බබා ලැබුණු අම්මාට බො‍් වෙන රෝගයක් හැදුණොත් මොකද කරන්නේ?

ජීවිතයේ සුන්දරතම සිහිනය සැබෑවන මොහොතේ හෝ ඒ ආසන්නයේ මවකගේ සිහිනයේ සුන්දරතම බව සමගින් වේදනාත්මක අත්දැකීමකට මුහුණදෙන්නට සිදු වුවහොත්, නොසිතූ විරූ ලෙස පැපොල, සරම්ප වැනි බෝවන රෝගයකට මුහුණදීමට සිදු වුවහොත්, සසල සිතින් මුත් අපි ඒ අභියෝගය ජයගන්නේ කෙසේදැයි විමසා බලමු.

දරු ප්‍රසූතියත් සමග අම්මාට පැපොල, ඇස් ලෙඩ වැනි බෝවන රෝගයක් වැළඳීම දරුවාට බලපාන්නේ කෙසේද, දරුවා ආරක්‍ෂා කරගැනීමට කළ යුත්තේ මොනවාද කියා දැනුවත් වෙමු.

පැපොල, ඇස් ලෙඩ වැනි බෝ වන රෝග වෛරස් ආසාදිත රෝග වන අතරම මේවා බොහෝ විට වාතය, බිඳිති ආසාදන මඟින් බෝවන්නක් නිසා එම විෂබීජයෙන් ඔබගේ දරුවා ආරක්‍ෂා කරගන්නේ කෙසේදැයි ඔබට ඇති අභියෝගයයි. 

වර්තමානයේ ලොව පුරා වේගයෙන් ව්‍යාප්ත වන COVID වසංගතයද මෙසේ බෝවන රෝගයක් වන හෙයින් අද මිනිසා ඉතාමත් පීඩාවට පත්ව ඇති අතරම එය වළක්වා ගැනීමට අප අනුගමනය කරන සෞඛ්‍ය පිළිවෙත් මෙහිදී ද ඉතාමත් ප‍්‍රයෝජනවත් වනුයේ පැපොල, ඇස් ලෙඩ වැනි රෝග තත්ත්වද මේ ලෙසම පැතිර යාමට සිදු වන හෙයිනි. 

මෙවන් රෝගයකට ලක් වූ මවක් ඇගේ ශරීරය තුළ එම රෝගයට එරෙහිව ඇතිවන ප‍්‍රතිශක්තිය මවට පමණක් සීමා නොවී දරුවාටද බලපැවැත්වීම මිනිස් දිවියේ ඇති වැදගත් තත්ත්වයකි. මේ අනුව මවට වැලදුන රෝගයට එරෙහිව දරුවා තුළද ප‍්‍රතිශක්තිය ගොඩැනැගේ. මේ සිද්ධිය සිදුවන්නේ කුස තුළදී නම් පෙකණිවැල හරහා පෝෂණ ධාරාවත් සමගම ප‍්‍රතිශක්ති ගුණය ද දරුවා වෙතට ගමන් කරන අතරම දරුවා ලැබීමෙන් පසුව නම් දරුවාට ලැබෙන මව්කිරි මගින් මේ ප‍්‍රතිශක්තිය දරුවාට හිමි වේ. මේ අවස්ථාවේ දරුවා ආසාදනයට ලක් වුවහොත් ලැබී ඇති ප‍්‍රතිශක්තිය හේතුවෙන් රෝගයෙන් දරුවා අසාධ්‍ය තත්ත්වය පත්වීම වැලකේ. මේ නිසා කුඩා බිළිඳුන්ට බරපතල පීඩා ඇති නොකරයි. පැපොල වැනි තත්ත්වයකදී කුස තුළදීම පැපොල ඇති වුවහොත් මවගෙන් ලැබෙන ප‍්‍රතිශක්තිය නිසා එය අසාධ්‍ය තත්ත්වයට පත් නොවේ. කුස තුලදී පැපොල සෑදුණු දරුවකුගේ ඇති කැලල් පිහිටීම මගින් එය තහවුරු කර ගත හැකි වුවද එය එපමණක්ම පමණක් වන අතර දරුවාට හානි සිදු නොවේ. 

මේවා බෝවන ක‍්‍රම හඳුනාගෙන ඒවාට වැට බැඳීම තුලින් මවගෙන් දරුවාට රෝගය වැළඳීම වළක්වා ගත හැකියි. 

මෙවැනි රෝග බෝවන්නේ පරිසරයට නිරාවරණය වන බිඳිති ආසාධන මගින් හෙයින් මෙම බිඳිති පරිසරයට මුදාහැරීම වළක්වා ගැනීමට අවශ්‍ය ක‍්‍රමවේද භාවිත කිරීම, පරිසරයේ විසුරුණු විෂබීජ දෙ අත්ල මත තැවරීමම අවම කිරීමට අවශ්‍ය පියවර ගැනීම තුලින්ම මෙම රෝග වළක්වා ගත හැකිය. මේ සඳහා මවක් විසින් අනුගමනය කළ යුතු ක‍්‍රියා පිළිවෙත් මනාව හඳුනා එය ක‍්‍රියාවට නැංවීම මගින් රෝග බෝවීම පාලනය කළ හැකිය. මේ සඳහා,

සියලුම ක‍්‍රියාකාරකම්වලට පෙර දෙ අත් හොඳින් සබන් යොදා නිවැරදි ලෙස තත්ත්පර 30 ක් වත් ගලායන ජලයෙන් සේදීම. මේ මගින් අත්වල තැවරුණු විෂබීජ, අත්ල, ඇඟිලිකරු, නියපොතු, අත්ලේ රේඛා, අත්ලේ පිට පැත්ත හා වැලමිට තෙක් සබන් යොදා හොඳින් අතුල්ලා සේදීම තුලින් විෂබීජ අත්ලෙන් ඉවත්වනවා සේම ගලායන ජලයද එම විෂබීජ නැවත අත්වල තැවරීම වළකාලයි. මෙය අපගේ බොහෝමයක් බෝවන රෝග මෙන්ම පණු රෝග ද පාලනය කිරීමට කළ හැකි හොඳම පිළිවෙතයි. 

මෙය 

  • කෑම පිසීමට පෙර
  • කෑම කැවීමට/කෑමට පෙර
  • සියළුට වැඩපල අවසානයේ
  • වැසිකිලි යාමෙන් පසු ආදී ලෙසින් සිදු කළ යුතුමයි.

මේ මගින් අත්වල තැවරී ඇති විෂබීජ නාසය, මුහුණ හෝ අසන්නයේ ගෑවීමකට ලක් නොවන හෙයින් රෝගය බෝවීම වැළකෙයි. 

මවක දරුවාගේ සියලු කටයුතු කිරීමේදී දරුවා, දරුවාගේ ඇඳුම් ඇතිරිලි හා අනෙකුත් උපකරණ අතගෑම සිදු කරන නිසා නිතරම මේ සියලු කටයුතුවලට පෙරදී දෑත් හොඳින් සේදීම කළ යුතු වනවා. එසේම මව දරුවා හා ගනුදෙනු කිරීමේදී මුව ආවරණයක් භාවිත කිරීමද ඉතා වැදගත්. මෙවන් ආසාදන තත්ත්වයක සිටින මවක නම් තම දරුවාට කිරි දීමට ප‍්‍රථමද තම දෑත් සේදීම අනිවාර්ය සේම මුව ආවරණයක් පැලදීමද ඉතා වැදගත්. ස්වභාවිකවම මවකගෙන් දරුවාට ලැබෙන ප‍්‍රතිශක්තිය නිසා දරුවා ආරක්‍ෂිත වන අතරම කිනම් හෝ අවස්ථාවක දරුවාගේ ප‍්‍රතිශක්තීකරණ පද්ධතියේ ගැටලු පවතින අවස්ථාවකදී මෙවැනි රෝග හැදුනද එය බරපතල අර්බුධයක් වන්නේ නැහැ. 

ඇස් ලෙඩ පවතින විට ඇස් පිල්ලම් හා ඇහි බැම අතර රැ‍ෙඳන ස‍්‍රාවයන් මවගේ අත්වල, ඇඳුම්, කම්මුල්, නාසය හෝ හිසකෙස් වල තැවරීම මගින් ඒවා දරුවා වෙතට සම්පේ‍්‍රෂණය වීමට හැකියාවක් ඇති නිසා දෑත් හොඳින් සේදීම ඉතා වැදගත් මෙන්ම කොටස් එල්ලා නොවැටෙන සේ වඩා විශාල නොවූ සැහැල්ලූ ඇඳුම් පරිහරණය කිරීමත් හිසකෙස් අවුල්ව නොවන සේ හොඳින් පීරා තදින් ගැට ගසා ගැනීමත්, මුව අවාරණයට අමතරව මුහුණු අවරණයක් හා හිසකෙස් සඳහා ආවරණයක් පැලඳීමත් ඉතා වැදගත් වෙනවා. 

දරුවා සමග කටයුතු කරන සෑම අවස්ථාවකම මෙවන් පියවර අනුගමනය කිරීමට මව උනන්දු කරවීමත් ඒ සඳහා මවට ධෛර්ය හා සහයෝගය ලබාදීමත් නිවැසියන්ගේ යුතුකමකි. ඇස් පිස දැමීම කරන විට ඒ සඳහා වෙනමම ලේන්සුවක්/ටිෂු භාවිත කිරීමත් ඒවා පිරිසිදු කිරීම/අපහරණය කිරීම විධිමත්ව පරිසරය නිරාවරණය නොවන සේ (වැසූ කසල බඳුනකට) සිදු කිරීමත් ඉතා වැදගත් වේ. 

මේ සියලු සෞඛ්‍යාරක්‍ෂිත ක‍්‍රමවේද අනුගමනය කිරීම මෙන්ම මෙවන් අවස්ථාවක මවගේ මානසික සෞඛ්‍ය පිළිබඳව සිතා මවට සහයෝගය දැක්වීම, උදව් කිරීම, ඇයගේ කටයුතු සඳහා සහය පළ කිරීම ඇය අතින් සිදුවන අඩුපාඩු දයාබරිතව පෙන්වා දී නිවැරදි කරගැනීමත්, පවත්වාගෙන යන්නා වූ යහපත් දෙය අගැයීමට ලක් කිරීමත් තුලින් ඇයගේ මානසික සෞඛ්‍ය නංවාලීමට අවශ්‍ය කටයුතු කිරීමත් නිවැසියන්, ඥාතීන්, අසල්වාසීන් මෙන්ම සෞඛ්‍ය කාර්ය මණ්ඩලය සාර්ථක ලෙස මැදිහත් වීම ප‍්‍රයෝජන සහිත වනු ඇත. 

මාතෘත්වය හා බැඳුණු සියලු තන්හිදී මවට දක්වන සහයෝගය මතු අනාගත පරපුරට සිදු කරන මහඟු ආයෝජනයක් වන බැවින් අප සියලු දෙනාම නිරෝගී මෙන්ම රෝගී අවස්ථාවන්ට පත්වූ මව්වරුනට කායික, මානසික, සාමාජීය සෞඛ්‍යයට බලපවත්නා වූ සියලු අවස්ථාවන්හිදී ලබාදී  මවක, පියකු, ලබැඳි සොයුරියක සොහොයුරියක හෝ හොඳම මිතුරකු ලෙසින් සිට දක්වාන්නා වූ යහපත් ප‍්‍රතිචාරය මතු පරපුරේ වාසනාවට හේතු වනවා මෙන්ම දීර්ඝකාලීනව මව් දරු සබඳතාව යහපත් වීමට හෝතු වීම තුලින් සමාජ ගැටළු අවම වී සියල්ලටම සැනසුම් සහගත ලොවක් උදාවනවා නියතයි. 

සැමට නිරෝගී දිවියක් ලැබේවා..

 

විශේෂඥ මතය, අදහස සහ මූලික සටහන:

අයිරාංගනී ගගලගමුව මහත්මිය

පවුල් සෞඛ්‍ය සේවා නිලධාරිනී

බුලත්සිංහල සෞඛ්‍ය වෛද්‍ය නිලධාරී කාර්යාලය 

 

 

 


 

පෙනහලු ශක්තිමත් කිරීම සඳහා හුස්ම ගැනීමේ ව්‍යායාමවල වැදගත්කම ඔබ දැන සිටියාද?

අපේ පෙනහලුවල ක්‍රියාකාරීත්වය ගැන විමසා බැලුවහොත් එහිදී සිදුවන්නේ වායුගෝලයේ ඇති ඔක්සිජන් ශරීරයේ සෛල ශ්වසනයට එක් කිරීමත්, සෛල ශ්වසනයෙන් බැහැර කෙරෙන කාබන්ඩයොක්සයිඩ් ඉවත් කිරීමයි. අපේ ආශ්වාසයේදී එනම් හුස්ම ගැනීමේදී වාතය ශ්වාසනාල හරහා පෙනහලු ගර්ත (බැලුන් වැනි) දක්වා ගමන් කරයි. එහිදී ඔක්සිජන් පෙනහලුවලට සම්බන්ධ රුධිර වාහිනීවලට උරා ගැනීම සිදුවෙනවා. එලෙසට ශරීරයෙන් බැහැර කෙරෙන කාබන්ඩයොක්සයිඩ් පෙනහලු තුළට විත් ප්‍රාශ්වාසයේදී පිට කරයි. අපි ආශ්වාස කරන්නේ පේශී ඉහිල් වීමෙන්ය.

හතිය, ඇදුම ආදී රෝග

වලදී ශ්වාස නාල පේශීවල තද ගතියක් ඇති වී දරදඬු ගතිය නිසා ශ්වාසනාල පේශී හොඳින් ඉහිල් නොවේ. එම තත්ත්වය ප්‍රාශ්වාසයට බලපායි. එම නිසා අපි ආශ්වාස කරන විට ගන්නා හුස්ම ප්‍රමාණයම ප්‍රාශ්වාස කිරීමේදී පිට නොවේ. ඇතුලේ ඉතිරි වන වාතය කාබන්ඩයොක්සයිඩ් ප්‍රතිශතය වැඩි වීම නිසා ශ්වසන වේගය වැඩි වේ. ඒ අපේ ශරීරයේ රුධිරයේ ඔක්සිජන් ප්‍රතිශතය 100% ක් ලෙස තිබිය යුතුය.

ශ්වසන වේගය පාලනය කරන මොළයේ ඇති ශ්වසන මධ්‍යස්ථානය ඔක්සිජන් ප්‍රතිශතය අඩු වන විට එය සමබර කර ගැනීමට අදාල පුද්ලගයාට විනාඩියකට හුස්ම ගන්නා වාර ගණන වැඩි කරයි. එහිදී ශ්වසන වේගය වැඩි වේ. ප්‍රාශ්වාසයේදී අත් දෙක පපු කූඩුව මත තබා ඇතුළට තෙරපීමෙන් මේ පෙනහලු තුල ඉතිරි වී ඇති අපිරිසිදු වාතට පිට කිරීමට රෝගියාට උදව් වේ. හුස්ම හෙලන විට එනම් ප්‍රාශ්වාසයේදී පෙනහලු ඇතුලට තෙරපෙන විට අත් දෙක ගස්සවමින් නැතහොත් කම්පනය කරමින් බලයක් යොදන විට ශ්වාස නාල පේශිද ඉහිල් වේ. එවිට එහි ඇති දරදඬු ගතියද නැතිව යයි. මේ තත්ත්වයට කටින් හුස්ම එකවර පිඹීමද සුදුසුය. ගැඹුරට හුස්ම ගෙන ටිකක් දරා සිට එක්වර හුස්ම කටින් පිට කරන ගමන් පපු කූඩුව තෙරපන විට සෙම ස්‍රාවයද පිට වේ. හති ගතියද නැති වේ. හතිය ඇති විට ඔබ දන්නවා ඇති කෙනෙට කටින් පිඹීම අමාරුය. මෙය මැන ගැනීමට Peak flow meter සහ spiro meter වැනි උපකරණ භාවිත කරයි. එහිදී රෝගියා ලවා හුස්ම එහි ඇති බටයකට පිඹීමේදී ඒ බටයට සම්බන්ධ තව බට තුනක ඇති බෝල තුනක් එහි උඩට යා යුතුය. නිරෝගී කෙනෙකුට එසේ උඩටම යැවීමට හැකි වුවත් ඇදුම ඇති විට එය අපහසුය. 

කුඩා දරුවන්ට හුස්ම ගැනීමේ ව්‍යායාම කිරීමට අපහසු නිසා

  • නලා පිඹීම (මෙලෝඩිකා, බට නලා, මම්මා පප්පා නලා වැනි)
  • කඩදාසි ඔරුවක් වතුර බේසමකට දමා කටින් පිඹිමින් ඔරුව චලනය වීමට සැලැස්වීම
  • පත්තර තීරුවකට හුලඟේ යාමට පිඹීම වැනි ක්‍රියාකාරකම්ද සුදුසුය. 

පෙනහලුවල ධාරිතාව මනින මිනුම් ක්‍රම (Lung function test) රාශියකිග උදාහරණ ලෙස vital capacity, tidal volume Aspiratory reserve volume ආදී ලෙස දත්ත ගණනාවකි. මේ මිනුම් නිසි ලෙස පා කරවා ගැනීමට හුස්ම ගැනීමේ ව්‍යායාම සුදුසුය. 

අද වන විට ලොව පුරා සීග්‍රයෙන් පැතිර යන කොරෝනා වෛරසය හේතුවෙන් නිව්මෝනියා තත්ත්වයට පත්ව බොහෝ පිරිසක් මිය යන බව අප දන්නවා. කොවිඩ් තත්ත්වය පමණක් නොව වෙනත් වෛරස මගින්ද බැක්ටීරියා හෝ දිලීරයක් මඟින් ද නියුමෝනියා තත්ත්ව ඇති විය හැක. මෙම මරණ වළක්වා ගැනීමට නම් පෙනහලු ශක්තිමත්ව තබාගත යුතුය. මේ තත්ත්වවලදී ද හුස්ම ගැනීමේ ව්‍යායාම (Breathing exercises) වෙත යොමු වී පෙනහලු නිරෝගීව තබාගැනීමට හැකි නම් එය ඉතා වැදගත් වේ. 

Covid 19 වැනි රෝග වලදී රෝගීන්ට ඇති වන හුස්ම ගැනීමේ අපහසුතාවය පිළිබඳව ඇතැම් රෝගීන් විස්තර කරන්නේ දියේ ගිලෙන විට හුස්ම ගන්නා අපහසුවට සමාන බවයි. ඇතැමුන් හුස්ම ගන්නා විට පපුවට පිහියෙන් අනින විලාසයක් දැනෙන බව පවසයි. 

කෙසේ වුවද අද පවතින මේ වසංගත තත්ත්වයට මුහුණ දීමට හුස්ම ගැනීමේ ව්‍යායාම වෙත යොමු වී පෙනහලු ශක්තිමත් කරගැනීම වඩාත් වැදගත් වේ. සියලු දෙනා නිවසේදී පිරිසිදු වාතාශ්‍රය ඇති තැනක සිට හුස්ම ගැනීමේ ව්‍යායාම කළ යුතුය. හුස්ම ගැනීමේ ව්‍යායාම මඟින් සෙම ඉවත් කිරීමද සිදු වේ. 

පෙනහලු ත්‍රිමානව ගත් විට තල තුනක් ඔස්සේ තම පරිමාව වැඩි කර ගනී. එනම් හුස්ම ගන්නා විට ශරීරයේ දෙපසට පෙනහලුවල පරිමාව වැඩි වන අතර ඉදිරියට හා පසුපසටද පෙනහලුවල බිත්ති ඇදී එම කාලයේදී පරිමාව වැඩි කර ගනී. තවද ඉහල පහළ තලය ඔස්සේ පරිමාව වැඩි කරගනී. 

අපි මේ තල 3 ම ඔස්සේ හුස්ම ගැනීමට හුරු වෙමු. 

  1. Lateral Costal breathing

තමාගේ අත් දෙක පපුව දෙපස තබා එම අත් දෙපැත්තට තල්ලු වන සේ හිතා හුස්ම ගන්න. එය දරා සිට (හැකි පමණ) කටින් හුස්ම පිට කරන්න. පිටකරන ගමන් අත් දෙකින් ඇතුළට පපු කූඩුව තෙරපන්න. මෙය වරකට 10 ක් පමණ දවසට 2 පාරක් කරන්න. 

2. Apical breathing

පපුව ඉදිරියේ අත් දෙක තබා එය ඉදිරියට තල්ලු කරමින් සිතා හුස්ම ගෙන ටිකක් දරා සිට කටින් පිට කරන්න. එවිගසට අතින් පපුව තෙරපන්න. 

3. Diaphragmatic breathing

උදරය මත අත් දෙක තබා උදරය ඉදිරියට තල්ලු වන සේ හුස්ම ගන්න. හුස්ම පිට කරන විට උදරය ඇතුලට තෙරපන්න. 

මේ හුස්ම ගැනීමේ ව්‍යායාම Localized breathing exercises ලෙසද හැඳින්වේ. 

ව්‍යායාම වෙත යොමු වී අත් හා පේශී ශක්තිමත් කරනවා මෙන්ම මේ හුස්ම ගැනීමේ ව්‍යායාම මඟින් ශ්වසන පේශී ශක්තිමත් කර ගත හැක. යම් හෙයකින් ඔබ නිව්මෝනියා තත්ත්වයට ගොදුරු වුවහොත් අසාධ්‍ය තත්ත්වයට පත් නොවී සංකූලතා අවමව සුව වීමට මේ ව්‍යායාම රුකුලකි. 

 

විශේෂඥ මතය, අදහස සහ මූලික සටහන:

ආචාර්ය ජාලිය උඩුවැල්ල

– භෞතචිකිත්සක අධිකාරී, රිජ්වේ ආර්යා ළමා රෝහල, කොළඹ

 

 


 

ඔබත් විශේෂ අවශ්‍යතා සහිත දරුවෙකුගේ දෙමාපියෙක්ද?

දෙමාපියෙකු බවට පත්වන සෑම අම්මා, තාත්තා  කෙනෙකුටම සුවිශේෂි වූ වගකීම් සමුදායක් පවතී. තම දරුවන් නිසිමග යැවීම, නිසි අධ්‍යාපනයක් ලබාදීම, නිසි වර්ධන අවදීන් පසුකරවීම ආදී බොහෝ ඒ අතර වේ.
සෑම දෙමාපියෙකුගේම වගකීම හා කාර්යය භාර්යය වචනයෙන් විස්තර කිරීම අපහසු වුවත් එය ඇතැම් විට තවත් අභියෝගාත්මක වීමට ඉඩ කඩ පවතී. තම දරුවා විශේෂ අවශ්‍යතා සහිතව ඉපදීම එවන් එක් අවස්තාවක් ලෙස හදුන්වා දිය හැකිය.
සාමාන්‍ය දරුවෙකු හෝ  විශේෂ අවශ්‍යතා සහිත දරුවෙකු වුවද ඔවුන් දරුවන් වශයෙන් දෙමාපියන්ට ලැබෙන වගකීම හා කාර්යය භාර්යය එලෙසම පවතී. නමුත් විශේෂ අවශ්‍යතා සහිත දරුවෙකුගේ දෙමාපියෙකු යනු තරමක් අභියොගාත්මක හා විශේෂ කාර්යය භාර්යය යන් අතර සුවිශේෂි කාර්යය භාර්යය යක් පැවරෙන පිරිසක් බව කිව යුතුමය. එම නිසා එවන් දෙමාපියන්ට අවශ්‍ය වන්නා වූ Parenting tips කිහිපයක් සාකච්ඡා කිරීම සමාජ අවශ්‍යතාවයකී.

1. ඔබ තනිවී ඇතැයි නොසිතන්න. තමන්ටම දොස් නගා ගැනීමෙන් වලකින්න.
       
   විශේෂ අවශ්‍යතා සහිත දරුවෙකු තම දරුවා ලෙස මෙලොව එලිය දුටු විට කලයුත්තේ කුමක්දැයි සිතමින්, තැවෙමින්, තමන්ටම දොස් පවරා ගනිමින්, මෙය සිදුවූයේ කාගේ වරදකින්ද සිතමින් කල්ගත කිරීම අප සුලභව දකින දෙයකි. තමා මෙලොව තනිවී ඇතැයි සිතමින් සමාජගත නොවී හුදකලාව කල් ගත කිරීම අනුවණ කමක් ලෙස පෙන්වාදිය යුතුය. මෙවන් ප්‍රශ්ණ ගැන සිතීමට ගතකරන කාලය තම ආදරනීය දරුවා සමඟ  ප්‍රයොජනවත් ලෙස ගතකිරීමට උත්සහ කිරීම ඉතා වැදගත් වේ.

02. ඔබේ වගකීම හරිහැටි අවබෝධ කර ගන්න.

  දරුවන්ට තම දෙමාපියන් යනු ඔවුන්ගේ ලොවේ වීරයන්ය. එම නිසා  විශේෂ අවශ්‍යතා සහිත දරුවන් හට ඔවුන්ගේ දෙමාපියන් වීරයන්ගෙත් වීරයන් විය යුතුමය. එම නිසා තම දරුවාගේ අනාගතය ගොඩ නැගීම උදෙසා ඔබගේ වගකීම හා කාර්යය භාර්යය නිසිපරිදි අවබෝධකර ගැනීම ඉතා වැදගත් වේ. වර්තමානය වන විට රජයේ රෝහල් වලින් හා අනෙකුත් චිකිත්සකවරු විසින් ඔබට නිසි මගපෙන්වීමක් කිරීම සිදුවේ.

03. දරුවාගේ වර්ධනය උදේසා අවශ්‍ය චිකිත්සාවන් හා අනෙකුත් වෛද්‍ය ප්‍රතිකාර කෙරෙහි යොමුවන්න.

දරුවෙකුගේ උපතේ සිට මුල් අවුරුදු තුන සහ පහ දක්වා කාලය ඉතාමත් වැදගත් කාලපරාසයක් බව කිව යුතුමය. එම කාලය තුලදී දරුවාගේ මොලයේ ක්‍රියාකාරීත්වය වේගයෙන් සිදුවේ.  එම නිසා තම දරුවා  විශේෂ අවශ්‍යතා සහිත දරුවෙකු බව හඳුනාගත් මොහොතේ සිට දරුවාගේ කුසලතා වර්ධනයට අදාල චිකිත්සාවන් සහ අනෙකුත් වෛද්‍යමය ප්‍රතිකාර අවශ්‍යනම් ඒ සදහා ක්ෂණිකව යොමුවීම ඉතා වැදගත් වේ.

  1. ඔබේ දරුවා සමග ගතකිරීමට කාලය වෙන් කරන්න.

    වර්තමානයේ දෙමාපියන් බොහෝ කාර්යය බහුල වේ. මන්ද  ඔවුන්ගේ රැකියා සමඟ, නිවසේ කටයුතු සමඟ , අනෙකුත් වගකීම් සමඟ කාර්ය බහුල  නිසා දරුවන් සමග ගතකිරීමට අවශ්‍ය තරම් කාලය සොයා ගැනීම අපහසු විය හැකිය. නමුත් සාමාන්‍ය දරුවන් මෙන් නොව  විශේෂ අවශ්‍යතා සහිත දරුවන් සමඟ වැඩි වෙලාවක් ගත කිරීමට දෙමාපියන්ට සිදු වේ. ඔවුන්ගේ කුසලතා වර්ධනයට චිකිත්සාවන් හරහා දෙනු ලබන නිවැස් ක්‍රියාකාරකම් සිදුකිරීමට, ඔවුන්ට අවශ්‍ය කරන රැකවරණය සැපයීමට දෙමාපියන්ට සාමාන්‍ය දරුවෙකුට වඩා වැඩි කාලයක් තම දරුවා සදහා වැය කිරීමට සිදුවන බැවින් එම කාලය විනොද ජනක සහ ප්‍රසන්න අයුුරින් ගතකිරීමට සැලසුම් කරන්න.

    05. උත්සහය අත් නොහරින්න.

    සාමාන්‍ය දරුවන් මෙන් නොව  විශේෂ අවශ්‍යතා සහිත දරුවන්ගේ වර්ධනයේ වෙනස්කම් පවතී. එමනිසා ඔවුන් නිතර ඇතැම් කුසලතා වර්ධනය කර ගැනීමට ඉතා දිගු කාලයක් ගැනීමට ඉඩ ඇත. එනිසා ඔබ ඉක්මන් වී තීරණ නොගෙන නොපසු බටව උත්සහයෙන් කටයුතු කිරීම ඉතා වැදගත් වේ.

    06. දරුවා සම්බන්ධයෙන් සුලු දෙයක් වුවද සමරන්න. එය ධනාත්මකව අගයන්න.

    ඔබේ දරුවා කරණු ලබන දේවල් නිතර අගයන්න. ඒ සඳහා ඔවුන්ට තවත් දිරි දෙන්න. උදාහරන ලෙස දරුවා හට කුඩා තිලිණයක් දීම, දරුවා ප්‍රිය කරන ආහාරයක් ලබාදීම, නිවසින් පිටතට රැගෙනයාම මෙන්ම දරුවාහට අත්පොලසන් දීම, සිප වැලද ගැනීම, අගයකිරීම් සටහන් (Reward chart)  යාවත් කාලීන කිරීම ඔබට සිදුකළ හැකි දේ අතර වේ‍.

    07. සන්සන්දනය කිරීමෙන් වලකින්න.

    සන්සන්දනය කිරීම ඇතැම් විට හොද දෙයක් වුවද ඔබ වටහා ගත යුත්තේ සැම දරුවෙකුම තවත් දරුවෙකුගෙන්  වෙනස් වන බවයි. එම නිසා ඔබ තවත් දරුවෙකු දෙස බලමින් ඔබේ දරුවා ගැන තීරණ ගැනීම නුවනට හුරු නොවනු ඇත.

    08. සමාජීය බලපෑම් සහ අපවාද පිළිබඳ නොසිතන්න.

    ඇතැම් දෙමාපියන් සමාජයෙන් අසනු ලබන ප්‍රශ්න වලට පිළිතුරු දීම මගහැර සමාජගත නෙවී තම නිවෙස් වලට වී කල්ගත කිරීම සිදුකරනු  ලබයි. නමුත් සමාජීය අපවාද සහ බලපෑම් ගැන නොසිතන්න. සමාජයේ ආකල්පමය වෙනසක් අවශ්‍ය බව අප සිතුවත් ඒවා පිළිබඳ  නොසිතා කටයුතු කිරීම ඉතා වැදගත් වේ.

    කථන හා භාෂා චිකිත්සක සජිනී පෙරේරා මහත්මිය විසිනි. 

 

විශේෂ අවශ්‍යතා සහිත දරුවන් පිළිබඳ දැනුවත් වෙමු

විශේෂ අවශ්‍යතා යනු පුළුල් පරාසයක විවිධ වූ රෝග හා තත්ත්වයන් සහිතව විහිදුණු සංකල්පයකි. විශේෂ අවශ්‍යතා සහිත දරුවන්ට වර්ධන ප්‍රමාදයන්, වෛද, මානසික ගැටලු, සංජානනීය තත්ත්වයන් තිබිය හැකිය. මෙම විශේෂ අවශ්‍යතා හඳුනා ගැනීම තුලින් එම තත්ත්වය ඇති වීමට බලපා ඇති හේතුව, ඒ සඳහා අවශ්‍ය වන සේවාවන් ලබාගැනීම සඳහා යොමුවීමට, සුදුසු ඉලක්ක තබාගැනීමට සහ ඔබේ දරුවා පිළිබඳ පැහැදිලි අවබෝධයක් ලබාගැනීමට ඔබට හැකියාව ලැබේ.

තවද ” විශේෂ අවශ්‍යතා සහිත දරුවන් ” යන යෙදුමෙන්ම පැහැදිලි වන්නේ මෙම දරුවන් හට සාමාන්‍ය දරුවන්ට මෙන් නොව විශේෂ වූ අවශ්‍යතා සහිත බවයි. එම විශේෂ වූ අවශ්‍යතා එකිනෙකාගෙන් වෙනස් මෙන්ම දරුවාටම ආවේනික වූ දෙවල් ව හැකිය.  

එසේම විශේෂ අවශ්‍යතා යන්න පොදුුවේ අර්ථ දැක්වීම් බොහෝ පවති.  එහිදී   දරුවාට කළ නොහැකි දේ, වයසත් සමඟ වර්ධන සංදිස්ථාන නොගැලපීම, වයසත් සමඟ ක්‍රියාකාරකම් නොකිරීම ආදී බොහෝ දේ ඒ තුළ ගැබ්වී තිබිය හැක. දරුවන් තුළ පෙන්නුම්  කරන  විශේෂ අවශ්‍යතා විවිධ වූ බැවින් ඒවා හඳුනා ගැනීම ඉතා වැදගත් වේ. ඇතැම් විට උපතට පෙර, උපතේදී හෝ උපතට පසුු එම තත්ත්ව හඳුනාගත හැකිය.

විශේෂයෙන්ම වෛද්‍යවරුන් විසින් හඳුනා ගන්නා මෙම තත්ත්වයන් විවිධාකාරවලට වෙන් කරනු ලබයි. මෙම වර්ගීකරනයන් සංකීර්ණ වන අතර  වඩා වැදගත් වන්නේ  දරුවන්  කල් තියා හඳුනා ගැනීම (Early identification)  සහ ඒ සඳහා හැකි විගස ක්‍රියාත්මක වීමයි (Early intervention).

  • කල් තියා හඳුනා ගැනීම (Early identification) වැදගත් වන්නේ ඇයි?

දරුවන්  තුළ පෙන්නුම් කරන ගැටලු පළමුව හඳුනා ගන්නේ දරුවාගේ වෛද්‍ය වරයා විය හැකිය. ඒවා උපතට පෙර හා උපතේදී සිදුවන ගැටලු වන අතර ඒවා බොහෝමයක් ඒ ඒ අවස්ථා වලදීම හඳුනා ගනිති. එමනිසා අවස්ථාණු කූලව අවශ්‍ය වන්නා වූ ප්‍රතිකාර ක්‍රම ඒ අවස්ථාවේදීම ආරම්භ  කිරීමට ඉඩකඩ පවතී. උදාහරන ලෙස ඩවුන් සහලක්ෂණ (Down’s Syndrome)  තත්ත්වය උපතට පෙර හෝ උපතේදී හඳුනා ගතහැකි තත්ත්වයක් බැවින් ඒ සඳහා මැදිහත් වීම පහසුවේ‍.

නමුත් උපතට පසුව ඇතිවන ගැටලු හඳුනා ගැනීමට දෙමාපියන් වශයෙන් ඔබගේ දැනුවත් භාවය ඉතා වැදගත් වේ. ඒ සඳහා දෙමාපියන් වන ඔබ දරැවාගේ වර්ධන අවදීන් පිළිබඳ දැනුවත් වීම, සාමාන්‍ය තත්ත්වය සහා කුමක්ද අසාමාන්‍ය තත්ත්වය යන්න තේරැම් ගැනීමට හැකියාව පැවතීම ගැටලු අවම කර ගැනීමට උපකාරීවේ. ඇතැම් විට දරුවා පෙරපාසල් යන විට පෙරපාසල් ගුරුතුමිය ඇතැම් ගැටලු හදුනාගනීයි. නමුත් දරුවා සමඟ සමීපයෙන්ම සිටින පුද්ගලයින් දෙමාපියන් බැවින් දරුවාගේ ශාරිරික, මානසික, සාමාජීය, හැසිරීම සහා ඉගෙනුම් කුසලතා වර්ධනය කෙරෙහි ඔබ වඩාත් සැලකිලිමත් විය යුතුය. උදාහරණ  ලෙස ඔටිසම් තත්ත්වය, ශ්‍රවණ ඌණතා, ඌණ අවධාන සහ අධික්‍රියාකාරී බව, කථන හා භාෂා ප්‍රමාදය, උච්ඡාරන දෝෂ  සහ ඉගෙනුම් දුබලතා ආදී බොහෝ ගැටලු  හඳුනා ගැනෙන්නේ උපතින් පසු බැවින් ඒ පිළිබඳ දැනුවත් වීම ඉතා වැදගත්වේ.  

Early identification   එනම් කල්තියා හඳුනා ගැනීම වැදගත් වන්නේ දරුවා නිවැරදි තක්සේරුකරණයට ලක්කර ගැටලුවක් පවතිනවාද නැද්ද යන්න හඳුනා ගැනීම සහ  ගැටලුවක් ඇත්නම් ඒ සඳහා මැදිහත් වීම ආරම්භ කිරීමටයි. 

  • ක්ෂනික මැදිහත් වීම  (Early intervention ) යනු කුමක්ද?

දරුවන්ගේ ගැටලු සහ විශේෂ අවශ්‍යතා  හඳුනා ගැනීම වැදගත් වනවා සේම ඒ සඳහා සුදුසු ලෙස මැදිහත් වීම එනම් ඒ සඳහා අත්‍යාවශ්‍ය වන ප්‍රතිකාර ඇත්නම් ඒ සඳහා හෝ අවශ්‍ය චිකිත්සාවන් වෙත යොමු වීමද ඉතා වැදගත්වේ.

ඇතැම් විට බොහෝ දෙමාපියන් ඇතැම් තත්ත්ව හඳුනා ගත්ත හඳුනාගත් ද කෙටි කාලයකින් හරියාවි යැයි සිතීම, චිකිත්සාවන් සඳහා පිළිවෙලට නොකඩවා සම්බන්ධ නොවීම, කාලයත් සමඟ දරුවාගේ වර්ධනයන් පිළිබඳ සැහීමකට පත් නොවීම නිසා ඉච්ඡාභංගත්වයට පත්වීම  සිදුවීම දැකගත හැකිය.
                               
 නමුත් Early intervention හි වැදගත් කම නම් දරුවාගේ තත්ත්වය මොහොතේ සිට ඒ සඳහා මැදිහත් වී දරුවාගේ කුසලතා වර්ධනයට අවශ්‍ය වන්නා වූ ප්‍රතිකාර සහ චිකිත්සාවන් වෙත යොමුකිරීමයි. මන්ද දරුවාගේ මුල් අවුරුදු පහක කාලය තුළ මැදිහත් වීම තුළින් වඩාත් සාධනීය වර්ධනයක් කරා ලගාවිය හැකි බැවිනි. එමනිසා දෙමාපියන් වශයෙන් දරුවන්ගේ සාමාන්‍ය වර්ධනය මෙන්ම සමාන්‍ය නොවන වර්ධනය පිළිබඳව ද දැනුවත්වීම අවශ්‍යවෙි.

කථන හා භාෂා චිකිත්සක සජිනි පෙරේරා මහත්මිය විසිනි. 

 

දරුවන් ගේ කටහඬ පරිස්සම් කර ගන්නේ කොහොමද?


“කටහඬ” යනු ලොකු පොඩි අපි සැමට අවේණික වූ වටිනා ආභරණයකි. නමුත් වැඩිහිටියන් ට ඇති වන කටහඩේ ගැටළු පිලිබඳ බොහෝ දෙනා කතා කලත් කුඩා දරුවන් හට ඇති වන කටහඬේ ගැටළු පිලිබඳ වැඩි අවධානයක් යොමු නොවන්නේ ඔවුන් වර්ධනය වීමත් සමඟ එම තත්ත්ව මඟ හැරී යන බවට ඇති විශ්වාසයත් සමඟයි. නමුත් කටහඬේ ඇති වන ගැටළු සමස්ත වාචික සන්නිවේදනයේ ගුනාත්මකබාවය වෙනස් වීම හා සන්නිවේදන හැකියාවන්ට බාධා ඇති කරන බව වර්තමාන පරියේෂණ වලින් හදුනා ගෙන ඇත. එමනිසා දරුවන් ට ගැටළු ඇති කරන ඇතැම් හඬේ ගැටළු, ඒවා ඇති වීමට බලපාන හේතු හා ඊට පිළියම් පිලිබඳ දෙමවුපියන් ගේ අවබෝධය ඉතාමත් වැදගත් වේ.

කටහඬ නිපදවන්නේ ස්වරාලයේ ඇති ස්වර තන්තු කම්පනය වීමෙනි. ළදරු වියේ සිට වැඩිවිය පැමිණෙන තුරු ස්වරාලය හා ස්වර තන්තු සැලකිය යුතු ලෙස ව්‍යුහයමය වශයෙන්, ප්‍රමාණයෙන්, දිගින් හා ඝනකමින් වෙනස් වේ. ළමා ස්වරාලය හා ස්වර තන්තු වැඩිහිටි අපගේ ස්වරාලය හා ස්වර තන්තු වලින් වෙනස් වේ. ළදරුවෙකු ගේ ස්වරාලය ගෙලෙහි ඉහලින් ස්ථාන ගත වී ඇති අතර දරුවා ගේ වර්ධනයත් සමඟ ස්වරාලය ව්‍යුහාත්මක ව වෙනස් වේ.මෙම වර්ධනය උපතේ සිට වයස අවුරුදු තුන දක්වා වේගවත් වන අතර පසුව නව යොවුන් වියේදී හා වැඩිවිය පැමිණීමේදී විශේෂයෙන් ම පිරිමි ළමුන් තුල  වේගවත් ව සිදු වේ. තවද ගැහැණු හා පිරිමි වශයෙන් ද ස්වරාලයේ වෙනස් කම් මත හඬේ වෙනස් කම් ඇති වේ.

ළමා ස්වරාලයේ ව්‍යුහයේ හා ක්‍රියාකාරිත්වයේ වෙනස් කම් නිසා කටහඬේ ගැටළු ඇති කරනු ලබයි. මෙම තත්වය පොදුවේ “ඩිස්ෆෝනියා” ලෙස හදුන්වන අතර මෙම තත්වයේ අනුවර්ගිකරණයන් ද පවතී. මෙම කටහඬේ ගැටළු ඇති වීමට බොහෝ කරුණු හේතු වන අතර ව්‍යුහමය ගැටළු, සංජානනීය ගැටළු, ප්‍රධාහයන් හා ස්නායු ගත ගැටළු ඉන් ප්‍රධාන වේ.

තවද ළමා ඩිස්ෆෝනියා තත්වයේ සුලභ ආකාර වලින් එකක් වන්නේ ස්වර තන්තු වල ඇති වන ඉදිමුම් හා ගැටිති ලෙස පෙන්වා දිය හැකිය. මෙහිදී සිදු වන්නේ ස්වර තන්තු වල ඇති පටක ඒකපාර්ශවිය හෝ ද්විපාර්ශවිය වශයෙන් ඉදිමුමක්, ගැටිත්තක් හෝ තුවාල වීමක් සිදුවීමයි. මෙමගින් සාමාන්‍ය ස්වර තන්තු කම්පනය ට බාධා ඇති කරයි. එවිට කටහඬේ සාමාන්‍ය ධ්වනි තරංග හා අනුනාද වෙනස් වී වෙනස් වූ ඝෝෂාකාරී කටහඬක් හෝ සාමාන්‍ය නොවන කටහඬක්  නිර්මාණය කරයි. ඇතැම් විට දරුවා කතා කරන විට වඩාත් වේදනාකාරී වීමට ද ඉඩකඩ පවතී. තවද මෙම තත්වය ඇති වීමට බලපාන ප්‍රධාන හේතුවක් ලෙස කුඩා දරුවන් තම කටහඬ අනිසි ලෙස භාවිතා කිරීම, අනවශ්‍ය ලෙස කෑ  ගැසීම ආදී බොහෝ හේතු බලපානු ඇත.

මෙවන් ගැටළු ඇති වූ විට එය එය නිවැරදි ලෙස හදුනා ගැනීම ඉතාමත් වැදගත් වේ. ඒ සඳහා උගුර කන නාසය පිලිබඳ වෛද්‍යවරුන් හා කථන  හා භාෂා චිකිත්සකවරුන් එක වී කටයුතු කිරීම සිදුවේ. එහිදී අවශ්‍ය නම් ස්වරාලය දෘෂ්‍යකරනයක ට ලක් කිරීම, විවිධ වූ තක්සේරුපත් ආදිය යොදා ගනිමින් ගැටලුව හඳුනා ගනු ලබයි.

තවද රෝග විනිශ්චය මත පදනම් ව ළමා ඩිස්ෆෝනියා තත්වය ට ප්‍රතිකාර කරනු ලබයි. දරුවා පෙන්නු කරන ගැටලුව අනුව ප්‍රතිකාර වෙනස් වන අතර කථන  හා භාෂා චිකිත්සවරුන් විසින් වාචික සනීපාරක්ෂාව (Vocal hygiene), දරුවාගේ කටහඬේ අනිසි භාවිතයන් හා හැසිරීම් අඩු කිරීම සඳහා නිසි උපදෙස් දෙනු අතර ඊට අමතරව අවස්තනුකුල ව රෝග විනිශ්චය මත පදනම් ව ව්‍යායාම් හා  ව්‍යුහාත්මක ගැටළු වලදී අවශ්‍යතාවය මත වෛද්‍යවරුන් විසින් ශල්‍යකර්ම මගින් ගැටලුව නිවැරදි කරගත හැකිය.

එමනිසා ඔබේ දරුවත් අනිසි ලෙස කටහඬ භාවිතා කරනවා නම්, නිතර ඝෝෂාකාරී ලෙස වාචික සන්නිවේදනයේ යෙදෙනවා නම් ඔවුන් ගේ වාචික සනීපාරක්ෂාව පිලිබඳ සැලකිලිමත් වීමත්, දරුවාගේ කටහඬේ ගැටළු හෝ වෙනස්කම් ඇත්නම් ඒ පිලිබඳ සැලකිලිමත් වී අදාළ වෛද්‍යවරයෙකු හෝ කථන  හා භාෂා චිකිත්සවරයෙකු වෙත යොමු වීමත් ඉතා වැදගත් වේ.

කථන හා භාෂා චිකිත්සක සජිනි පෙරේරා මහත්මිය විසිනි.

 

රත බිබිළි ඇති වෙන්නේ ඇයි…?

බිලිඳු දරුවන්ගේ සම බොහොම සංවේදියි. ඒ නිසාම දහඩියෙන් පවා ඔවුන්ගේ සමට යම් යම් ආසාදන ඇති වෙන්න පුලුවනි. ළදරුවන්ගේ සමේ ඇති වෙන රතු පැහැති බිබිලි විශේෂය අපි “රත බිබිලි ” විදිහට හඳුන්වනවා.

සමේ තැනින් තැන පැලැස්සක් වගේ ඇති වෙන මේ රතු පැහැති බිබිලි නිසා ඇති වෙන කැසිම, දැවිල්ල පුංචි පැටියාට දරා ගන්න අපහසුයි. නමුත් ඒ අපහසුව ඔවුන්ට ප්‍රකාශ කිරීමටත් බැහැ. ඒ නිසා ඔවුන්ගේ අපහසුව අපට කියන එකම මාධ්‍ය බවට ඇඬිම පත් වෙනවා. ඒ නිසා අපි ළදරු අවස්ථාවේදී දරුවාට “ රත බිබිලි ” ඇති වීම වලක්වා ගැනීම ඉතාම වැදගත්.

රත බිබිළි ඇති වෙන්නේ ඇයි…?

රත බිබිළි ඇති වීමට ප්‍රධාන හේතු කීපයක් තිබෙනවා. ඒ අතර අපි බොහෝ දෙනෙක් හිතන්නේ දරුවා ගැබ් දරණ කාලයේදී මව උෂ්ණාධික ආහාර ගැනීම  නිසා මවගේ  සිරුරේ දාහ ගතිය වැඩි වීම දරුවාට රත බිබිළි ඇති වීමට හේතුවක්  බවයි. එය එක් හේතුවක් පමණයි.

දොළ දුකක් ලෙස උෂ්ණාධික ආහාර වෙනුවෙන් කැමැත්තක් ඇති වුනොත්…?

දරුවෙක් ගැබ දරණ කාලයේදී මවට ඇති වෙන දොළ දුක නොසලකා හැරීමත් අපේ සමාජයේ අනුමත කරන්නේ නැහැ. එය කෙසේ හෝ ඉටු කර ගැනීමට ගැබිණි මව්වරුන් කැමැත්තක් දක්වනවා. තවත් පැත්තකින් මවගේ දොළ දුක ලෙසින් අපට සන්නිවේදනය වෙන්නේ ගැබ තුළ සිටින දරුවාගේ ආශාවන්  බවට තිබෙන පිලිගැනීම නිසා දොළ දුක සමයේ ඇති වෙන ආහාර වෙනුවෙන් ගැබිණි මව වගේම ඇගේ ඥාතීන් පවා උනන්දු වෙනවා.

නමුත් මෙතැනදී අපට යම් සීමාවන් පනවා ගන්න පුලුවනි. දොළ දුකක් ලෙසින් උෂ්ණ ආහාරයක් ගැන ආසාවක් ඇති වුනොත් ඒ ආහාරය සමග තවත් උෂ්ණ ආහාර ගැනීම ගැන සීමාවන් පනවා ගන්න පුලුවනි.තවත් විදිහකට කිව්වොත් දොළ දුකට වුනත් ඇති වෙන ආසාව නිසා උෂ්ණ ආහාර ලබා ගැනීමේ ප්‍රමාණය අඩු කරන්න පුලුවනි. එවැනි පුංචි පුංචි සීමාවන් පනවා ගැනීමෙන් ළදරුවාගේ සමේ රත බිබිලි ඇති වීම වලක්වා ගන්න පුලුවනි.

දරුවා  පමනට වඩා උණුසුම් කිරීම

නව ජන්ම දරුවෙකුට ගර්භාෂයේ පරිසරයට වඩා පිටත පරිසරයේ ඇති ආගන්තුක බව දරා ගැනීමට අපහසුයි. ඒ නිසා දරුවෙකු උපත ලබා සතියක් පමණ කාලයක් උණුසුම්ව තබා ගැනීම වරදක් නැහැ. ඒත් සතියකින් පසුවත් දරුවාගේ අත් , පය, හිස වගේම සිරුර සම්පූර්නයෙන්ම ආවරණය වන විදිහට මේස්, තොප්පි සහ සීත කබා ආදිය අන්දවා තැබීමත් සුදුසු නැහැ. එහෙම වුනාම දරුවාගේ සිරුරේ ඇති වෙන දහඩිය නිසාම බිබිලි ඇති වෙන්න පුලුවනි.

ඊටත් වඩා අපි ජීවත් වෙන්නේ ඝර්ම කලාපීය පරිසර තත්වයක නිසා  පමනට වඩා ආවරනය කිරීමත් රත බිබිලි ඇති වීමට හේතුවක් වෙන්න පුලුවනි.

දරුවාගේ ඇඳුම්…

අද දරුවාගේ ඇඳුම් සෝදා වියලා ගැනීමේ පහසුකම් ඕනෑ තරම් තිබෙනවා. අතීතයේදී දරුවන්ගේ ඇඳුම් හිරු එළියේ වියලා ගත්තා. ඒ වගේම හවස් වීමට පෙරාතුව ගෙට ගැනීමත් සිදු වුණා. අද ඒ වෙනුවෙන් පහසුකම් තිබෙන නිසා දරුවාගේ ඇඳුම් ගැන වැඩි සැලකිල්ලක් දැක්වීම ඉතාමත් වැදගත්. හොඳින් වියලා ගත් ඇඳුම් උණුසුම් ස්ත්‍රික්කයකින් මැද ගැනීම නිසා ඇඳුම්වල තිබෙන දිලීර සහ පුස් වැනි දේ ඉවත් වෙනවා.විශේෂයෙන් වැසි සහිත කාලගුණ තත්වයක් පවතින විට මේ ගැන අම්මාගේ වැඩි අවධානයක් දැක්වීම වැදගත්.

රත බිබිළි වෙනුවෙන් ප්‍රතිකාර ….

  • දරුවා නාවන විට..

පුංචි දරුවා අපහසුතාවයට පත් වෙනවාට අපි කවුරුත් කැමැති නැහැ. ඒ නිසා දරුවා රත බිබිලි තත්වයෙන් ආරක්ෂා කර ගැනීමට නම් ඉතාම සරල වගේම ප්‍රත්‍යක්ෂ පිළිවෙත් තිබෙනවා.

අපි දරුවා නාවන ජලයට වෙනිවැල්ගැට, අමුකහ, කොහොඹ වැනි විෂබීජ නාශක ද්‍රව්‍ය එකතු කරන්න පුලුවනි.අතීතයේදී බිලිඳු දරුවන් නාවන ජලයට වෙනිවැල්ගැට, අමුකහ, කොහොඹ එකතු කිරීම නිසා දරුවාගේ සම පැහැපත් වෙනවා. ඒ වගේම මෙම ද්‍රව්‍ය විෂබීජ නාශකයක් විදිහටත් ක්‍රියාකරනවා. මේවා ඉතාම සුලබ ඖෂධ නිසා කිසිදු අපහසුවකින් තොරව ගමේ හෝ නගරයේ ඖෂධ වෙළඳසැල් වලින් ලබා ගන්න පුලුවනි.

  • දුම් ඇල්ලීම…

පසුගිය කොරෝනා කාලයේදී අපි දුම් ඇල්ලීම ගැන බහුලව කතාබහ කළා.සෑම නිවසකම වාගේ දුම් ඇල්ලීම ගැන වැඩි උනන්දුවක් ඇති වුණා.ආයුර්වේදයට අනුව දුම් ඇල්ලීම අනාදිමත් කාලයක පටන් සිදු වී තිබෙනවා.විශේෂයෙන් දරු ප්‍රසුතියෙන් පසුවත් මවගේ තුවාල ඉක්මනින් වියලීමට වගේම විෂබීජහරණය වෙනුවෙන් දුම් ඇල්ලීම සිදු කලා.

රත බිබිලි වලින් දරුවා ආරක්ෂා කර ගැනීමටත් දුම් ඇල්ලීම පහසුම ක්‍රමයක්. දරුවා නාවන්න කාමරයෙන් පිටතට ගත් පසුව දුම් ඇල්ලීම සුදුසුයි. දරුවා කාමරයේ තබා දුම් ඇල්ලීම වගේම දුම් ඇල්ලීමෙන් විනාඩි 30 ක් පමණ ගත වෙන තුරු දරුවා කාමරයේ තැබීමත් සුදුසු නැහැ.

පොල් කටු පුළුස්සා ගත්  ගින්දර මතට ගුගුල් , දේවදාර, සුවඳ කොට්ටං වැනි සුවඳ ද්‍රව්‍ය මාරුවෙන් මාරුවට  ( එක්වරට එක් සුවඳ ද්‍රව්‍ය බැගින් ) යොදා ගෙන දුම් අල්ලන්න  පුලුවනි. ආයුර්වේදයේ මේවා “රාක්ෂෝශ්න ද්‍රව්‍ය ” යනුවෙන් හැඳින්වෙනවා.

දරුවාගේ ඇඳුම් අල්මාරියටත් මේ දුම්  ඇල්ලමෙන්  ඇඳුම්වල තිබෙන දිලීර, පුස් සහ වෙනත් විෂබිජ ඉවත් වීම සිදු වෙනවා. 

දරුවාට මව්කිරි ලබා දෙන කාලයේදී මවගේ සිරුර අධික ලෙස උණුසුම් බව දැනෙනවා නම් උෂ්ණ ආහාරවලින් වැලකෙන්න. ඒ වගේම ඉරමුසු , කොත්තමල්ලි , නීරමුල්ලිය තම්බා ගත් ජලයට රත කල්කය තේ හැඳි බාගයක් එක් කර පානය කරන්න. කොත්තමල්ලි සමග රත කල්කය බොනවා නම් කොත්තමල්ලි කබලේ බැද කුඩු කර ගන්න. කිරි දෙන මව රත කල්කය භාවිතා කිරීමෙන් සිරුරේ ලේ පිරිසිදු වෙනවා වගේම මව්කිරි පිරිසිදු වෙනවා.

දරුවන්ට රත කල්කය සුදුසුද…?

අපේ රටේ අනාදිමත් කාලයක පටන් දරුවන්ට රත කල්කය(දෙසඳුන් කල්කය )   ලබා දුන්නා. රත කල්කය බොහොම සුරක්ෂිතයි. අතීතයේදී රත කල්කය ලබා දුන් දරුවන් අද වැඩිහිටියන් බවට පත්ව සිටින අතර ඔවුන් බොහොම නිරෝගියි. පාරම්පරික අත්දැකීම් අනුව “ රත කල්කය ” ඉතාම සාර්ථක ඖෂධයක්.

දරුවෙක් උපත ලබා දෙසතියකින් පසුව රත කල්කය ලබා දෙන්න පුලුවනි. රත කල්කය කොත්තමල්ලි ඇටයක ප්‍රමාණයක් ගෙන එය මව්කිරිවල දිය කර දරුවාගේ දිවේ තවරන්න. මෙය දිනකට දෙවතාවක් දෙන්න පුලුවනි. ආයුර්වේදයට අනුව මෙය “ ලේහ කිරීම ” යනුවෙන් හැඳින්වෙනවා.

කොපමණ කාලයක් රත කල්කය දීම සුදුසුද..?

දරුවාට වයස අවුරුදු දෙකක් පමණ වෙන තෙක් රත කල්කය ලබා දීම සුදුසුයි. රත කල්කය ආයුර්වේදයට අනුව ලෝකයේ තිබෙන හොඳම ප්‍රතිශක්තිකරණ වර්ධන ඖෂධයක් නිසා මෙය දරුවන් වෙනුවෙන් වගේම ඕනෑම වයසක අයට ලබා ගැනීමට කිසිම බියක් ඇති කර ගත යුතු නැහැ.මෙය ක්‍රමයෙන් මුංඇටය සිට කව්පි ඇටයක ප්‍රමාණය දක්වා මාත්‍රාව වැඩි කරමින් ලබා දෙන්න පුලුවනි. 

ඒ වගේම රත කල්කයටත් අඩු නොවන කුෂ්ට සහිත තත්වයක් ඇත්නම් ළමා රෝග පිලිබඳ  විශේෂඥ වෛද්‍යවරයෙකුගේ උපදෙස් ලබා ගැනිමත් වැදගත්.

ආයුර්වේද වෛද්‍ය නිළධාරිනි අයෝමි ශානිකා ගමගේ මහත්මිය BAMS ( කොළඹ ) සමග සාකච්ඡාවක් ඇසුරින්.

 

මම හොයන්නේ අපේ තාත්තා වගේ සැමියෙක්……..

ගැහැණු දරුවන් විවාහය ගැන හිතන්නේ තම පියාගේ චරිතය අනුවයි.

ගැහැනු දරුවෙකුගේ පුංචි කාලයේ පටන්ම හිතේ ඇති වෙන  අනාගත සිහිනයක් තිබෙනවා. ඒ බව ඔවුන් වැඩි කැමැත්තක් දක්වන සෙල්ලම් වලින් පවා පෙනෙනවා. පිරිමි දරුවන් බෝල ගහන්න, වාහන එලවන්න වැඩි කැමැත්තක් දක්වන අතරවාරයේදී ගැහැණු දරුවන් බෝනික්කන් සමග සෙල්ලම් කිරීමට වැඩි උනන්දුවක් දක්වනවා. මේ සෙල්ලම් තුලින් පවා ඔවුන් වෙතින් ප්‍රදර්ශනය වෙන්නේ අනාගතයේ පවුලක් ලෙසින් ජීවත් වීමට ඔවුන්ගේ යටි හිතේ නිදන්ගතව තිබෙන කැමැත්තයි.

මොහොතක් සවන් දෙන්න…

පුංචි ගැහැනු දරුවන් බෝනික්කන් සමග සෙල්ලම් කරද්දී වගේම සෙල්ලම් ගෙවල් නිර්මානය කරන විට ඔවුන්ට නොදැනෙන සේ මොහොතක් සවන් දෙන්න. ඔවුන් වෙතින් සම්පූර්නයෙන්ම පිලිඹිමු වෙන්නේ ඔබේම නිවසේ හැසිරීම් රටාව බැව් ඒ ඇසිල්ලකින් තේරුම් ගැනීමට ඔබට හැකියාවක් ලැබේවි.

ප්‍රතිචාරත් දරුනු වෙන්න පුලුවනි…

සමහර විට ඔබේ දියනිය වගේම පිරිමි දරුවනුත් මේ සෙල්ලම් ගෙදරට සහභාගී වෙනවා.එතැනදී පියාගේ භුමිකාවත් මේ පුංචි සෙල්ලම් ගෙදර තුළ නිර්මානය වෙන්න පුලුවනි. අපේ බාල කාලයේදී අසල්වැසි නිවසක ගැහැණු දරුවන් සෙල්ලම් ගෙයක් නිර්මානය කරමින් පැය ගණනක් සෙල්ලම් කරනවා. ඔවුන්ගේ සෙල්ලම් ගෙය හැමදාම අවසාන වුනේ මත්පැන් බී නිවසට එන පිරිමි දරුවා විසින් නිවස කඩා දැමීමෙන්. මේ සිදුවීම අසල්වැසි පවුලේ සාමාන්‍ය රටාවක්. ඔවුන්ගේ පියා හැන්දෑවට නිවසට  පැමිනෙන රටාවට අනුවම මේ දරුවන් විසින් ඔවුන්ගේ සෙල්ලම් ගෙදර නිර්මානය කරනවා.ඒ අතර බෝනික්කන්ට පහර දෙනවා. නිවසේ මව ලෙසින් භුමිකාව නිරූපනය කරන මවටත් පහර දෙනවා. මෙම මානසිකත්වය විශේෂයෙන්ම ගැහැණු දරුවන් සමග ඔවුන්ගේ අනාගතයටත් බලපානවා.

මම හොයන්නේ අපේ තාත්තා වගේ සැමියෙක්…

පවුලක් තුළ ඉතාම යහපත් ලෙසින් ගනුදෙනු කරන පියෙකු සිටිනවා නම් දියනියක විසිනුත් ඇගේ අනාගත සහකරු වෙතින් තම පියා වැනි ගතිගුණ ඇති සහකරුවෙක් දැකීමට කැමැත්තක් දක්වනවා.ඒ වගේම බාල කාලයේ පටන්ම පවුලක් ලෙසින් ජීවත් වෙන අනාගත ආශාවක් ඇගේ යටි හිතේ ගොඩ නැගෙනවා.

හදිසියේවත් තාත්තා වගේ නොවුනොත්..?

ඒ වගේම බාල කාලයේ පටන්ම අපේක්ෂා කළ තම පියාගේ චරිතය සහකරුගෙන් නුදුටුවොත් ඇයට මානසිකවත් යම් ගැටුම්කාරි තත්වයකට පත් වෙන්න පුලුවනි. ඒ නිසාම නිතරම තම පියා වගේම තම මවගේ චරිතය අනාගතයේදී තමන්ගේ සහකරු හෝ සහකාරිය වෙතින් අපේක්ෂා කිරීම එතරම් සුදුසු නැහැ. නිතරම තම මව/ පියාට සමාන කර සිතන්න සහ ඒ හැසිරීම් රටාවම අපේක්ෂා කිරීමත් එතරම් සුදුසු දෙයක් නොවේ.

එහෙම නම් මොකද කරන්නේ…?

සමාජයේදී පුද්ගල හැසිරීම් එකිනෙකනාට වෙනස්. නමුත් අන්තර් පුද්ගල සම්බන්ධතාවයන්හිදී අපි ඒ හැම දෙනාටම ගැලපෙන පරිදි හැසිරෙන්න අවශ්‍යයි. විවාහ සංස්තාවේදී මේ වටපිටාව තවත් සංකීර්ණයි. සමහර අවස්ථාවලදී විවාහයක් සිදු වෙන්නේ නාදුනන පුද්ගලයන් දෙදෙනෙකු අතර වෙන්නත් පුලුවනි. ඒ නිසා තමන්ගේ මව හෝ පියාගේ චරිතය ඔවුන්ගෙන් අපේක්ෂා කරන්න බැහැ.ඒ නිසා තරුණ දරුවන්ට අනාගත පවුල් ජීවිතයේදී පුද්ගලයන් සමග ගනුදෙනු කරන ආකාරයත් පැහැදිලිව කියා දීම ඉතාම වැදගත්.

හැබැයි…තම පියා පවුල තුළ ඉතාම පීඩාකාරී චරිතයක් වුනොත් විශේෂයෙන්ම දියනිවරුන්ට අනාගතයේදී විවාහ වීමට තිබෙන අපේක්ෂාවන් නොදැනීම ගිලිහී යෑමට ඉඩ තිබෙනවා. ඇතැම් දියනිවරැන් පියා මුල් කර ගෙන පවුල තුළ විදින විඳවන මව ගැන ඇති වෙන සංවේදී සිත නිසාම අනාගතයේදී විවාහ නොවී තනිකඩව සිටින්නට තරම් තීන්දු තීරණ ගත් අවස්ථාවන් ගැන නිහඩ වාර්තා තිබෙනවා. ඇතැම් දියනිවරුන්..අපේ අම්මා විඳින දුක දැක්කාම මට නම් විවාහයක් ගැන හිතන්නත් බැහැ. ඒ තරමටම කලකිරෙනවා..

පවුල ප්‍රසන්න විය යුතුයි..

ඒ නිසා නිතරම දරුවන්ට පවුල වූ කලි ප්‍රසන්න නිවසක් කරන්න.ඔවුන් අනාගතය මුල් කර ගෙන තමන්ගේ මානසිකත්වය ගොඩ නගා ගන්නේ අද දවසේ තම දෙමව්පියන් විසින් ගෙවන ජීවිතය අනුව විය හැක.ඒ නිසා නිතරම පවුලක් තුළ අඹු සැමියන් අතර පවත්නා සමගිය ආදර්ශ කර ගෙන විශේෂයෙන් දියණිවරුන් තමාගේ අනාගත පවුල් ජීවිතය ගැන අපේක්ෂාවන් ගොඩ නගා ගනිති. ඒ නිසා දරුවන් කුඩා කාලයේ පටන් පවුල යනු ප්‍රසන්න ඒකකයක් වීම ඉතාමත් වැදගත්.

 

මාසික ඹසප් වීම

 මාසික ඔසප් ගැන දැණුවත් බවක් නොතිබුනොත්  ගැහැණු ළමයින් තැති ගන්නවා..

දියණියක් මල්වර වීම සමග අති උත්කර්ෂවත් අවස්ථාවක් ලෙස සැමරුවත් සැබැවින්ම දියනියක දණුවත් කළ යුතු බොහෝ දේ ගැන අම්මලාට අමතකයි.නමුත් දෙමව්පියන් විදිහට හැම දෙනෙකුගේම අවදානය දියණියට යොමු වීම වගේම ඔසප් චක්‍රයේ ආරම්භවීමත් සමග ඇගේ ජීවිතයේ ඇති වෙන වෙනස්කම් ඉදිරියේ මුහුණ දිය යුතු ආකාරය ගැනත් ඇයට වටහා දීම ඉතාම වැදගත්.. 

මල්වර වීමෙන් පසුව නැවත මාසිකව ඔසප්වීම සාමාන්‍ය සංසිද්ධියක් වුනත් මේ වයසේ දැරියන් ඒ ගැන බියට පත් වෙනවා.ඒ නිසා දෙමව්පියන් විසින් මෙවැනි ජීව විද්‍යාත්මක සිදුවීම් ගැන තමන්ගේ දරුවන්ට පැහැදිලිව කියා දීම වැදගත්. මවක විසින් මේ සිදුවීම් දියණියට පැහැදිලිව තේරුම් කිරීම අවශ්‍යයි.

මාසික ඹසප් වීමේ වේදනාකාරී අත්දැකීම විඳින්න වෙනවා..

දැරියක් මල්වර වීමෙන් පසු මුල් කාලයේදි ඔසප් වීමේ වේදනාවන් ඒ තරම් දරුනු නැහැ.සාමාන්‍ය වේදනාවක් එය සුළු වේදනා නාශකයකින් පාලනය කර ගන්න පුලුවනි.නමුත් ඇතැම් කාන්තාවන්ට ඉතා දරුණු විදිහට මාසික ඔසප් වීම වේදනාකාරීව බලපාන්න පුලුවනි. ගර්භාෂගත විවිධ රෝග නිසා මෙවැනි තත්වයන් ඇති වෙන්න පුලුවනි. නමුත් වයස අවුරුදු 25 ට අඩු නව යොවුන් වයසේ ගැහැණු දරුවන්ට එවැනි ගර්භාෂගත සංකුලතාවයන් අඩුයි.

ඒ වගේම ඔසප් චක්‍රය සමග බැදී තිබෙන මිථ්‍යාවන් කීපයක් අදටත් අපේ දෙමව්පියන් අතර පවතිනවා.

  • අපේ පැරණි මතයන්ට  අනුව අන්නාසි, පැපොල් වැනි දේ ගැබිණි මව්වරුන්ට දෙන්නේ නැහැ.ඒ වගේම මාසික ඔසප් අවස්ථාවන්හිදී පැපොල් සහ අන්නාසි ආහාරයට ගැනීම නිසා රුධිරය වැඩියෙන් පිටවෙන බවට තිබෙන විශ්වාසය තිබෙනවා. මේ පිළිබඳව ඔබතුමාගේ අදහස..

ඉහත පළතුරු වර්ග සහ ඔසප් රුධිරය පිටවීමේ ධාරිතාවය අතර කිසිදු සත්‍යතාවයක් නැහැ.

  • බිත්තර,මස්,කරවල ආහාරයට ගැනිමෙන් ඔසප් රුධිරය අප්‍ර`සන්න ගන්ධයකින් තිබෙනවාද..?

ඔසප් තරලයේ පවතින ගන්ධයට ආහාර වලින් කිසිම බලපෑමක් ඇති වෙන්නේ නැහැ. ඒ නිසා ඔසප් දිනයන්හි මස්,මාළු, කරවල, බිත්තර ආහාරයට ගැනීමෙන් ඔසප් තරලයේ විශේෂ දුර්ගන්ධයක් ඇති වෙන්නේ නැහැ.

  • අපේ විශ්වාසයන්ට අනුව ඔසප් රුධිරයට අදෘශ්‍යමාන අහිතකර බලවේග ආකර්ශනය වෙතැයි වූ පිලිගැනීම නිසා තනියම දිය ස්නානය කරන තැන් වල සිටීම ගැන ඇති සත්‍යතාවය…

ඔසප් දිනයේ ස්නානය කිරීමේ කිසිම ගැටළුවක් නැහැ.පොදු ස්ථානවල ස්නානය කිරීමේ යම් ගැටළුවක් තිබෙනවා. විශේෂයෙන් නාන තටාක වැනි තැන්වල මේ දිනයන්හි ස්නානය කිරීමෙන් අපිරිසිදු රුධිරය නාන තටාකයට එකතු වෙන්න පුලුවනි.

ඒ වගේම ඔසප් වීම නිසා පිරිමින්ට සාපේක්ෂව කාන්තාවන් නීරක්තියට ගොදුරු වීමේ වැඩි ප්‍රවනතාවයක් තිබෙනවා.මාසිකව සිදු වෙන ඔසප් වීම නිසා සිදු වෙන රුධිරය පිට වීම නීරක්තියට බලපානවා.

නීරක්තියට පත් වීමේ ලක්ෂණ

  • සුදුමැලිබව
  • මහන්සිය
  • හිසරදය
  • හුස්ම ගැනීමේ අපහසුතාවය
  • අවධානය සහ මතක තබා ගැනීමේ අපහසුතාවය
  • ඉගෙනීමේ උදාසීන බව

බොහෝ දෙමව්පියන් ගැහැණු දරුවන්ගේ ආහාර පිලිබඳව පෝෂණය ගැන දක්වන අවධානය අඩුයි.අතීතයේදී පවා වැඩියෙන් ආහාර පංගුව ලැබුනේ පවුලේ පිරිමි දරුවාටයි. නමුත් ගැහැණු දරුවන්ගේ ආහාරයේ යකඩ පිළිබඳව වැඩි අවධානයක් දැක්වීම ඉතාම වැදගත්.නීරක්තියට පත් දරුවන්ට යකඩ අතිරේක ලබා දීම සහ  දිනපතා පෝෂණීය ආහාර පිලිබඳව වැඩි අවධානයක් දැක්වීම වැදගත්. 

යකඩ අඩංගු ආහාර අතරට එක් වෙන්නේ…

සාමාන්‍ය එදිනෙදා ජීවිතයේ අපට හොඳින් හුරු පුරුදු ආහාර අතර 

  • මස්
  • මාළු වර්ග
  • රනිල කුලයේ එළවළු- බෝචිං , මුං ඇට , කව්පි , සෝයා
  • තද කොළ පැහැති පලා වර්ග- නිවිති , කංකුං 
  • පළතුරු

ඒ වගේම යකඩ අවශෝෂනය නොවන විදිහට අපේ ආහාර රටාව හැඩ ගැසී තිබීමත් යකඩ ඌනතාවයට හේතුවක්. ප්‍රධාන ආහාර වේලෙන් පසුව  තෙක් තේ , කෝපි  පානය කිරීම නුසුදුසුයි. එවිට යකඩ අඩංගු ආහාර මොන තරම් ගත්තත් සිරුරට යකඩ අවශෝෂනය අවශ්‍ය පරිදි සිද්ධ වෙන්නේ නැහැ.

ප්‍රධාන ආහාර වේලට පසුව විටමින් ක්‍ අඩංගු පළතුරු ආහාරයට ගත්තොත් ඉක්මනින් යකඩ අවශෝෂනය  පහසු වෙනවා. මේ නිසා ආහාරයෙන් පසුව දොඩම් , දෙහි  , පේර වැනි විටමින් ක්‍ බහුල පළතුරක් හෝ යුෂ ආහාරයට ලබා දිය හැක.

කොකු පණු රෝගයත් නීරක්තියට හෙතුවක් දැන් මේ රෝගය බොහොම අඩුයි. නමුත් වසරකට වරක් පණු බෙහෙත් ලබා දීම ප්‍රමාණවත් වුනත් අවදානම් කලාපවල දරුවන්ට මෙම කාලසීමාව වසරකට දෙවතාවක් ලෙසින් නිර්දේශිතයි. ඊට අමතරව ආහාරයට පෙර සහ , වැසිකිළි යෑමෙන් පසු අත් සේදීම, පළතුරු සෝදා ආහාරයට ගැනීම වැනි ප්‍රාථමික සෞඛ්‍ය පුරුදු නිසි පරිදි අනුගමනය කිරීමත් අවශ්‍යයි.

 

විශේෂඥ මතය, අදහස සහ මූලික සටහන:

ප්‍රසව හා නාරි විශේෂඥ පිළිබඳ විශේෂඥ වෛද්‍ය සහ නාරි සහ ප්‍රසව රෝග පිළිබඳ විශේෂඥ වෛද්‍ය සංගමයේ සභාපති  ( 2016 ) ගාමිනී පෙරේරා මහතා 

 

 

 


 

බුද්ධිමත් දරුවෙක් බිහි කරන හැටි

බුද්ධිමත් දරුවෙකුගේ සිහිනය සෑම දෙමව්පියෙකුටම පොදුයි. ඒ වගේම දරුවෙකුගේ බුද්ධියෙන් 80% ක්ම වර්ධනය වෙන්නේ මුල් අවුරුදු පහ තුළ නිසා දෙමව්පියන් විදිහට ඔබ දරුවා ගැන වැඩි සැලකිල්ලක් දැක්වීම ඉතාම වැදගත්.දරුවෙකුගේ බුද්ධිමත්බව තීරණය කරන සාධක කීපයක් තිබෙනවා…

ජාන- බොහෝ විට දරුවෙකුගේ බුද්ධිමත්බව සදහා ජාන වලින් බලපෑමක් ලැබෙනවා.ජාන තිබුන පමනින්ම දරුවා බුද්ධිමතෙකු වෙන්නේ නැහැ. ඒ වෙනුවෙන් දෙමව්පියන්ගේ මග පෙන්වීම ඉතාම වැදගත්.

පෝෂණය

බුද්ධිමත් දරුවෙක් නිර්මානය වීමට පෝෂණයත් ඉතා වැදගත් නිසා දෙමව්පියන් විදිහට දරුවාගේ ශාරිරික පෝෂණය ගැන දක්වන උනන්දුවත් ඉතාම වැදගත්.

ගුණාත්මකබව

 පුංචි කාලයේ පටන්ම දරුවා තුළ ගුණාත්මක ගති පැවැතුම් ඇති කිරීමත් ඉතා වැදගත් බොහෝ විට දරුවා උස් මහත් වෙද්දී ගති පැවැතුම් ගොඩ නගන්න පුලුවන් කියලා හිතුවත් ඒ ආකල්පය වැරදියි. දරුවාගේ බුද්ධිය තහවුරු කරන අන්දමේ ගුණාත්මක පරිසරයක් බාල කාලයේ පටන්ම ගොඩ නැගීමත් වැදගත්.

අධ්‍යාපනය

දරුවාගේ මුල්ම ගුරුවරු වෙන්නේ දෙමව්පියන්. ඒ නිසා දරුවාගේ බාල කාලයේදී අධ්‍යාපනය වෙනුවෙන් ඇවැසි පරිසරයක් ගොඩ නැගීමත් ඉතාම වැදගත්. මුල් අවුරුදු පහක කාලයේදී දරුවාගේ බුද්ධිමත් බව වෙනුවෙන් වූ තීරනාත්මක සාධකයක් විදිහට අධ්‍යාපනයත් වැදගත් නිසා  දෙමව්පියන් විදිහට දරුවාගේ පුංචි කාලයේ පටන් අධ්‍යාපනයක් ලබා දීම වැදගත්. හැබැයි මෙතැනදී අධ්‍යාපනය විදිහට අර්ථවත් වෙන්නේ අකුරු කියවන ලියන හැකියාව නොවෙයි.

පුංචි දරුවාට යම් යම් දේ තේරුම් ගැනීමේ හැකියාව බාල කාලයේ පටන්ම නිවස තුලින් ගොඩ නගන්න පුලුවන්.ඒ වගේම තර්කානුකූලව හිතන අන්දම ගැන රුකුල් දෙමව්පියන් වෙතින් ලබා දුන්නොත් එය සැබෑ අධ්‍යාපනයක් වෙන බවත් අමතක කරන්න එපා.

මව්පියන්ගේ බලපෑම

බුද්ධිමත් දරුවෙකු නිර්මානය කරන තෝතැන්න නිවස කිව්වොත් එය නිවරැදියි. දරුවා ජීවත් වෙන නිවස සැබැවින්ම ප්‍රසන්න විය යුතුයි. ඒ නිවසේ ආකෘතියෙන් හෝ භෞතික සම්පත්වලින් නොවේ. මේ නිවසේ නිවැසි දෙමව්පියන්ගේ බලපෑම බුද්ධිමත් දරුවෙකු නිර්මානය කිරීමට විශාල පිටුවහලක් වෙනවා.බොහෝ දෙමව්පියන් දරුවාගේ මානසිකත්වය ගැන නොසිතා කරන කියන ඇතැම් ක්‍රියාකාරකම් නිසා දරුවාගේ හැකියාවන් උපන්ගෙයිම මොට වී යනවා.බොහෝ දෙමව්පියන් දරුවාගේ බුද්ධිමය හැකියාව තේරුම් ගන්නේ නැහැ. හැදෙන ගහ බාලකාලයේ පටන්ම හොදින් දැන හදුනා ගැනීමට පුලුවන්. ඒ හැකියාව සැබැවින්ම ඇත්තේ දෙමව්පියන්ටයි. ඊට හේතුව දරුවා සමග වැඩියෙන්ම සමීප සම්බන්ධතාවයක් ඇත්තේ දෙමව්පියන්ට නිසා මේ ගැන වැඩි අවධානයක් දැක්වීම ඉතාම වැදගත්.

අද ලෝකය දිනූ බොහෝ දරුවන්ගේ අතීතාවර්ජනයන් ගන බලන විට ඔවුන්ගේ හැකියාවන් හදුනා ගැනීමට දෙමව්පියන්ගෙන් විශාල දායකත්වයක් ලැබී තිබෙනවා. සමහර විට ඔබේ දරුවාටත් මේ අන්දමින් සුවිශේෂී හැකියාවන් තිබෙන්න පුලුවන්. ඒ වුනත් එම හැකියාවන් හදුනා ගැනීමට නම් දෙමව්පියන් විදිහට ඹබ දරුවා සමග වඩාත් සමීපයෙන් සිටීම ඉතාම වැදගත්.

මාධ්‍ය

එදා දරුවන් ඩිජිටල් තිරයට නිරාවරණය නොවුන නිසා ඔවුන් පරිසරයෙන් බොහෝ දේ දැන ඉගෙන ගත්තා. ඒ නිසාම දරුවන්ගේ තර්ක බුද්ධිය හොදින් මුවහත් වුණා. අද දරුවන්ට ඒ වාසනාව ඇත්තෙන්ම ගිලිහී තිබෙන බව ඇතත්. ගහක්, කොලක්, නිලක් නැති පරිසරයක කොන්ක්‍රිට් වනාන්ත අතර සිරවුන නිසාම එය හේතුපාඨයක් කර ගෙන දරුවන් විද්‍යුත් නාලිකාවන් සමග අනවශ්‍ය විදිහට ඇබ්බැහි වෙලා. ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ සෞඛ්‍ය සංගමය පෙන්වා දෙන අන්දමට වයස අවුරුදු පහට අඩු දරුවන්ට විද්යුත් මෙවලම් සමග ගණුදෙණු කිරීමට අවසර දීම හැකිතාක් සීමා වෙනවා නම් වඩාත් සුදුසු බව සදහන් කර තිබෙනවා. බ්‍රිතාන්‍ය රජපවුලේ දරුවන්ට විද්්‍යුත් මෙවලම් භාවිතා කිරීමට කේට් විසින් අවසරයක් දෙන්නේම නැති බව දැන් ප්‍රසිද්ධ රහසක්. ඒ නිසා එබේ දරුවා අනාගතයේදී බුද්ධිමත් දරුවෙක් ලෙසින් දකින්න රිසි නම් අද දවසේදී ඔවුන්ට සැබෑ ලෝකය අත්විදින්න අවසර දෙන්න.

සෙල්ලමට ඉඩ දෙන්න

බොහෝ දෙමව්පියන් දරුවාට සෙලල්මට නම් ඉඩක් දෙන්න වැඩි කැමැතත්ක් නැහැ. ඊට එක් හේතුවක් විදිහට දෙමව්පියන් හිතන්නේ සෙල්ලමට හිත ගියොත් අනාගතයේදී ඉගෙනුමට තිබෙන උනන්දුව දරුවාගෙන් දුරස් වීමට ඉඩ ඇති බවයි. ඒ හින්දා පුංචි කාලයේ පටන් සෙල්ලමට අවසර දෙන්නේ නැහැ. ඒ වුනත් දරුවෙකු සෙල්ලම් කරන විට මොළයට හොදින් ඔක්සිජන් සැපයුමක් ලැබෙන නිසා ඔවුන්ගේ මොලයේ ඇති වෙන නීරෝගීතාවය බුද්ධිමත් දරුවෙකුගේ පැවැත්මට වඩාත් හොද අත්වැලක් සපයනවා.

රූපවාහිනියටත් සීමාවක් දෙන්න

රූපවාහිනායට දරුවන් ඉතාම කැමැතියි. එයින් දරුවන්ගේ හිත ආකර්ශනය කරන විවිධ වැඩසටහන් නරඹන්න පුලුවන්. තවත් අතකින් රූපවාහිනිය ඉගෙනුම් මාධ්‍යක්. ඒ වුනත් පමණට වඩා රූපවාහිනියට දරුවා යොමු වුනොත් බුද්ධිමත් දරුවෙකුගේ හැඩ තල නැති වීමට පුලුවන්. ඒ නිසා රූපවාහිනය දරුවාට විනෝදය, ඉගෙනුම ලබා දෙන මෙවලමක් ලෙසින් භාවිතයට ඉඩ සලසා දෙන්න.. දරුවාගේ ඇබ්බැහි වීම අනිවාර්යෙන්ම මුදවා ගත යුතුයි.

එසේ නම් ඔබේ දරුවා අනාගතයේදී බුද්ධිමත් දරුවෙකු ලෙසින් නිර්මානය කිරීමට නම් අද දවසේ දරුවාගේ මොලයේ සංවර්ධනයට අවශ්‍ය උත්තේජන ලබා දීම ඉතාම වැදගත්. එසේ නම් ඔබ දරුවා ගෙවෙන පරිසරය වෙතින්ම මේ පහසුකම් ලබා දුන්නොත් හෙට දවසේ ඔබේ දරුවා බුද්ධිමතෙකු ලෙසින් සමාජගත කිරීම හැකියාව නොදැනීම ලැබෙනු ඇති.

 

 

කොවිඩ් වසංගත සමය දරුවන්ට බලපාන්නේ කොහොමද…?

කොවිඩ් වසංගතය සමග ඇති වුන සංචරන සීමාවන් වගේම දිගු නිවාඩුව දරුවන්ට බලපාන්නේ කොහොමද..? මේ ගැන කතා කරද්දී එක් එක් දරුවන්ගේ වයස් කාණ්ඩයට අනුව බලපෑමේ ස්වභාවය වෙනස් වෙන්න පුලුවනි.

පුංචිම දරුවන්ට නම්..

පුංචිම දරුවෝ ඉන්න අම්මලාට නම් මේ නිවාඩුව නිසා තමන්ගේ දරු පැටවුන් සමග කාලය ගෙවන්න පුලුවනි. වෙනදා වගේ සතියේ දවස් පහක් දැන් කන්තෝරු යන්න අවශ්‍ය නැහැ. ඒ නිසා දරුවන් සමග කාලය ගෙවන්නත් දැන් අවසරයක් තිබෙනවා.ඒ නිසා දෙමව්පියන්ට ලැබුන මේ අවස්ථාවෙන් දරුවන්ට උපරිම ප්‍රයෝජනයක් ලැබෙන විදිහට නිවසේ පරිසරය නිර්මානය කර ගැනීමත් ඉතාම වැදගත්.

අම්මයි- තාත්තයි- නිතර ගැටෙනවා නම්..

වෙනදාට වඩා වැඩි කාලයක් අම්මයි තාත්තයි නිවසේ කාලය ගෙවන නිසා නිතරම ගැටුම් ඇති වෙනවා නම් පුංචි මනසට ඒවා ඔරොත්තු දෙන්නේ නැහැ. වෙනදා නම් දරුවන් ඉදිරියේ නිතරම ගැටුම් ප්‍රදර්ශනයට ඔවුන්ට වෙලාවක් තිබුනේ නැහැ. දැන් වැඩි කාලයක් නිවසේ රැඳී සිටින නිසා ගැටුම් ඇති වීම දරුවන්ගේ මානසිකත්වයට එතරම් සුදුසු නැහැ. ඒ නිසා දෙමව්පියන් ලෙස ඔබ නිවසේ ගෙවන මේ කාලය දරුවන්ට ප්‍රියජනක ලෙසින් ගෙවන්න අමතක කරන්නත් එපා.

ළදරු පාසල් වයසේ දරුවන්ට…

දරුවෙකු වයස අවුරුදු පහ සම්පුර්ණ වූ විට දිනපතා පාසලට යෑම අනිවාර්යයි. ඊට පෙරාතුව ළදරු පාසල දරුවාගේ පූර්ව ළමා විය සංවර්ධනයට වඩාත් වැදගත්. ජීවිතයේ දෙවතාවක් මේ කාලය ලැබෙන්නේ නැහැ. නමුත් වසංගත සමය නිසා ළදරු පාසල් යන දරුවන්ට ඒ අත්දැකීම ලබා ගන්න තිබෙන අවස්ථාව ගිලිහෙනවා. ඒ ගැන කළ යුතු දෙයකුත් නැහැ.වසංගතයෙන් දරුවන් ආරක්ෂා කර ගැනීම වෙනුවෙන් අනුගමනය කරන වැඩ පිළිවෙල සමග මෙවැනි අනපේක්ෂිත පරිසරයක් ඇති වීම සාමාන්‍යයි.දරුවන්ට සාපේක්ෂව බලන විට ඔවුන්ගේ පූර්ව ළමා විය සංවර්ධනයේදී අවශ්‍ය අත්දැකීම් ලබා ගැනීමට , දිනපතා පාසලට හුරුව ලැබීමට සහ ස්වාධීන ජීවිතයක් ගොඩ නගා ගැනීමට අවශ්‍ය පරිසරය වසංගතය නිසා ඔවුන්ට අහිමි වීමේ අවස්ථාවක් තිබෙනවා.

වයස අවුරුදු 5 සිට 10 අතර දරුවන්ට…

පාසල් අධ්‍යාපනයේ ආරම්භයේ පටන් හතර , පහ පංති දක්වා දරුවන් සෙල්ලමට බොහොම ප්‍රියයි.ඔවුන්ගේ ළමා කාලය අපි දරුවන්ට ලබා දීම වැදගත්. අද අතිරේක පංති සහ තරඟකාරී විභාග නිසා දරුවන්ගේ සෙල්ලම් කාලය දෙමව්පියන් විසින් උදුරා ගත්තත් එය දරුවන්ගේ අයිතියක්.ඇතැම් දෙමව්පියන් දරුවන්ට සෙල්ලමට බාධා නොකළත් අද කොවිඩ් වසංගත තත්වය නිසා දරුවන්ට තමන්ගේ මිතුරන් සමග කණ්ඩායමක් විදිහට ක්‍රිඩා කරන්න, මිතුරු සමාගම් පවත්වා ගන්න සහ අවම වශයෙන් උපන් දිනයකටවත් එකතු වීම අපහසුයි. අද අපටම ස්වයං වාරන පවත්වාගෙන හුදෙකලාව ජීවත් වීමට සිදු වී තිබෙන යුගයක්.ඒ නිසා කොවිඩ් සමග ඇති වුන සීමාවන් මේ කාණ්ඩයේ දරුවන්ටත් යම් විදිහකින් බලපෑමක් ඇති කරනවා.

වයස අවුරුදු 10 සිට ඉදිරියට..

මේ වයසේ සිටින දරුවන්ටත් සමාජ කුසලතාවයන් වර්ධනය කර ගැනීමට තිබෙන අවස්ථාව කාලය විසින් අහිමි කරනවා.ඒ වගේම අධ්‍යාපනයේ රටාවත් වෙනස් වුණා. අද ඔන්ලයින් ක්‍රමයට ඉගෙනුම් ක්‍රියාවලියට සම්බන්ධ වීමට සිදු වී තිබෙනවා.

මාර්ගගත හෙවත් ඔන්ලයින් ක්‍රමයේ ගැටළු..

කාලයත් සමග බොහොම ආගන්තුක සහ අනපේක්ෂිත අවස්ථාවක ඔන්ලයින් ක්‍රමයට අධයාපනය ලැබීමට අපේ දරුවන්ට ලද අවස්ථාව නිසාත් යම් යම් ගැටලු ඇති වී තිබෙනවා.

  • ස්මාර්ට් දුරකථන නැති වීම.
  • අවශ්‍ය පහසුකම් සහ මුදල් පිලිබඳ ගැටලු
  • මෙම පහසුකම ඔස්සේ සම්බන්ධ වීමට දැණුවත්කමක් නැති වීම
  • ඇබ්බැහි වීම

මාර්ගගත අධ්‍යාපනය නිසාත් දරුවන් මුලින් සඳහන් කළ අන්දමේ ගැටලුවලට මුහුණ දී තිබෙනවා. එවැනි තත්වයන් සමහර දරුවන්ට මානසිකවත් ගැටලු සහගත වෙන්න පුලුවනි.

ඒ වගේම බොහෝ දරුවන් අන්තර්ජාලය සමග දිගු කාලයක් රැදී සිටීම නිසා යම්යම් රෝග තත්වයන්ටත් පත් වෙනවා.

සාමාන්‍ය පෙළ සහ උසස් පෙළ දරුවන්..

වයස අවුරුදු 18 ට අඩු පිරිස අපි දරුවන් විදිහට සැලකෙනවා. නව යොවුන් වයසේ පසුවෙන මේ කාණ්ඩය හෙටක් ගැන යම් අවබෝධයකින් පසු වෙනවා. ඒ වගේම ඔවුන් මේ කාලය වෙන විට ජීවිතයේ අරමුනු සහ ඉලක්ක ගොඩ නගා ගන්නවා. නමුත් අද කොවිඩ් වසංගතය සමග පාසල, අතිරේක පංති, පැවැත්වීමට අවස්තාවක් නැහැ. අදාල විභාග අදාල දිනයන්ට පැවැත්වීම අපහසුයි. ඒ නිසා ඔවුන්ගේ ජීවිතයේ කාලරාමුව අද පවතින තත්වය සමග ගලපා ගැනීම අපහසුයි.විභාග කල් යෑම නිසා උසස් අධ්‍යාපනය, රැකියා අවස්ථා ආදි සියලු කටයුතුවල ඇති වෙන ප්‍රමාදය ගැන සෘනාත්මකව සිතන මානසිකත්වයක් ගොඩ නැගීම දරුවන් ලෙසින් එතරම් සුබවාදී නැහැ.

එහෙමනම් මොකද කරන්නේ..?

එක් පැත්තකින් වසංගත තත්වය..තවත් පැත්තකින් අනාගත බාරකරුවන්…මේ අතර මැද සිටින දෙමව්පියන්.වසංගතයෙන් වගේම දරුවන්ගේ පෞරෂය බිද වැටෙන්නට ඉඩ නොදී ආරක්ෂා කර ගැනීමත් ඉතාම වැදගත්. 

ඒ නිසා දෙමව්පියන් විදිහට ඔබ දරුවා සමග ගණුදෙණු කරන්නේ කොහොමද..?

  • මේ ගෝලීය වසංගතයක් බැව් ඔවුන්ට පැහැදිලිව කියා දෙන්න. අතීතයේදීත් විටින් විට මෙවැනි ගෝලීය වසංගත තත්වයන් ඇති වූ බවත් ඒවා කාලය සමග දුරු වී ගොස් ජනජීවිතය යථා තත්වයට නැවත පත් වූ අන්දම ගැන පැහැදිලිව කියා දෙන්න.
  • ලැබුන විවේකය ආශිර්වාදයක් සේ සිතන්න…වසංගතයක් නිසා හෝ ලද විවේකයෙන් අතපසු වුන කටයුතු ඉටු කර ගැනීමට උනන්දු කරන්න. නැවත මෙවැනි විවේකයක් නොලැබෙන බවත් ලැබුන අවස්ථාව අපතේ නොයවන ලෙසින් සැලසුම් කිරීමට උපදෙස් දෙන්න.
  • විනෝදාංශයක් වෙනුවෙන් යොමු කරන්න.
  • සංචරනයට අවස්ථාව නැති බව ඇත්ත…ඒත් නිවස තුළ තිබෙන වපසරියේ ගෙවතු වගාවක් වැනි කටයුත්තක නිරත වෙන්න.
  • කාලය පිලිබඳ ප්‍රශ්න නිසා වෙනදා නොහැකි වුනත් දැන් ලැබුන කාලයේදී දරුවාගේ පෝෂණය ගැන උනන්දු වෙන්න.
  • ශාරිරික ව්‍යායාම වෙනුවෙන් දරුවන් උනන්දු කරන්න.

මේ අන්දමින් වසංගතය ගැනම දුක් නොවී වසංගතය නව ජීවන රටාවට අපේ ජීවිත අනුගත කර ගැනීමේ කලාව දරුවාට කියා දෙන්න.

 

 

විශේෂඥ මතය, අදහස සහ මූලික සටහන:

මහනුවර ජාතික රෝහලේ මනෝ වෛද්‍ය විශේෂඥ එස්.සී.ඒ අරඹේපොල මහත්මිය

 

 

 


                

ඔටිසම් තත්වය සහිත දරුවෙකු ට අවශ්‍ය චිකිත්සාවන් පිළිබඳ දැනුවත් වෙමු.

දෙමව්පියෙකු  වශයෙන් තම දරුවා හට ඕටිසම්  තත්ත්වය ඇති බව ට විනිශ්චයක් ලැබෙන විට දෙමව්පියන් හට ඇතිවන ගැටලු ප්‍රමාණය අතිමහත්ය. අතර මේ සඳහා බෙහෙත් තිබේද? දරුවා සාමාන්‍ය දරුවෙකු  බවට පත් වේ ද? අපට කළ හැකි දේවල් මොනවාද? චිකිත්සන සේවා මොනවාද? ආදි බොහෝ දේ ඒ අතර වේ. අද අප සාකච්ඡා කරන්නේ  මෙම ගැටළු වලින් එක් ගැටලුවක් පිළිබඳවයි. එනම් ඔටිසම් තත්වය සහිත දරුවකු හට අවශ්‍ය චිකිත්සාවන් හඳුනා ගැනීම පිළිබඳවයි.

ඔටිසම් තත්වය  සහිත දරුවන් හට ලබාදෙන විවිධ චිකිත්සක සේවා අද වන විට ලංකාවේ ද ප්‍රචලිතව පවතී. ඒවා නම්,

  • කථන හා භාෂා චිකිත්සාව 
  • වෘත්තීය චිකිත්සාව 
  • සංවේදන චිකිත්සාව 
  • අධ්‍යාපන චිකිත්සාව 
  • චර්යාමය ප්‍රතිකාරයි. මෙම එක් එක් චිකිත්සක  ප්‍රතිකාර වල අවශ්‍යතාවය දරුවා පෙන්නුම් කරන ගැටළු අනුව වෙනස් වේ.
  1. කථන හා භාෂා චිකිත්සාව ( Speech and Language Therapy ) යනු කුමක්ද?

ඔටිසම් තත්වය සහිත දරුවන්  පෙන්නුම් කරන ප්‍රධානතම ලක්ෂණයක් වන්නේ ඔවුන් තුළ පෙන්නුම් කරන කථන හා භාෂා ප්‍රමාදය හා සන්නිවේදන ගැටළු යි. එම නිසා  ඔටිසම්  තත්ත්වය සහිත දරුවන් හට බොහෝ කතාව, භාෂාව හා සන්නිවේදනය ආශ්‍රිත ගැටලු පවතී. උදාහරණ ලෙස පැහැදිලි ශබ්ද, වචන ප්‍රකාශනයක් නොමැති වීම, භාෂා අවබෝධයේ ගැටළු, පුනරුච්චාරණය, ඇතැම්විට වාචික කථනයක් තිබුණ ද එය භාවිතයේ  ගැටලු ප්‍රධාන වේ.

කථන චිකිත්සාව තුළින් සිදුවන්නේ මෙම දරුවන් තුළ පවතින සියලුම කතාවභාෂාව හා සන්නිවේදනය ආශ්‍රිත ගැටලු වලට අවශ්‍ය චිකිත්සක ක්‍රම උපයෝගී කර ගනිමින් ඔටිසම් තත්වය සහිත දරුවන්ගේ කතාව භාෂාව සන්නිවේදනය වර්ධනයට අවශ්‍ය කටයුතු සලසා දීමයි.

  1. වෘත්තීය චිකිත්සාව (Occupational Therapy) යනු කුමක් ද?

වෘත්තීය චිකිත්සාව තුළින් දරුවා එදිනෙදා ජීවිතය කටයුතු වල දී ස්වාධීන පුද්ගලයකු කිරීමට අවශ්‍ය පසුබිම සකසා දෙනු ලබයි. වෘත්තීය චිකිත්සාව තුළින් වඩාත් අවධානය යොමු කරන්නේ,

  • දරුවාගේ ජීවන කුසලතා ( life skills)  එනම් ආහාර ගැනීම, ඇඳුම් ඇඳ ගැනීම, වැසිකිළි භාවිතය ආදී
  • චාලක කුසලතා (සියුම් /දළ ) එනම් පැන්සල ඇල්ලීම, කුඩා දේවල් ඇල්ලීම ආදී 
  • සංවේදන  ගැටලු ආදිය යි.

එම නිසා දරුවා වර්ධනයත් සමග  සාර්ථක ලෙස සමාජ ගත කිරීම හා එදිනෙදා ජීවිතයේ කටයුතු වල දී ස්වාධීන කර වීමටත්, සංවේදන ගැටලූ වලට අවශ්‍ය ක්‍රියාකාරකම් සිදු කර ගැනීමටත් වෘත්තීය චිකිත්සාව ඔටිසම් දරුවන් සඳහා අත්‍යවශ්‍ය වේ.

  1. සංවේදන චිකිත්සාව (Sensory Integration Therapy) හදුන්වා දෙන්නේ කෙසේද?

මෙම චිකිත්සාව වෘත්තීය චිකිත්සාව එක් අදියරක් ලෙස හඳුන්වා දිය හැකිය. බොහෝ ඔටිසම්  තත්ත්වය සහිත  දරුවන් හට විවිධ ශබ්ද වලට, ආලෝකයට, ස්පර්ශයට, විවිධ රස වලට ආදී  සංවේදන ආශ්‍රිත ගැටලු පවතී. මෙම එක් එක් සංවේදන වලට වැඩි සංවේදී (hypersensitivity) හෝ අඩු සංවේදී (hyposensitivity) විය හැකි . එහිදී දරුවා සංවේදන වලින් ඈත් වීම හෝ  මෙම සංවේදන සොයා ගෙන යාම සිදුකරනු ලබයි. මෙම සංවේදන ගැටළු මග හරවා ගැනීමත් ඒවා හඳුනා ගෙන ආදේශක හඳුන්වා දීමත් සංනිවේදන චිකිත්සාව තුළින් සිදු කරනු ලබයි.

  1. අධ්‍යාපන චිකිත්සාව ( Educational Therapy) යනු කුමක් ද ?

ඔටිසම් තත්ත්වය සහිත දරුවන් හට අධ්‍යාපන කුසලතා වල ද ගැටලු ඇති කරනු ලබයි. එහිදී ඔවුන්ට සාමාන්‍ය පංති කාමරය හුරුකර වීම යනු මහත් අභියෝගයකි. එහිදී මෙම දරුවන් හට ඉගෙනුම් ඉගැන්වීම් ක්‍රියාවලිය සාමාන්‍ය පරිදි සිදු කිරීම අභියෝගාත්මක විය හැකි අතර ඒ සඳහා මැදිහත් වීම අධ්‍යාපන චිකිත්සාව හරහා සිදු කරනු ලබයි .

අධ්‍යාපන චිකිත්සාව තුළින් දරුවන් හට ඇස අත සමායෝජනය, පැන්සල ඇල්ලීම, ලිවීම, අකුරු ඉලක්කම්  හදුන්වා දීම ආදි ක්‍රියාකාරකම්  සඳහා උදව් දෙන  සුවිශේෂී චිකිත්සක ක්‍රමයක් ලෙස  හඳුන්වා දිය හැකි ය. 

  1. චර්යාත්මක ප්‍රතිකාර ( Behavioural Therapy) වැදගත් වන්නේ ඇයි?

ඔටිසම් තත්වය සහිත දරුවන් හට විවිධ වූ චර්යාත්මක ගැටලු පැවතිය හැකිය. උදාහරණ ලෙස නොගැළපෙන ලෙස සිනාසීමඇඬීම , සමාජානුයෝජනය ආශ්‍රිත ගැටලු, හැඟීම් තේරුම් ගැනීම ආශ්‍රිත ගැටලු ආදී බොහෝ චර්යාත්මක ගැටලු ඇති විය හැකිය. එමනිසා මෙම චර්යාත්මක ප්‍රතිකාර තුළින් දරුවා හට නිසි මඟ පෙන්වීමක් සිදු කරනු ලබයි.

  1. මීට අමතරව වෙනත් චිකිත්සක ක්‍රම පවතිනවා ද ?

ඉහතින් සවිස්තරාත්මකව විස්තර කරනු ලැබුවේ ප්‍රධාන වශයෙන් පවතින හා ඔටිසම් දරුවන් සඳහා අත්‍යවශ්‍ය චිකිත්සක ක්‍රම කිහිපයකි. මීට අමතරව සංගීත චිකිත්සාව, Art Therapy,  රංග චිකිත්සාව ආදී බොහෝ කුසලතා සංවර්ධනය පදනම් කරගත් චිකිත්සාවන් වර්තමානයේ දැකගත හැකිය.

  1. මෙම චිකිත්සාවන් ලබා ගත හැක්කේ කුමන ස්ථාන වලින්ද?

වර්තමානය වන විට බොහෝ රජයේ රෝහල් වලින් කථන හා භාෂා චිකිත්සාව,  වෘත්තීය චිකිත්සාව, චර්යා ප්‍රතිකාර ආදිය ලබා ගත හැකි අතර පෞද්ගලික රෝහල්, පෞද්ගලිකව පවත්වාගෙන යනු ලබන සායන හා ආයතන හරහා මෙම චිකිත්සාවන් ලබා ගැනීමේ හැකියාව පවතී.

  1. මෙම චිකිත්සාවන් අතරින් දරුවාට අවශ්‍ය වන චිකිත්සාවන් හඳුනා ගන්නේ කෙසේද ?

දරුවෙකු  තවත් දරුවෙකුගෙන් සම්පූර්ණයෙන් වෙනස් වෙයි. වගේම ඔටිසම් තත්වය සහිත දරුවන් එකිනෙකට වෙනස් වේ. ඔවුන් පෙන්නුම් කරන ලක්ෂණ, ඔවුන් ගේ  ඔටිසම් තත්ත්වයෙහි පරාසය       ( levels of autism ) වෙනස් වන බැවින් ඔවුන්ට අවශ්‍ය කරන චිකිත්සාවන් වෙනස් වනු ඇත.නමුත් ළමා රෝග පිළිබඳ වෛද්‍යවරයකු විසින් සිදු කරනු ලබන ඔටිසම් තත්වය පිළිබඳ විනිශ්චයක දී එම වෛද්‍යවරයා විසින් අවශ්‍ය කරන චිකිත්සාවන් වෙත යොමු කිරීම සිදුකරනු ලබයි. තව දෙමව්පියන් වශයෙන් ඔබේ දරුවා පෙන්නුම් කරන ලක්ෂණ අනුව ලැබිය යුතු චිකිත්සාවන්  හඳුනා ගැනීම ඉතා වැදගත් වේ .

තව ඔබ විසින් සේවාවන් ලබාගන්නා චිකිත්සකවරුන් දරුවන්ට අවශ්‍ය අනෙකුත් චිකිත්සාවන් හඳුනා ගැනීමට දෙමාපියන් හට මග පෙන්වනු ලබයි.

  1. ඔටිසම් තත්වය සහිත දරුවන් හට චිකිත්සාවන් ගේ ඇති අවශ්‍යතාවය කෙබඳු ද ?

වර්තමානයේ ඔටිසම් තත්වය සහිත දරුවන්ගේ විවිධ කුසලතා සංවර්ධනය අරමුණු කර කරගෙන මෙම චිකිත්සාවන් ලබා ගැනීම ඉතා වැදගත් වේ. මන්ද හරහා දරුවාගේ සාධනීය වර්ධනයක් කරා ළඟා වීමට හැකියාව පවතීදරුවා වැඩෙත්ම සමාජයේ සාර්ථක ලෙස  ජීවත් වීමට, ඔවුන් යහපත් ලෙස සමාජානුයෝජනය කිරීමට (quality of life ) මෙම චිකිත්සාවන් සඳහා යොමු වීම හා අනුව කටයුතු කිරීම ඉතා වැදගත් වේ.

  1. දෙමාපියන්ගේ කාර්යභාරය කෙබඳු ද ?

ඔටිසම් තත්ත්වය සහිත දරුවකු සිටින දෙමාපියන් යනු ඉතාමත් සුවිශේෂී කාර්ය භාරයක් සහිත දෙමව්පියෙක් බව කිව යුතුමය. සාමාන්‍ය දරුවකු මෙන් නො මෙම තත්ත්වය සහිත දරුවෙකු හට සුවිශේෂී අවශ්‍යතා පවතී. ඒවා හඳුනා ගැනීම, දරුවා අවබෝධ කර ගැනීම, චිකිත්සාවන් ලබා ගැනීම, නිවසේ දී දරුවා සමග එම ක්‍රියාකාරකම් නිතර නිතර පුහුණු වීම ආදී බොහෝ සුවිශේෂී කාර්ය භාරයක් මෙම දෙමව්පියන් හට පවතී.

 

කථන හා භාෂා චිකිත්සක සජිනි පෙරේරා මහත්මිය විසිනි.

 

පුරුෂ ප්‍රජනක පද්ධතිය පිළිබව දැනුවත් වෙමු

අපි කවුරුත් දන්නා විදිහට ස්ත්‍රී ප‍්‍රජනක පද්ධතියේ ක්‍රියාකාරීත්වය මෙන්ම පුරුෂ ප‍්‍රජනක පද්ධතියේ ක්‍රියාකාරීත්වයත් දරුවෙකු බිහිකිරීමෙහිලා ඉතා වැදගත් කර්ය භාරයක් ඉටුකරනවා. ඇතැම් අවස්ථාවලදී දරු පිළිසිඳ ගැනීමට බාධා ඇති කිරීමට මේ පුරුෂ ප්‍රජනන පද්ධතියේ ඇතැම් තත්ත්ව හේතු විය හැකියි. එනම් කාන්තාවන් මෙන්ම ඇතැම් විට පුරුෂයන්ද මද සරුබවට ගොදුරු වී සිටිය හැක. මේ ලිපියේ අරමුණ වන්නේ පුරුෂ ප්‍රජනක පද්ධතිය පිළිබඳව ඔබව දැනූවත් කිරීමයි.

පුරුෂ ප‍්‍රජනක පද්ධතියේ වෘෂණ යනුවෙන් හැඳින්වෙන්නේ පිරිමියෙකුගේ ශුක‍්‍රාණු නිපදවන  ස්ථානයයි . පිරිමින් සතු මේ වෘෂණ කෝෂ  මලූ හැඩති ආකාරයෙන් සිරුරෙන් බාහිරව පිහිටා ඇත. ඒ ශුකාණු නිපදවීම සදහා  අවශ්‍ය වන්නේ ශරීර  උෂ්ණත්වයට  වඩා අඩු උෂ්ණත්වයක් නිසයි. සිරුර අභ්‍යන්තරයේ නොපිහිටා මෙලෙස වෘෂණ කෝෂ ශරීරයට බැහැරින් පිහිටීම නිසා මෙම අවශ්‍යතාවය ඉටුවේ. වෘෂණ කෝෂ  තුළ උණුසුම ශරීර  උෂ්ණත්වයට වඩා සෙල්සියස් අංශක 20 කින් අඩුය. 

වෘෂණ කෝෂ දිගින් 5 mm පමණ වේ. එය වටා වූ ආවරණය දැඩිව ශරීරය හා පටකයන් ලෙස  සම්බන්ධ වී ඇත. වෘෂණ තුළ මැදිරි ලෙස වෙන් වූ පිණ්ඩිකා රැසක් ඇත. සෑම පිණ්ඩිකාවකම කූඤ්ඤ හැඩැති අවකාශයකින් නාලිකා රාශයක් වේ.  මේවා ශුක‍්‍රධර නාලිකා වශයෙන් හදුන්වනු ලබන අතර මෙම නාලිකා අතර වූ පටකය අන්තරාල පටකය ලෙස  හදුන්වයි.  අන්තරාල පටක තුළ වූ සෛල ටෙස්ටොස්ටෙරෝන් (testosterone) හෝමෝනය නිපදවයි. පිටියුටරියෙන් ශ‍්‍රාවය වන ලූටෙයිනීකාරක හෝමෝන(Luteinizing Hormone – LH) මෙම සෛල  උත්තේජනය කරයි. ටෙස්ටොස්ටෙරෝන් හෝමෝනය ශුකාණු නිපදවීම කෙරෙහිත්, පිරිමින්ගේ ද්විතීයික ලිංගික ලක්‍ෂණ (කටහඩ ගොරෝසුවීම, ලිංගික පෙදෙසේ රෝම ඇතිවීම, ශුකාණු මෝචනය) ඇතිවීම කෙරෙහිත් බලපායි. 

මෙහිදී ටෙස්ටොස්ටෙරෝන් හෝමෝනය ශුක‍්‍ර නාලිකා තුළ වූ ශුකාණු මාතෘ සෛල  උද්දීපනය කර ශුකාණු නිපද වීම සිදු කරන අතරම මෙසේ  නිපදවෙන ශුකාණුවලින් ශුක‍්‍රධර නාලිකා පිරී යයි. ඒවා ශුක‍්‍ර නාලිකා තුළට විවර වීම සිදුවේ. මේ ශුක‍්‍ර නාලිකා වෘෂණ වෙතින් නික්ම දඟර ගැසුණු තනි නාලයකට එකතු වේ. එය වෘෂණය ලෙස හඳුන්වයි. වෘෂණය තුළ නිපදවෙන ශුකාණු තාවකාලිකව තැන්පත් කොට තබන්නේ මෙම අපවෘෂණය තුළය. අපිවෘෂණයේ කෙලවරින් ශුක‍්‍ර නාලය ඇරඹේ. මෙලෙස ඇරඹෙන ශුක‍්‍ර නාල යුගල පසුව මුත‍්‍ර මාර්ගයට සම්බන්ධ වේ. මේ සම්බන්ධ වන තැනට මදක් ඉහළින්ද සම්බන්ධ වන ස්ථානයේද ඊට මදක් පහළින්ද පිළිවෙලින් ග‍්‍රන්ථි 3 ක් පිහිටා ඇත.

1) ශුක‍්‍ර ආශයකාව (Seminal Vesicle)

2) පුරස්ථි ග‍්‍රන්ථිය (prostate gland)

3) කූපර් ග‍්‍රන්ථිය (Cooper gland)/ බුම්බූල මූල ග‍්‍රන්ථිය (bulbo urethral gland)

වෘෂණයේ නිපදවෙන ශුකාණුවක්, මෙම ග‍්‍රන්ථි තුනේ ශ‍්‍රාවයනුත් එක් වීමෙන් සුදු පැහැති උකු තරලයක් නිපදවෙන අතරම මේ  තරලයේ වැඩි වශයෙන් ඇත්තේ ශුක්‍ර ආගයිතා නම් ශ්‍රාවයකි. ශුකාණුවල  චලනය සදහා ශක්තිය සපයන්නේ මෙම සීනි මගිනි. එනම් ශුකාණු සදහා පෝෂණය එමගින් සැපයේ. ශුකාණුවලට එහා මෙහා චලනය වීම සඳහා පරිවහන මාධ්‍යයක් ලෙස ඉහත ග‍්‍රන්ථින්ගේ ශ‍්‍රාවයන් උදව් වෙනවා. සාමාන්‍යයෙන් පිරිමියෙකු එක්වරකට පිටකරන ශුක‍්‍ර තරල ප‍්‍රමාණය 2.5 -3.5 ml පමණ වෙනවා.. ඉන් එක් මිලි ලීටරයක අඩංගු ශූක‍්‍රාණු ප‍්‍රමාණය මිලියන 100 ක් පමණ වේ.

පිරිමින්ගේ  ප්‍රජනන පද්ධතිය හා සම්බන්ධ මුත‍්‍ර මාර්ගය පිළිබඳව මෙහිදී අප දැන ගැනීම වැදගත්. මුත්‍ර මාර්ගය මෙහිදී කාර්යයන් දෙකක් ඉටු කරයි.  එනම් මුත‍්‍රා පිටකිරීම හා ශුක‍්‍ර තරලය පිට කිරීම යන කාර්යන් දෙකයි.  

ශිෂ්ණය මුදු මොළොක් අවයවයක් වන අතරම ලිංගික උත්තේජනය ලද විගස ඊට රුධිරය සපයන ධමනි ප්‍රසාරණය වීමක් සිදුවේ. එහි ඇති ස්පොන්ජී පටක රුධිරයෙන් පිරෙයි. ශිරා හැකිලේ. ඒ නිසා ශිෂ්ණයෙන් පිටතට රුධිරය ගලා යාම අවහිර වේ. ස්පොන්ජී පටක අවකාශය තුළ රුධිරය පිරීගොස් ශිෂ්ණය සෘජු වේ. ලිංගික උත්තේජනය නොමැතිව ද එනම් මුත‍්‍රාශ‍්‍රය පිරීයාම (බොහෝ විට උදෑසන අවදිවන විට කුඩා දරුවන්) වැනි අවස්ථාවලදීද ශිෂ්ණය ඍජු විය හැකිය.

පුරුෂ ප‍්‍රජනක පද්ධතියේ මූලික කොටස් 

  • වෘෂණ (Tester)
  • අපිවෘෂණය (Epididymis)
  • ශුක‍්‍ර නාල (Ductus deferenc)
  • ශුක‍්‍ර ආගයිත (Seminal vesicle)
  • පුරස්ථි ග‍්‍රන්ථි (Prostate gland)
  • විසර්ජක නලය (Ejaculatory duct)
  • ශිෂ්ණය (Penis) 

ශුක‍්‍ර නාලය – වෘෂණයේ සිට යටි බඩ ප‍්‍රදේශය දක්වා ගමන් කර මේ ශුක්‍ර නාල  උදර කුහරයේ පහත පිහිටි ශ්‍රෝණි කුහරය වෙත ඇතුළු වේ. ශුක‍්‍ර නාලයේ අවසාන කොටස ශුක‍්‍ර ආගයිතාව සමග එක් වී විසර්ජක නලය බවට පත්වේ. විසර්ජක නලය පුරස්ථි ග‍්‍රන්ථිය තුලින් ගමන් කර මුත‍්‍ර මාර්ගයට විවෘත වේ.

ශුක‍්‍රාණු – ශුක‍්‍රාණු සෛල ලෙස හදුන්වන්නේ හුදෙක් ශුක‍්‍ර තරලයේම  කොටසක්. ඇලෙන සුළු ධවල පැහැති ලිංගික සංසර්ගයේදී මුදා හැරෙන ශුක‍්‍ර තරලය තුළ ශුක‍්‍රාණු සෛල ගිලී පවතිනවා. ශුක‍්‍ර තරලයේ පෘක්ටෝස් මෙන්ම ප්‍රෝටියෝලිටික් එන්සයිම පවතී. ඒ තුළ ගිලී පවතින ශුක‍්‍රාණුවල චලනය වීමේ හැකියාව  නියම විදිහට  පවත්වා ගැනීමට මෙම රසායන හේතූ වෙනවා. සෑම ශුක‍්‍රාණුවක්ම එක් වගේ නොවන අතරම ඒවාගේ හිසෙහි, බදෙහි වගේම  වල්ගයෙහිද එකිනෙකට වෙනස්කම් තිබිය හැකියි. ඒවා ඇතැම් විට හිස් දෙකක්, වලිග දෙකක්, දඟර ගැසුණු බවක් ආදී ලෙස යම් යම් විකෘතිතා පෙන්නුම් කළ හැකියි. මේ ආකාරයේ විකෘතිතා රැසක් සහිත ශුක‍්‍රාණු මේ මෝචනය වන ධාතු කොටස් වල තිබිය හැකියි. ශුකාණු සහ ඒ පිළිබඳව සවිස්තරාත්මක සටහනක් ඉදිරි ලිපියකදී බලාපොරොත්තු වන්න.

විශේෂඥ මතය, අදහස සහ මූලික සටහන:

 ක්‍රිෂාන්ති ගංගා කුමාරිහාමි මහත්මිය   

නවජ සූති දැඩි සත්කාර ඒකකයේ සූතිකා පුහුණු හෙද නිලධාරිනි (1 ශ්‍රේණිය)
පළාත් මහා රෝහල, කුරුණෑගල