැමෙයිකානු සහ දකුණු අප්‍රිකානු කාන්තාවන්. කලු පැහැ දුඹුරු පැහැ කාන්තාවන් රූ රැජිණ කිරුළු දිනා තිබෙනවා. සමේ පැහැය ඔවුන්ට බාධාවක් වී නැහැ. නමුත් අද වෙද්දී බොහෝ කාන්තාවන් සුදු පැහැ සම ගැන බොහෝ සෙයින් සැලකිලිමත් වෙනවා. සම සුදු පැහැ වුවත් සම නිරෝගී නැත්නම් එය ඔබේ සුන්දරත්වයට බාධාවක් වෙනවා. 

වාඩාත් හොඳ සුදු හමද? දුඹුරු/කළු සමද?

ඝර්ම කලාපීය රටක ජීවත් වෙන මිනිසුන් විදියට හිරු එළියෙන් ආරක්ෂා වීමට අපිට සිදු වෙනවා. ඒ නිසා අපේ සමේ මෙලනින් වර්ණකය වැඩි වශයෙන් තිබිය යුතුයි. මෙලනින් වර්ණකය වැඩිවන තරමට හිරු එළියෙන් ආරක්ෂා වීමට වැඩි හැකියාවක් අපිට ලැබෙනවා. මෙලනින් කියන්නේ පිළිකා වලින් අපිව ආරක්ෂා කරන ඉතාම වැදගත් දෙයක් නිසා මෙලනින් වර්ණකය වැඩි වන තරමට සමෙහි පිළිකා හැදීමේ හැකියාවත් අඩු වෙනවා. 

සුදු පැහැ සම තරුණ වියේදී ලස්සන වුවත් අවුරුදු තිහ, තිස්පහ වන විට සුදු සම රැලි වැටීම ආරම්භ වෙනවා. නමුත් දුඹුරු/කළු පැහැ සම වයස් ගත වන්නේ ඉතාම සෙමින්. දුඹුරු/කලු සම රැලි වැටීමට පටන් ගන්නේ අවම වශයෙන් අවුරුදු 40ක් වත් ගත වූ පසුවයි. නමුත් දුඹුරු/කළු සමේ තුවාලයක් ඇති වුවොත් ඒ කැලල මැකී යාමට වැඩි කාලයක් ගත වන නිසා ප්‍රවේශම් විය යුතු අතරම කැලලක් ඇති වුවහොත් අව්වෙන් ආරක්ෂා විය යුතුයි.

සමේ නිරෝගී බව පවත්වා ගැනීමට කළ යුත්තේ මොනවාද?

සමබල ආහාර වේලක් ලබාගැනීම – අපි නිසි පෝෂණය ලබා නොගන්නවා නම් සමේ පෝෂණය නිසියාකාරව සිදු වන්නේ නැහැ. සම කියන්නේ සෑම දින 28 කට වරක්ම අලුත් වන අවයවයක්. කෙස් කියන්නේ ඉතා වේගයෙන් වැඩෙන අවයවයක්. මේවයේ වර්ධනයට දිගින් දිගටම නිසි පෝෂණය අවශ්‍යයි. ඒ සඳහා සමබල ආහාර වේලක් ලබා ගත යුතුයි. අපේ ශ්‍රී ලාංකීය ආහාර වේල ගැන කතා කළොත් වැඩිපුර බත් කන්නත් එළවළු අඩුවෙන් කන්නත් අපි පුරුදු වෙලා. සමට කෙස් වලට අවශ්‍ය වෙන්නේ ක්ෂුද්‍ර පෝෂක වර්ග වන විටමින් හා ඛනිජ ලවණයි. සමට, කෙස් වලට කාබෝහයිඩ්‍රේට් වලින් ලොකු උදව්වක් නැහැ වගේම අනිත් පැත්තට කාබෝහයිඩ්‍රේට් වැඩි වීම සමට නුසුදුසුයි. කාබෝහයිඩ්‍රේට් වැඩි උන ගමන් අපි මහත්වෙන්වා. මහත් වෙද්දී අපේ බෙල්ල, ඉකිලි වැනි නැමෙන තැන්, නළල දෙපැත්ත, කට වටේ, නහය දෙපැත්ත ඒ වගේ තැන් කළු වෙනවා. ඉතිං එහෙම උන ගමන් අපි මොන පාට උනත් ඒ කලුවීම අවලස්සනයි. ඒ වගේම ලිපිඩ වැඩි වීමත් නුසුදුසුයි. ඇත්තටම හැම අතින්ම බැලුවොත් සෞඛ්‍ය ගැන අපි මනා උනන්දුවකින් කටයුතු කරනවා නම් අපේ සම ඉබේම ආරක්ෂා වෙනවා.

ඇතැම් අය නොයෙක් විටමින් වර්ග ලබා ගන්නට උනන්දු වුවත් ආහාර වේල් හරහා ප්‍රධාන පෝෂක ටික ලබා ගත යුතුයි. සරලවම කිව්වොත් අපි සාමාන්‍ය ආසියානු ආහාර වේලක් ලබා ගැනීම ප්‍රමාණවත්. අපේ රටේ විවිධ වර්ගයේ එළවළු, පලා වර්ග තිබුණත් අද වෙද්දී අපේ දරුවෝ හුරු වෙලා ඉන්නේ එක ව්‍යාංජනයක් එකක් බත් කන්න. ඒ ආහාර වේලේ විවිධත්වය  අඩුයි. අපේ රටේ මොන තරම් ආහාර වර්ග තිබුණත් අපි ඒවා ලබා ගන්නේ නැත්නම් පෝෂණයේ අඩුවක් ඇති වෙනවා. සාමාන්‍යයෙන් මේ රටේ තියෙන එළවළු ටික පාවිච්චි කරනවා නම් එයම ‍ප්‍රමාණවත් බව කිව යුතුයි. අපි අපේ දරුවන්ට මේ දේවල් හුරු කළොත් ඔවුන්ට සම ගැන ගැටලු ඇති වීම අවම වෙනවා.

හොදින් ජලය පානය කිරීම – අපේ දරුවෝ වතුර බොනව අඩුයි. දරුවන් විතරක් නෙවෙයි වැඩිහිටි අපිත් දිනකට අවශ්‍ය වතුර ප්‍රමාණය ලබා ගැනීම ඉතාම වැදගත් වෙනවා වගේම සමෙහි සෞඛ්‍ය පවත්වා ගැනීමටත් ජලය පානය කිරීම අවශ්‍ය වෙනවා. 

නමුත් වතුර වැඩිපුර බීමෙන් පමණක් සම වියලි වීම වලක්වා ගත නොහැකියි.

සාමාන්‍යයෙන් අපේ ජනතාව ගත්තොත් 20% – 25% කට පමණ උපතින්ම හිමි වන්නේ වියළි සමක්. එවිට ඒ පිරිසට සමේ තෙතමනය රඳවා ගන්න වියළි සම සඳහා සැකසුණු තමාට සුදුසු යම් මොයිස්චර්රයිසර් සහිත ආලේපනයක් භාවිත කළ යුතු වෙනවා. එසේ නොමැතිව එය නොසළකා හැරියොත් සම කැසීම ඇති වෙලා දද ඇති විය හැකියි. එය අපි වළක්වා ගත යුතුයි.  

වියළි සම සඳහා වෛද්‍ය උපදෙස් ලබා ගැනීම අවශ්‍ය නැද්ද?

ඔබ භාවිත කරන මොයිචර්රයිසර් සහිත ආලේපනයෙන් සහනයක් සැලසෙන්නේ නැත්නම් වෛද්‍ය උපදෙස් ලබාගැනීම වඩාත් සුදුසුයි. ආලේපනයක් භාවිත කරන්න සුදුසුම වෙලාව වෙන්නේ සමේ තෙත ගතිය තියෙන අවස්ථාව. ඒ කියන්නේ ඇඟ සෝදලා/නාලා පිස දැමූ විගස ආලේපන ගැල්වූ  විට එය හොඳින් සමට උරාගන්නවා. 

මුහුණේ සමටත් ආලේපන අවශ්‍යද?

බොහෝ විට යොවුන් දරුවන් මුහුණට ආලේපන වර්ග මව්පියන්ගෙන් ඉල්ලා සිටිනවා. මෙතැනදී කිව යුතු වැදගත්ම දේ තමයි යොවුන් විය කියන්නේ කොයි දරුවාත් ලස්සන වෙ‍න කාලේ. ඒ වයසේ දරුවන්ගේ සිදුවන හෝමෝන වෙනස්කම් එක්ක එයාල‍ කොහොමත් පැහැපත් වගේම සුන්දරයි. ඒ නිසා ඒ දරුවන් අමුතුවෙන් දෙයක් කළ යුතු නැහැ. එතැනදී අපි වැඩිහිටියන් ලෙස කළ යුත්තේ සාමාන්‍ය අඩුපාඩුවක් තිබේ නම් එය නිවැරදි කිරීම පමණයි. ඒ වගේම අපි ආලේපන  පාවිච්චි කරද්දී බොහෝ සැලකිලිමත් විය යුතුයි. 

සමහර ගැහැනු දරුවන්ගේ හිසේ ඉදිරි කොටසේ කොණ්ඩය නැහැ. මේක මෙය රෝග තත්ත්වයක්ද?

එව් ඇතැම් මව්වරු එහෙම හිතනවා. නමුත් මෙය සිදුවන්නේ හිස කේ තදින් පිටු පසට ඇඳලා කොණ්ඩය තදින් ගැටගහන නිසයි. අපි කොයි විදිහට ඇදලා ගෙතුවත් කොණ්ඩය වැවෙන්නේ මාසෙකට 1 cm වගේ ප්‍රමාණයක්. ඇදලා බැඳීම නිසා කොන්ඩේ කැඩිලා ඉස්සරහ කොන්ඩේ හැදෙන්නම නැහැ. ඒ ඇරෙන්න මේක රෝග තත්ත්වයක් නොවෙයි.

සමහර දරුවන්ගේ බෙල්ල කලුයි. ඒඇයි?

ඔව් අම්මලා කියන්නේ “අනේ ළමයෝ බෙල්ලේ කුණු, හොඳට අතුල්ලන්න” කියලා. ඒත් අතුල්ලන්න, අතුල්ලන්න බෙල්ල තවත් කළු වෙනවා. බෙල්ල කලු නම් මුලින්ම බලන්න ඕනේ දරුවා මහතද කියන එකයි. දරුවා මහත නම් ටිකක් බර අඩු කර ගැනීම අත්‍යවශ්‍යයි. නැත්තම් වෛද්‍ය උපදෙස් ලබාගන්න. 

අසාත්මිකතා නිසාත් සමේ ගැටලු ඇති වෙන්න පුළුවන් නේද?

අනිවාර්යෙන්ම.. සමහර අයට වතුරත් අසාත්මික වෙන අවස්ථා තිබෙනවා. ඉතිං අපට තේරුම් ගන්න පුළුවන් නේද ඕනම දෙයක් ආසාත්මික වෙන්න බැරි නැති බව. ෆේස් ක්‍රීම්, ෆේස් වොෂ්, ඩයි වර්ග කියන ඕනෑම දෙයකට ආසාත්මිකතා ඇති වෙන්න පුළුවන්. 

වැඩිහිටියන් විදියට අපි සම ගැන සැලකිලිමත් විය යුතු කරුණු මොනවද?

ඇස් යට කළු වීම – වයසට යෑමත් එක්ක අපේ ඇස් යට කළු විය හැකියි. ඒ සඳහා ප්‍රමිතියෙන් යුතු යම් ආලේපනයක් ලබා ගත්තත් අපි එය මුළු මුහුණටම භාවිත නොකළ යුතුයි.

කුරුලෑ – මුහුණේ කුරුළෑ තියෙනවා නම් ප්‍රතිකාර ගත යුතුයි.

කාන්තාවන්ට මුහුණේ රෝම හට ගැනීම – මුහු‍ණේ යට කොටසේ රෝම වැඩි වෙන තත්ත්වයක් පවතිනවා නම් ඒ සඳහා වෛද්‍ය උපදෙස්, වෛද්‍ය ප්‍රතිකාර ලබා ගත යුතුයි. 

whitening cream එකකින් සුදු වෙන්න අවශ්‍ය අයට සුදු වෙන්න පුළුවන් නේද?

සාමාන්‍යයෙන් අපේ සායනයේ දොරෙන් ඇතුළු වෙද්දිම අපි රෝගීන්ගෙන් අහනවා මොනවද ගාපු වයිට්නින් ක්‍රීම් එක කියලා. මොකද වයිට්නින් ක්‍රීම් නිසා සුදු වුණු සමක් අපිට දැක්ක ගමන්ම හඳුන ගන්න පුළුවන්. whitening cream නිසා ඇතැම් විට සමේ එක් එක් තැන් පමණක් සිදු විය හැකියි. කිසිවෙක් මේ තත්ත්වයට පත් විය යුතු නැහැ. මෙවැනි තත්ත්වයට පත් වුණු කාන්තාවකගෙන් හෝ තරුණ දරුවෙකුගෙන් අපි ඇහුවොත් මීට වඩා පැහැපත් සමක් ඔබට කලින් තිබුණා නේද කියලා ඔවුන් පවසනවා එය සත්‍ය බව. ලප කැළැල් නැති දුඹුරු පැහැ සම, හානි වුණු සුදු පැහැ සමට වඩා කොයිතරම් වටිනවාද කියා ගොඩ දෙනෙක්ට වැටහෙන්නේ මේ තත්ත්වයට පත් වූ පසුවයි. 

දහවලට සහ රාත්‍රියට වෙන් වෙන් වශයෙන් ආලේපන වර්ග ගැල්විය යුතුද?

Day cream, night cream කියන වර්ග අපේ කාන්තාවන් භාවිත කරනවා. නමුත් Day cream එක අව්වට යන විට ආලේප කළත් ඒ සමහර ක්‍රීම් වර්ගවල ඇති සමහර සංඝටක වලින් අපිට ඉර එලියට තියෙන සංවේදීතාව වැඩි කරනවා.  එවිට සුදු පැහැ ලප ඇති වෙනවා. ඒ සඳහා ප්‍රතිකාර නැති නිසා එ් ලප ස්වභාවිකවම ඉවත් වන තුරු අපට බලා සිටින්නට සිදු වෙනවා. මොකද මෙවැනි අවස්ථාවකදී වෛද්‍යවරයෙකුට වුවත් නිර්දේශ කළ හැක්කේ තව දුරටත් හිරු එළියෙන් හානි වීම වැළැක්වීම සඳහා හිරු ආරක්ෂක ආලේපනයක් පමණයි. ඇත්තටම මෙවැනි දේ  අවශ්‍ය නැහැ.

දිලීර ආසාදන නිසාත් සම අවලස්සන වෙනවා නේද?

ඔව්.. දිලීර පමණක් නොවෙයි වෛරස හේතුවෙනුත් අපේ සම අවලස්සන විය හැකියි. සම ගැලවී යන ලප ඇති අවස්ථාත් අපිට දැකිය හැකියි.  එවැනි තත්ත්ව ඇති වෙන්නේ බොහෝ විට දිලීර ආසාදන හේතුවෙන්. ඒ වගේම ඉන්නන් ඇති වන්නේ වෛරස හේතුවෙන්. ඉන්නන් බෝ වන සහ බෝ නොවන ලෙස වර්ග දෙකක් තියෙනවා. බෝ නොවන ඉන්නන් මැදි වයසේදී ඇති වන කළු පැහැ ඉන්නන් විශේෂයක්.

කොණ්ඩෙ කපන්න, ඇහිබම හදන්න, මුහුණේ රෝම ඉවත් කරන්න අපි සැලෝන් එකට යනවා. මේ බෝවන ඉන්නන් මුහුණේ එක් තැනක සිටියහොත් ත්‍රෙඩින් කළාට පසුව වෙනත් තැන් වලත් ඇති වෙනවා. ඒ බෝවන ඉන්නන් සිටි නිසා එහි වෛරසය මුහුණේ සැම තැනකම පැතිරීම නිසයි.  ඔබේ මුහුණේ ඉන්නන් සිටිනවා නම් එය බෝවන ඉන්නන්ද කියා වෛද්‍යවරයෙකු හමු වී සැක හැර දැන ගැනීම ඉතාමත් වැදගත්. නැතිනම් පැතිරීම වළක්වා ගන්න ඔබට වෛද්‍ය උපදෙස් පතන්නට සිදු වෙනවා. 

ඒ වගේම තමයි අද වෙද්දී අපේ තරුණ දරුවෝ අතර ප්‍රචලිත ටැටූ එක. ත්‍රෙඩින් කිරීමේදී වගේම තුවාලයක් වුණු ඕනෑම තැනක බෝ වන ඉන්නන් පැතිරීම දැකිය හැකියි. ටැටූ කිරීමේදීත් තුවාලයක් ඇති වෙන නිසා ඉන්නන් පැතිරීම සිදු වෙනවා. ටැටූවල අනෙක් ගැටලුව වන්නේ බොහෝ විට ඒ සඳහා යොදා ගන්නා රතු පැහැ වර්ණකය ආසාත්මික වී කැසීම, රතු වීම, ඉදිමීම ඇති විය හැකියි. අන්න ඒ නිසා අපි මෙවැනි දේ ගැන සැලකිලිමත් විය යුතුමයි.

මුහුණට හෝ සිරුරේ සමට ආලේපන වර්ග මිලදී ගැනීමේදී සැලකිලිමත් විය යුතු කරුණු මොනවද?

අනිවාර්යෙන්ම අපි සැලකිමත් විය යුතු කරුණු රාශියක් තියෙනවා. අඩංගු ද්‍රව්‍ය, නිශ්පාදකයා, නිෂ්පාදිත දිනය මෙන්ම කල් ඉකුත්වන දිනය අනිවාර්යයෙන්ම පරීක්ෂා කළ යුතුයි. 

ඇතැම් විට අපි නොදැනුවත්කම නිසා තෝරා ගන්නා අ‍ාලේපනවල ස්ටීරොයිඩ් අන්තර්ගත විය හැකියි. මෙම ක්‍රීම් වර්ගවල ඇති ස්ටීරොයිඩ් වලට ඇබ්බැහි වීමෙන් එය නතර කිරීමේදී කැසීම ඇති විය හැකියි.  කිසිදු ප්‍රමිතියක් නොමැති ආලේපන භාවිතය නිසා ඔබේ සම රෝගී විය හැකියි.

ඒ වගේම මුහුණේ ආලේප කරන ආලේපන සිරුරේවත් සිරුරට ලබා ගත් ආලේපන මුහුණේවත් ආලේප කිරීම නුසුදුසුයි. 

බොහෝ විට මම දකිනවා ලස්සන වෙන්න කියලා වැඩිපුර දේවල් කරන්නේ ඇත්තටම ලස්සන දරුවෝ. සමහර දරුවෝ ඉන්නවා ඒ දරුවෝ දිහා බලන් ඉන්න හිතෙන තරම්ම ලස්සනයි. ඒත් ඔවුන් තෘප්තිමත් නැහැ. ඒ නිසා වැඩි දේ කරන්න ගිහින් ඔවුන් විහින් ඒ සුන්දර පෙනුම අහිමි කරගන්නවා. අන්න ඒ නිසාම මව්පිය වැඩිහිටියන් මේ දරුවන් ගැන වැඩි අවධානයක් යොමු කළ යුතුමයි. 

 

විශේෂඥ මතය, අදහස සහ මූලික සටහන:

චර්ම රෝග විශේෂඥ වෛද්‍ය ඉන්දිරා කහවිට 

 

 

 

 


                

දරුවන්ගේ නොහැකියාවන් ගැන කථා කළත් හැකියාවන් හඳුනා ගන්නේ ඉතාම අඩුවෙන්.

දරුවෙක් කියන්නේ සහජ හැකියාවන් සමූහයක එකතුවක්.  “ලොවින් එකෙකු එක දෙයකට වෙයි සමත ’.  කිව්වත් විවිධ පර්යේෂණයන් මගින් පෙන්වා දෙන අන්දමට දරුවන් තුළ බොහෝ හැකියාවන් තිබෙනවා. ඒ වගේම ඔබේ දරුවාටත් විවිධ හැකියාවන් තිබෙන්න පුළුවනි. මව්පියන් නිතරම දරුවන්ගේ නොහැකියාවන් ගැන කථා කළත් හැකියාවන් හඳුනා ගන්නේ ඉතාම අඩුවෙන්. එහෙමනම් ඔබගේ දරුවා තුළ ඇති හැකියාවන් ගැන මව්පියන් විදිහට දැන ගත යුතු කරුණු කීපයක් තිබෙනවා.

දරුවෙකුගේ භාෂාමය බුද්ධිය   ( Linguistic Intelligence)

 භාෂාවකින් දරුවෙක් චතුර්විධ කුසලතාවයක් ලබනවා. කියවීම, ලිවිම, ඇහුම්කන් දීම සහ කථනය යනු ඒ සතර විධ හැකියාවන් වේ.

 සමහර දරුවන් පොත් පත් කියවීම වගේම ලිවීම වැනි කටයුතු ගැන දක්වන්නේ ඉමහත් අප්‍රසාදයක්. නමුත් තවත් දරුවන් කොටසක් වැඩි වේලාවක් පොත් පත් කියවීම ලිවීම වැනි කටයුතුවල තමන්ගේම උනන්දුවෙන් යොමු වෙන අවස්ථා තිබෙනවා. එවැනි දරුවන් තුළ පවතින මේ හැකියාව අපි භාෂාමය බුද්ධිය වශයෙන් හඳුන්වනවා.සමහර විට ඔබේ දරුවාත් මේ කණ්ඩායමේ සිටින්නට පුළුවනි.

ඒ වගේම දරුවෙකු මව් භාෂාවෙන් ඉගෙනීමට හැකියාවන් පෙන්නම් කරන අතර තවත් භාෂාවන් ඉගෙනීමේ හැකියාව වඩාත් හොඳින්  බාල කාලයේදී පෙන්නුම් කරනු ලැබේ. එමෙන්ම තවත් සමහර විටෙකදී දරුවා තමාට ආවේනික සුවිශේෂී වචන භාවිතා කිරීමට යොමු වෙන අවස්ථාවන් ඇත. පාරක ගමන් ගනන්ා විටකදී විවිධ ප්‍රශ්න නගන දරුවා මාර්ගයේ ගමන් ගන්නා බස් රථ නාම පුවරු, දැන්වීම් පුවරුවල ඇති දැන්වීම් අකුරු එකතු කරමින් කියවන අවස්ථාවන් ඇත. එවැනි විටෙකදී ඒ වෙනුවෙන් දරුවාට කාලය ලබා දෙන්න. මව්පියන් ලෙසින් ඔබද දරුවාට වචන කියවීමට හවුල් වන්න.

රූපවාහිනිය දරුවන්ට තහනම් මාධ්‍යක් ලෙසින් අප සැලකුවත් ඔවුන්ගේ භාෂාමය හැකියාවන් වර්ධනයට වැදගත් මෙවලමක් වන අවස්ථාවන් ඇත. තිරයේ යන වචන උචච්චාරණයට… සාවධානව  ඇහුම්කන් දීමට වගේම කවි, ගීත ගායනීය ස්වරූපයෙන් ගායනයට දරුවා හුරුවක් ලබනු ඇත.

භාෂාමය හැකියාවක් ඇති ඔබේ දරුවා සමහර විට ගණිතය විද්‍යාව වැනි සංකල්පයන් ගැන එතරම් කැමැත්තක් දක්වන්නේ නැති විය හැක. ඒ වගේම ස්වභාව ධර්මයට දක්වන නැඹුරුතාවයත් ප්‍රශස්ත මට්ටමින් දක්නට නොමැති වීමටත් පුලුවන

ඔබේ දරුවාගේ  තාර්තික සහ ගණිතමය බුද්ධිය  (Logical Mathamatical Intelligence)

 සමහර විට ඔබේ දරුවා වෙතින් ඉහතින් දක්වන ලද භාෂාමය හැකියාවන් දක්නට නොලැබුනත් ඔහු සතුව ඊට වෙනස් වූ හැකියාවන් දක්නට ලැබෙනු ඇති. ගණිතමය වශයෙන් වගේම තාර්තික ඥානයෙන් මේ දරුවා පොහොසත් විය හැකියි. තාර්තික සහ ගණිතමය ඥානයෙන් පොහොසත් වුන දරුවා වෙතින් දක්නට ලැබෙන ගති ලක්ෂන කීපයක් මෙසේ පෙන්නුම් කරනු ඇත.

සමහර විට ගණිත චක්‍රය කට පාඩමින් ඉගෙන ගැනීමට අකමැති දරුවා සිතින් ඉලක්කම් නිවරැදිව එකතු කිරීම හැකියාවක් දක්වනු ඇත. විද්‍යාත්මක කරුණු ගැන වැඩි උනන්දුවක් දක්වන අතරම තමාට ඇසෙන සහ දකින දෙයින් නිගමන ලබා ගැනීමට දක්ෂ වේ. නිවසේ මවට පියාට අමතක දුරකථන අංක දරුවාට හොඳින්  මතකයේ ධාරණය වී තිබෙන්න පුළුවන් අතර සුදොකු වැනි ක්‍රිඩාවන්හිද දක්ෂතාවයන් දක්වනු ඇත.

අද බොහෝ මව්පියන් පසුගාමී බවක් දක්වන පරිගණක සහ සන්නිවේදන තාක්ෂනයේදී දරුවා ඔබට වඩා ඉදිරියෙන් සිටින්නේ ඔහු සතු තාර්තික සහ ගණිතමය බුද්ධිය නිසාය.

දරුවෙකුගේ සංගීතමය බුද්ධිය  (Musical Intelligence)

සමහර විට බාල කාලයේ පටන්ම  ඔබේ දරුවා යම් රිද්මයානුකුල චලනයන්ට යහපත් ලෙසින් ප්‍රතිචාර දක්වන, ලයාන්විතව කවියක් , ගීතයක් ගායනා කිරීමේ හැකියාවෙන් යුක්ත බව මව්පියන් වශයෙන් ඔබටත් දැන ගැනීමට හැකියාවක් ලැබෙනු ඇත. ඒ වගේම වාදනයේදී ඇති හැකියාව නිසාම සමහර විට ගීත වාදනය ඇසෙන විටම එහි සෘතිය තේරුම් ගැනීමට තරම් හැකියාවක් ඇත.දරුවා දවස පුරා වුවද ගීත ශ්‍රවණයට කැමැත්තක් දක්වන අතර විවිධ තාලයේ ගීත ගායනට ඇලුම් කරයි. ඒ වගේම වැඩිහිටියන්ට වඩා ඉක්මනින් ගීතයක පද සහ තාලය ග්‍රහණය කර ගැනීමේ හැකියාවන් දරුවන් සතුව පවතී.

 එවැනි සංගීතමය බුද්ධිය ඇති දරුවෙකු වෙතින් දකින ගති ලක්ෂණ ඔබේ දරුවා වෙතින්ද දැක ගන්නට ලැබෙනු ඇති.

දරුවෙකුගේ  කක්ෂීය බුද්ධිය   (Intrapersonal Intelligence )

තමන් ගැන තමන්ට වඩා හොඳින් දන්නා තවත් අයෙකු නොමැත. ඒ වගේම සමහර දරුවන්ට තමාගේ හැකියාවන් වගේම නොහැකියාවන් ඉතා හොඳින් හඳුනා ගැනීමේ ශක්තියක් තිබේ. විටෙක නිදහස් චින්තකයෙකි. අනවශ්‍ය අන්දමින් කලබලයට පත් නොවන චිත්ත ඒකාග්‍රතාවයකින් කටයුතු කරන භාවනාවට සිත යොමු කරන සතිමත් දරුවෙකි.මෙවැනි හුදෙකලා ජීවිතයට වැඩි නැඹුරුතාවයක් පෙන්නුම් කරන අතර ඔවුන් වැඩි කැමැත්තක් දක්වන්නේ මනස දියුණු කරන, මානසික සුවතාවය ඇති කරන දාර්ශනික පොත් පත් කියවීමටය. මේ අන්දමින් ලබා ඇති කක්ෂීය බුද්ධිය නිසාම දිගු කාලීන වාසි වෙනුවෙන් කෙටි කාලීන වාසි අත් හැරීමට සූදානමින් සිටිති.

දරුවෙකුගේ  කායික බුද්ධිය ^Bodily Kineasthetic Intelligence)

දරුවන් කියන්නේ බෙහෙවින් ක්‍රියාශීලි කණ්ඩායමකි. ඒ නිසාම ඔවුන් ගස් නැගීම. බයිසිකල් පැදිම, පිහිනීමට වැඩි කැමත්තක් දක්වයි. වාහනයන ගමන් ගනන්ා අතර වාරයේ පවා රියදුරු සමීපයේ ගමන් කරමින් රිය පදවන ශිල්පීය දැණුම ගැන විමසනන්ට යොමු වේ. යම් කාර්යක නිරත වන විට දක්වන පිළිවෙළ සහ ක්‍රමනුකූල බව කායික බුද්ධියෙන් යුක්ත දරුවෙකුගේ සුවිශේෂී ගති ලක්ෂනයකි. අවදානම් ක්‍රිඩාවක පවා නිරත වීමට සූදානමින් සිටිති. මෙම ක්‍රියාශීලී ගති පැවැතුම් නිසාම දරුවා ස්වයංක්‍රිය ලෙසින්ම ව්‍යායාම සඳහා යොමු වෙන කායික බුද්ධියෙන් සමන්විත දරුවෙකුගේ ගති පැවැතුම් පෙන්නුම් කරනු ඇත.

දරුවෙකුගේ අවකාශීය බුද්ධිය ^ Spatial Intelligence)

දරුවන්ගේ බුද්ධිය අප නොදකින ලෙසින් සැඟව තිබුනත් ඒවා අවදි වෙන අවස්ථාවන් හඳාුනා ගැනීමට නම් මව්පියන් දැනුවත් වීම මෙන්ම දරුවන් දෙස අවදියෙන් බැලීම වැදගත් වෙනවා. වෘත්තීය කැමරා ශිල්පියෙකු නොවුනත් නැමරා කාචය සෞන්දර්යාත්මක ලෙසින් හැසිරවීමේ හැකියාවක් දරුවෙකු තුළ  ඇති අවකාශිය බුද්ධිය පෙන්නුම් කරන අවස්ථාවකි. නුපුරුදු වුනත් දරුවන් ආගන්තුක පරිසරයට ඉතා ඉක්මනින් අනුගත වෙනු ඇත. දිසාවන් ගැන මනා වැටහීමක් මෙන්ම පරිසරයේ විවිධ හඳ රටාවන් වෙන් වෙන් වශයෙන් හඳුනා  ගැනීමට දක්ෂ වෙති. උදාහරණ ලෙස බසයක, බයිසිකලයක..ත්‍රිරෝද රථයක හඬ වෙන්ව තෝරා ගැනීමට හපනුන්ය. ප්‍රහෙලිකා ක්‍රිඩාවන්ට මෙන්ම චෙස් වැනි ක්‍රිඩාවන්ට සමත්කම් දක්වති.

සන්නිවේදන තාක්ෂනය සමග ගලපන විට මාර්ග සිතියම් කියැවීමේදී වැඩිහිටියන්ට වඩා බාල පරම්පරාව ඉදිරියෙන් සිටිති. සිතියම් කියැවීමට, සිතියම් භාවිතයට මෙන්ම සැලසුම් රූප ගත කිරීම අවකාශීය බුද්ධියෙන් යුක්ත දරුවන්ට ඉතාම සරල කටයුත්තක් වනු ඇත.

දරුවෙකුගේ  ස්වභාවික බුද්ධිය  (Naturalist Intelligence)

සමහර දරුවන් කුඩා කාලයේ  පටන්ම පරිසරයට බෙහෙවින් ඇලුම් කරති. මලක් පිපෙන හැටි. වලාකුලක් යන්නේ කොහාටද වැනි ප්‍රශ්න රාශියක් ඔවුන්ට ඇත. එවැනි දරුවන් බාල කාලයේ පටන්ම සොබා දහම හොඳින් හඳාුනන අතර වගා කටයුතු වෙත වැඩි නැඹුරුතාවයක් ඇත. සතුන්ට ආදරය කරන අතර  පරිසරයේ ඇවිදින්නට කුරුල්ලන් සහ වෙනත් සතුන් ගැන නිරීක්ෂනය කිරීමට කැමැත්තක් වැඩි උනන්දුවක් දක්වනු ලැබේ. උදාහරණ ලෙස බල්ලන්ට ක්‍රිඩාවන් සහ විිවධ ඉරියව් පුහුණු කිරීමට උනන්දුවක් දක්වති, ඔබේ දරුවා වෙතින්ද මෙවැනි ගති පැවැතුම් පෙන්නුම් කරනවා නම් ඔහු සොබා දහමට ආදරය කරන චරිතයකි.

දරුවෙකුගේ  අන්තර් පුද්ගල බුද්ධිය ^ Interpersonel Intelligence)

 

සමාජ ජීවින් වශයෙන් අපට කිසිම දිනක හුදෙකලාව ජීවත් වීම අපහසුය. නමුත් සමහර දරුවන් මව් පියන් හැර වෙනත් කිසිදු කෙනෙකු සමග සම්බන්ධතාවයක් පැවැත්වීමට පවා අකමැති දරුවන් සිටිති. නමුත් අන්තර් පුද්ගල සම්බන්ධතාවයන් පවත්වා ගැනීමට කැමැත්තක් දක්වන දරුවෙකුගේ ගති පැවැතුම් ඔබත් හඳුනා ගන්න. මෙවැනි දරුවන් සමාජය ප්‍රිය කරන අතර කණ්ඩායම් වශයෙන් ක්‍රිඩාවන්ට කැමැත්තක් දක්වති. එම කණ්ඩායමේ නායකත්වයට යොමු වෙන අතරම පුද්ගලයන් වෙත බැලීමේදි පටු වාද භේද නැත. තවත් අයෙකුට උපදෙස් දීම පමණක් නොව ඔවුන්ගේ හැඟීම් තේරුම් ගෙන කටයුතු කරන උපේක්ෂා සහගත සහ සංවේදී ගති පැවැතුම් වලින් යුක්ත වේ.

. ඒ නිසා හැදෙන ගහට නිදහසේ හැදෙන්න ඉඩ දෙන්න. නමුත් අවශ්‍ය මග සලසා දෙන්න. 

 

විශේෂඥ මතය, අදහස සහ මූලික සටහන:

ළමා රෝග පිළිබඳ විශේෂඥ වෛද්‍ය රෝෂිනී කරුණානායක මහත්මිය

 ශ්‍රි ජයවර්ධනපුර රෝහල