පුංචි පැටව් කියන්නේ ඇත්තටම මල් වගේ බොහොම මුදු සුමුදු යස්තුවක් කිව්වත් නිවරැදියි. මේ පුංචි මල්වලට අපි කවුරුත් ආදරෙයි. ඒ ආදරය සෑම දරුවෙකුටම එක හා සමානව ලැබෙන්නේ නැහැ. අම්මලා,තාත්තලාගේ ගති පැවැතුම් අනුව මේ තත්වය එකිනෙකාට වෙනස් වෙනවා.

ආදරය ලබා දෙන්න මිළ මුදල් අවශ්‍ය නැහැ..

දරුවන්ට ආදරයයි කියන්නේ ඔවුන් ඉල්ලන හැම දෙයම ඉල්ලන පමාවෙන් ලබා දීම නම් නොවේ. නමුත් ඉල්ලන දෙය ප්‍රතික්ෂෙප කරන රටාවක් තිබෙනවා. යමක් ඉල්ලු සැනින්ම ඒ ගැන දොස් නගමින් දරුවාට කඩා පනින්න එපා. දරුවාගේ ඉල්ලීම ඉටු කිරීමට නොහැකි හේතු ගැන කාරුණිකව ඔවුන්ට පහදා දෙන්න. ඒ අතර මේ වගේ හේතු ඇති.

• අම්මා තාත්තා ළඟ දැන්  මුදල් නැහැ.
• මේ මුදල වියදම් කිරීම අද දවසේ හැටිය අපහසුයි.
• මුදල් ලැබුන දිනක අරගෙන දෙන්න උත්සාහ කරන්නම්.
• පුතාට මේ දෙය අරගෙන ඕනමද කියලා තව වතාවක් හිතන්න

මේ විදිහට කරුණු කාරණා පහදා දුන්නොත් දරුවා විසින්ම එය තමාට අනවශ්‍ය බවට වූ තීරණය ගනු ඇති. එහෙම නැතුව ”කොහෙ තියෙන සල්ලිද..? මෙහෙ එනවා යන්න කියමින් දරුවාගේ කණෙන් ඇදගෙන යෑම නම් කිසිසේත්ම අනුමත කළ යුතු නැහැ.

තාත්තා කෙනෙක් නම් දුවත් එක්ක කථා කරන්න…පුතා සමග සෙල්ලම් කරන්න..එහෙම නැති වුනොත්…?

බොහෝ තාත්තලා තමන්ගේ දියණිවරුන් සමග කතාව අම්මාට පවරා නිහඬ වෙනවා. දූගේ ප්‍රශ්න අම්මාට කිව්වත් තාත්තාගේ කතා බහ දූටත් අවශ්‍යයි. දූවරුන්ගේ මල්වරවීම සහ එයින් පසුව ඇති වෙන මාසික ඔසප්වීම වැනි කටයුතු පියවරුන් සමග කථා කිරීමට නොහැකි වුනත් එදිනෙදා ජීවිතයේදී තමන්ගේ දියණිය සමග කතා බහට තාත්තාගෙන් අවස්ථාවක් ලැබීමත් ඉතා වැදගත්. 

ඒ වගේම පුතා සමග සෙල්ලම් කිරීමටත් තාත්තාට වේලාවක් තිබෙනවා නම් තාත්තා සහ පුතා අතර බොහොම සමීප සම්බන්ධතාවයක් ඇති වෙනවා. අද සමහර නිවෙස්වල පුතා සහ තාත්තා අතරත් ඇත්තේ බොහොම දුරස් බවක්.කන්න දෙනවා..අඳින්න දෙනවා..ඉගෙන ගන්න වියදම් කරනවා..තවත් මොනවාද..? තාත්තා කෙනෙක් විදිහට ඔබ එහෙම හිතුවත් දරුවන්ගේ හදවත ස්පර්ශ කිරීමට මුලින් කී කිසිම දෙයකින් නොහැකි බැව් හිතන්න.දරුවාගේ වැඩීමට ආහාරපාන අවශ්‍ය බව ඇත්ත. එහෙත්..දරුවාගේ හිතට සතුට, සැනසිල්ල, ආරක්ෂාව ඇති වීමට නම් තාත්තා යන චරිතයත් සමීපව සම්බන්ධව සිටීම ඉතාමත් වැදගත්.

දරුවා යනු කුඩා කරන ලද වැඩිහිටියෙකු  නොවේ.

සැබවින්ම දරුවෙකු යනු වැඩිහිටියෙතුගේ ප්‍රමානයෙන් ශාරිරිකව වෙහෙසවිය හැකි සහ වගකීම් දරණ පුද්ගලයෙකුගේ මට්ටමට ලා සැලකිය හැකි තැනැත්තෙක් නොවේ.ඔවුන්ගේ ලෝකය බොහොම සුන්දරයි. නමුත් ඒ සුන්දරත්වය අත්විදින්න අවසරය වැඩිහිටියන් වෙතින් ලැබිය යුතුය. දරුවාගේ ළමා ලෝකයම විනාශ කරන දෙමව්පියන්ද නැතුවාම නොවේ. ඇතැම් දෙමව්පියන් විසින් දරුවාට දැරීමට අපහසු තරම් වැඩකටයුතු පවරන අවස්ථාවන් තිබේ. මේ නිසාම ජලය,ගින්දර වැනි දෙයින් දරුවන් අනතුරු ලබන අවස්ථාවන් එමටය. ඒ නිසා ස්වයං ආරක්ෂාව ගැන දරුවාට අවබෝධයක් ලබා දීම මිසක අනවශ්‍ය අන්දමින් අවදානම් කටයුතු වෙනුවෙන් යොමු කිරීම ආදරණීය දෙමව්පියන් විසින් කිසිම දිනක සිදු කරන කාර්යක් නම් නොවේ.

දෙමව්පියන් දරුවන්ට නොසලකන්නේ ඇයි..?

නොදැණුවත්බව

අද ලෝකය පුංචි ගම්මානයක් බව ඇත්ත.ඒත් මේ ගම්මානයේදී දෙමව්පියකරණය හෙවත් දරුවන් හදා වඩා ගැනීම මුල් කර ගෙන පවත්නා සංවාදයන්,සන්නිවේදනයන් ඇත්තේම නැති තරම් කිව්වොත් නිවරැදිය. මෑතබාගයේ පටන් ගර්භණී මාතාවන්ගේ පටන් දෙමව්පියකරණය ගැබිණි සායනයන්හිදී අම්මාට වගේම තාත්තාටත් ලලබා දීම නම් සතුටට කරුණක්.

ආර්ථික ගැටළු

වතුර ගලන්නේ මිටි තැනින් කියන්නා සේ දෙමව්පියන්ගේ ආර්ථික ගැටළුවලින් නිතරම පීඩා විදින්නේ දරුවන්ය. ඇතැම් තාත්තලාට දරුවාගේ කිරි පැකැට්ටුවට මුදල් නොමැති වුනත් දුම්වැටියට, අරක්කු බෝතලයට ලෝබ නැතුව ලැබෙන මුදල වැය කරන අවස්ථාවන් ඇත. නමුත් මේ පියවරුන් දරුවන්ගේ ඒනෑ එපාකම් සියල්ලම මුදල් නැහැ…යන පොදු වගන්තියෙන්ම කප්පාදු කිරීමට තරම් ගොරෝසු හිත් ඇත්තන් බැව් කිව යුතුමය.

කාලය

කාලටය හැල්මේ ගෙවෙද්දී ඒ සමග පොර බදින අම්මා තාත්තාටත් දරුවන්ගේ ලෝකයට සම්බන්ධ වීමට අවස්ථාවන් නැති බවත් ඇත්ත. එහෙත් වෙලාව යනු අවශ්‍යතාවය ඇත්නම් නොදැනීම උපයා ගත හැකි දෙයක් බැව් නොරහසකි. ඒ වෙනුවෙන් ඇත්තේ එකම සාධකයකි. එනම් දරුවන් අපේම වස්තුවක් බව සිතීම පමණි. රැකියාව, අතිකාල ඉපැයීම,සමාජ සම්බන්ධතාවයන් හමුවේ දරුවා සමගත් කාලය ගෙවීමට දවස් නැතැත් පැය ගණනින් හෝ කාලය උපයා ගැනීම දයාබර දෙමව්පියන්ගේ කාර්යක් විය යුතුය.

ඔබ ආදරණීය අම්මෙක්..තාත්තෙක් නම්..දරුවා ගැන දරුවෙකු ලෙස සිතනවා නම් ඉහත දැක්වෙන අන්දමින් ඔබ දැනටමත් කටයුතු කරන බව ඔබටම තේරුම් යනු ඇති.

ලෝකයේ සියළු නපුරෙන් මා රකිමින් හොඳම දේ මට පෙරා දුන් මගේ අම්මා ලෝකයේ හොඳම අම්මාය. මට අපැහැදිලි සහ අසීරු සෑම ගැටළුවකදීම මට පෙනුන එකම පැහැදිලි පිළිතුර වූයේ මගේ අම්මාය ( all knowing mom-ness).

කඳුළේ ලුණු රසකදීද , අසරණකමේ අඳුරු පත්ලේදීද, ඒ අසමාන ලෙස  උණුසුම් උරහිස මා වෙනුවෙන් විසිහතර පැයේම දරා සිටියේ මගේ අම්මාය. හිස අත ගෑ සැනින් බොහෝ වේදනාවන් ගෙන් මා මුදාහළ මායාකාරී ස්පර්ශන් හිමි මගේ අම්මාටය ( gentle touch ). ඇයට මම ආදරේය.

කාශ්ඨක අව්වේද, ගිනිලන පොළවකද, සැඩදිය පහරකද අප්‍රතිහත දෛර්‍යවන්තභාවයෙන් නැඟී සිටිය හැකි කෙනෙක් වේද , ඒ  නම් මගේ අම්මාය. ජීවිතයේ ආර්ථිකමය පරිහාණින්වලට වලට නොපැකිළව නමුත් තාර්කිකව මුහුණ දුන්නේ මගේ අම්මාය.(ability to rationalize and work through  any tough situation ) යසද,  අයසද සමව විදින්න ඉගැන්වූයේ අම්මාය.  මම ඇයට ආදරේය.

දසමසක් මා වෙනුවෙන් ඇගේ සියුමැලි නාරි දේහයම කැපකර ඉන් බිඳකුදු  නොනැවතී, ලේ බිංදුව පවා කිරි වලට පරිවර්තනය කරන්නට නිර්ලෝභී වී, ඉනික්බිති ජීවිතයම පවුල වෙනුවෙන් දිය කර හරින්න තරම් අයෝමය කැපකීරිමක් කළේ  අම්මාය ( generosity ). මම ඇයට  ආදරේය.

මා වෙනුවෙන් ආශා කල බොහෝ දේද, සුව නින්දද, සැපවත් ජීව්තයද, සැනසුම්දායක දවස් ගණනාවක්ද අහිමි කරගත් ඇය, ඒ සියල්ල එක මුදු සිනහවකින් අමතක කරදමා මගේ ආදර චුම්බනයකින් , මගේ සිනහවකින් පමණක් සැනසෙන්නට දන්නීය. ඒ මගේ අම්මාය. ( selflessness ) මම ඇයට ආදරේය.

රතුබත් කන්නටද, කොළකැද බොන්නටද, එළවලු කන්නටද ඇවිටිලි කරමින් දවස පුරා මා පීඩාවට පත් කරන්නී ඇයය. කුඩා පෝච්චි වල වස විස නැති එළවලු වවමින් සියුමැලි දෑත් වල කරගැට එනතුරු ඒවාට සාත්තු කළේ මගේ අම්මාය. ඒ සියක් ආයු ඇයට නොව මට ලබා දෙන්නටය. ( health conscious ) ඒ මගේ අම්මාය. මම ඇයට ආදරේය. 

එහෙමත් දවසකදී හැදෙන අමතර කෑමක් ටිකක් වැඩිපුරද , බත්පතට වැඩිපුර මාළුපිණිද, වැඩිපුර බිත්තරයක්ද  මගේ යහලුවන් වෙනුවෙන් එකතුකල ලෝකයේ ප්‍රණීතම රසමසවුළු පිසින්නියද, අන් දරුවන් කෙරෙහි අපිරිමිත දයාවෙන්ද බැලූ ( empathy) උදාර ගැහැණිය වන්නීද මගේ අම්මාය. මම ඇයට ආදරේය.

නවීන ජංගමයා හසුවරන්නට කොතෙක් කියාදුන්නද, මාගේ මිතුරන්ට හිටි අඩියේ අහේතුකව  happy birthday එමොජි සහ ස්ටිකර් යවමින් ඔවුන්ව සිනහගන්වන්නීද,  මගේ ඇමතුමකදී, I’m at a meeting.pls call me later කියා කුස්සියේ සිට පණිවිඩ එවමින් මා කෝප ගන්වන්නීද ඇයය.  හවස් කාලයේ මේ සියලු වීරක්‍රියා සිහිකරමින් කිරිදරුවෙකු සේ සිනා නඟන්නීද ඇයය. ( silly sense of humor) ඇය මගේ අම්මාය. ඇයට මම ආදරේය.

ෆීනික්ස් කිරිල්ලියක් මෙන් අළුද දූළිද මතින් නැගී සිටීමින් එහි  මූලික පාඩම කියා දුන්නේ ඇයය. තාත්තාද අපවද ආදරයෙන් රඳවාගෙනවුන් ආදරයේ බන්ධනය ඇයය. බිඳුණු හදවත් සීරුවෙන් සුවපත් කළ, විසිරෙන පවුල එකට එකතු කළ, කළ නොහැක්කක් නොමැති ගැහැණිය මගේ අම්මාය ( dedication to the family ). මම ඇයට ආදරේය. 

තවත් වැඩිපුර නිදන්නට ඇස ඉල්ලන මිනිත්තු දෙකක කාලයෙන් මා මුදවමින් අවදිවන්නට බලකල සොදුරු ආඥාදායකයත්වය ඇයගේය. ඉර එළියට පෙර මගේ කාමරය දීප්තියෙන් දැල්වූ ඒ අසිරිමත් දෑස්ද, ආදරණීයම ඇමතීමද ඇයගේය ( lighting up my room with her smile and eyes ) ඈ මගේ අම්මාය. මම ඇයට ආදරේය.

සුළු සෙම්ප්‍රතිශ්‍යාවක සිට අසීරු රෝගයක් දක්වාම සහනය සළසන සුකුමාර වැළදගැනීම ඇත්තේ ඇගේ පපුතලයේය. සුවපත්බවේත්,  මානව දයාවේත් උත්තම චුම්භනයන් අයිති ඇයටය. මම කැමතිම හාදු ඇත්තේ ඈ ළගය ( comforting hugs) ඈ මගේ අම්මාය. මම ඇයට ආදරේය. 

” චූටි දුව ” ලෙස මා ඇමතිය හැකි ලෝකයේ ලාලිත්‍යවත්ම හඬ ඇත්තේ ඇයටය. අතිශය ආවේගකාරී, ප්‍රකෝපකාරි මොහොතක පවා මා වළක්වාලන අමෘතමය වචනද සන්සුන් පැහැබර මුහුණද ඇත්තේ ඇයටය ( calming presence ). ඇය මගේ අම්මාය.  ඇයට මම ආදරේය. 

යන්න බැරි බව කියා නවතන, දැන් අතැර දැමිය යුතු බව සිතන, බොහෝ කාරණා වලදී මා අල්වාගෙන සිටින, පැටලුම් ලෙහමින් මා අස්වස්සාලන, නවත්තන්නට සැරසුන ඒ බොහෝ දේ අවසානය හා ජයග්‍රහණය දක්වාම කැන්දාගෙන යන රූපරම්‍යාව ඇයය ( stuck with me through  thick and thin ).  ඇය මගේ අම්මාය. මම ඇයට ආදරේය. 

මගේ හිතුවක්කාරකම් සීතළ කදුළකින් දරමින්ද, තාත්තාගේ කුඩා දඩුවමින් මා මුදවමින්ද, එකටෙක කියූ එහෙමත් නරක නපුරු දවසක මෘදුව රවමින්ද, මා සනසන්නට මා කැමතිම රසකැවිල්ලක් සඟවාගෙන අවුත් දුන් නොහිම් ආදරය ඇයගේය ( unwavering love) . ඈ  මගේ  අම්මාය. 

ලෝකයේ හොඳම, ආදරණීයම අරක්කැමියා ඇයය ( amazing cooking skills ). සියලුම කුළුබඩු සමඟ ඇය මුසු කරන ඇයගේ ආදරයේ තුනපහ මිශ්‍රණය ලොවේ අන් කිසි තැනක ඔබට සොයා ගැනීමට නොහැකිය. එය ඇත්තේ ඇය ළඟම පමණය. ඒ මගේ අම්මා ළගය. මම ඇයට ආදරේය. 

සෙවණැල්ල වුව ඇතැර යන එහෙමට දුෂ්කර දිනවලදී තාත්තාට සෙවණැල්ල වෙමින්, දුකද, සැපද සමසිතින් දරමින්, මරණයට පවා වෙන් නොකළ හැකි ලෙස කොන්දේසි විරහිතව රැදි හිදින්නී ඇයය. තාත්තාගේ පරම්පරාව ගෙන යෑම ප්‍රාණ  පරිත්‍යාගයෙන් දරුවන් වැදූයේද හැදූයේද ඇයය. කිසිදු ප්‍රතිලාභයක් නොපතා ආදරයම බෙදන, ආදරයේ විසල් වෘක්ෂය ඇයය ( unconditional love for my father ). ඒ මගේ අම්මාය. ඇයට මම ආදරේය.  

අසමසම ලෙස දුක නිවාරණය  කරන, අසාධාරණ ලෙස ඕනෑම කෙනෙක්ට  සමාව දෙන බවට අපෙන් චෝදනා ලබන ප්‍රශස්‍ය හදවත හිමි ඇයටය  ( epic capacity for forgiveness ). ලෝකයේ අසමසම කෙනෙක් ඇත්තම් මට, ඒ මගේ අම්මාය. මම ඇයට ආදරේය.

හේතුකව හෝ අහේතුකව මම ඇයට බැඳෙමි. ආදරය කරමි. ඇය ඉගැන්වූ මාර්ග වල යමි. ඇගේ කිරට හැරවුන ලේ වල අයිතිය සුරකිමි. “අම්මා” , අප්‍රතිහත කැපකිරීම් වල පර්‍යාය පදයක් බව අදහමි. හේතු දහසක්, දසදහසක් හෝ බිලියනයක් සොයාගෙන ඇයව අගයමි. අම්මා අසමසම නිර්මාණයක් බව විශ්වාස කරමි. මගේ අම්මාට මම ආදරේ කරමි.

මගේ අම්මාටද ලෝකයේ සියලු අම්මලාටද ආදරයෙනි. 

වෙන් වෙන් වශයෙන් තම මාර්ගයන් වල ගමන් කල ස්වාධීන ගැහැණියක් සහ මිනිසෙක් පළමුව දෑසින්ද , දෙවනුව හදවතින්ද බැඳී , දැන් ඉතින් එකට දිවිමඟ යන්නට ඕනෑයි තීරණය කළ අතීත ජනවාරියක ඔවුන්නොවුන්ගේ දෑගිළි එකම රන්හුයකින් බැඳෙන්නට ඉඩ හළේය. ඒ අය නමින් ජනනි සහ සුසාර වන්නෝය. 

මේ අද ඔබට පිරිනැමෙන ජනනිගේ දිනපොතේ පිටු කිහිපයයි…

ඒ තුළ ඔබට ඔබ හෝ, මට මා හෝ, අපිට අප හෝ හමු වනු ඇත.

ජනනිගේ දිනපොත 02 

පෙබරවාරි 24: 

මේ ලෝකේ හැමදේම එකම පිළිවලකට වෙනවා නම් හොදයි කියලා මට හැමවෙලාවෙම හිතෙනවා. සුසාර පවුලේ එකම ළමයා වෙච්චි එක කොච්චර හොඳද කියලා අපේ අම්මලා කල්පනා කරේ එයාට ලැබෙන යම් දේපල උරුමයක් ගැන හිතලා වෙන්න ඕන. සුසාර කියන්නේ මනුස්සයෙක් විදිහට පුදුම තරමේ හොඳ කෙනෙක්. එයා හොඳම ප්‍රේමවන්තයෙක්. ආදරණීය කෙනෙක්. ඒත් ගෙදරදි එයා හුරතල් පොඩි බබෙක්. අම්මාගේ සහය නැතුව කිසි දෙයක් කරගන්න බැරි කෙනෙක්. ඇදන් ඉන්න කලිසමත් ගස්බඩ ගාපු මනුස්සයාගේ වළල්ල වගේ ගලවන්නේ කොතනද? ආන් එතන බිමට දානවා. Towel එකට කරන්නෙත් ඒ සන්තෑසියම තමයි. මම දැන් කීපදවසක්ම ඔය තැන් තැන් වල රෙදි ගළවලා දාන්න එපා කියලා සුසාරට කිව්වම , සුසාර කිව්වේ “අනේ බබාහ් අම්මා අස්කරල වැලට දායි.. ඔයා නිදහසේ ඇදගන්නකෝ” කියලයි. අම්මා කොහොමටත් තේ උස්සගෙනයි, අතොරක් නැති හේතු හදාගෙනයි අපේ නිදන කාමරේ ගාව හිටන් ඉන්න එක මන් ආපු දා ඉදලා කරනවා. 

කාමරේට දොරක් තියෙන්නෙ හොඳ වෙලාවට. දවසක් රෑ party එකකට යන්න තිබ්බ නිසා අපි දෙන්න දවල් පොඩි නින්දක් දැම්මා. මට දවල්ට ලොකුවට නින්ද යන්නෙ නැහැ. පැය බාගයක් ඇහැ පියවෙන්න ඇති. මට bathroom යන්න ඕනා නිසාත් සුසාරට ඇහැරුනොත් පව්නේ drive කරන්නත් තියෙනවනේ මම සද්ද නොනැගෙන විදිහට අඩිය තියලා ගිහින් එකපාරට දොර ඇරියා. බුදු අම්මෝ ! අම්මා දොරලඟ. ඒ පට්ට දවාලෙත් මම හොඳටම බය වුනා. “ඇයි අම්මේ ?” කියන එක නොවුනත් මම අහන්න ඕන ප්‍රශ්නේ මම ඇයි කියලා ඇහුවා. 

” ආ.. අහ් … මේ සද්දක් නැත්තේ මොකද බලන්න ආවා.. පුතාට තේකක් ඕනද දන්නෙ නෑනේ “

මේවට උත්තර විදිහට මොනවා දෙන්නද? මම “තේ එපා එයා නිදි අම්මේ කිව්වා”. මටයි අක්කටයි වෙනම කාමර අපේ තාත්තා දීලා තිබ්බා. තට්ටු නොකර කෙල්ලන්ගේ කාමර වලට යන්නෙපා කියලා තාත්තා අම්මටත් නීති දැම්මේ අපිට අවුරුදු 16,17 වෙනකොට. මට මේ ජීවිතේ හරි අමුතුයි. හැමදේටම කළබලවෙන්න එපා කියලා ඉගැන්නුවත් තාත්තාමනේ. තව ටිකක් බලනවා. සුසාරගේ අම්මා ඇත්තක් කිව්වා වෙන්න පුලුවන්නේ.

පෙබරවාරි 27:

මට premenstrual symptoms එන්න පටන් අරන්ද කොහෙද. ඇඟේ වෙහෙසයි, තරහා යන එකෙයි, ඇඩෙන එකෙයි නම් කිසි අඩුපාඩුවක් නෑ. මටම මාව control නැති ගතියක් දැනෙනවා. හිස කැක්කුම ඊට හපන්. හෙටවත් මේක හැදුනොත් හොඳයි. කෑම පිරියත් නිකම් තියෙනවා නැති ගානයි. මේ දවස් වල නම් අම්මා දොර ළගද? උයනවද ? කනවද? බොනවද? මම කිසිදෙයක් හෙව්වේ  නෑ. මට වෙහෙසයි. වැඩට යනවා නෙමේ යැවෙනවා. මොකද ජනනිට ? කියලා සාලේ පැත්තෙන් අහනවා මට ඇහුනා.  සුසාර මොනවද කිව්වා. මම නිකම්ම නින්දට වැටුනා. කබඩි තරඟෙට ගියා වගේ මගේ ඇඟ. 

පෙබරවාරි 28::

නිවාඩු දාන්නම හිතෙනවා. ගිය මාසෙ wedding එක ගත්ත නිසා නිවාඩු ඉල්ලන්නත් බෑ  වගේ. අද සිකුරාදනේ ඔන්න ඔහේ අදත් අදිනවා. හෙටම rest එකක් ගන්නවා. මීට වඩා අමාරුවක් ආවොත් ගන්නත් නිවාඩු එපෑ. අනික මේ පෙබරවාරිනේ තාම. 

ගෙදර එනකොට අම්මා bedsheets මාරු කරලා තිබ්බා ඇදේ. අනේ මන්දා…එක්කෝ කමක් නෑ මට ඇඟට අමාරු එකේ ඔන්න ඔහේ නිදා ගන්න විතරනේ තියෙන්නේ. අද නම් ගෙදර කෑම එපා ! කොත්තුවක් සැරට කන්න තිබ්බා නම් හොඳයි. මම සුසාරගේ number එක dial කළා.

සුසාර ගෙට ගොඩ වෙද්දි හතට කිට්ටුයි. මම හිටියේ නින්දයි නොනින්දයි අතර. වාහනේ සද්දෙට ඇහැරුනත්, මාව ඇදෙන් බැස්සෙව්වේ කොත්තු සුවඳ. 

” ඊයා මේ මොන ජරාවල්ද? අපි නම් ගෙවල් හරියේ ගෙනල්ල කාල නෑ පිටි ගොඩවල්… අපේ පුතා කාලත් නෑනේ.. මේවා කොහොම හදනවද ? කවුද  දන්නේ ජරාව..” අම්මා කියෙව්වේ මම ඉවසිල්ලක් නැතුව කොත්තුව ලෙහාගෙන පිස්සෙක් වගේ කන්න පටන් ගත්තම. ” අම්මේ කොත්තුව ගෙනාවෙ මට.. මට මේවා කාල හොඳට පුරුදුයි… සුසාරට ඔයා උයපු දෙයක් බෙදලා දෙන්නකෝ” කියල කියන ගමන්  ” අනේ මළසමයං අපි බඳින්න කළින් ඉදන්ම මාවත් ඇදගෙන කොත්තු කන්න කඩවලට රින්ගුවේ ඔයාගේ පුතා තමා කියලා” හිතින් හිතුවා. මොකද සමහර වචන කටින් පිටකරලා වැඩක් නෑ.  ඒක නියම කොත්තුවක් ….

ලබන සතියේත් හමුවෙමු.

කියවන සැමට ආදරයෙනි.

එක්තරා ගමක ලස්සන පුංචි පාසලක් තිබුනා. මේ පාසලේ එක යාලුවෙක් තමයි නෙහාරා. එයා බොහොම සංවිධානාත්මක ඉවසිල්ලෙන් පිළිවෙළට වැඩ කරන ළමයෙක්. එයාගේ හොඳම යාළුවා යි තෙනුජ. එයා බොහොම ඉක්මනට තරහා යන අවේගශීලි  අයෙක්. ඉතින් නෙහාරා බොහොම පිළිවෙළට ඉවසීමෙන් වැඩ කරන හින්දා එයාට නිතරම ලැබුනේ ප්‍රශංසා සහ තෑගි. තෙනුජ බොහොම අවේගශීලිව අපිළිවෙළට වැඩකරන හින්දා එයාට නිතරම බැනුම් රණ්ඩුවීම් සහ කරදර ඇතිවුණා.

ඉතින් පන්තියේ ගුරුතුමියගේ නම තමයි කාන්ති. එයා දරුවන්ට හරිම ආදරේ කරන අකුරු සහ ඉලක්කම්වලට වැඩිය දෙයක් පාසලෙන් ලබාදෙන්න ඕන කියලා හිතන ඉතාමත් බුද්ධිමත් ගුරුවරියක්. ඉතින් මේ එක යාලුවෙක් බොහොම පිළිවෙලට පැහැදිලිව වැඩ කරන්නත් අනික් යාලුවා බොහොම අවේගශීලි වෙන්නත් හේතුව මොකක්ද කියලා ගුරුතුමිය කල්පනා කළා. ඇයට ඒක ලොකු ප්‍රශ්නයක් වුණා. ඉතින් මේ ගුරුතුමිය තෙනුජ ගැන විස්තර හොයනකොට එයා දැනගත්තා තෙනුජට සතියේ හැම දවසකම ටියුෂන් පන්ති තියනවා කියලා. එයාට සෙල්ලම් කරන්න, සින්දුවක් කියන්න, චිත්‍රයක් අඳින්න වේලාවක් නෑ. එයාගේ අම්මයි තාත්තයි දෙන්නම රැකියාවල නිරතත වෙන නිසා ගෙදර එනකොට ගොඩක් රෑ වෙනවා. එතකන් තෙනුජ කරන්නේ වීඩියෝ ගේම් ගහන එකයි ටීවී බලන එකයි. 

ඉතින් මේ කාන්ති කියන ආදරණීය ගුරුතුමිය එයා අඳුනන ළමා මනෝවෛද්‍යවරකට කතා කරලා මේ දෙන්නගේ මේ වෙනසට හේතුව ඇහුවා. එතකොට මේ මනොවෛද්‍යවරයා ඇයට කිව්වා අපේ මොළයේ ඉතාමත් වැදගත් කොටස් දෙකක් තියනවා.

1. සිතුවිලි මොළය

සිතුවිලි මොළයෙන් තමයි අපිට බොහොම සාමකාමිව සන්සුන්ව හිතලා බලලා හොඳ තීරණ ගන්න පුළුවන්.

2. හැඟීම් මොළය

හැඟීම් මොළයෙන් තමයි අපේ අවේගශීලි බව, තරහව සහ රණ්ඩුවීම් ඇති කරන්න පෙළඹවන්නේ. 

ඉතින් නෙහාරායි තෙනුජයි ගත්තම කොහොමද මේ හැඟීම් මොළයයි සිතුවිලි මොළයයි ඒගොල්ලන්ගේ වැඩ කරන්නේ?

තෙනුජගේ හැඟීම්  මොළය බොහොම ප්‍රබලයි. සිතුවිලි මොළය ප්‍රබලතාවය අඩුයි. ඉතින් එයාට ඉක්මනටම දුක හිතෙනවා. කව්රුහරි එයාට නමක් කිව්වොත්, හිරිහැරයක් කළොත් ඉක්මනටම එයාට දුක හිතිලා තරහා වෙනවා. නෙහාරට අනෙත් අය හිරිහැර කළත්, කොන්ඩෙන් ඇද්දත් එයාගේ සිතුවිලි මොළය ප්‍රබල හින්දා ඉක්මනට තරහා යන්නේ නෑ. එයා තරහා ගියත් ඉවසලා අනෙත් අයට ඒකට ප්‍රතිචාර නොදක්වා ඉන්නවා. 

එතකොට තෙනුජ ඉක්මනටම රණ්ඩුවලට පැටලෙන්න අවස්ථාව වැඩියි. මොකද කව්රුහරි එයාව තල්ලු කළොත් එයාගේ හැඟීම් මොළය ප්‍රබල හින්දා එයාට ඉවසගෙන ඉන්න අමාරුයි. එයා ඉක්මනටම ප්‍රතිචාර දක්වනවා. ඒත් නෙහාරා අනෙත් අයගෙන් හිරිහැර ආවත් ප්‍රතිචාර දක්වන්නේ සන්සුන්ව බොහොම හිතලා බලලා. එයා හැමවිටම එයාගේ සිතුවිලි මොලයෙන් අනෙත් අයගේ හැඟීම් ගැන සැළකිලිමත් වෙනවා. ඉතින් ගුරුතුමිය ළමා මනෝවෛද්‍ය විශේෂඥගෙන් අහනකොට එයා තමයි කිව්වේ තෙනුජගේ හැඟීම් මොළය ඉතාමත්ම ප්‍රබලයි. එයා මොළය වර්ධනය වෙනකොටත් තම ප්‍රාථමික අවධියක තමයි පසුවෙන්නේ. එයාගෙම වයසේ එයාගෙම හොඳම යාලුවා වුන නෙහාරගේ දැන් සිතුවිලි මොළය කෙමෙන් ප්‍රබල වෙමින් පසුවෙන්නේ. එයා බොහොම සංසුන්ව, සංවිධානාත්මකව තීරණ ගන්න හේතුව තමයි එයාගේ හැඟීම් මොළයට වැඩිය සිතුවිලි මොළය ප්‍රබල වීම.

ළමා මනෝවෛදවරයා පැවසූ විදියට අපේ ජිවිතයේ සාර්ථකත්වයට අපිට ඉගැනීම පිලිබඳ බුද්ධිය, අපේ IQ එක ඉලක්කම් සහ අකුරු පිලිබඳ බුද්ධියට අමතරව ඉතාම වැදගත් වන දෙයක් තමයි අපේ පෞරුෂත්වය. ඊටත් වැඩියෙන් අපිට ඉක්මනින්ම වෙනස් කරගන්න පුළුවන් දෙයක් තමයි අපේ EQ එක එහෙමත් නැත්නම් හැඟීම් පිළිබඳව තියන බුද්ධිය. අපේ හැඟීම් අවබෝධ කරගැනීම, අනෙත් අයගේ හැඟීම් අවබෝධ කරගැනීම ඊට සුදුසු පරිදි ප්‍රතිචාර දැක්වීම තමයි හැඟීම් පිලිබඳ බුද්ධිය කියන්නේ. 

ඉතින් නෙහාරා හොඳම හැඟීම් පිලිබඳ බුද්ධියක් ඇති දරුවෙක්. ඉතින් මේ විදිහට අවේගශීලිව ඉක්මනට තරහා යන තෙනුජත්, සංසුන්ව සංවිධානාත්මකව කටයුතු කෙරන නෙහාරාත් අනාගතයේ මොනවගේ පුරවැසියෝ වෙයිද?

සමහරවිට බොහොම අවේගශීලි, මාර්ග නීති පිළිපදින්නේ නැති, බැංකුවක පෝලිමේ ඉන්න අමාරු කෙනෙක් වෙයිද? එහෙම නැත්නම් බොහොම පිළිවෙලට වැඩ කරන අනෙක් අයට ගෞරව කරන බොහොම සහකම්පනය සහිත පුරවැසියෙක් වෙයිද? ඉතිං මේ අවස්ථාවේදී ළමා මනෝවෛද්‍ය උපදෙස් මගින් ජිවිතේ වෙනස් කරගන්න හැටි ගුරුතුමිය හොඳටම ඉගන ගත්තා. 

ඔබේ දරුවාටත් මෙවැනි ගැටලුකාරී තත්ත්වයක් ඇත්නම් ඒ පිළිබදව සැලකිලිමත් වෙමින් අවශ්‍ය මනෝ වෛද්‍ය උපදෙස් ලබාගෙන දරුවා නිසි මගට යොමු කිරීම සමාජය ඉදිරියේ දරුවා පත්වන අපහසුතා මෙන්ම සහකම්පනය සහිත දරුවෙකු දැයට දායාද කිරීමට ඔබට ඉවහල් වනු ඇත.

විශේෂඥ මතය, අදහස සහ මූලික සටහන:

විශේෂඥ වෛද්‍ය මියුරු චන්ද්‍රදාස
ළමා සහ යොවුන් මනස පිළිබඳ විශේෂඥ වෛද්‍ය – රාගම ශික්ෂණ රෝහල / ජ්‍යෙෂ්ඨ කථිකාචාර්ය – කැලණිය විශ්වවිද්‍යාලය

වෙන් වෙන් වශයෙන් තම මාර්ගයන් වල ගමන් කල ස්වාධීන ගැහැණියක්  සහ මිනිසෙක් පළමුව දෑසින්ද , දෙවනුව හදවතින්ද බැඳී , දැන් ඉතින් එකට දිවිමඟ යන්නට ඕනෑයි තීරණය කළ අතීත ජනවාරියක ඔවුන්නොවුන්ගේ දෑගිළි එකම රන්හුයකින් බැඳෙන්නට ඉඩ හළේය. ඒ අය නමින් ජනනි සහ සුසාර වන්නෝය. අද පටන් parenting.lk හීදී සතියකට දවසක් , ජීවන ගීතයේ ජනනය වන විවිධ ස්වර ඔවුන් විසින් සුසර කරනු ඇත. 

ඒ තුළ ඔබට ඔබ හෝ, මට මා හෝ, අපිට අප හෝ හමු වනු ඇත.

ජනනිගේ දිනපොත 1

පෙබරවාරි 20:

සුසාරයි, මායි කසාඳ බැදලා අදට හරියටම මාසයයි. තාම ඉතින් නෑදෑ ගෙවල් වල යෑමයි, යාලුවන්ගේ ගෙවල් වල යෑමෙයි ඉවරයක් නෑ. හැම සතියෙම දවස් හතේම ගමනෙමයි. ඔෆිස් යෑමක් නොතිබුනා නම් මේක හරිම ජොලි වැඩක් වෙන්න තිබ්බා.

ඒත් ඇඟපත තලල දාල වගේ. මාර වෙහෙසක් දැනෙනවා. “මේ ළමයි ගමනෙමයි ” කියලා සුසාරගේ අම්මා මූණ එල්ලගන්න පටන් අරන් දැන් දවස් හත අටක් වෙනවා. එයාටත් අපිව ඉස්සරකරන් නෑදෑ ගෙදරක යනකොට කිසි හිතට අමාරුවක් නෑ. අපි යාලුවෙක්ගේ ගෙදර එයාල නැතිව ගියොත් ඔන්න මූණ එල්ලෙන්න පටන් ගන්නවා. ඒ ලෙඩේ නම් අම්මට හැදිලා වැඩි දවසක් නෑ. මම ඇවිල්ලත් මොකෝ මහ කාලයක් ගියායෑ.

පෙබරවාරි 21:

ඊයේ අමාලිලාත් එක්ක dinner out එකක්. මාත් ඉතින් යුතුකමනේ කියලා, කැරට් කිරට උයලා, මෝර කරවල යහමින් කෑලි මිරිස්, ලූණු එක්ක තෙල් දාලා, කොළපාටට මොකුත් නෑ වගේනේ කියලා බෝංචි ටිකකුත් යන්තම් මිටි කිරෙන් මළවලා පොඩ්ඩක් තෙම්පරාදු කරලා, බතකුත් rice cooker එකේ ගැහුවේ සුසාරගේ අම්මට පහසුවෙන්නත් එක්කයි. අනෙක එයා මම ආවා නාවා, උදේට කෑම හදනවා අපිට ඔෆිස් ගෙනියන්නත් එක්කම. කොහොමත් එයාට උදේම කන්නත් ඕනනේ. මේ මට මළා වගේ නින්ද ගිය දවස් අතෑරියම පහුගිය මාසෙටම මම උදේට  උයන්න නැඟිට්ටෙත් දවස් දෙකයි තමයි ඉතිං. මහන්සීනේ. 

ඊයේ එනකොට රෑ දෙකයි. ඇවිල්ලා මහසෝනා ගැහුව වගේ ඇදේ දපල බුදියගත්තේ, මොකද ඉතිං ඉරිදා රෑ වෙනකම් party දැම්මා කියල boss සඳුදට වැඩට එන්න එපා කියල කියන එකක්යැ. පහමාරේ එලාම් එකට bathroom දිව්වේ සුසාරට කලින් bathroom යන්න. අපේ සුසා bathroom එක අස්සට ගියාම වරුවකට එලියට එන්නෙ නෑ පැළවෙනවා. මම සාරිය ඇඳගන්නත් එපෑ.” 

වළං වලට අත තියලවත් නෑ. කෑම එහෙමමයි. පිලුණු ගඳ එන්නේ මේ කැරට් හට්ටියෙන්. මම කෝප්පෙට වතුර එකක් පුරව ගත්තා.

” ඇයි අම්මේ මේ කෑම ? ” ගොඩ වෙලාවක් මගේ දිවඅග දහාට පාලිය නටපු වචන ටික ඔන්න එළියට පැන්නා.

” මේවා කන්න පුලුවන්ද? තාත්තාට සීනී, මට අක්මාවේ තෙල් නිසා ඔය තෙල් පෑදුන එව්ව කන්න හොඳ නෑ. ඉතින් අපි බඩගින්නේ නිදාගත්තා.. කෝ එහාට  වෙන්න මේ කේතලේට වතුර පුරවන්න. පුතා නැඟිටලත් ඇති..තේ හදන්න එපෑ”. අම්මා කිව්වේ මගේ මූණ මඟ ඇරලා.

“අනේ මළසමයං ! වෙනදට ඔය කිරට , මිරිසට ,තෙලට හැම ජාතියටම අඩව් අල්ලපු එළවලු,  මස් මාළු අපේ බත් එකේ තියෙන්නේ” කියලා කටට ආපූ වචන කුණු කෙළ එක්කම ගිළලා මම bathroom  එකට රින්ග ගත්තා.

පෙබරවාරි 22:

අනේ අපේ office වල ඉන්න කලිසම් යටින් චීත්ත පටලන් ඉන්න පිරිමි සෙට් එක.  මම බැන්ඳ දා ඉදලා උන්ට මම බබා ගේනකම් හදිස්සියි. මොකෝ පෝරුවෙදි ready made ළමයෙක් අතට දෙනවද?  එක දවසක් දෙකක්ද? මළවිකාර. තැනේදියි නොතැනදියි හරිම joke එක ඒක. මට පෙරේදා ඉදන් හරිම ඔලුවේ කැක්කුමයි. තේ බොන ගමන් මම ඔලුව තියන් හිටියා. මං හිතන්නේ migraineද කොහෙද?  ඔන්න හැදුනා අර සෙට් එකට ලෙඩේ. ” පාන් කරවෙන්න කලින් බාගන්න ඕන ජනනි…… ඒවට පළපුරුද්ද ඕන… සුසාරයට තාම පුරුදු නැතුව ඇති.. රේන් කෝට් කියන්නෙත් තෙමෙන්නෙ නැති ක්‍රමයක්” 

අපෝ ඒ චීත්ත පිරිමි සෙට් එක. තේ කෝප්පේ නෙමේ,  තේ ජොග්ගුවම ඔලුව ඉදන් යන්න හලන්න තිබ්බේ මට.  උන්ට එපා වෙන්නෙ නැද්ද මන්දා, 

” ඔයාලගේ පියාණන්වරු පාන් කර වෙන්න කලින් බාන සාත්තරේ දැනන් ඉදල නැති වෙන්න ඕන. දැනන් හිටියා නම් උපුලුත් නෑ කවිඳුත් නෑ.. නැද්ද මන් අහන්නේ” මම කිව්වේ බැරිම තැන. 

පෙබරවාරි 23:

ඔලුවේ කැක්කුම තාම අඩුවක් නෑ. අද නම් උදේම ඇහැරුනා මට. ඇත්තටම හරියකට නින්ද ගියේ නෑ. සුසාර කිව්වේ හවසට බෙහෙත් ටිකක් අරන් එමු කියලයි. මට හිතෙනවා තව ටිකක් බලන්න. එහෙම උනොත් සති අන්තේ යනවා. Personal files කරනවා කියන එක ලේසි වැඩක් නෙමෙයි. මට එපා වෙලා තියෙන්නේ. සමහර මිනිස්සුන්ට විශ්‍රාම  යනකම් මතක් වෙන්නෙ නෑනේ තමන්ගේ file එක සම්පූර්ණ කරගන්න. අරක අඩුයි. මේක අඩුයි. ඒ මදිවට නම් වලත් වෙනස්කම්. ඒවට දිවුරුම් පෙත්සමුයි. මේ රටේ මිනිස්සු කොහොමත් අනෙක් අය ගැන හෙන උනන්දුයි තමන්ගේ ඒවට වඩා. 

සුසාරල ඉන්නේ එයාගෙ සීයා, සුසාරගේ තාත්තලාටයි, බාප්පලාටයි බෙදලා දීපූ ඉඩමක. ගේ වටේම නෑයෝ පදිංචි කරන එක කොටින්ම කිව්වොත් සීයගේ ප්ලෑනක්. මගේ අම්මේ! ගෙවල් වටේ නෑයෝ ඉදීමේ රඟ දැනෙන්න නම් එහෙම තැනක පදිංචි වෙලාම බලන්න ඕන. සුසාරලගේ ගෙවල් වලට පිටිපස්සෙ ගෙදර එයාලගේ මද්දු බාප්පගේ , ඒ කියන්නේ තාත්තාගේ දෙවනි මල්ලි. එයාට  දුවලම තුන් දෙනෙක්, දෙන්නෙක් ස්කෝලේ ගිහින් ඉවරයි. එක්කෙනෙක් රූපලාවණ්‍යය ඉගනගන්නයි, අනෙක් එක්කෙනා කළමණාකාර සහකාර විභාගෙට ඉගන ගන්නයි කියල පන්ති යනවා. බාලම දුව තාම ස්කෝලේ දහයේ වසරේ කිව්වා. ඔය තුන් දෙනා මෙහෙමයි වැඩි හරියක් ඉන්නේ. බාප්පල වැඩට යනකොට කෙල්ලො තුන්දෙනා බලල දීල තියෙන්නේ සුසාරගේ  ආච්චියි, සුසාරගේ අම්මයිලු. ඒකලු ඔය මෙහෙටම වෙලා ඉන්නේ. 

කතාවේ රසවත්ම කෑල්ල ඒක නෙමෙයි.  එක දවසක් මම හදිස්සියේ short leave එකක් දාල ගෙදර එනකොට දෙවනි ගෑනු ළමයා මගේ අල්මාරිය ඇරගෙන අදිනවා. සුසාරගේ අම්මා හිටියේ නෑ. එයා නානවා. එයා හිටියත් ලොකු වෙනසක් නැති වෙයි. තාම පුංචි කෙල්ලො කියලනේ අම්මා හුරතල් කරන්නේ. මම එක පාරටම කාමරේට එයි කියල මධූ හිතුවේ නෑ. දෙවනි ගෑනු ළමයා මධුවන්ති.  “මධූ” කිව්වම ගැස්සිලා ගිහින් එයාගේ ලොකු අම්මාගේ  අල්මාරියෙන් පරණ සාරියක් හෙව්වා කියලා නිදහසට කරුණු කිව්වත්, මීට මාසෙකට කලින් මාත් එක්ක මේ ගෙදරට ආපු අල්මාරියට එයාගේ ලොකු අම්මාගේ සාරි එර්දියෙන් වැඩ්ඩද කියල මම ඇහුවේ නෑ. සුසාර කිව්වෙ යතුර දොරේම තියල ගිය එක මගේ වැරැද්ද කියලා. කොහොමත් වැටයි නියරයි නම් ගොයම් කන්නේ… කාට කියන්නද ඉතිං ඒ අමාරුව නැද්ද මන් අහන්නේ?.

ජනනිගේ දිනපොතෙන් ලබන සතියේ හමුවෙමු..

කියවන සැමට ආදරයෙනි.

උදේට නැගිටලා ඇඳුම් ඇඳගෙන ඉස්කෝලේ යන්න ලෑස්ති වුනත් පාසලට ළං වෙද්දී යන්න බෑ කියල සමහර දරුවෝ අඩනවා. එහෙමත් නැත්නම් උදේට බඩ රිදෙනවා/ඔළුව රිදෙනවා කියලා අඩන බබාලත් ඉන්නවා. ඒත් පාසලට නොගිහින් ගෙදර ඉන්න කිව්වම ඒ වේදනාවන් ඉක්මනින් සුව අතට හැරෙනවා. මේ රෝග තත්ත්ව වෛද්‍යවරයෙකු වෙත යොමු කළාම දරුවට ඇති ලෙඩකුත් නැහැ. මෙන්න මේ විදිහට දරුවෙක් පාසලට යන්න බිය වීම/බෑ කියන එක ස්කූල් රෙෆියුසල් (School Refusal) කියල තමයි අපි හඳුන් වන්නේ.

දරුවෙක් පාසල් යන්න බෑ කියන්න ඇතිවන හේතු මොනවද?  

මේ තත්ත්වය කොටස් තුනක් යටතේ සාකච්ඡා කළ හැකියි.

1. දරුවා හා සම්බන්ධ සාධක

• දරුවෙකුට අධාපනික කුසලතාවල දුර්වලතාවයක් තිබීම, (අවධානය අඩු දරුවෙකුට පාසලේදී අවධානය තියාගන්න බැරි නිසා ඇහුම්කන්දීම, තමන්ට පවරන වැඩේ හරියට කරගන්න අසීරු වීම නිසා)
• අකුරු සහ ඉලක්කම් හඳුනා ගැනීමේ විශේෂ අපහසුතා (ඩිස්ලෙක්සියා තත්ත්වයක් තියන දරුවෙකුත්) 
• විෂාදය තත්ත්වයක් ඒ කියන්නේ හිතේ මනෝභාවය අඩු තත්වයක් (නින්ද යාමේ දුර්වලතාවක්, ඉක්මනට තරහා යෑම) 
• ශ්‍රවන සහ දෘෂ්ටි දුර්වලතා (පාසලේදී අධාපනය ලැබීමේදී අපහසුතා ඇතිවීම නිසා)

දරුවෙකුගේ උඩු හිතේ මෙන්න මේ වගේ මනෝ පීඩනය තියනවනම් ඒ දරුවන් පාසැල් යාම නොයෙක් ක්‍රම මගින් ප්‍රතික්ෂේප කරනවා විය හැකියි. ඒත් මේ පීඩනය යටි හිතේ ඇත් නම් එවැනි දරුවන් පාසැල් යන අවස්ථාවේදී පමණක් හිසේ/උදරයේ වේදනාවන් ගැන පැමිණිලි කරත් ඒ තත්ත්වයන් සති අන්තයේදී ඇති නොවෙයි.  

2. පාසැල සම්බන්ධ සාධක

• යම්කිසි දරුවෙක් අලුතින්ම පාසලට ඇතුළු වූ විට විශේෂයෙන්ම එක වසරෙදි, නැත්නම් තමන්ට පුරුදු ගුරුතුමියගෙන් වෙනත් ගුරුතුමියකට මාරු වුනාම, එහෙමත් නැත්නම් පාසලින් වෙනත් පාසලකට මාරු වුනාම නැත්නම් ගුරුතුමියත් එක්ක කටයුතු කිරීමේදී ඇතිවන දුෂ්කරතා හින්දා ඒගොල්ලෝ පාසල් යෑම ප්‍රතික්ෂේප කළ හැකියි. 
• පාසලේ තියන සමාජ පරිසරයෙන් දරුවන්ට හිරිහැරයක් වෙනවා නම් අනිත් දරුවන් අතින් බුලී වෙනවා නම් දරුවා පාසැල ප්‍රතික්ෂේප කළ හැකියි.
• ආත්ම ශක්තිය අඩු දරුවෙක් අධි ක්‍රියාකාරිත්වයක් ඇති දරුවෙක් සමග වැටීම නිසා යම් යම් පීඩනවලට ලක්වීම (පැන්සලෙන් අනිනවා, කොන්ඩෙන් අදිනවා) 

3. නිවසේ ඇතිවන ගැටළු.

• දෙමව්පියන් අතර ප්‍රචණ්ඩ හැසිරීම (යටිහිතේ ඇතිවන මානසික පීඩනය නිසා ඇතිවන බියක් නැතිනම් දෙමව්පියන්ගෙන් වෙන්වීමේදී ඇතිවන බියක්, විශේෂයෙන්ම මවට හිරිහැරයක් වේය යන බිය)  
• නිවසේදී දරුවෙකුට ශාරීරිකව මානසිකව හෝ වෙනත් ආකාරයේ අතවරයක් ඇතිවෙනවා නම් එය කාටවත් කියාගත නොහැකි වීම 
• නිතර හිත කලබලයට පත්වන, කනස්සල්ලෙන් පසුවන දෙමාපියන් නිසා. ඔවුන්ගේ බිය නිසා දරුවට ලැබිය යුතු ස්වාධීනත්වය නොලැබී යාම, අනවශ්‍ය ලෙස පිටුපසින් හිදිමින් ආරක්ෂා කිරීම 

පාසැල් යන්න බෑ කියා හඩා වැටෙන දරුවෙක් ඔබටත් ඉන්නවා නම්,

1. දරුවාට ශාරීරික අපහසුතාවයක් නෑ කියලා අපි හරියටම දැනගත්තට පස්සේ  දරුවාව දිගටම පාසලට යවන්න අපි උත්සහ කළ යුතුයි. දරුවාව තාවකාලිකව පුංචි මානසික පීඩනයක් ඇති වුනත් එයා අඬලා දොඩලා ඒ ගැන ඔයාලට කිව්වත් ඒ එයාට දිගු කාලීනව ලැබෙන යහපත ගැන හිතල එයාව දිගටම පාසැල් යැවිය යුතුයි. දරුවා පාසැලට පුරුදු වන තුරු අපහසුතාවක් දැක්වුවත් දිගුකාලීනව එයාව පාසැල් යැවීමෙන් එයාගේ මානසික ස්ථාවරත්වය ලබාගත හැකියි. මොකද දරුවන්ට මනෝ සමාජීය පරිසරයක් හැටියට පාසැලෙන් අකුරු ඉලක්කම් වලට වඩා බොහෝ දේ ඉගෙන ගන්නා අතරම අන් අයගේ හැඟීම් අවබෝධකර ගැනීම, සහකම්පනය, අනෙකාට ගෞරවයෙන් සැලකීම වගේ ඉතාමත් වැදගත් කරුණු දරුවන්ට පාසලෙන් ඉගන ගන්න පුළුවන්.
2. පාසලෙනුත් දරුවන්ට හොඳ සහයෝගයක් ලැබිය යුතුමයි. දරුවාව ළමා සහ යොවුන් මනස පිළිබඳ විශේෂඥ වෛද්‍යවරයෙක් පරික්ෂා කොට වෛද්‍ය උපදෙස් අනුව පාසලේ මුල් කාලෙදි අම්මා හරි තාත්තා හරි දරුවත් එක්ක රැදිය යුතු නම් ඒ සදහා පාසැලෙන් උපඑිම සහයෝගයක් අවශ්‍යයි. 

පාසලේ මුල් සතියේදී අම්මාගේ සහයෝගය ලබාදෙන්න කටයුතු කිරීමත් ක්‍රමයෙන් මව පන්තියෙන් සහ පාසලෙන් පඩිපෙලක ආකාරයට (step by step) ක්‍රම ක්‍රමයෙන් ඉවත්වීමත් ඉතාම වැදගත්. ඒ වගේම තමයි පාසලේදී දරුවා ශාරීරික රෝගයක් නැතුවත් නිතරම ඔලුව කැක්කුම බඩේ කැක්කුම කියලා පැමිණිලි කරනවා නම් මේක දැන් වෛද්‍යවරයෙක්ට පෙන්නලා ශාරීරික රෝගයක් නෑ කියලා තහවුරු වෙලා තියනවා නම් පාසලෙන් ලැබෙන්න ඕන ලොකුම සහයෝගය තමයි දරුවාව ඉක්මනින් ගෙදර යවන්නේ නැතුව දිගටම පාසලේ රඳවාගන්න උත්සහ දැරීම.    

දරුවාට අවශ්‍ය සහනයක් එක්කෝ මානසිකව හෝ ශාරීරිකව ලැබෙන්න ඕන උදව්වක් පාසලෙන් කරන්න පුළුවන්. එහෙම නැති උනොත් හිසේ කැක්කුමයි කියන හැම වෙලාවේම අම්මා කැදවා ගෙදර යවනවා නම් දරුවා එයට හුරු විය හැකියි. එහෙම වුනොත් මේ චර්යාව දිගු කාලයක් රැඳෙන්න පුළුවන්. ඉතින් දරුවෝ පාසල් නොයන විට, දරුවෝ පාසල් යන්න බෑ කියනකොට අපිට ඇහැට පේන දේට එහා ගිය දරුවන්ගේ චින්තනයේ, හැඟීම්වල ඇතිවන වෙනස ගැන අපි මනාව අවබෝධ කරගත යුතුයි. 

එහෙම අවබෝධ කරගෙන ළමා සහ යොවුන් මනස පිලිබඳ විශේෂඥ වෛද්‍යවරයෙක් හෝ මනෝවෛද්‍ය විශේෂඥයෙක්ගේ උපදෙස් ලබාගැනීමෙන් ඔබට දරුවාට වඩා යහපතක් ඇතිදේ කළ හැකියි.

විශේෂඥ මතය, අදහස සහ මූලික සටහන:

විශේෂඥ වෛද්‍ය මියුරු චන්ද්‍රදාස
ළමා සහ යොවුන් මනස පිළිබඳ විශේෂඥ වෛද්‍ය – රාගම ශික්ෂණ රෝහල / ජ්‍යෙෂ්ඨ කථිකාචාර්ය – කැලණිය විශ්වවිද්‍යාලය

සන්තුෂ්ටිය පරම ධනයක්ම වන්නේය. මන්ද ප්‍රීතිමත්ම මිනිසුන්ගේ සිනහවන් වලින් ඔවුන් ලෝකය වර්ණ ගන්වන නිසාය. ප්‍රීතිමත්ම මිනිසුන් ලෝකයාගේ සතුටු හෝමෝන ( serotonin, dopamine, oxytocin and endorphins ) වර්ධනය කරන නිසාය. ලෝකය සුවපත් කරන නිසාය. ලෝකය ජීවත්වීමට වඩා සුදුසු සහ සුන්දර තැනක් කරන නිසාය. කදුළු හා දුක අමතක කරවන නිසාය. 

ලෝකයේ මානව සංවර්ධන දර්ශකය ( human development index ) මනිනු ලබන්නේ උපතේදී ආයු අපේක්ෂාව, අධ්‍යාපනය, සහ ප්‍රතිශීර්ෂ ආදායම යන ප්‍රධාන ශිෂ්‍ය තුන යටතේ වන නමුදු මිනිසාගේ මානව සංවර්ධනයට අත්‍යන්ත හේතු සාධකයක් වන “සතුට ” මැනීමේ නිර්ණායකයක් හෝ පදනමක් නැත. එනමුදු සන්තුෂ්ටිය නැමති මධුවිතෙහි ගිලෙන්නට අකමැති එකදු ප්‍රාණියෙකුද මිහිමත නැත. විටෙක රැඳෙන විටෙක ගිලිහී යන මේ ආනන්දනීය හැඟීම වැඩිහිටි අප විසින් අපේ දරුවන්ට නිතර ප්‍රගුණ කරවිය යුතු උසස් ගුණාංගයක්, මානුෂික දායාදයක්ම වන්නේය. මන්ද යත් අප තුරුලෙහි සිටින කුඩා ප්‍රාණීන් දිනෙක මේ ලෝකය සුවපත් කරන සිනා ගෙනෙන්නෝද, සොඳුරු මනුෂ්‍යයෝද කරවීමේ බරපතළ වගකීම අප සතුව සතුව ඇති හෙයිනි. 

බොහෝ නපුරු සහ දරුණු පන්තියෙහි ලා සැලකෙන වැඩිහිටියන් බොහොමයකගේ අතීත කතාවන් පිටුපස කායිකවත්, මානසිකවත් හිංසාවට හා පීඩාවට වූ අසරණ ළමා කාලයක නටඹුන් ඇත. සුපිරිසිදු සුදුපාට කොළ වැනි පුංචි ප්‍රාණීන්ගේ ජීවිත සීරුවෙන් වර්ණ ගැන්වීමේ වගකීම අප අත ඇති බව අප වටහා ගතයුත්තේ ඒ නිසාය.

“අනේ පොඩි කාලේ ඉඳන් ඉල්ලන ඉල්ලන හැමදේම අරන් දුන්නා ….කිසිම අඩුවක් කළේ නෑ ඇයි අපේ දරුවෝ මෙහෙම ?” ලෙස අකම්පාල වෙන දෙමාපියන්, නූතන සමාජයේ ඉතා සුලබ බව ඔබට ප්‍රත්‍යක්ෂ කරුණක් බව නිසැකය. එසේ නම් සියල්ල සපයා, සපුරා දුන් පසුවද වරදකාරී සහ නපුරු දරුවෙකු සමාජයට දායාද වීමේ හිඩස ඇති වූයේ කොතැනින්ද?

දෙමාපියන් අවසානයට තමන්ගේ හිස අත ගෑවේ කවදාද? හාදුවක් දුන්නේ කවදාද? තුරුලට ගත්තේ කවදාද? සිහියට නගා ගන්නට අසීරු සෑම කුඩා ප්‍රාණියෙක්ම බොහෝවිට පසුවන්නේ අසතුටෙනි. එසේ වන්නේ ඔබ මිලදී ගෙන දුන් මිලාධික අලුත් සෙල්ලම් කාරය, බෝනික්කා, ඔහු හෝ ඇයගේ කැමතිම පිට්සා ඕඩරය හෝ ප්‍රසිද්ධ සන්නාමයකින් එන හිම කිරමෙන් ඔවුන් ලබාගත් තාවකාලික ප්‍රබෝධය ” මට ඉන්නේ ප්‍රීතිමත් දරුවෙක් ” ලෙස ඔබම වැරදි ලෙස  අර්ථකථනය කරගත් නිසාය.

ස්වභාවධර්මයා තරම් දරුවන්ට අලුත් දේ අත්හදා බැලීමට ආරාධනා කෙරෙන වෙනත් පර්යේෂණාගාරයක් නැත. නැවුම් වාතයද, මුදු සුළඟද, නිලි වැසිද , පෙරළූ නැවුම් පසක සුවඳද හඳුනාගන්නට තරම් ඔබේ දරුවාගේ සංවේදන දියුණු කළ යුතු වන්නේය. වායුසමනය කළ සංවෘත කාමරයකදී වඩා එළිමහනේ ගසක් යටදී නැවුම් අශ්වාස ප්‍රාශ්වාසයෙහි මිහිර විඳ ගන්නට ඔබේ දරුවා දත යුතු වන්නේය. ( encourage outdoor play )

ඩිජිටල් තිරයෙන් සතුරන්ගේ දිවි අහිමි කිරීම ඉලක්ක කර ගත් සාමූහික ක්‍රීඩා හෝ ඩිජිටල් තිර හරහාම වගා සංග්‍රාම සෙල්ලම කරනු වෙනුවට ලෝකය කියවන්නට පොතපතේ ආභාෂයේ හුරුව ඔබේ දරුවාට ලබාදිය යුතු වන්නේය. ( limit screen time )

ලෝකයේ සියල්ල තව කෙනෙකුගේ මහන්සියකින් ඉපැදෙන ඒවා බවත්, සියල්ලන්ම අගය කළ යුතු බවත් ඔබේ දරුවාට කියා දෙන්න. තව එකෙකුගේ මහන්සියෙන් ඵල ප්‍රයෝජනයක් ගත් සෑම විටම ස්තූතිවන්ත වීමට උගන්වන්න. ( practice gratitude )

වැඩිපුර කන්නට ඉල්ලන තව බිස්කට්ටුවකදීම, තව පැයක් කාටුන් බැලීමට ඕනෑ යැයි කියන පුංචි බෙරි උන මුහුණක් ලඟදීම, පාසැල් වැඩ කරන්නට පස්සේ පුළුවන් බව කියනා සෑම විටකදීම ඔබේ සිත දරුවන් කෙරෙහි අපිරිමිත ආදරයෙන් තෙත් වන නමුදු ස්වයං විනයක් තිබිය යුතු බව දරුවාට ඔබ විසින් ඉගැන්විය යුතු වන්නේය. අවශ්‍ය යයි හැඟෙන සෑමදේම ඒ මොහොතේ නොලැබෙන බවත් ටිකක් ඉවසීමෙන් බලා හිඳීම නරක නැති බවත් ඔබේ දරුවාට කියා දිය යුතු වැදගත් පාඩමක්මය. ( teach self control )

නිවසේ ඉතා කුඩා වගකීම් දරුවාට පවරන බවත් ( assign chores ), දරුවාගේ අදහස්, යෝජනා මෙන්ම චෝදනාද වැදගත් බවත් අඟවන්න. නිවසට අවශ්‍ය ද්‍රව්‍ය මිලදී ගැනීම් වලදී පවා ඔහුගේ අදහස් ලබා ගන්න. තමන් පවුලේ වැදගත් කොටසක් බව වැටහීයාමෙන්ම දරුවෝ සන්තුෂ්ටියට පත්වෙති.

ඔබ සහ ඔබේ සහකරුවා හෝ සහකාරිය ඇතැම් විට ඇතැම්විට ඉතා කාර්යබහුල, වගකීම් සහගත හා රාත්‍රී වැඩ මුරයන් පවා කිරීමට සිදුවෙන අයවලුන් වීමට  පුළුවන. එනමුදු සතියකට කිහිප වේලක්වත් පවුලක් ලෙසට එකට ආහාර ගැනීමේ පුරුද්දක් ඇතිකර ගන්න. ( eat together ) මන්දයත් දරුවන්ගේ ප්‍රීතිමත් මනෝභාවයන් උත්තේජනය වීමට පවුලක් ලෙස එකට ආදරෙන් බැඳී සිටීම විශාල කාර්යභාරයක් ඉටුකරන බැවිනි ඒ.

ප්‍රීතිමත් දරුවෙක් එළඹෙන සෑම මිනිත්තුවකදීම සිනහා නැගිය යුතු බවට නියමයක් නැත. බිය, සාංකාව, කලකිරීම, පසුතැවීම වැනි මනෝභාවයන් කළමනාකරණය කරගැනීමට ඔවුන් උගත යුතුය. යමක් අහිමි වී යාමේදී හෝ පරාජයකදී ඉඳහිටක දරුවෙක් හෙලන කඳුළක් යනු ඔබේ දෙමව්පිය රැකවරණයේ අඩුලුහුඩු කමක් නොවේය.

ඔබේ දරුවන්ට හැඟීම් පාලනයේ සහ මානව සම්බන්ධතා කළමනාකරණයේ මුලික පාඩම් ඔබ විසින් ක්‍රියා දීම ප්‍රමාණවත්ය. ආදරණීය පරිසරයක වැඩෙන දරුවෝ විශේෂ පරිශ්‍රමයකින් තොරවම අනාගතයේ  සතුටින් ජීවත්වන වැඩිහිටියන් වෙති. එය ඇත්තේ ඔබට එක් පියවරක් ඉදිරියෙන් පමණකි.

මව්පියන්ට ආදරයෙනි.